View/Open - University of Zululand Institutional Repository
View/Open - University of Zululand Institutional Repository View/Open - University of Zululand Institutional Repository
SEHLUK03 3.0. TmlDMBI TESIVE NALOKUNYE 3.1. UMKHOSI WENCWALA Umkhosi wencwala watiswa kuso sonkhe sive semaSwati . Kuba sibhimbi lesikhulu lapho inkhosi ihlonishwa khona , nalapho yenta lokubalulekile esiveni semaSwati. Incwala kuye kutsiwe abayence, ngaso sonkhe sikhatsi incwala ibanjwa ngenyanga yeNgongoni kumbe ngaBhimbidvwane iye ibe ngelusuku lolukhetfwe bosotinkhanyeti bemaSwati ngekubuka simo selilanga bacatsanise nenyanga. Ngencwala lencane kutsiwa lrucala inkhosi ingwenyama ifukame. Kuhlatjelelwa tingoma tencwala kutsiwa iye itsi ingetfwasa bese sekucala luhambo Iwebemanti. Bawalandza elwandle eMphumalanga. Labanye kutsiwa bawaIandza enyakatfo. Etfwalwa ngetigubhu nemichaka nasebabuyela ebukhosini . Umkhosi wencwala usuke sewucala ngaleso sikhatsi. Kutsiwa basuke sebahamba kancane, bahamba babuka inyanga baye ngekusondzela, babuke lilanga. Ngala ngekhaya bona babuka inyanga kutsi mhla iphuma nelilanga lishona. Kuba lililanga lapho kuphuma khona emajaha ayawukha lusekwane. -- 48 ..
Kupbuma kwelusekwane Ngelusuku lwekucala libutfo lebafana beliphuma kaLobamba ekuseni liye ndzawana tsite. Kutawutsi nasekushaya emadina bese seliyesuka Iicale ingoma. Kutsiwa belipheketelwa boSibayesikhulu kanye nenkhosi. Kutawutsi liyawushona lilanga libe selimshiyalowa kwesidvokodvo. Kutsiwa emva kwaloko lisuka ngematubane lamakhulu lewele sidvokodvo liyogawula lusekwane ngesheya, hbuye nalo bese kulindvwa lruphuma kwenyanga ntsambama. Libutfo lihlabela njalo bese lewela umfula ngababili kuya kulabatsatfu nelusekwane Iwabo. Lapha endleleni kuhanjwa kushaywana , knbhobotanwe kubangwa kutsi lomunye ugaluje nelusekwane lwalomunye . Lolomunye esabele kutsi litawubuna, sewuyalwa-ke utsi ulugaIujeIeni lusekwane lwakhe. Naseyiphakeme inyanga tindvuna tibuye tilisuse Iibutfo, nalapho kuhanjwa kushayanwa ngobe pheia lapha kutsiwa kusuke sekulahlekelwana Ie entsabeni, lomunye angasamboni wakubo. Kutsiwa yimbi lendlela , ngako . . -ke labafana basuke bangasakwati kuhamba ngeticheme , bashaya ludvwendvwe bengce ngakaManzini bese kuyemelwana kutsi baphelele. Bekhutsi nak.ukhala tinkhukhu tekucala ebusuku babe sebabekelele njalo endleleni kutsi kungakhala tesibili, bese iyaguca imphi, bahlala phansi bayaphumula, balale bahleti ngaleso sikhatsi, Bekutsi nakukhala tesitsatfu bese bayasnlmma bewela luSushwana. Kuyawutsi k.usa babe sebawele baphelela, liyawutsi liphuma lilanga ek.useni babe sebabange ngekhaya kaLobamba, bafika lapho berne, libe seliphumile lilanga. Lolunye lusekwane -- 49
- Page 11: 5.3.2. Kusibekela emaphutsa 5.3.3.
- Page 14 and 15: Sive semaSwati besatiwa kakhulu nge
- Page 16: 1.3.TINDLELA TELUCWANINGO Lolucwani
- Page 19 and 20: ebantfwini labadzala labangemaSwati
- Page 21 and 22: 1.7.4 IMIHAMBO • NgeSiswati nange
- Page 23 and 24: 1.7.6 INKHOLO Inkholo isisekelo sem
- Page 25 and 26: Wonkhe umuntfu longum-Afrika akabe
- Page 27 and 28: angasakwati kwehlukanisa lokuhle na
- Page 29 and 30: SEHLUK02 2.0 IMPHILO YEMAMASWATI NG
- Page 31 and 32: Ngekusho kwaMatsebula (1952:6) utsi
- Page 33 and 34: 2.1.2. SIMONHLALO Kadzeni emaSwati
- Page 35 and 36: 2.1.4. KUDLA LOKUPHEKWA NGEMASWATI
- Page 37 and 38: Mgomeni ucala akhantingwe bese utse
- Page 39 and 40: Emagalandela Sihlahla semagalandela
- Page 41 and 42: Ietingakavutfwa tibaluhlata, Letits
- Page 43 and 44: Emaphushane Sihlahla semaphushane s
- Page 45 and 46: Inhlangushiyane Lesihlahla srvame k
- Page 47 and 48: Kuphuma kwendvodzana umuti akusho k
- Page 49 and 50: 2.2.2. KUFA KWEMNUMZANE Kadzeni bek
- Page 51 and 52: telutindzi, batitfunge bente sakuti
- Page 53 and 54: ayewungena ekhaya, afike angene end
- Page 55 and 56: 2.3. LUHLELO LWEMISEBENTI 2.3.1. IM
- Page 57 and 58: 2.3.3. IMISEBENTI YETINTFOMBI Tintf
- Page 59: Uehubeka achaze kutsi tibaya teting
- Page 63 and 64: kuvalwe hkbala enblambelweni. Bawah
- Page 65 and 66: dzirnate tisu tibe bovu, Lihle likh
- Page 67 and 68: Indlovukati Indlovukati yona iye ye
- Page 69 and 70: Emakhosatana nebantfwabenkhosi , uy
- Page 72 and 73: Nakuphuma butimba, emajaha nemadvod
- Page 74: Empeleni imvunulo nemigidvo yesintf
- Page 78 and 79: Uchuheka achaze futsi atsi indlamu
- Page 81 and 82: Ekbaya nakunagogo losakhulile longa
- Page 83 and 84: The teenager's body is not yet read
- Page 85 and 86: Mahlalela (1992:21) utsi, bekatsi a
- Page 87 and 88: Umfati nendzile ngesintfu uyadla em
- Page 89 and 90: 3.7.3. KUHWNIPHA KWALABADVUNA Nalab
- Page 91 and 92: emahmga lakhona emndenini abebahIon
- Page 93 and 94: Iibovu, akaluphindzi kabili nobe ku
- Page 95 and 96: Na- ngembi kwekuba esuke kubo uyise
- Page 97: SEHLUK04 4.0. TINKHOLELO TEMASWATI
- Page 100 and 101: ngobe kutsiwa labalele ngabo labaso
- Page 102 and 103: 4.3. EMADLOTI Inkholo yemadIoti yak
- Page 104 and 105: 4.4.1. IMINDENI LEMIKHULU Nome ngab
- Page 106 and 107: tekucala, tesibili netekugcina. Nas
- Page 109 and 110: Uchubeka achaze atsi: The same prin
Kupbuma kwelusekwane<br />
Ngelusuku lwekucala libutfo lebafana beliphuma kaLobamba ekuseni liye<br />
ndzawana tsite. Kutawutsi nasekushaya emadina bese seliyesuka Iicale<br />
ingoma. Kutsiwa belipheketelwa boSibayesikhulu kanye nenkhosi.<br />
Kutawutsi liyawushona lilanga libe selimshiyalowa kwesidvokodvo.<br />
Kutsiwa emva kwaloko lisuka ngematubane lamakhulu lewele sidvokodvo<br />
liyogawula lusekwane ngesheya, hbuye nalo bese kulindvwa lruphuma<br />
kwenyanga ntsambama. Libutfo lihlabela njalo bese lewela umfula<br />
ngababili kuya kulabatsatfu nelusekwane Iwabo. Lapha endleleni kuhanjwa<br />
kushaywana , knbhobotanwe kubangwa kutsi lomunye ugaluje nelusekwane<br />
lwalomunye . Lolomunye esabele kutsi litawubuna, sewuyalwa-ke utsi<br />
ulugaIujeIeni lusekwane lwakhe.<br />
Naseyiphakeme inyanga tindvuna tibuye tilisuse Iibutfo, nalapho kuhanjwa<br />
kushayanwa ngobe pheia lapha kutsiwa kusuke sekulahlekelwana Ie<br />
entsabeni, lomunye angasamboni wakubo. Kutsiwa yimbi lendlela , ngako<br />
. .<br />
-ke labafana basuke bangasakwati kuhamba ngeticheme , bashaya<br />
ludvwendvwe bengce ngakaManzini bese kuyemelwana kutsi baphelele.<br />
Bekhutsi nak.ukhala tinkhukhu tekucala ebusuku babe sebabekelele njalo<br />
endleleni kutsi kungakhala tesibili, bese iyaguca imphi, bahlala phansi<br />
bayaphumula, balale bahleti ngaleso sikhatsi, Bekutsi nakukhala tesitsatfu<br />
bese bayasnlmma bewela luSushwana. Kuyawutsi k.usa babe sebawele<br />
baphelela, liyawutsi liphuma lilanga ek.useni babe sebabange ngekhaya<br />
kaLobamba, bafika lapho berne, libe seliphumile lilanga. Lolunye lusekwane<br />
-- 49