Leitarvæn gerð - 98-a Universala Kongreso de Esperanto

418 Esperanto-íslensk orðabók Hugh Martin
U, u mfr 25. bókstafur esperanto-stafrófsins.
U 1 U-laga, eins og U í laginu. 2 (tákn) = uranio.
-u mfr 1 ending boðháttar sagna: iru, farðu; bonvolu gerðu svo vel; mi deziras, ke vi venu morgaŭ ég
óska, að þú komir á morgun. 2 veri, verði.
uat/o = vatto.
Uaz/o inn Oise (á í Frakklandi).
ubliet/o sag kjallaradýflissa (= forgeskelo).
U.E.A. inn (skammstöfun) = Universala Esperanto-Asocio Alþjóðlega esperantosambandið.
ued/o ldf árfarvegur.
Uesant/o ldf Ouessant (frönsk eyja).
uest/o ldf vestur.
uf! mfr hamingjan góða, jæja, það er nú það.
Ugand/o ldf Úganda.
ugr/o per úgrískur maður. finno- -a finnsk-úgrískur.
uhu! mfr hæ, o hó.
-uj/ mfr viðskeyti sem táknar ílát, tré eða land: 1 ílát, t.d. mon-o peningabudda, pyngja. ink-o blekbytta.
suker-o sykurker. cigar-o vindlahylki. pipr-o piparbaukur, piparglas. sal-o saltker. sup-o súpuskál. paper-o
pappírshulstur, skjalahylki. abel-o býflugnabú. Ath. með sagnarstofnum táknar þetta viðskeyti ílátið
sem ætlað er til framkvæmdar sagnarinnar, t.d. fand-o (= krisolo) digull, deigla. kned-o hnoðtrog.
pist-o mortél. kolekt-o samskotabaukur. rezerv-o geymir. kuŝ-o árbotn, mararbotn. lav-o þvottaskál.
trink-o vatnsstokkur. 2 tré, t.d. pir-o perutré. pom-o eplatré. 3 land, þar sem býr þjóðin sem stofninn
táknar, t.d. Franc-o Frakkland; Angl-o England; German-o Þýskaland; Sved-o Svíþjóð; Esperant-o
Esperantistaheimur. Ath. Kabe notaði Egipto í merkingu Egyptaland, en annars er farið eftir dæmi Zamenhofs
en hann notaði Egipto í merkingu Egypti og nefndi landið Egiptujo. -o ílát.
ujgur/o per Úígúri.
ukaz/o 1 sag keisaratilskipun (í Rússlandi). 2 lög stjórnartilskipun (í Ráðstjórnarríkjunum). 3 einráð
tilskipun, ósveigjanleg skipun.
ukij/o fag ukiyo-e (japönsk listastefna).
ukrain/o per Úkraínumaður. -a úkraínskur. U-io, U-ujo Úkraína.
Ukrajn/o ldf = Ukrainio.
ukulel/o tón úkúlele, Havaígítar.
-ul/ mfr viðskeyti, sem táknar einstakling, sem hefur þann eiginleika, er stofnorðið greinir, t.d. ĝib-o
kroppinbakur. unuokul-o eineygður maður. virg-ino mær. tim-o raggeit. riĉ-o ríkur maður. proksim-o
náungi. prav-o réttur maður. mez-o alþýðumaður. aĝ-o de unu monato mánaðargamalt sveinbarn. multinfan-ino
margra barna móðir. tim-iĝi hræðast, verða hræddur. fremd-e sem útlendingar. sankt-igi taka í dýrlingatölu,
taka í helgra manna tölu. blind-o blindur maður. bel-ino falleg kona. kontraŭ-o andstæðingur, mótstöðumaður.
lepr-o holdsveikur maður, líkþrár maður. (um dýr) ameb-oj teygjudýr. arane-oj kóngulóarætt. lamenbrank-oj
samlokur. ramp-oj skriðdýr. skvam-oj hreisturdýr. mam-oj spendýr. (í mannfræði) blank-oj hvítu mennirnir,
hvítingjar. nigr-oj svertingjar. -o maður, drengur. fi-ino skass, argintæta.
ulamban/o trú ulamban (búddísk guðsþjónusta).
ulan/o inn úlani, kesjuriddari, léttvopnaður riddari (einkum í þýska og pólverska hernum).
ulcer/o læk fúasár, kaun, átusár. stomaka -o magasár. duodena -o skeifugarnarsár. -a sára-; (sem er)
með sárum. -eto fleiður. -iĝo fleiðrun, sármyndun.
uleks/o gra þyrniblað (Ulex).
ulem/o trú múhameðskur guðfræðingur.
uliginos/o bláberjalyng (Vaccinium uliginosum).
Ulis/o Ódysseifur.
ulm/o gra álmur (Ulmus), álmtré.
ulmari/o gra mjaðjurt, mjaðurt (Filipendula ulmaria) = herbejreĝino.
uln/o alin.
uln/o lfæ öln, olnbogabein. -a ölnar-, ölnarlægur.
ultimat/o lög úrslitakostir.