Leitarvæn gerð - 98-a Universala Kongreso de Esperanto
Leitarvæn gerð - 98-a Universala Kongreso de Esperanto Leitarvæn gerð - 98-a Universala Kongreso de Esperanto
178 Esperanto-íslensk orðabók Hugh Martin iteraci/o stæ endurtekning. iterbi/o efn ytterbíum, ytterbín (Yb). itiner/o ldm jár 1 leið. 2 ferðasaga. 3 ferðaáætlun. itri/o efn yttríum, yttrín (Y). iu mfr 1 einhver. 2 nokkur. 3 sumur. -iv/ mfr óopinbert viðskeyti sem táknar möguleika að gera e-ð, t.d. produkt-a frjósamur. Ivan/o per Ívan. -iz/ vís læk mfr óopinbert viðskeyti sem táknar: 1) tæknilega hagnýtingu efnis. 2) hagnýtingu aðferðar sem e-r hefur uppgötvað. 3) lækningaraðferð. Dæmi: 1) kupr-i koparhúða. 2) pasteŭr-i pastörhita, gerilsneyða. 3) kaŭter-i brenna (sár); hipnot-i dáleiða. Izabela per Ísabella, Elísabet. izatid/o gra indígójurt, litunarjurt, litunarklukka (tvíært garðblóm) (Isatis, einkum I. tinctoria). izatis/o dýr blárefur (Canis lagopus). Izer/o ldf Isère (á). Izidor/o per Ísidór. Izis/o goð Ísis (fornegypsk gyðja). Izmir/o = Smirn/o. izo-/ vís efn tækniforskeyti úr grísku 1 = jafn. 2 = ísómer. izobar/o veð efn jafnþyngdarlína; jafnþrýstilína. izocel/a stæ (um þríhyrninga og trapisur) jafnarma (= simetria). izodinam/o eðl raf jafnstyrkslína. izoelektr/a efn jafnhleðslu-. -a punkto jafnhleðslupunktur. izogeoterm/o veð jafnjarðhitalína. Izokrat/o per Ísókrates. izokrom/a samlitur. izokron/a vís jafn að tímalengd, sem gerist á jöfnum tímabilum. -eco lotufesta. izol/i áhr raf efn tæk einangra. -a einangurs-. -ado einangrun. -aĵo einangrandi sefni, einangrun. -eco, -iteco einangrun. -ejo sóttkví; einangrunarklefi; einangrunarstöð. -iĝo einangur. -ilo eðl einangrari. -ismo einangrunarstefna. -isto einangrunarsinni. -ometro rtæ einangrunarmælir. aer-ita lofteinangraður. son-i áhr kvi hljóðeinangra. varm-i áhr hitaeinangra. varm-a hitaeinangrandi. Izold/o per Ísól. izomer/o efn myndbrigði, ísómer. -a ísómer-. izopren/o efn ísópren. izoterm/o vís jafnhitalína. izoton/a eðl efn jafnþrýstinn. -eco efn jafnþrýstni. izotop/o efn samsæta, ísótópur. izotrop/a eðl stefnusnauður, einsátta. -eco stefnusneyða, einsáttun. -ismo stefnusneyða, einsáttun. Izrael/o bib per sag Ísrael. -a gyðinglegur, júðskur. -io Ísrael (nútímaríkið). -ia ísraelskur. -iano Ísraeli. -ido 1 = hebreo. 2 Ísraelsmaður.
Hugh Martin Esperanto-íslensk orðabók 179 1 J, j mfr 13. stafur esperanto-stafrófsins. 2 j (í skammstöfunum) J = a) jodo. b) julo. j = jaro. -j mfr fleirtöluending nafnorða, lýsingarorða og fornafna (þó ekki persónufornafna), t.d. liaj bonaj ecoj, iuj homoj. j/o mfr joð (heiti bókstafsins j). ja mfr að vísu, óneitanlega (á venjulega ekkert tilsvarandi orð í íslensku). jaborand/o gra jaborandi. jacint/o ste hýasint. jad/o ste jaðe. -a úr jaðe. Jaf/o ldf Jaffa. Jafet/o bib Jafet. -ida jafetískur. jaguar/o dýr jagúar (Felis onza). jahurt/o mat jógúrt. jaĥt/o = jakto. jak/o jakki, treyja. -eto 1 stuttur jakki. 2 kápa (á bók). frenez-o spennitreyja. pelt-o loðtreyja. sav-o björgunarvesti. jakarand/o bib palisander, palisanderviður (Jacarandax). Jakelin/o per Jakobína. Jakob/o bib Jakob. -ano trú Jakobskirkjumaður. -ino Jakobína. -isto sag stuðningsmaður Stúart-fjölskyldunnar eftir afsögn Jakobs I. konungs í Bretlandi. -ulo Jakobsmunkur, Dóminíkusmunkur. jakoben/o sag per 1 Jakobíni (róttækur lýðveldismaður í Frakklandi á 18. öld). 2 byltingarsinni. -ismo skoðanir Jakobína. jakt/o sig 1 skemmtisnekkja, lystiskúta. 2 úthafssnekkja, skemmtiskip. -ado (kapp)sigling. jakut/o per Jakúti. jakv/o gra brauðaldin. -ujo, -arbo brauðaldintré (Artocarpus integrifolia). jalap/o gra jalap (öflugt hægðalyf). -ujo, -planto jalapjurt (Exogonium Lopomea purga). Jalt/o ldf Jalta. jam mfr nú þegar; þegar, þá. - ne ekki lengur; þaðan ekki, frá þeim tíma ... ekki. Í neikvæðum setningum á jam alltaf að standa fyrir framan neitunarorðið. Í stað ne jam á að nota ankoraŭ ne. Jamaik/o ldf Jamaíka. -a jamaískur -ano Jamaíki, Jamaíkumaður. jamb/o ská öfugur tvíliður. -a með öfugum tvíliðum. -ino öfugir tvíliðir með aukaliði í enda vers. Jan/o goð Janus (goð sem byrjun ársins var helguð). Jangzi ldf Jangtse (fljót í Kína). janiĉar/o lífvarðarmaður Tyrkjasoldáns. Janki/o per Kani. Jan-Majen-insulo ldf Jan Mayen. Jansen/o per Jansen. -ismo trú jansenismi (kenningar hollenska guðfræðingsins Jansen, biskups í Yperen). -isto jansenisti. januar/o janúar, janúarmánuður. japan/o per Japani. -a japanskur. -a lingvo japanska. J-io, J-ujo ldf Japan. -igi gera japanskan. -ino japönsk kona. jar/o ár. -a 1 árlegur. 2 eins árs gamall. -aro áralengd. cent-o = jarcento. cent-a hundrað ára (gamall), tíræður. centa-a á hundraðasta ári. Á sama hátt dek-a tíu ára (gamall). deka-a á tíunda ári. cent-ulo tíræður maður. ĉi-a þess árs. ĉi-e í ár. ĉiu-a árlegur. duon-o árshelmingur, misseri. kvaron-o ársfjórðungur. laŭ-a, laŭ-e eitt ár í senn. mil-o = jarmilo. mil-a þúsund ára (gamall). mult(e)-a margra ára; margs árs. plur-a gra fjölær. super-o hlaupár. favor-o náðarár. lern-oj skólaár (ft.). lum-o ljósár. nov-a nýárs-. pasint-a, pasint-e í fyrra, frá því í fyrra. prov-oj lærlingstími. servo-oj embættisár. -cento öld. mezaj -centoj miðaldir. -centa hundrað ára gamall, aldagamall. -deko áratugur. -kolekto árgangur. -milo þúsöld, þúsund ár. -mila þúsunda ára. unu-a eins árs (gamall). unua-a á fyrsta ári. kvindek-ulo fimmtugur maður. jard/o 1 sig rá, seglrá. 2 ensk alin, yard (= 0,917 m). al-igi rábinda. bram-o bramseglrá. reĝ-o efri framseglrá. top-o háseglrá, toppseglrá.
- Page 136 and 137: 128 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 138 and 139: 130 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 140 and 141: 132 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 142 and 143: 134 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 144 and 145: 136 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 146 and 147: 138 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 148 and 149: 140 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 150 and 151: 142 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 152 and 153: 144 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 154 and 155: 146 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 156 and 157: 148 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 158 and 159: 150 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 160 and 161: 152 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 162 and 163: 154 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 164 and 165: 156 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 166 and 167: 158 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 168 and 169: 160 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 170 and 171: 162 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 172 and 173: 164 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 174 and 175: 166 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 176 and 177: 168 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 178 and 179: 170 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 180 and 181: 172 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 182 and 183: 174 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 184 and 185: 176 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 188 and 189: 180 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 190 and 191: 182 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 192 and 193: 184 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 194 and 195: 186 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 196 and 197: 188 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 198 and 199: 190 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 200 and 201: 192 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 202 and 203: 194 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 204 and 205: 196 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 206 and 207: 198 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 208 and 209: 200 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 210 and 211: 202 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 212 and 213: 204 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 214 and 215: 206 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 216 and 217: 208 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 218 and 219: 210 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 220 and 221: 212 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 222 and 223: 214 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 224 and 225: 216 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 226 and 227: 218 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 228 and 229: 220 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 230 and 231: 222 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 232 and 233: 224 Esperanto-íslensk orðabók Hu
- Page 234 and 235: 226 Esperanto-íslensk orðabók Hu
Hugh Martin <strong>Esperanto</strong>-íslensk orðabók 179<br />
1 J, j mfr 13. stafur esperanto-stafrófsins.<br />
2 j (í skammstöfunum) J = a) jodo. b) julo. j = jaro.<br />
-j mfr fleirtöluending nafnorða, lýsingarorða og fornafna (þó ekki persónufornafna), t.d. liaj bonaj<br />
ecoj, iuj homoj.<br />
j/o mfr joð (heiti bókstafsins j).<br />
ja mfr að vísu, óneitanlega (á venjulega ekkert tilsvarandi orð í íslensku).<br />
jaborand/o gra jaborandi.<br />
jacint/o ste hýasint.<br />
jad/o ste jaðe. -a úr jaðe.<br />
Jaf/o ldf Jaffa.<br />
Jafet/o bib Jafet. -ida jafetískur.<br />
jaguar/o dýr jagúar (Felis onza).<br />
jahurt/o mat jógúrt.<br />
jaĥt/o = jakto.<br />
jak/o jakki, treyja. -eto 1 stuttur jakki. 2 kápa (á bók). frenez-o spennitreyja. pelt-o loðtreyja. sav-o<br />
björgunarvesti.<br />
jakarand/o bib palisan<strong>de</strong>r, palisan<strong>de</strong>rviður (Jacarandax).<br />
Jakelin/o per Jakobína.<br />
Jakob/o bib Jakob. -ano trú Jakobskirkjumaður. -ino Jakobína. -isto sag stuðningsmaður Stúart-fjölskyldunnar<br />
eftir afsögn Jakobs I. konungs í Bretlandi. -ulo Jakobsmunkur, Dóminíkusmunkur.<br />
jakoben/o sag per 1 Jakobíni (róttækur lýðveldismaður í Frakklandi á 18. öld). 2 byltingarsinni. -ismo<br />
skoðanir Jakobína.<br />
jakt/o sig 1 skemmtisnekkja, lystiskúta. 2 úthafssnekkja, skemmtiskip. -ado (kapp)sigling.<br />
jakut/o per Jakúti.<br />
jakv/o gra brauðaldin. -ujo, -arbo brauðaldintré (Artocarpus integrifolia).<br />
jalap/o gra jalap (öflugt hægðalyf). -ujo, -planto jalapjurt (Exogonium Lopomea purga).<br />
Jalt/o ldf Jalta.<br />
jam mfr nú þegar; þegar, þá. - ne ekki lengur; þaðan ekki, frá þeim tíma ... ekki. Í neikvæðum<br />
setningum á jam alltaf að standa fyrir framan neitunarorðið. Í stað ne jam á að nota ankoraŭ ne.<br />
Jamaik/o ldf Jamaíka. -a jamaískur -ano Jamaíki, Jamaíkumaður.<br />
jamb/o ská öfugur tvíliður. -a með öfugum tvíliðum. -ino öfugir tvíliðir með aukaliði í enda vers.<br />
Jan/o goð Janus (goð sem byrjun ársins var helguð).<br />
Jangzi ldf Jangtse (fljót í Kína).<br />
janiĉar/o lífvarðarmaður Tyrkjasoldáns.<br />
Janki/o per Kani.<br />
Jan-Majen-insulo ldf Jan Mayen.<br />
Jansen/o per Jansen. -ismo trú jansenismi (kenningar hollenska guðfræðingsins Jansen, biskups í<br />
Yperen). -isto jansenisti.<br />
januar/o janúar, janúarmánuður.<br />
japan/o per Japani. -a japanskur. -a lingvo japanska. J-io, J-ujo ldf Japan. -igi gera japanskan. -ino<br />
japönsk kona.<br />
jar/o ár. -a 1 árlegur. 2 eins árs gamall. -aro áralengd. cent-o = jarcento. cent-a hundrað ára (gamall),<br />
tíræður. centa-a á hundraðasta ári. Á sama hátt <strong>de</strong>k-a tíu ára (gamall). <strong>de</strong>ka-a á tíunda ári. cent-ulo<br />
tíræður maður. ĉi-a þess árs. ĉi-e í ár. ĉiu-a árlegur. duon-o árshelmingur, misseri. kvaron-o ársfjórðungur.<br />
laŭ-a, laŭ-e eitt ár í senn. mil-o = jarmilo. mil-a þúsund ára (gamall). mult(e)-a margra ára; margs árs.<br />
plur-a gra fjölær. super-o hlaupár. favor-o náðarár. lern-oj skólaár (ft.). lum-o ljósár. nov-a nýárs-.<br />
pasint-a, pasint-e í fyrra, frá því í fyrra. prov-oj lærlingstími. servo-oj embættisár. -cento öld. mezaj<br />
-centoj miðaldir. -centa hundrað ára gamall, aldagamall. -<strong>de</strong>ko áratugur. -kolekto árgangur. -milo þúsöld,<br />
þúsund ár. -mila þúsunda ára. unu-a eins árs (gamall). unua-a á fyrsta ári. kvin<strong>de</strong>k-ulo fimmtugur<br />
maður.<br />
jard/o 1 sig rá, seglrá. 2 ensk alin, yard (= 0,917 m). al-igi rábinda. bram-o bramseglrá. reĝ-o efri<br />
framseglrá. top-o háseglrá, toppseglrá.