Leitarvæn gerð - 98-a Universala Kongreso de Esperanto

166 Esperanto-íslensk orðabók Hugh Martin
I, i 1 mfr 12. stafur esperanto-stafrófsins. 2 (í rómverskum tölum) I = einn, II = tveir, III = þrír. 3 efn
I = jodo. 3 merki lögunar, t.d. I-relo I-braut. 4 I = itala lingvo. 5 i = I (tölustafur). 6 i = √ −1. - greka
ypsilon (= ipsilono).
-i mfr ending nafnháttar sagna, t.d. iri (að) fara; paroli (að) tala. - -modo = infinitivo.
-i/ mfr (viðskeyti) 1 = -uj- (í heitum landa), t.d. Norvegio = Norvegujo. 2 til að mynda fræðinafn
úr nafni fræðingsins (einkum við -graf, -krat, -log, -mat, -nom, -pat, -tom, -urg, -zof), t.d. agronomo
búfræðingur; agronom-o búfræði. 3 til að mynda orð sem merkir tækni úr heiti tækisins, t.d. stetoskopo
hlustpípa, stetoskop-o hlustun, brjóstskoðun.
i/o mfr eitthvað, nokkuð. -a einhver, einhvers konar.
ia/i áhl rymja, hrína (um asna).
ial mfr einhvers vegna, af einhverju.
iam mfr einhvern tíma, einhverju sinni; nokkurn tíma, nokkru sinni. -a sem einu sinni var.
ibeks/o dýr steingeit (Capra ibex).
Iber/o per Íberi. -a íberískur. -ujo ldf Íbería, Spánn. Kelt-o þjóð blönduð af Keltum og Íberum og
oftast nefnd Íberar.
iberid/o snækragi (Iberis amara); sveipkragi (I. umbellata).
ibis/o dýr íbis (Ibis).
-icid/ líf bún (óopinbert viðskeyti) eitur gegn, -eyðingarlyf, t.d. herb-o eitur gegn gróðri; insekt-o
skordýraeitur.
-id/ mfr viðskeyti sem táknar 1 afkvæmi, niðja, t.d. reĝ-o prins, kóngssonur; bov-o kálfur. Sturl-oj
Sturlungar. 2 efn -íð, t.d. cian-o sýaníð. -o 1 barn, sonur. 2 niðji. 3 lærisveinn. -aro niðjar. -arano niðji.
Id/a -a Monto ldf Idafjall (en þar var París, sonur Príamosar, kvaddur til úrskurðar um fegurðarverðlaun
meðal gyðjanna).
Id/o 1 leyninafn Louis de Beaufront. 2 Ído, heiti tungumáls sem de Beaufront og Couturat gaf út, sem
átti að vera endurbætt esperanto. -isto ídisti, fylgismaður Ídos.
Idah/o ldf Idaho (fylki í Bandaríkjunum).
ide/o hei 1 hugmynd. 2 hugsun. 3 hugtak. -a 1 hugsunar-, hugmyndar-. 2 = ideala. -aro hugmyndakerfi;
hugtök. -ismo hughyggja. -isto hughyggjumaður. sam-ano skoðanabróðir, samherji. sam-anaro esperantistar
sem heild.
ideal/o 1 hugsjón. 2 fyrirmynd, afbragð. -a fyrirmyndar-, fullkominn. -igi klæða hugsjónarhjúpi, setja
dýrðarblæ á. -ismo 1 hugsjónastefna, ídealismi. 2 = ideismo. -isto 1 hugsjónamaður, ídealisti. 2 = ideisto.
sen-a hversdagslegur, venjulegur.
ident/a samur, eins. -aĵo stæ 1 samstæða. 2 aljafna. -eco samsemd. pruvi ies -econ: sanna hver e-r er,
sanna að e-r sé sá sem hann er sagður. -igi 1 samsemja, samræta, taka sem eitt og sama. 2 þekkja, sanna
(að e-r sé sá eða sá). -iga plato nafnnúmersplata. -iga karto persónuskilríki, nafnskírteini. -iĝi kun telja
sig (vera), telja sig hluta (e-s).
ideografi/o vís myndletur. -aĵo myndleturstafur.
ideogram/o vís = ideografiaĵo.
ideolog/o hugmyndafræðingur. -io 1 hugmyndafræði, hugtakafræði. 2 hugmyndakerfi. -ia hugmyndalegur.
idili/o 1 sveitasæla. 2 einföld ást. 3 hirðingjaljóð. -a hirðingjafriðsæll, unaðslegur.
idioblast/o gra sérstæðingur.
idiom/o mál, tungumál; mállýska. -a mállýsku-. -aĵo = idiotismo.
idiopati/o læk frumkvilli.
idiosinkrazi/o læk ofnæmi (gegn e-u sem öðrum verður gott af).
idiot/o læk 1 fábjáni, örviti. 2 bjáni, auli, fífl. -a 1 fábjánalegur, hálfvitalegur. 2 asnalegur, heimskulegur.
-aĵo vitleysa, asnaskapur, bjánalegt mál; fábjánaverk. -eco læk 1 fábjánaskapur, örvit. 2 vitleysa, flónska,
asnaskapur. -igi gera heimskulegan, gera að fábjána.
idiotism/o máleinkenni, orðatiltæki.
idl/i áhl tæk vél ganga í lausagangi. -ado lausagangur. -ilo fríhjól, millitannhjól.
idol/o 1 hjáguð, skurðgoð, goð. 2 átrúnaðargoð. -a skurðgoða-, goða-. -ano heiðingi, skurðgoðadýrkari,
skurðgoðadýrkandi. -ejo hof. -igi gera að átrúnaðargoði, tigna. -isteco heiðni. -kulto, -servo skurðgoðadýrkun.
Idomene/o goð Ídómeneifur.