Skripta - Departman za Biologiju i Ekologiju - Univerzitet u Novom ...

Prepoznavanje mikroba od strane komplementa se odvija na tri naina: Aktivacija sistema
komplementa se ostvaruje preko dva puta:
(1) alternativni tj. tzv. “properdinski” put je filogenetski najstariji i aktivira se direktnim
prepoznavanjem odredjenih struktura na površini membrane mikroba i komponeneta je urodjenog
imunog odgovora. Ovaj put aktivacije komplementa se injicira preko faktora B, D, P i dr, koji
prouzrokuju “spontanu” aktivaciju C3 proteina u sistemu komplementa, odnosno aktivaciju C3
bez uticaja predhodno aktiviranih elemenata sistema komplementa (C1 i C2). Ova reakcija
aktivacije kaskade komplementa preko C3 predstavlja komponenetu reakcija efektornih
mehanizama prirodnog imunog odgovora. Uobiajeno je da se spontano aktivirani C3 brzo
inaktiviše proteinima na površini tela elije. Medjutim, ponekada se aktivirani C3 kombinuje sa
stranim supstancama, kao što su delovi bakterijske elije ili virusa, pa može postati stabilan i
prouzrokovati aktivaciju kaskade komplementa.
(2) klasian put (tako je imenovan jer je prvi otkriven) se injicira kompleksom antigen-antitelo,
odnosno vezivanjem dela molekule antitela koji se naziva Fc fragment za C1 protein sistema
komplementa. Ovaj put koristi plazma protein C1 u detekciji IgM, IgG1 ili IgG3 antitela vezanih za
površinu mikroba ili drugih struktura. Reakcija aktivacije kaskade komplementa preko C1
proteina predstavlja komponenetu reakcija efektornih mehanizama adaptivnog imunog
odgovora.
(3) lektinski put se aktivira plazma proteinom koji se zove manoze-vezujui lektin (engl.
Mannose-Binding Lectin – MBL) i koji prepoznaje ostatke manoze u glikoproteinima i glikolipidima
mikroorganizama. MBL vezan za microbe aktivira (u odsustvu antitela) jedan od proteina
klasinog puta aktivacije komplemetna, preko stimulacije asociranih serin proteaza.
Prepoznavanje mikroba bilo kojim od ovih puteva inicira seriju kaskadnih reakcija,
kaskadnu regrutaciju/aktivaciju drugih komponeneti sistema, te pridruživanje aktiviranih
proteina lanova komplementa proteaznim kompleksima. Centralni protein sistema
komplementa je C3 koji se cepa, a njegov vei, C3b fragment se “smešta” na površinu mikroba
gde se komplement aktivira. C3b se kovalentno vezuje za funkcionalne grupe na površini
mikroba i, kao što je ranije navedeno, ima funkciju opsonina u promociji fagocitoze mikroba.
Manji fragment C3, C3a se otpušta i stimuliše inflamaciju delujui kao hemoatraktant za
neutrofile. C3b vezuje druge proteine komplementa da bi se formirala proteaza koja cepa protein
C5 i generiše manji fragment C5a koji se otpušta i vei fragment C5b koji ostaje vezan za
membranu elije mikroba. C5a stimuliše influks neutrofila na mesto infekcije, kao i vaskularne
komponenete inflamacije. C5b inicira formiranje kompleksa proteina C6, C7, C8 i C9 sistema
komplementa u formi pore na membrani mikroba, a to rezultira lizom elije na kojoj je
170