to download the PDF file. - Agjensia e Lajmeve SOT NEWS
to download the PDF file. - Agjensia e Lajmeve SOT NEWS
to download the PDF file. - Agjensia e Lajmeve SOT NEWS
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill<br />
P rill 2013 2013 2013<br />
GAZETA <strong>SOT</strong><br />
19<br />
kulture<br />
Pik<strong>to</strong>ri i njohur vjen me një ekspozitë personale me momentet tragjike të Çamërisë në Muzeun Kombëtar<br />
g<br />
ABAZ HADO<br />
Atë që Pikaso bëri<br />
me Guernica, unë<br />
do ta bëj me Çamërinë<br />
Intervis<strong>to</strong>i: Julia VRAPI<br />
N<br />
djesi dhe momente të<br />
forta tragjike të<br />
Çamërisë janë pas<br />
qyruar në punimet e<br />
pik<strong>to</strong>rit të njohur Abaz Hado në ekspozitën<br />
"Çamëria jonë". Krahas anës<br />
tragjike dhe genocidit, pik<strong>to</strong>ri Abaz<br />
Hado përmes disa pikturave që janë<br />
ekspozuar në Muzeun His<strong>to</strong>rik Kombëtar<br />
paraqet edhe disa pamje të<br />
qyteteve shqiptare të Çamërisë, ku bukuria<br />
e kësaj krahine dallon për veçorinë<br />
e dritës, ç'ka pasqyrohet edhe në kë<strong>to</strong><br />
punë. Në intervistën dhënë për gazetën,<br />
pik<strong>to</strong>ri Abaz Hado tregon se ekspozita<br />
është e para e këtij loji, jo vetëm në përmbajtje,<br />
por edhe shprehjen e origjinalitetit<br />
të një grafike dinamike, që i japin<br />
frymë dhe koncept modern. Duke folur<br />
për ekspozitën që rreth një javë do të<br />
qëndrojë në mjediset e MHK, pik<strong>to</strong>ri<br />
Abaz Hado pohon se ajo do të udhë<strong>to</strong>jë<br />
dhe në qytete të tjera të vendit. Abaz<br />
Hado, një emër i njohur në fushën e artit<br />
njëkohësisht dhe zv/ ministër i TKRS,<br />
tregon se ekspozita është vetëm sipari i<br />
fillimit të një krijimtarie të gjerë, dhe ai<br />
po bën luftën e tij si artist që të realizojë<br />
qëllimin e komunitetit të tij, duke <strong>the</strong>ksuar<br />
Çamëria është e jona.<br />
-Në -Në -Në -Në -Në Muzeun Muzeun Muzeun Muzeun Muzeun His<strong>to</strong>rik His<strong>to</strong>rik His<strong>to</strong>rik His<strong>to</strong>rik His<strong>to</strong>rik KK<br />
Kombëtar KK<br />
ombëtar ombëtar ombëtar ombëtar<br />
u u u u u çel çel çel çel çel dhe dhe dhe dhe dhe ekspozita ekspozita ekspozita ekspozita ekspozita juaj juaj juaj juaj juaj personale personale personale personale personale ee<br />
ee<br />
e<br />
paraparapara para para për për për për për këtë këtë këtë këtë këtë vit. vit. vit. vit. vit. Ndjesi Ndjesi Ndjesi Ndjesi Ndjesi dhe dhe dhe dhe dhe momomomomo- mente mente mente mente mente të të të të të forta forta forta forta forta tragjike tragjike tragjike tragjike tragjike të të të të të Çamërisë Çamërisë Çamërisë Çamërisë Çamërisë<br />
janë janë janë janë janë pasqyruar pasqyruar pasqyruar pasqyruar pasqyruar në në në në në punimet punimet punimet punimet punimet tuaja? tuaja? tuaja? tuaja? tuaja?<br />
Ekspozita në Muzeun His<strong>to</strong>rik<br />
Kombëtar niset nga një tragjedi e madhe<br />
e kësaj krahine të mrekullueshme.<br />
Pikërisht të gjithë punimet përmbajnë<br />
atë frymëzim, atë ndjesi që buron nga<br />
tregimet e gjyshes sime, familjarëve të<br />
mi, komunitetit tim, të cilët kanë bërë<br />
përpjekje për ti treguar ngjarjet. Dhe në<br />
vetëdijen time të vazhdueshme, në momentet<br />
kur njeriu bëhet koshient që<br />
bëhet më profesional, atëherë e ndjen të<br />
nevojshme që ti rik<strong>the</strong>het kujtimeve të<br />
para të fëmijërisë. Janë të ndërthurura<br />
dy ide. Së pari është një premtim, një<br />
detyrim moral ndaj asaj krahine,<br />
Çamërisë, dhe tjera lidhet me faktin se<br />
unë do të merrem shumë seriozisht me<br />
kë<strong>to</strong> vepra arti për të treguar atë ngjarje<br />
të dhimbshme që ka ndodhur ndaj popullsisë<br />
çame, atë genocid që është bërë<br />
gjatë asaj periudhe. Një pjesë të këtyre<br />
pikturave e zë prejardhja ime, ku jam<br />
përpjekur që nëpërmjet artit tim të tregoj<br />
disa momente nga shpërngulja,<br />
duke e mbushur me atë dashuri që kemi<br />
ne për këtë Çamërinë. Asaj që ne po<br />
përje<strong>to</strong>jmë momentalisht për Çamërinë,<br />
me ngjarjet që ndodhën, ma bëjnë të<br />
ngutshme që unë të futem menjëherë në<br />
këtë, sepse unë e kam pasur ngaherë<br />
këtë gjë, që ti traj<strong>to</strong>j në mënyrë të<br />
veçantë. Dhe është vetëm sipari i fillimit<br />
të një krijimtarie të gjerë që unë tashmë<br />
do ta drej<strong>to</strong>j shumicën e krijimtarisë,<br />
derisa të shkoj tek një simbolikë e madhe<br />
<strong>to</strong>tale, e asaj që Pikaso bëri me Guernica<br />
unë do të bëj me Çamërinë. Pra dhe<br />
unë do të bëj tablonë e jetës sime, që do<br />
të jetë "Guernica Çame". Do të jetë<br />
Çamëria, që do të ketë një ngjashmëri<br />
me atë Guernicë të Pikasos.<br />
-Thatë -Thatë -Thatë -Thatë -Thatë jeni jeni jeni jeni jeni rikthyer rikthyer rikthyer rikthyer rikthyer në në në në në kujtimet kujtimet kujtimet kujtimet kujtimet<br />
e e e e e fëmijërisë fëmijërisë fëmijërisë fëmijërisë fëmijërisë suaj? suaj? suaj? suaj? suaj?<br />
Jam rritur me një gjyshe dhe prindër<br />
që kanë ardhur nga Çamëria, punë<strong>to</strong>rë<br />
të ndershëm. Fati im ka qenë se unë jam<br />
marrë qysh herët me art dhe më ka bërë<br />
përshtypje që unë të jem i vëmendshëm<br />
ndaj tregimeve. Unë je<strong>to</strong>ja me gjyshen<br />
time dhe kam dëgjuar shpeshherë kujtime<br />
që kanë qenë rrëqethëse për mua,<br />
dhe nuk i imagjinoja dot në atë kohë që<br />
ndodhin gjëra të tilla. Unë kam jetuar<br />
me këtë gjë, dhe shpeshherë kam sjellë<br />
tek-tuk ndonjë vepër, por ju thashë dhe<br />
pak më parë, që unë do ti rik<strong>the</strong>hem<br />
kësaj tragjedie. Krijimtaria ime e mëtejshme<br />
do të ketë fokusin kryesor në këtë<br />
perceptim ku herë pas here do përpiqem<br />
të eviden<strong>to</strong>j atë tragjedi jo në mënyrë<br />
figurative letrare, por ta k<strong>the</strong>j në një simbolikë<br />
të fuqishme ku është brenda shkatërrimi,<br />
genocidi, dhuna, <strong>to</strong>rturat e<br />
asaj që janë bërë ndaj shqiptarëve të<br />
Çamërisë. Nga ana tjetër nuk do të mungojë<br />
aspekti i krijimit të disa imazheve<br />
që plotësojnë me fuqi artistike atë që<br />
ndodh përgjatë genocidit me popullsinë<br />
çame dhe me atë krahinë 9280 kilometra<br />
të ngrënë padrejtësisht, të marrë<br />
padrejtësisht. Sigurisht që ne po bëjmë<br />
luftën <strong>to</strong>në, dhe unë po bëj luftën time si<br />
artist, që të realizoj qëllimin e komunitetit<br />
tim, Çamëria është e jona.<br />
-Shumë -Shumë -Shumë -Shumë -Shumë ngjyra ngjyra ngjyra ngjyra ngjyra për për për për për Çamërinë, Çamërinë, Çamërinë, Çamërinë, Çamërinë,<br />
por por por por por në në në në në çfarë çfarë çfarë çfarë çfarë teknike teknike teknike teknike teknike janë janë janë janë janë realizuar realizuar realizuar realizuar realizuar<br />
kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> vepra? vepra? vepra? vepra? vepra?<br />
Janë rreth 30 punime. Shumica janë<br />
në grafika dhe është gjinia më e dashur<br />
e imja, ndërkohë që unë kam alternuar<br />
dhe disa pastela dhe kam prekur disa<br />
gjëra dhe në vaj, që janë disa bukuri të<br />
bregdetit që shtrihen deri në vende si<br />
Parga ose Vola. Janë vende të jashtëzakonshme<br />
për të treguar se çfarë bukurie<br />
i është prerë trungut shqiptar. Është një<br />
bukuri e rradhë që padrejtësisht sot gëzohet<br />
nga jo njerëz au<strong>to</strong>k<strong>to</strong>në të saj, por<br />
nga njerëz që kanë hyrë padrejtësisht<br />
në a<strong>to</strong> troje. Në gjininë e grafikës kjo<br />
ekspozitë sjell një risi në aspektin e për-<br />
Është vetëm sipari i<br />
fillimit të një krijimtarie<br />
të gjerë që unë<br />
tashmë do ta drej<strong>to</strong>j<br />
shumicën e krijimtarisë,<br />
derisa të shkoj<br />
tek një simbolikë e<br />
madhe <strong>to</strong>tale, e asaj<br />
që Pikaso bëri me<br />
Guernica unë do të<br />
bëj me Çamërinë. Pra<br />
dhe unë do të bëj<br />
tablonë e jetës sime...<br />
dorimit të elementëve të grafikës, të vizatimit,<br />
të lapsit, të ngjyrës, etj. Nga kjo<br />
pikëpamje <strong>the</strong>m që grafikat janë pasurimi<br />
i vokacionit të grafikës shqiptare.<br />
-Në -Në -Në -Në -Në çfarë çfarë çfarë çfarë çfarë periudhe periudhe periudhe periudhe periudhe kohore kohore kohore kohore kohore janë janë janë janë janë<br />
realizuar realizuar realizuar realizuar realizuar kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> kë<strong>to</strong> 30 30 30 30 30 punime? punime? punime? punime? punime?<br />
Punët e ekspozitës kryesisht janë<br />
bërë në muajt e fundit. Unë në këtë ekspozitë<br />
kam vënë dhe një vizatim që ka<br />
të bëjë me vitin 2000 kur ishte emigracioni<br />
kosovar. Është një simbolikë për<br />
të treguar paralelizmin e asaj që në tërësi<br />
ka ndodhur me çamët. Por kjo ka qenë<br />
në një tjetër ekspozitë që unë kam bërë<br />
për Kosovën, sepse unë besoj duke qenë<br />
nga një komunitet ndjesinë patriotike e<br />
kam më të ndjeshme, dhe mendoj se<br />
është gjëja më e mirë që të jemi patriotë<br />
në këtë momente. Do të vijoj me krijimtarinë<br />
mbi Çamërinë në vijim të aktivitetit<br />
tim artistik, deri sa të arrij siç ju<br />
thashë tek një tablo e madhe, që të japi<br />
tragjedinë çame në përmasat, në format,<br />
ndjesinë në atë se çfarë ka ndodhur realisht<br />
me Çamërinë.<br />
-P -P -Pas -P -Pas<br />
as as as TTTTTir ir ir iranës iranës<br />
anës anës anës ku ku ku ku ku do do do do do të të të të të udhë<strong>to</strong>jë udhë<strong>to</strong>jë udhë<strong>to</strong>jë udhë<strong>to</strong>jë udhë<strong>to</strong>jë<br />
"Çamëria "Çamëria "Çamëria "Çamëria "Çamëria jonë? jonë? jonë? jonë? jonë?<br />
Ekspozita do të qëndrojë rreth një<br />
javë për publikun në Muzeun His<strong>to</strong>rik<br />
Kombëtar. Por do të lëvizi dhe në disa<br />
qytete të tjera, aty ku ka ngulmime më<br />
të mëdha të çamëve, si Fieri, Vlora, Saranda,<br />
ka një ftesë në Berat, etj. Ekspozita<br />
vjen dhe në këtë periudhë që përkon<br />
dhe me zgjedhjet, ku ne duam që të<br />
çojmë dhe një mesazh, që përveç anës<br />
së politikës ka dhe një hapësirë ku<br />
njerëzit mund të shohin disa vepra arti,<br />
dhe komuniteti çam mund të shohë disa<br />
frymëzime të një artisti që është me<br />
origjinë çame.<br />
"Çamëria jonë"<br />
“<br />
Ekspozita "Çamëria<br />
jonë", vjen me punime<br />
që traj<strong>to</strong>jnë përmes grafikave<br />
dhe pikturave frymëzimin dhe<br />
ndjesinë e artistit për vendin e<br />
origjinës së tij. Dje në përurimin<br />
e saj ishin mbledhur miq<br />
dhe kolegë të artistit, të cilët<br />
vlerësuan jo pak këtë krijimtari<br />
artistike. Ekspozita me tablo<br />
si "Pensionistët çamë, "Ndal",<br />
etj, sjell dhe një herë në vëmendjen<br />
e publikut atë genocid,<br />
dhunë dhe tragjedi që ndodhi<br />
në Çamëri. Për kritikët e<br />
artit shqiptar, pik<strong>to</strong>ri i njohur<br />
Abaz Hado në përmasat e shkallës<br />
së cilësisë në veprimtarinë<br />
e tij është shquar si individualitet<br />
krijues. "30 punime<br />
me përmasa të mëdha traj<strong>to</strong>jnë<br />
përmes grafikave dhe pikturave<br />
frymëzimin dhe ndjesinë<br />
e artistit për vendin e<br />
bekuar, Çamërinë vendi i<br />
origjinës së tij. Sa i takon<br />
grafikave a<strong>to</strong> vijnë me teknikë<br />
mikse që evoluojnë momente<br />
nga tragjedia e kësaj popullsie<br />
që u masakrua në mënyrën më<br />
të egër", pohojnë emrat e artit<br />
për ekspozitën personale të<br />
pik<strong>to</strong>rit Hado. Ndër vite gjatë<br />
krijimtarisë së tij artistike, pik<strong>to</strong>ri<br />
Abaz Hado ka çelur mbi 10<br />
ekspozita personale brenda<br />
dhe jashtë vendit. Nga viti 1983<br />
e në vazhdim është pjesëmarrës<br />
në shumë aktivitete kombëtare<br />
dhe lokale. Një pjesëmarrje<br />
e madhe e tij nuk mungon<br />
dhe në aktivitete ndërkombëtare<br />
të rëndësishme të artit<br />
pamor, si në Egjipt, Slloveni,<br />
Maqedoni, Bosnjë, Bullgari,<br />
Japoni, SHBA, Norvegji, Suedi,<br />
Spanjë, Hollandë, Poloni,<br />
etj. Ai është dhe anëtar i disa<br />
klubeve të grafikës në disa<br />
galeri dhe ka shumë punime në<br />
galeri e muze të koleksionistëve<br />
privatë. Një vepër e tij<br />
ndodhet dhe në muzeun e<br />
Mbretëreshës së Anglisë, por të<br />
tjera vepra të tij janë dhe në Ambasadën<br />
e SHBA në Tiranë, etj.