to download the PDF file. - Agjensia e Lajmeve SOT NEWS
to download the PDF file. - Agjensia e Lajmeve SOT NEWS to download the PDF file. - Agjensia e Lajmeve SOT NEWS
16 GAZETA SOT E E Enjte njte 25 25 P PPrill P rill 2013 2013 2013 kulture bote www.sot.com.al Trazira në Paris, pas miratimit të ligjit që lejon martesat gay Shprehje inati. Vota historike e parlamentit francez që ka aprovuar një ditë më parë në mënyrë përfundimtare martesat ndërmjet homoseksualëve ka qenë objekt i një proteste që në orët e mbrëmjes ka degjeneruar në Paris në përplasje të forta. Protestuesit janë përballur me policinë dhe me mbështetësit e këtij ligji. Pasditen e djeshme deputetët e asamblesë kombëtare aprovuan ligjin që është mbështetur që në fillim nga socialistët e presidentit Hollond. Përveç festimeve të komunitetit homoseksual ka pasur dhe protesta me të djathtën që premton se do ta çojë çështjen në gjykatën kushtetuese. Ligji konkretizon dhe impenjimin e premtuar gjatë fushatës elektorale në janar të vitit të kaluar nga Hollond, dhe që në fillesat e saj ka hasur në kundërshtimet e konservatorëve dhe rezistencën e kundërshtareve. Sipas sondazheve më shumë se 65 për qind e francezëve e mbështesin këtë ligj. Rusia kërkon garanci për mbrojtjen raketore Ministri i Jashtëm rus, Sergei Lavrov, ka thënë se Moska është duke studiuar ndryshimet në programin amerikan të mbrojtjes raketore, por, prapëseprapë do garanci se sistemi nuk do të përdoret kundër Rusisë. Lavrov ka takuar të martën në Bruksel ministrat e Jashtëm të NATO-s dhe po ashtu ka zhvilluar bisedime dypalëshe me Sekretarin amerikan të Shtetit, John Kerry. Në anën tjetër, sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Anders Fogh Rasmussen, ka thënë se takimi i fundit i Këshillit të Aleancës me Rusinë, "nuk ka shënuar ndonjë përparim të rëndësishëm në çështjen e mbrojtjes raketore". Rusia kundërshton sistemin e mbrojtjes raketore në Evropë, duke shfaqur frikën se sistemi është i dizajnuar për t'iu kundërvënë raketave ruse. Ministrat e Jashtëm të NATO-s kanë diskutuar të martën edhe rreth situatës në Siri. Letta, nipi i një prej njerëzve me më shumë influencë brenda së djathtës Kush është Enrico Letta? Itali, Enrico Letta mandatohet për formimin e qeverisë së re Zëvendëssekretari i Partisë Demokratike në Itali, Enrico Letta, pritet të shndërrohet në kryeministrin e ardhshëm të Italisë, pasi presidenti Giorgio Napolitano i kërkoi zyrtarisht ditën e mërkurë që të formojë një koalicion të gjerë parlamentar. Kjo është tentativa më serioze e presidentit 88vjeçar, i rizgjedhur gjatë javës për një mandat të dytë, për t'i dhënë fund krizës së gjatë politike në Itali, për shkak të zgjedhjeve pa fitues te shkurtit. Partia Demokratike, e cila në Itali i përket qendrës së majtë, fitoi në ato zgjedhje një shumicë të lehtë në Parlament, por jo në Senat dhe asnjë koalicion nuk mund të formonte shumicën, nëse koalicioni i Berlusconit (i renditur i dyti) dhe Partia "Cinque Stelle" e komedianit Grillo nuk do të pranonin të merrnin pjesë në qeveri, pasi asnjë variant tjetër nuk do të prodhonte një shumicë në Senat. Negociatat e gjata midis forcave kryesore që prej zgjedhjeve të 24-25 shkurtit nuk arritën të prodhonin asnjë marrëveshje dhe ftesa që Napolitano i dërgoi Lettas, për të udhëhequr një qeveri të re, duket si formula "magjike" për të zgjidhur ngërçin politik, pasi ai ka mbështetjen e Bersanit dhe Berlusconit, udhëheqësve kryesorë të së majtës e të djathtës italiane, përkatësisht. Në deklaratën e tij, Letta theksoi se në rast se do të marrë votëbesimin për të udhëhequr Italinë, veprimi i tij i parë do të jetë ndryshimi i programit të shkurtimeve, për të ndrequr problemet me borxhin e jashtëm. Një veprim i tillë, i kundërshtuar nga ish-qeveria e Montit që kërkon Bombat në Boston, çeçeni: U vetë-radikalizuam, në emër të Islamit "Nuk ka asnjë grup terrorist ndërkombëtar pas sulmeve në maratonën e Bostonit", Kështu bëri të ditur nga spitali ku është shtruar prej plagëve në qafë, krah e këmbë, Dzhokhar Tsarnaev, terroristi çeçen i plagosur. Dzhokhar dha përgjigjet pas pyetjeve që i bëri FBI dhe CIA. Më i vogli i vëllezërve tha se, sulmi në maratonë, ku mbetën të vrarë 3 persona dhe u plagosën mbi 100 të tjerë, u orkestrua nga vëllai i tij më i madh, 26-vjeçari, Tamerlan. Dzhokhar tha se vëllai i kishte bërë të ditur se Islami është në shënjestër nga perëndimi dhe se duhet reaguar. Sipas Tamerlan, xhihadistët duhet të reagonin dhe të sulmonin dhe ata ndonjëherë, ndaj dhe sulmi i maratonës në Boston duhet të përcillte pikërisht këtë mesazh. Çdo përgjigje i vogli i vëllezërve e shkurtime të thella, duket se përkrahet prej dy forcave kryesore dhe ekspertët parashikojnë se mund të marrë edhe mbështetjen e lëvizjes së Grillos. "Politikat europiane për përballimin e borxhit janë shumë të fokusuara tek shkurtimet, të cilat nuk janë më të mjaftueshme", deklaroi Letta, pas një takimi me dyert të mbyllura me presidentin në Romë. Në fjalën e tij, 46-vjeçari shtoi se pranoi postin mbi të gjitha sepse njeh "përgjegjësinë e jashtëzakonshme" dhe faktin se "klasa politike italiane ka humbur besimin popullor", në një moment të cilin kryeministri i ri e cilësoi si "udhëkryq historik" për Italinë. Përveç mbështetjes së Partisë dha me shkrim, pasi nuk mund të flasë për shkak të plagës me armë zjarri që ka marrë në qafë. Sipas tij, motiv ishin luftrat amerikane në Irak, Afganistan. Ndërkohë autoritete amerikane kanë marrë informacion nga inteligjenca ruse që thanë se Tamerlan, që mbeti i vdekur pas një shkëmbimi zjarri me policinë amerikane, për 6 muaj, gjatë vitit 2012 ka qenë në Daghestan dhe Çececni. Gjatë qëndrimit atje, ai ka takuar dhe një ushtarak mbi të cilin policia ruse ka shumë dyshime të ngritura për përfshirjen e tij me xhihadistë. Dy persona të dyshuar për terrorizëm dhe që kanë lidhje me arrestimet e anëtarëve të al-Kaidës në Saragozza dhe Murcia, në Spanjë, besohet të kenë lidhje edhe me terroristët e Bostonit, të cilët organizuan atentatin në Maratonën e qytetit, Demokratike dhe Partisë së Popullit të Lirë (e drejtuar nga Berlusconi), disa parti të tjera parlamentare kanë shprehur mbështetjen për figurën e Lettas dhe votëbesimi në Parlament, i parashikuar për t'u mbajtur menjëherë pasi të përpilohet lista e ministrave, pritet të jetë vetëm një formalitet. Letta është nipi i shefit të stafit të ish-kryeministrit Berlusconi, Gianni Letta, një prej njerëzve me më shumë influencë brenda së djathtës. Një koalicion me bazë të gjerë do të rikthente në qeveri të djathtën e 76-vjeçarit Berlusconi, i cili kështu do të rikthehet të jetë një figurë e rëndësishme në politikën italiane. Sipas parashikimeve, qeveria e re e Lettas do të përpiqet të zbatojë një varg reformash ekonomike dhe institucionale. Midis përparësive do të jetë tentativa për të ndryshuar ligjin elektoral, i cili e bën tepër të vështirë formimin e një qeverie, në kushtet e mospasjes së një shumice të qartë votash në zgjedhje. Presidenti Napolitano nisi këtë javë mandatin e tij të dytë, pasi asnjë figurë tjetër nuk siguroi mbështetje për postin e presidentit. 88vjeçari kishte kërcënuar me dorëheqjen e tij, nëse liderat politikë nuk do të pranonin të formonin një qeveri. "Ngërçi" dy-mujor politik në Itali ka ndikuar negativisht në krizën ekonomike të ekonomisë së tretë më të madhe në Eurozonë. Aktualisht, Italia është duke u përballur me rënien ekonomike më të gjatë në 20 vjet. Gjithashtu, Italia përballet me një borxh kombëtar kolosal, i cili kap vlerën e 2,6 trilion dollarëve (120% e PBB-së). njoftuan burime policore spanjolle. Kjo hipotezë u ngrit nga policia spanjolle, sipas të cilës profili i tyre ''është shumë i ngjashëm me atë të dy personave përgjegjës për atentatin më të fundit të kryer në Maratonën e Bostonit'', njoftohej në faqen e internetit të gazetës spanjolle ''El Pais''. Eshtë i ri, vetëm 46 vjeç, deri përpara pak ditësh zevendessekretar i Partisë Demokratike të majtë, por i pëlqen edhe të djathtës, e mbi të gjitha i shquar për aftësitë e tij si ndërmjetës. Me pak fjalë mund të skicohet kështu profili i Enrico Lettes, i ngarkuar nga presidenti Giorgio Napolitano për krijimin e qeverisë. I rritur në Strasburg, ai është diplomuar në Pisa për të drejtë ndërkombëtare. Shpesh e thërrasin "enfant prodige" sepse ka djegur te gjitha etapat. Në moshën 25-vjeçare ishte kryetari i të rinjve të Partisë Popullore Europiane. Kishte mbushur 32 vjeç kur iu besua drejtimi i Ministrisë për Politikat Komunitare, duke u bërë ministri më i ri në historinë e Republikës, duke ia kaluar edhe Giulio Andreottit që është bërë ministër për herë të parë në moshën 35-vjeçare. Nëse arrin të krijojë qeverinë, Enrico Letta do të jetë kryeministri më i ri europian. Enrico Letta është nipi i bashkëpunëtorit më të ngushtë të Silvio Berlusconit, Gianni Letta, nënsekretar i Kryeministrisë. Zvicra kufizon lëvizjen e lirë me BE Zvicra vendosi të kufizojë emigracionin nga vendet anëtare të Bashkimit Europian, duke vendosur që të vështirësojë mbërritjen në vend edhe nga qytetarët komunitarë. Qeveria zvicerane informoi këtë të mërkurë se ka vendosur që të reduktojë numrin e lejeve të punës në 12 muajt e ardhshëm, duke nisur nga muaji maj. Zvicra nuk është pjesë e Bashkimit Europian, por ka nënshkruar rregullat e lirisë së lëvizjes. Megjithatë, në momentin e nënshkrimit të kësaj marrëveshje, Berna i rezervoi vetes të drejtë që të impononte kufizime sipas pëlqimit të saj. Aktualisht, janë në fuqi kufizime për tetë vende të Europës Lindore. Shefja e politikës së jashtme të Bashkimit Europian, Catherine Ashton, e kritikoi ashpër këtë lëvizje. "Këto masa shpërfillin përfitimet e mëdha që sjell lëvizja e lirë e personave për Zvicrën dhe Bashkimin Europian", shkruhej në një deklaratë të publikuar nga zyra e Ashton. Zgjedhjet konsevatore të Zvicrës kanë qenë gjithmonë një objekt konflikti me Brukselin, që në më shumë se një rast ka theksuar se shteti helvet nuk mund të zgjedhë të marrë dhe të lërë atë që dëshiron nga Europa, por duhet ta pranojë atë "si një paketë".
E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill P rill 2013 2013 2013 GAZETA SOT 17 kulture opinion www.sot.com.al Tirona by Rama, dëshmi g artistike e premtim politik Nga Xhovalin DELIA E Bukuria do të shpëtojë botën", mendonte Dostojevski një shek ull më parë, teksa shkruante ro manin "Idioti" në Firenze, (Piaz za Pitti, nr.18), një nga sheshet më të bukura të Firenzes, në mes të cilit ngrihet Palazzo Pitti, rrethuar nga Giardino dei Boboli, kopshti me famë botërore, ku, si rrallë në ndonjë vend tjetër të globit, e bukura natyrore bashkëjeton në sintoni me atë njerëzore. (Nuk e di si do ta kishte përkufizuar të bukurën Dostoevski, nëse për të përfunduar romanin "Idioti" do të kishte ardhur me leje krijimtarie në Shqipëri) Idenë e të bukurës ashtu si çdo qenie tjetër normale njerëzore duhet ta ketë pasur edhe "anormali" Dostojevski para se të mbërrinte në Firenze, por, pasuria artistike, shpirtërore, kulturore, politike, diplomatike e shkencore që gjendet në shtëpitë, pallatet, muzeumet, rrugët, sheshet e Firences, me siguri do t'ia kenë ridimensionuar atij të bukuren si nocion. Të kuptohemi, e bukura të cilës Dostojevski i beson "shpëtimin e Botës", nuk është thjeshtë "kategori estetike". Ajo shkon përtej objektiti të estetëve, merr përmasat e energjisë materiale e shpirtërore, reale e virtuale, çka do të thotë: rregull, relacion e harmoni universale. Si e tillë, jo lehtë e perceptueshme. E bash kjo "padrejtësi" privilegjon vetëm qeniet "anormale" të cilët masa normale i shikon si extraterrest. Shkak për këtë shkrim, u bë një ekspozitë multimediale Un idea di bellezza - An idea of beauty, hapur në Palazzo Stozzi, Firence, temë e së cilës është subjektivizmi i të vëzhguarit, ku artistët pjesëmarrës reflektojnë me veprat e tyre ndaj pushtetit të së bukurës, ndaj raportit të saj me natyrën, ndaj dimensionit të saj social, ndaj aftësisë së saj për të transformuar vëzhgimin ndaj vetvetes, ndaj të Nga Besi BEKTESHI N ga sit-i i "US Ambassy" patjetër që është edhe transkripti i një interviste të Moor-it dhe nuk ka dyshim se pjesa më intere sante është nga fundi në qëndrimin që ka pikërisht ky zyrtar i lartë për deklaratat dhe qëndrimet e ish ambasadorit Withers. Përgjigja e tij është e qartë, kur thotë: Zoti Withers është një person privat, dhe ai ka nënvizuar vetë në një intervistë të tij, se ai shpreh opinionet e tij, vetëm si person privat. Nga ligjet tona, ai ka të drejtë ta bëjë këtë, por pozicioni zyrtar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, vjen nga ambasadori ynë aktual dhe qeveria e SHBA-ve. Kaq, asgjë më shumë se kaq, nëqoftëse jam mirë me anglishten. Nga një sit tjetër mediatik qendror në Tiranë, gjithsesi sërish për temën rreth zotit Withers, thuhet se: Ecuria e përgatitjes së zgjedhjeve politike të 23 qershorit në Shqipëri, është diskutuar në Uashington, në një debat të organizuar nga Instituti Demokratik Amerikan. Në këtë takim, mori pjesë dhe Drejtori për Evropën Qendrore dhe Jugore në Departamentin e Shtetit Jonathan Moore, që pak ditë më parë vizitoi Shqipërinë. Ai ka kërkuar që të mos shtyhen zgjedhjet në Shqipëri, ndërsa shtoi se SHBA dhe institucionet e tjera që merren me zgjedhjet, do të kenë vëzhguesit e tyre të angazhuar në këto votime. Në fund të seancës, ka ndërhyrë edhe ish-ambasadori amerikan në Shqipëri, John Uidhers, i cili ka deklaruar se mazhoranca në Shqipëri do t'i vjedhë këto zgjedhje. Por Drejtori për Evropën Qendrore dhe Jugore në Departamentin e Shtetit, Jonathan Moore ka replikuar, duke kujtuar se pak ditë më parë ka takuar edhe Ramën edhe Metën, dhe asnjeri prej tyre dhe askush nga opozita në Shqipëri, nuk ka shfaqur një shqetësim të tillë, përkundrazi kanë deklaruar se do t'i fitojnë zgjedhjet. Moore u shpreh gjithashtu se me mosvotimin e tre ligjeve, opozita ka bllokuar për tjerëve e ndaj botës që i rrethon etj. Teksa po e vizitoja, duke parë një video instilacion pa zë, në vesh më vinte një zë shumë familjar. Instinktivisht ktheva kokën andej nga vinte zëri. Vizitorët e shumtë, amerikanë, japonezë, gjermanë, kanadezë, australianë, francezë, kinezë e italianë, që po shikonin atë që kisha dëgjuar edhe unë, nuk më linin ta shikoja. Kureshtar, u afrova për të konfirmuar me imazh, zërin e njohur. Në një faqe muri të ndërtesës mesjetare fiorentine po projektohej një video, imazhet e të cilës të çonin në një hapësire gjeografike e cila të krijonte idenë e një qyteti kantier me ngjyra. Nuk kuptohej nëse ishte kantier ndërtimi, rikonstruktimi o katrahurë pas një shkatërrimi. Pluhur, kanale, skela, zallamahi e bojra pa hesap. Atelier i hapur ku pikturohej një qytet i tërë. Dijet e mia modeste për pikturën, arkitekturën e gjeografinë nuk po më ndihmonin ta identifikoja as si hapësirë e as si kohë e as si qytetërim. Në pirgjet mal, kanale pafund e pallatet pa fizionomi nuk po gjeja dot asnjë gjurmë arkitektonike, moderne as antike. E vetmja gje që nuk u sforcova për ta kuptuar ishte, mali i Dajtit, gjuha shqipe me të cilën kodifikohej zëri bas-bariton i njohur, i cili nuk vonoi shumë të sinkronizohej me imazhet. Të jepte përshtypjen e një skene pas një beteje masive të përgjakshme, e cila pasi kishte bërë hatanë mbi dhè po shtrinte rrënjët nën tokë në kanale, tuba e kabllo për ti dhënë jetë një sistemi të ri vital me ngjyra e plot dritë mediterane pa fizionomi. Më në fund e njoha. Ishte kryeqyteti i vendit tim, që Qytetari i parë i tij e kishte transformuar nga një grumbull ndërtesash banale në një qytet me arkitekturë surreale, kater dimensionalëshe. Edi Rama burrë, po pastronte, rikonstruktonte e pikturonte Tiranën, siç e kishte ëndërruar e vizatuar dikur fëmijë në letër. Origjinale, "Tirona by Rama", e paparë! (Sqaroj: komenti i mësipërm nuk është analizë për videon si vepër artistike e as për artistin A. Sala, të cilin përfitoj ta përgëzoj. është thjeshtë impakti im imediat që pata nga subjekti i videos, produkti filozofik, artistik politik i Edi Ramës realizuar në atelierin e hapur, Tiranë.) Arsyeja e reagimit tim nuk është Tirana e pikturuar 10 vjet më parë, as "e bukura" si kategori estetike në vetvete, por idea e të bukurës universale, si burim energjie fizike, shpirtërore e politike, çka do të thotë: liri, rregull, relacion e harmoni, ide kjo e përjetshme natyrore, sa antike e moderne, sa personale aq edhe universale, ide e cila ndonëse e pranishme dhe kudo gjindshme shfaqet rrallë e jo kujtdo e as kudo. Firence është një nga banesat e saj të preferuara. Jo rastësisht për politikanin rotamator reformist Matteo Renzi, idea e të bukurës është sot "kali i betejës" kundër kastës, për rilindjen e kulturës, politikës e ekonomisë italiane. Dostoevski - Renzi - Rama, tre personazhe që i gjeta këtu në Firence, në shtëpinë e të bukurës. Bash kjo e fundit më sugjeroi këtë triptik. Natyrisht që nuk përbëjnë një trekëndësh e aq më pak barabrinjës, pasi janë krejt të ndryshëm shpirtërisht, mendërisht dhe etnikisht: I pari është krijesë e krijues i të bukurës letrare artistike filozofike në sintoni me të bukurën universale. I dyti është produkt i të bukurës natyrore e njerëzore me emër Firence, të cilën e ka zgjedhur si veshje për në "ballon politike për të shpëtuar Italinë". I treti i vërteti, ka 10 vjet që përpiqet të kultivojë një ide të re për të bukurën, në një gjeografi me emër Shqipëri, ku edhe e bukura e dukshme dhe e prekshme natyrore, dhuruar nga Zoti, injorohet nga padija e rrënohet nga harbutëria. Rama si administrator e politikan, ka bërë plot gjëra të vyera e jo pak gabime, për të cilat e kam kritikuar madje ashpër, por Edi, njeri artist është i orientuar drejt të bukurës. Nëse e keni të vështirë ta perceptoni, bëni më të thjeshtën: Mos e pengoni! E bukura do të zbusë shqiponjat e do të shpëtojë Shqipërinë. www www www.xho www www.xho .xho .xhovvvvvalindelia.it .xho alindelia.it alindelia.it alindelia.it alindelia.it Një ish diplomat, që flet si një opinionist opozitar në Shqipëri! qëllime politike integrimin e vendit në BE. (ABC News). Gjithsesi, shumë njerëz kanë pasur mundësinë edhe të dëgjojnë në audio fare qartë zotin Moore. Për të qenë korrekt, përmenda dy burimet edhe pse ka shumë të tjera që vërtetojnë pikërisht të dyja. Është e vërtetë se Withers, nuk e ka mirë me maxhorancën dhe me kryesisht zotin Berisha në terma sigurisht politikisht. Është e vërtetë gjithashtu, se së paku mua, mu duk se "doli papritmas në pension" dhe është e vërtetë se ky ambasador, ka dhënë leksione nga më të ndryshmet gjatë qëndrimit të tij në Shqipëri. Unë kujtoj shumë ulje të tij edhe me fëmijët, por dhe përrallat e bukura dhe kuptimplote të treguara qartë dhe me shumë çiltërsi. Ka pasur zoti Withers dhe kritika dhe miratime të forta në Shqipëri. Gjithsesi, ai tani është një opinionist dhe është sërish një person që në fund të fundit në Shqipëri, e nënkuptojnë si një ish ambasador amerikan, diplomat dhe patjetër një njeri, që njeh Shqipërinë. Kur një ish ambasador thotë se "Në Shqipëri do të vidhen zgjedhjet" nuk është njësoj si ta them unë "se do të vidhen zgjedhjet"! Në mos unë, opinionistë që Tirana i ka përditë në shtyp dhe radio e televizione. Jo, nuk është njësoj, sepse ka edhe ish ambasadorin si piedestal, ka edhe SHBA-të si një kurorë vezulluese të shtetit më të rëndësishëm mik për ne shqiptarët. Në fakt, nuk ka pse zoti Moore të skomodohet dhe të përgjigjet se "ai flet në emrin e tij personal, kurse politikën e SHBA-ve e ka zoti Arvizu dhe qeveria apo State Departement! Jo, e ka më kollaj të thotë "nuk më duhet mua se çfarë opinionesh dhe idesh jep një qytetar amerikan në pension". Kuptohet se kur është një ish ambasador, të cilit i kanë ndodhur disa ekstreme që zakonisht ndodhin në Shqipëri, si bie fjala "Gërdeci", pesha e opinioneve të tij, qoftë edhe në pension, kanë një konotacion disi më të drejtpërdrejtë me vendin e lirive dhe të drejtave të njeriut, më të madh në botë. Dakord, dhe unë normalisht më tepër do të besoj zotin Moore kur thotë se: Se opozita me mosvotimin e tre ligjeve, ka bllokuar për qëllime politike integrimin e vendit në BE, se kur Withers jep opinionet e tij, pavarësisht se ai ka të drejtë ti jap sot dhe të jetë kundra Sali Berishës. Më tepër do të besoj zotin Arvizu kur nga Korça thotë se: "Të kemi një KQZ funksionale. Gjithçka duhet të jetë rezultat i një marrëveshje mes palëve. Vullneti politik është i rëndësishëm, duhet të ketë gjithëpërfshirje". Biles thuhet se ka përdorur dhe termin farsë dhe nuk e kuptoj mirë se mbas lëvizjes së LSI-së me palëzimin dokumentar me PS-në në se ishte farsë KQZ-ja për të djathtën apo për të majtën, apo për të dyja bashkë! Sipas ambasadorit Arvizu, nuk ka një formulë magjike për të zgjidhur situatën e krijuar në institucionin kryesor të administrimit të zgjedhjeve, por siç tha ai, arritja e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse nuk është diçka e pamundur. Nuk e luan as topi. Normalisht që shumë shpejt pas kësaj, nga selia e PS-së del zonja Hysi dhe thërret zotin Berisha të bien dakord. Jam dakord edhe unë, por para pak orësh nuk ishin dakord pikërisht ata që po bëjnë thirrje, për të bërë një diçka të tillë. Po ashtu edhe zoti Manjani që kërkoi Arsyeja e reagimit tim nuk është Tirana e pikturuar 10 vjet më parë, as "e bukura" si kategori estetike në vetvete, por idea e të bukurës universale, si burim energjie fizike, shpirtërore e politike, çka do të thotë: liri, rregull, relacion e harmoni, ide kjo e përjetshme natyrore, sa antike e moderne, sa personale aq edhe universale, ide e cila ndonëse e pranishme dhe kudo gjindshme shfaqet rrallë e jo kujtdo e as kudo. Firence është një nga banesat e saj të preferuara. Jo rastësisht për politikanin rotamator reformist Matteo Renzi, idea e të bukurës është sot "kali i betejës" kundër kastës, për rilindjen e kulturës, politikës e ekonomisë italiane. Dostoevski - Renzi - Rama, tre personazhe që i gjeta këtu në Firence, në shtëpinë e të bukurës. Bash kjo e fundit më sugjeroi këtë triptik. Natyrisht që nuk përbëjnë një trekëndësh e aq më pak barabrinjës, pasi janë krejt të ndryshëm shpirtërisht, mendërisht dhe etnikish... për LSI-në pikërisht pjesën e saj në KQZ. O zot, sa shpejt i marrin mesazhet, dhe më vjen mirë!! E kjo është të flasësh si SHBA-të, dhe tjetër është, të japësh opinione si të zotit Withers. Megjithatë nuk është aspak problem antiberishizmi i zoti Withers, as bashkimi me opozitën shqiptare në këtë moment fushate në Shqipëri. Nuk janë aspak problem, as opinionet e tij në përgjithësi për politikën në Shqipëri. Jam i bindur që ai i do të mirën Shqipërisë. Por, kur mendoj se ai ka qenë një diplomat kaq i rëndësishëm i SHBA-ve, që ka qenë ambasadori i SHBA-ve jo shumë kohë më përpara në Shqipëri, besoj se, ose mund të deduktoj se, me zemrën e tij paska qenë opozitar prej kohe në Shqipëri. Edhe për këtë nuk ka ndonjë gjë, sepse edhe deri këtu mund ta kuptoj. Por ajo që nuk dua të "marr vesh" është se pse nuk futet definitivisht si opinionist në shtypin dhe sidomos televizionet shqiptare. Këtë e them, sepse mund të numëroj vetëm 10-të prej tyre që sillen sa te njëri dhe tjetri televizion në kryeqytet, dhe i bie që brenda një jave të jenë tre herë në direkte secili. Ka ndodhur që një prej tyre, ishte regjistruar paradite nga njëri televizion, dhe tjetri televizion e jepte direkt, e kështu po transmetohej në dy televizione përnjëherësh. Po të vinte zoti Withers, do të kontribuonte në shtimin e numrit të tyre (opinionistëve të Tiranës) në këto televizione, dhe shtimin e larmisë me individë opinionistë në median shqiptare. Kaq, asnjë vërejtje tjetër për ish ambasadorin vërtetë pensionist, por opinionist të apasionuar me Shqipërinë, që është zoti Withers. “
- Page 1 and 2: Çmimi 20 lekë, 1 euro, 1 USD, Tel
- Page 3 and 4: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 5 and 6: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 7 and 8: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 9 and 10: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 11 and 12: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 13 and 14: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 15: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 19 and 20: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 21 and 22: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
- Page 23 and 24: E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill
E E Enjte njte njte 25 25 P PPrill<br />
P rill 2013 2013 2013<br />
GAZETA <strong>SOT</strong><br />
17<br />
kulture opinion<br />
www.sot.com.al<br />
Tirona by Rama, dëshmi<br />
g<br />
artistike e premtim politik<br />
Nga Xhovalin DELIA<br />
E<br />
Bukuria do të shpë<strong>to</strong>jë botën",<br />
mendonte Dos<strong>to</strong>jevski një shek<br />
ull më parë, teksa shkruante ro<br />
manin "Idioti" në Firenze, (Piaz<br />
za Pitti, nr.18), një nga sheshet më<br />
të bukura të Firenzes, në mes të cilit ngrihet Palazzo<br />
Pitti, rrethuar nga Giardino dei Boboli, kopshti<br />
me famë botërore, ku, si rrallë në ndonjë vend tjetër<br />
të globit, e bukura natyrore bashkëje<strong>to</strong>n në sin<strong>to</strong>ni<br />
me atë njerëzore. (Nuk e di si do ta kishte përkufizuar<br />
të bukurën Dos<strong>to</strong>evski, nëse për të përfunduar<br />
romanin "Idioti" do të kishte ardhur me leje krijimtarie<br />
në Shqipëri)<br />
Idenë e të bukurës ashtu si çdo qenie tjetër<br />
normale njerëzore duhet ta ketë pasur edhe "anormali"<br />
Dos<strong>to</strong>jevski para se të mbërrinte në Firenze,<br />
por, pasuria artistike, shpirtërore, kulturore, politike,<br />
diplomatike e shkencore që gjendet në shtëpitë,<br />
pallatet, muzeumet, rrugët, sheshet e Firences,<br />
me siguri do t'ia kenë ridimensionuar atij të<br />
bukuren si nocion.<br />
Të kup<strong>to</strong>hemi, e bukura të cilës Dos<strong>to</strong>jevski i<br />
beson "shpëtimin e Botës", nuk është thjeshtë "kategori<br />
estetike". Ajo shkon përtej objektiti të estetëve,<br />
merr përmasat e energjisë materiale e shpirtërore,<br />
reale e virtuale, çka do të thotë: rregull, relacion e<br />
harmoni universale. Si e tillë, jo lehtë e perceptueshme.<br />
E bash kjo "padrejtësi" privilegjon vetëm<br />
qeniet "anormale" të cilët masa normale i shikon<br />
si extraterrest.<br />
Shkak për këtë shkrim, u bë një ekspozitë<br />
multimediale Un idea di bellezza - An idea of beauty,<br />
hapur në Palazzo S<strong>to</strong>zzi, Firence, temë e së cilës<br />
është subjektivizmi i të vëzhguarit, ku artistët pjesëmarrës<br />
reflek<strong>to</strong>jnë me veprat e tyre ndaj pushtetit<br />
të së bukurës, ndaj raportit të saj me natyrën, ndaj<br />
dimensionit të saj social, ndaj aftësisë së saj për të<br />
transformuar vëzhgimin ndaj vetvetes, ndaj të<br />
Nga Besi BEKTESHI<br />
N<br />
ga sit-i i "US Ambassy" patjetër<br />
që është edhe transkripti i një<br />
interviste të Moor-it dhe nuk<br />
ka dyshim se pjesa më intere<br />
sante është nga fundi në qëndrimin<br />
që ka pikërisht ky zyrtar i lartë për deklaratat<br />
dhe qëndrimet e ish ambasadorit Wi<strong>the</strong>rs.<br />
Përgjigja e tij është e qartë, kur thotë: Zoti Wi<strong>the</strong>rs<br />
është një person privat, dhe ai ka nënvizuar vetë<br />
në një intervistë të tij, se ai shpreh opinionet e tij,<br />
vetëm si person privat. Nga ligjet <strong>to</strong>na, ai ka të<br />
drejtë ta bëjë këtë, por pozicioni zyrtar i Shteteve<br />
të Bashkuara të Amerikës, vjen nga ambasadori<br />
ynë aktual dhe qeveria e SHBA-ve. Kaq, asgjë<br />
më shumë se kaq, nëqoftëse jam mirë me anglishten.<br />
Nga një sit tjetër mediatik qendror në Tiranë,<br />
gjithsesi sërish për temën rreth zotit Wi<strong>the</strong>rs, thuhet<br />
se: Ecuria e përgatitjes së zgjedhjeve politike<br />
të 23 qershorit në Shqipëri, është diskutuar në<br />
Uashing<strong>to</strong>n, në një debat të organizuar nga Instituti<br />
Demokratik Amerikan. Në këtë takim, mori<br />
pjesë dhe Drej<strong>to</strong>ri për Evropën Qendrore dhe<br />
Jugore në Departamentin e Shtetit Jonathan<br />
Moore, që pak ditë më parë vizi<strong>to</strong>i Shqipërinë. Ai<br />
ka kërkuar që të mos shtyhen zgjedhjet në Shqipëri,<br />
ndërsa sh<strong>to</strong>i se SHBA dhe institucionet e<br />
tjera që merren me zgjedhjet, do të kenë vëzhguesit<br />
e tyre të angazhuar në kë<strong>to</strong> votime. Në fund<br />
të seancës, ka ndërhyrë edhe ish-ambasadori<br />
amerikan në Shqipëri, John Uidhers, i cili ka<br />
deklaruar se mazhoranca në Shqipëri do t'i<br />
vjedhë kë<strong>to</strong> zgjedhje. Por Drej<strong>to</strong>ri për Evropën<br />
Qendrore dhe Jugore në Departamentin e Shtetit,<br />
Jonathan Moore ka replikuar, duke kujtuar se<br />
pak ditë më parë ka takuar edhe Ramën edhe<br />
Metën, dhe asnjeri prej tyre dhe askush nga opozita<br />
në Shqipëri, nuk ka shfaqur një shqetësim të<br />
tillë, përkundrazi kanë deklaruar se do t'i fi<strong>to</strong>jnë<br />
zgjedhjet. Moore u shpreh gjithashtu se me mosvotimin<br />
e tre ligjeve, opozita ka bllokuar për<br />
tjerëve e ndaj botës që i rrethon etj.<br />
Teksa po e vizi<strong>to</strong>ja, duke parë një video instilacion<br />
pa zë, në vesh më vinte një zë shumë familjar.<br />
Instinktivisht k<strong>the</strong>va kokën andej nga vinte<br />
zëri. Vizi<strong>to</strong>rët e shumtë, amerikanë, japonezë, gjermanë,<br />
kanadezë, australianë, francezë, kinezë e<br />
italianë, që po shikonin atë që kisha dëgjuar edhe<br />
unë, nuk më linin ta shikoja. Kureshtar, u afrova<br />
për të konfirmuar me imazh, zërin e njohur. Në një<br />
faqe muri të ndërtesës mesjetare fiorentine po projek<strong>to</strong>hej<br />
një video, imazhet e të cilës të çonin në një<br />
hapësire gjeografike e cila të krijonte idenë e një<br />
qyteti kantier me ngjyra. Nuk kup<strong>to</strong>hej nëse ishte<br />
kantier ndërtimi, rikonstruktimi o katrahurë pas<br />
një shkatërrimi. Pluhur, kanale, skela, zallamahi e<br />
bojra pa hesap. Atelier i hapur ku pikturohej një<br />
qytet i tërë. Dijet e mia modeste për pikturën, arkitekturën<br />
e gjeografinë nuk po më ndihmonin ta<br />
identifikoja as si hapësirë e as si kohë e as si<br />
qytetërim. Në pirgjet mal, kanale pafund e pallatet<br />
pa fizionomi nuk po gjeja dot asnjë gjurmë arkitek<strong>to</strong>nike,<br />
moderne as antike. E vetmja gje që nuk u<br />
sforcova për ta kuptuar ishte, mali i Dajtit, gjuha<br />
shqipe me të cilën kodifikohej zëri bas-bari<strong>to</strong>n i<br />
njohur, i cili nuk vonoi shumë të sinkronizohej me<br />
imazhet. Të jepte përshtypjen e një skene pas një<br />
beteje masive të përgjakshme, e cila pasi kishte bërë<br />
hatanë mbi dhè po shtrinte rrënjët nën <strong>to</strong>kë në kanale,<br />
tuba e kabllo për ti dhënë jetë një sistemi të ri<br />
vital me ngjyra e plot dritë mediterane pa fizionomi.<br />
Më në fund e njoha. Ishte kryeqyteti i vendit tim, që<br />
Qytetari i parë i tij e kishte transformuar nga një<br />
grumbull ndërtesash banale në një qytet me arkitekturë<br />
surreale, kater dimensionalëshe. Edi Rama burrë,<br />
po pastronte, rikonstruk<strong>to</strong>nte e pikturonte Tiranën,<br />
siç e kishte ëndërruar e vizatuar dikur fëmijë<br />
në letër. Origjinale, "Tirona by Rama", e paparë!<br />
(Sqaroj: komenti i mësipërm nuk është analizë<br />
për videon si vepër artistike e as për artistin A. Sala,<br />
të cilin përfi<strong>to</strong>j ta përgëzoj. është thjeshtë impakti<br />
im imediat që pata nga subjekti i videos, produkti<br />
filozofik, artistik politik i Edi Ramës realizuar në<br />
atelierin e hapur, Tiranë.)<br />
Arsyeja e reagimit tim nuk është Tirana e pikturuar<br />
10 vjet më parë, as "e bukura" si kategori<br />
estetike në vetvete, por idea e të bukurës universale,<br />
si burim energjie fizike, shpirtërore e politike, çka<br />
do të thotë: liri, rregull, relacion e harmoni, ide kjo e<br />
përjetshme natyrore, sa antike e moderne, sa personale<br />
aq edhe universale, ide e cila ndonëse e pranishme<br />
dhe kudo gjindshme shfaqet rrallë e jo kujtdo<br />
e as kudo. Firence është një nga banesat e saj të<br />
preferuara. Jo rastësisht për politikanin rotama<strong>to</strong>r<br />
reformist Matteo Renzi, idea e të bukurës është sot<br />
"kali i betejës" kundër kastës, për rilindjen e kulturës,<br />
politikës e ekonomisë italiane.<br />
Dos<strong>to</strong>evski - Renzi - Rama, tre personazhe që i<br />
gjeta këtu në Firence, në shtëpinë e të bukurës. Bash<br />
kjo e fundit më sugjeroi këtë triptik. Natyrisht që<br />
nuk përbëjnë një trekëndësh e aq më pak barabrinjës,<br />
pasi janë krejt të ndryshëm shpirtërisht, mendërisht<br />
dhe etnikisht:<br />
I pari është krijesë e krijues i të bukurës letrare<br />
artistike filozofike në sin<strong>to</strong>ni me të bukurën universale.<br />
I dyti është produkt i të bukurës natyrore e<br />
njerëzore me emër Firence, të cilën e ka zgjedhur si<br />
veshje për në "ballon politike për të shpëtuar Italinë".<br />
I treti i vërteti, ka 10 vjet që përpiqet të kultivojë<br />
një ide të re për të bukurën, në një gjeografi me emër<br />
Shqipëri, ku edhe e bukura e dukshme dhe e prekshme<br />
natyrore, dhuruar nga Zoti, injorohet nga<br />
padija e rrënohet nga harbutëria.<br />
Rama si administra<strong>to</strong>r e politikan, ka bërë plot<br />
gjëra të vyera e jo pak gabime, për të cilat e kam<br />
kritikuar madje ashpër, por Edi, njeri artist është i<br />
orientuar drejt të bukurës. Nëse e keni të vështirë ta<br />
percep<strong>to</strong>ni, bëni më të thjeshtën: Mos e pengoni! E<br />
bukura do të zbusë shqiponjat e do të shpë<strong>to</strong>jë Shqipërinë.<br />
www www www.xho www www.xho<br />
.xho .xhovvvvvalindelia.it<br />
.xho alindelia.it alindelia.it alindelia.it alindelia.it<br />
Një ish diplomat, që flet si një<br />
opinionist opozitar në Shqipëri!<br />
qëllime politike integrimin e vendit në BE. (ABC<br />
News). Gjithsesi, shumë njerëz kanë pasur<br />
mundësinë edhe të dëgjojnë në audio fare qartë<br />
zotin Moore.<br />
Për të qenë korrekt, përmenda dy burimet<br />
edhe pse ka shumë të tjera që vërte<strong>to</strong>jnë pikërisht<br />
të dyja. Është e vërtetë se Wi<strong>the</strong>rs, nuk e ka mirë<br />
me maxhorancën dhe me kryesisht zotin Berisha<br />
në terma sigurisht politikisht. Është e vërtetë<br />
gjithashtu, se së paku mua, mu duk se "doli papritmas<br />
në pension" dhe është e vërtetë se ky<br />
ambasador, ka dhënë leksione nga më të ndryshmet<br />
gjatë qëndrimit të tij në Shqipëri. Unë kuj<strong>to</strong>j<br />
shumë ulje të tij edhe me fëmijët, por dhe përrallat<br />
e bukura dhe kuptimplote të treguara qartë dhe<br />
me shumë çiltërsi. Ka pasur zoti Wi<strong>the</strong>rs dhe kritika<br />
dhe miratime të forta në Shqipëri. Gjithsesi,<br />
ai tani është një opinionist dhe është sërish një<br />
person që në fund të fundit në Shqipëri, e nënkup<strong>to</strong>jnë<br />
si një ish ambasador amerikan, diplomat<br />
dhe patjetër një njeri, që njeh Shqipërinë. Kur një<br />
ish ambasador thotë se "Në Shqipëri do të vidhen<br />
zgjedhjet" nuk është njësoj si ta <strong>the</strong>m unë "se do të<br />
vidhen zgjedhjet"! Në mos unë, opinionistë që Tirana<br />
i ka përditë në shtyp dhe radio e televizione.<br />
Jo, nuk është njësoj, sepse ka edhe ish ambasadorin<br />
si piedestal, ka edhe SHBA-të si një kurorë<br />
vezulluese të shtetit më të rëndësishëm mik për<br />
ne shqiptarët. Në fakt, nuk ka pse zoti Moore të<br />
skomodohet dhe të përgjigjet se "ai flet në emrin e<br />
tij personal, kurse politikën e SHBA-ve e ka zoti<br />
Arvizu dhe qeveria apo State Departement! Jo, e<br />
ka më kollaj të thotë "nuk më duhet mua se çfarë<br />
opinionesh dhe idesh jep një qytetar amerikan<br />
në pension". Kup<strong>to</strong>het se kur është një ish ambasador,<br />
të cilit i kanë ndodhur disa ekstreme që<br />
zakonisht ndodhin në Shqipëri, si bie fjala "Gërdeci",<br />
pesha e opinioneve të tij, qoftë edhe në pension,<br />
kanë një konotacion disi më të drejtpërdrejtë<br />
me vendin e lirive dhe të drejtave të njeriut, më të<br />
madh në botë. Dakord, dhe unë normalisht më<br />
tepër do të besoj zotin Moore kur thotë se: Se opozita<br />
me mosvotimin e tre ligjeve, ka bllokuar për<br />
qëllime politike integrimin e vendit në BE, se kur<br />
Wi<strong>the</strong>rs jep opinionet e tij, pavarësisht se ai ka të<br />
drejtë ti jap sot dhe të jetë kundra Sali Berishës.<br />
Më tepër do të besoj zotin Arvizu kur nga<br />
Korça thotë se: "Të kemi një KQZ funksionale.<br />
Gjithçka duhet të jetë rezultat i një marrëveshje<br />
mes palëve. Vullneti politik është i rëndësishëm,<br />
duhet të ketë gjithëpërfshirje". Biles thuhet se ka<br />
përdorur dhe termin farsë dhe nuk e kup<strong>to</strong>j mirë<br />
se mbas lëvizjes së LSI-së me palëzimin dokumentar<br />
me PS-në në se ishte farsë KQZ-ja për të<br />
djathtën apo për të majtën, apo për të dyja bashkë!<br />
Sipas ambasadorit Arvizu, nuk ka një formulë<br />
magjike për të zgjidhur situatën e krijuar në<br />
institucionin kryesor të administrimit të<br />
zgjedhjeve, por siç tha ai, arritja e një marrëveshjeje<br />
gjithëpërfshirëse nuk është diçka e pamundur.<br />
Nuk e luan as <strong>to</strong>pi. Normalisht që shumë shpejt<br />
pas kësaj, nga selia e PS-së del zonja Hysi dhe<br />
thërret zotin Berisha të bien dakord. Jam dakord<br />
edhe unë, por para pak orësh nuk ishin dakord<br />
pikërisht ata që po bëjnë thirrje, për të bërë një<br />
diçka të tillë. Po ashtu edhe zoti Manjani që kërkoi<br />
Arsyeja e reagimit tim nuk është<br />
Tirana e pikturuar 10 vjet më parë,<br />
as "e bukura" si kategori estetike<br />
në vetvete, por idea e të bukurës<br />
universale, si burim energjie<br />
fizike, shpirtërore e politike, çka<br />
do të thotë: liri, rregull, relacion e<br />
harmoni, ide kjo e përjetshme<br />
natyrore, sa antike e moderne, sa<br />
personale aq edhe universale, ide<br />
e cila ndonëse e pranishme dhe<br />
kudo gjindshme shfaqet rrallë e jo<br />
kujtdo e as kudo. Firence është<br />
një nga banesat e saj të preferuara.<br />
Jo rastësisht për politikanin<br />
rotama<strong>to</strong>r reformist Matteo Renzi,<br />
idea e të bukurës është sot "kali i<br />
betejës" kundër kastës, për rilindjen<br />
e kulturës, politikës e ekonomisë<br />
italiane. Dos<strong>to</strong>evski - Renzi -<br />
Rama, tre personazhe që i gjeta<br />
këtu në Firence, në shtëpinë e të<br />
bukurës. Bash kjo e fundit më<br />
sugjeroi këtë triptik. Natyrisht që<br />
nuk përbëjnë një trekëndësh e aq<br />
më pak barabrinjës, pasi janë<br />
krejt të ndryshëm shpirtërisht,<br />
mendërisht dhe etnikish...<br />
për LSI-në pikërisht pjesën e saj në KQZ. O zot,<br />
sa shpejt i marrin mesazhet, dhe më vjen mirë!! E<br />
kjo është të flasësh si SHBA-të, dhe tjetër është, të<br />
japësh opinione si të zotit Wi<strong>the</strong>rs.<br />
Megjithatë nuk është aspak problem antiberishizmi<br />
i zoti Wi<strong>the</strong>rs, as bashkimi me opozitën<br />
shqiptare në këtë moment fushate në Shqipëri.<br />
Nuk janë aspak problem, as opinionet e tij në<br />
përgjithësi për politikën në Shqipëri. Jam i bindur<br />
që ai i do të mirën Shqipërisë. Por, kur mendoj<br />
se ai ka qenë një diplomat kaq i rëndësishëm i<br />
SHBA-ve, që ka qenë ambasadori i SHBA-ve jo<br />
shumë kohë më përpara në Shqipëri, besoj se,<br />
ose mund të deduk<strong>to</strong>j se, me zemrën e tij paska<br />
qenë opozitar prej kohe në Shqipëri. Edhe për<br />
këtë nuk ka ndonjë gjë, sepse edhe deri këtu mund<br />
ta kup<strong>to</strong>j. Por ajo që nuk dua të "marr vesh" është<br />
se pse nuk futet definitivisht si opinionist në shtypin<br />
dhe sidomos televizionet shqiptare. Këtë e<br />
<strong>the</strong>m, sepse mund të numëroj vetëm 10-të prej<br />
tyre që sillen sa te njëri dhe tjetri televizion në<br />
kryeqytet, dhe i bie që brenda një jave të jenë tre<br />
herë në direkte secili. Ka ndodhur që një prej<br />
tyre, ishte regjistruar paradite nga njëri televizion,<br />
dhe tjetri televizion e jepte direkt, e kështu<br />
po transme<strong>to</strong>hej në dy televizione përnjëherësh.<br />
Po të vinte zoti Wi<strong>the</strong>rs, do të kontribuonte në<br />
shtimin e numrit të tyre (opinionistëve të Tiranës)<br />
në kë<strong>to</strong> televizione, dhe shtimin e larmisë me<br />
individë opinionistë në median shqiptare. Kaq,<br />
asnjë vërejtje tjetër për ish ambasadorin vërtetë<br />
pensionist, por opinionist të apasionuar me Shqipërinë,<br />
që është zoti Wi<strong>the</strong>rs.<br />
“
Change language