Leitarvæn gerð - 98-a Universala Kongreso de Esperanto

Hugh Martin Esperanto-íslensk orðabók 419
ultra/ tæk út-, últra-.
ultramar/o himinblár litur.
ulul/i áhl tæk ýlfra, spangóla. -o, -ado ýlfur, spangól.
-um/ mfr viðskeyti sem ekki hefur ákveðna merkingu, t.d. lakt-o svil. kort-o dómstóll. plen-i áhr
uppfylla. malvarm-i áhl fá kvef, vera kvefaður. komun-o samfélag. amind-i áhr biðla til. proksim-e
hér um bil. Auk þess hefur -um einhverjar ákveðnari merkingar, t.d. 1 verknaður, sem stofninn hefur
áhrif á: foli-i áhr blaða í, fletta. palpebr-i áhl depla augunum. okul-i áhl gjóta ástaraugum til (e-s).
cerb-i áhl brjóta heilann. brak-i áhr faðma að sér. kolomb-i áhl kurra. saĝ-i áhl hártoga. mastr-i áhl
búverka. frenez-i áhl gera sér upp æði. buton-i áhr hneppa. 2 veita þess sem stofninn táknar: aer-i
áhr viðra. akv-i áhr vökva. ombr-i áhr skýla, hlífa. sap-i áhr bera sápu á. sun-i áhr sóla. vent-i áhr
kæla með blævæng; hreinsa með loftstraumi. 3 fatnaður: buŝ-o múll. kalkan-o hæll (á skó). kol-o flibbi.
krur-o leggur, (buxna)skálm. naz-o nefklemmur. pland-o sóli. man-o ermalíning. pak-o umbúðir. 4
framkvæmd á þann hátt sem stofninn táknar: kvaron-i áhr skipta í fjóra hluta. dek-i áhr taka af tíunda
hvern. pend-i áhr hengja. palis-i áhr staursetja. kruc-i áhr krossfesta. ŝton-i áhr grýta. -dek, -cent ótal
margir, óteljandi. -o hvað sem það er; hvað sem það nú heitir.
Umar/o = Omaro.
umbel/o gra sveipur, skýla. -acoj = umbeliferacoj.
umbeliferac/oj gra sveipjurtaætt (Umbelliferæ) (= umbelacoj).
umbilik/o 1 lfæ nafli. 2 gra = hilumo. 3 miðpunktur. -a nafla-. -a hernio naflahaull. la -a ŝnuro =
(-a) funiklo.
umbr/o úmbra, rauðbrúnn litur.
Umbri/o ldf Úmbría. -a Úmbríu-.
ume/o gra japönsk plóma. -ujo, -arbo japanskt plómutré (Prunus mume).
umjak/o inn úmjak, kvenhúðkeipur.
umlaŭt/o hlj hljóðvarp (= metafonio).
UN/o inn S.Þ. (Unuiĝintaj Nacioj).
unar/a eðl efn ein-. -a sistemo einkerfi.
unaŭ/o dýr tveggja táa letidýr (Choloepus).
unc/o únsa.
unci/o dýr snjóhlébarði (Felis uncia).
undekan/o efn úndekan.
Unesk/o inn UNESCO (Menningar- og vísindastofnun Sameinuðu þjóðanna).
ung/o læk nögl. enkreskinta -o, enkarniĝinta -o inngróin nögl. -i áhr klóra. -ego kló. -ilaro naglasnyrtingartæki.
-uloj dýr hófdýr. -ograti, -ovundi áhr klóra. -osto = lakrimalo. krur-o hanaspori.
ungvent/o lyf smyrsli.
uni/o lög sameining.
uniform/o einkennisbúningur.
unik/a 1 einstæður, einstakur. 2 = ununura, solsola. -aĵo einstæður hlutur.
Unikod/o upp 16-bita stafatafla, Unicode, Samkóti.
unikorn/o einhyrningur.
Uniks/o upp Unix-stýrikerfi.
unison/o tón einraddaður söngur. -e einradda. -a einróma, einraddaður.
unit/o eining.
unitarian/o kri únítari.
univers/o alheimur, heimur, jörð. -a alheims-.
universal/a hei lög 1 gervallur. 2 allsherjar. -aĵoj hei almennar hugmyndir, alstæður. -eco algildi. -igi
gera almennan. -ismo kri alsælutrú.
universitat/o háskóli. -a háskóla-. -ano háskólaborgari.
unkt/i áhr ská smyrja.
-unt/ mfr uppástungin ending lýsingarháttar í skildagatíð germyndar (= kiu -us).
unu 1 einn. 2 = ununura. 3 nokkur. -a fyrsti. -aaĵo frumgróði. -aeco það að vera fyrstur; forréttindi,
forgangsréttur. -aulo ágætasti maður. -ataga sem ger(ð)ist hinn fyrsta dag. -e fyrst, í fyrsta lagi. ne