View/Open - University of Zululand Institutional Repository
View/Open - University of Zululand Institutional Repository View/Open - University of Zululand Institutional Repository
kutsiwa kukhafula bafaU3 NaJrukhafula bafana phela knsuke kugezwa, kutsiwe kuphindvwa emanti Kuye kuhutjwe umutsi ngeluselwa bese kuyakhwifwa. Kuye kutsi nangabe ashone inyanga iselwa, kuphindvwe kukhafulwe kuIenye inyanga nayiselwa. Bafana netintfombi 'netingani netinini temufi letetfwala titntsambo bayakhafula, kusale umfati wakhe kantsi nanesitsembu , bayasala bonkhe labafati kanye nenina. Labafati nabo baye balahle ngesikhatsi sabo, ngaletinye tinyanga nabo balahla ngenyanga naseyiselwa. 2.2.8. KUCHINSA KWEMFEWKATI Kulisiko ngesiSwati kutsi umfelokati achinse. Kepha akachinisi nasekutfwase liblobo, knsuke kuhlonishwa umhlaba ngobe libese ligcoba ngemandla litulu. Labanekudla emasimini bayonakalelwa. Ngako kutsiwa kufanele kuchiniswe ebusika, Ngekusho kwaHleta (locashuniwe) utsi inyanga yaKholwane, ngiyo lekuchinswa ngayo, kuphindvwe kubukwe nenyanga kutsi lolofile wafa injani, ngabe wafa iklebhukile, indvulungile kumbe yetfwasa ? Nobe washona inyanga isebumnyameni, lokusho kutsi beyiyawukufa. Nangabe umuntfu azi1ile utsatsa iminyaka ibe mibili ngelisiko IeSiswati ngembi kwekntsi knchinswe. Kutawutsi naseknphela lowesitsatfu, bese emakhosikati emufi alahla tincwati. •• 42
2.3. LUHLELO LWEMISEBENTI 2.3.1. IMISEBENTI YEBAFATI Ngalokwetayelekile etiveni temdzahu make wenta yonkhe imisebenti yekhaya. Kukha emanti, kutfota, kopheka, kwakha tindlu lesetihhihlika, lrulima esiteteni, kuhlalrula kanye nalokunye.Make lofundzisekile umbona ngekuhloba kwelikhaya Jakhe. Utsandza tibuya nome emaguma, abbadze abuye asindze tindlu, akhe tinyango, lapho agcina khona emabele Iavuniwe. Umuti lonjalo uyatsandzeka emmangweni. Likhaya lakhiwa ngumake. Likhaya lelingakabiyelwa alinasitfunti futsi alihlonipheki. Make lonesimilo uyalakha likhaya Jakhe, lihIonipheke nasesiveni. Futsi make lonesitfunti akalali lrute lrube semini ngobe wonkhe umsebenti welikhaya ubukene naye. Libhayibheli liyafakam encwadzini yeTaga 33:15lapho lrutsi: Umfati sibili uvuka kungakasi alungiselele umndeni wakhe lrudla, bese wabela tidzandzane takhe umsebenti. Iphindze itsi lruvesi: 17 Ukhutsele, uyabhukula afinyete tidvwaba, acinise tandla, asebente. Make weliSwati ngumake lofanele abone kutsi bantfwana balala balrutfolile lrudla, ekhaya kubasiwe, futsi lrufutfumele. Nguye futsi lelrumele abone lrutsi bantfwana baphilile abaguli. Umfati weliSwati -ke uyalakha likhaya -- 43
- Page 4 and 5: Emavi eknbonga Kwekucala ngibonga b
- Page 6 and 7: Sehluko 5, Siveta sikhatsi semphucu
- Page 8 and 9: 2.2. Umnumzane 2.2.1. Umuti 2.2.2.
- Page 11: 5.3.2. Kusibekela emaphutsa 5.3.3.
- Page 14 and 15: Sive semaSwati besatiwa kakhulu nge
- Page 16: 1.3.TINDLELA TELUCWANINGO Lolucwani
- Page 19 and 20: ebantfwini labadzala labangemaSwati
- Page 21 and 22: 1.7.4 IMIHAMBO • NgeSiswati nange
- Page 23 and 24: 1.7.6 INKHOLO Inkholo isisekelo sem
- Page 25 and 26: Wonkhe umuntfu longum-Afrika akabe
- Page 27 and 28: angasakwati kwehlukanisa lokuhle na
- Page 29 and 30: SEHLUK02 2.0 IMPHILO YEMAMASWATI NG
- Page 31 and 32: Ngekusho kwaMatsebula (1952:6) utsi
- Page 33 and 34: 2.1.2. SIMONHLALO Kadzeni emaSwati
- Page 35 and 36: 2.1.4. KUDLA LOKUPHEKWA NGEMASWATI
- Page 37 and 38: Mgomeni ucala akhantingwe bese utse
- Page 39 and 40: Emagalandela Sihlahla semagalandela
- Page 41 and 42: Ietingakavutfwa tibaluhlata, Letits
- Page 43 and 44: Emaphushane Sihlahla semaphushane s
- Page 45 and 46: Inhlangushiyane Lesihlahla srvame k
- Page 47 and 48: Kuphuma kwendvodzana umuti akusho k
- Page 49 and 50: 2.2.2. KUFA KWEMNUMZANE Kadzeni bek
- Page 51 and 52: telutindzi, batitfunge bente sakuti
- Page 53: ayewungena ekhaya, afike angene end
- Page 57 and 58: 2.3.3. IMISEBENTI YETINTFOMBI Tintf
- Page 59 and 60: Uehubeka achaze kutsi tibaya teting
- Page 61 and 62: Kupbuma kwelusekwane Ngelusuku lwek
- Page 63 and 64: kuvalwe hkbala enblambelweni. Bawah
- Page 65 and 66: dzirnate tisu tibe bovu, Lihle likh
- Page 67 and 68: Indlovukati Indlovukati yona iye ye
- Page 69 and 70: Emakhosatana nebantfwabenkhosi , uy
- Page 72 and 73: Nakuphuma butimba, emajaha nemadvod
- Page 74: Empeleni imvunulo nemigidvo yesintf
- Page 78 and 79: Uchuheka achaze futsi atsi indlamu
- Page 81 and 82: Ekbaya nakunagogo losakhulile longa
- Page 83 and 84: The teenager's body is not yet read
- Page 85 and 86: Mahlalela (1992:21) utsi, bekatsi a
- Page 87 and 88: Umfati nendzile ngesintfu uyadla em
- Page 89 and 90: 3.7.3. KUHWNIPHA KWALABADVUNA Nalab
- Page 91 and 92: emahmga lakhona emndenini abebahIon
- Page 93 and 94: Iibovu, akaluphindzi kabili nobe ku
- Page 95 and 96: Na- ngembi kwekuba esuke kubo uyise
- Page 97: SEHLUK04 4.0. TINKHOLELO TEMASWATI
- Page 100 and 101: ngobe kutsiwa labalele ngabo labaso
- Page 102 and 103: 4.3. EMADLOTI Inkholo yemadIoti yak
kutsiwa kukhafula bafaU3 NaJrukhafula bafana phela knsuke kugezwa,<br />
kutsiwe kuphindvwa emanti Kuye kuhutjwe umutsi ngeluselwa bese<br />
kuyakhwifwa. Kuye kutsi nangabe ashone inyanga iselwa, kuphindvwe<br />
kukhafulwe kuIenye inyanga nayiselwa. Bafana netintfombi 'netingani<br />
netinini temufi letetfwala titntsambo bayakhafula, kusale umfati wakhe<br />
kantsi nanesitsembu , bayasala bonkhe labafati kanye nenina. Labafati nabo<br />
baye balahle ngesikhatsi sabo, ngaletinye tinyanga nabo balahla ngenyanga<br />
naseyiselwa.<br />
2.2.8. KUCHINSA KWEMFEWKATI<br />
Kulisiko ngesiSwati kutsi umfelokati achinse. Kepha akachinisi<br />
nasekutfwase liblobo, knsuke kuhlonishwa umhlaba ngobe libese ligcoba<br />
ngemandla litulu. Labanekudla emasimini bayonakalelwa. Ngako kutsiwa<br />
kufanele kuchiniswe ebusika, Ngekusho kwaHleta (locashuniwe) utsi<br />
inyanga yaKholwane, ngiyo lekuchinswa ngayo, kuphindvwe kubukwe<br />
nenyanga kutsi lol<strong>of</strong>ile wafa injani, ngabe wafa iklebhukile, indvulungile<br />
kumbe yetfwasa ? Nobe washona inyanga isebumnyameni, lokusho kutsi<br />
beyiyawukufa. Nangabe umuntfu azi1ile utsatsa iminyaka ibe mibili<br />
ngelisiko IeSiswati ngembi kwekntsi knchinswe. Kutawutsi naseknphela<br />
lowesitsatfu, bese emakhosikati emufi alahla tincwati.<br />
•• 42