gazeta pdf.pmd - Gazeta 55
gazeta pdf.pmd - Gazeta 55 gazeta pdf.pmd - Gazeta 55
Veprimet e pakoordinuara përpara zgjedhjeve të Malit të Zi Nga Shaban Peraj Bisedat për mënyrën e daljes në zgjedhjet lokale janë temë e diskutimeve për shumicën prej atyre që këtë dukuri e kanë përqafuar me seriozitet për të qenë nesër sa më të përgatitur. Nga ajo që shkruhet e dëgjohet duket se do të ketë beteja të ashpëra në mes të subjekteve politike shqiptare këtu në Mal të Zi, dhe kjo nuk është asgjë e re për momentin. Këto beteja kanë qenë edhe në zgjedhjet e kaluara si diçka që i kanë parapri ndarjes së trungut votues të shqiptarëve për të cilën dukuri nuk skuqet askush duke mos zgjedhur forma e veprime, vetëm e vetëm për të arritur një qëllim, atë të dëshmisë se kush është kapo në këto troje. Duke vepruar kështu siç veprojnë politikanët dëshmojnë se nuk janë në frymën e parimeve demokratike, se nuk janë brenda vet vullnetit të popullit. Nga përvoja e zgjedhjeve të mëparshme, po edhe duke parë veprimet e nisura për këto zgjedhje, njeriu nuk ka se si të mos e pyes vetën: a ka këtu mekanizma të disiplinës publike, së paku para zgjedhjeve, a mund të shfaqen rreziqe nga paraqitjet e pakontrolluara të atyre që pretendojnë nesër të marrin pushtetin lokal? Nëse veprohet me forma të pakontrolluara atëherë kjo formë paraqet rrezik për një shoqëri demokratike e cila e ka tepër të vështirë të ekzistojë nëse për këtë nuk homogjenizohen të gjithë faktorët relevant, dhe kjo kërkon angazhim për ata që nuk duan që nesër të jenë përgjegjës, qoftë kjo nga një parti politike apo liderë të cilëve si duket për momentin u mungon vullneti i mirë. Sidoqë të jetë për këtë proces zgjedhor duket se masa ka krijuar njëfarë mosbesimi e apatie ndaj disa 6 55 NJOFTIM Në zbatim të V.K.M-së nr.736, datë 01.07.2009 ”Për disa ndryshime në vendimin nr. 808, datë 04.12.2003, të Këshillit të Ministrave “ Për dhënien e lejeve të manovrimit përdoruesve të makinerive të rënda të ndërtimit” dhe të urdhërit të MPPTT-it me nr.47, datë 29.03.2010 për miratimin e rregullores “Për kushtet, kriteret dhe programet për përgatitjen teoriko-praktike të kandidatëve, si dhe dhënien e dëshmisë së aftësisë profesionale për përdoruesit e makinerive të rënda, për punime ndërtimi dhe tokë, si dhe disiplinimi i përdorimit të makinerive të ndërtimit.’’ Drejtoria e Pëgjithshme e Shërbimeve të Transportit Rrugor, njofton të gjitha subjektet private ose subjekte të tjera qe janë të interesuar për liçensimin para fillimit të kursit teoriko-praktik dhe të personave fizik që kërkojnë të pajisen me dëshminë e aftësisë profesionale për përdorues të makinerive të rënda për punime ndërtimi dhe tokë ,se duhet të marrin informacion pranë DPSHTRR-së,ose në faqen zyrtare të internetit, në adresën www.dpshtrr.gov.al mbi fillimin e testimit në Qendrën e Trajnimeve Profesionale në Durrës. Për sa më sipër ju njoftojmë se V.K.M nr.736, datë 01.07.2009 është i vlefshme për përdoruesit e makinerive të rënda qe klasifikohen në tre grupe, si EKSKAVATORISTE, BULDOZERISTE dhe AUTOMAKINISTE. Për çdo sqarim të mëtejshëm drejtohuni pranë DPSHTRR-së, në adresën, Rruga “Irfan Tomini” ose kontaktoni me Drejtorinë e Kualifikimit dhe Testimit, pranë DPSHTRR-së, në numrin e telefonit 0672050712. E mërkurë, 21 prill 2010 subjekteve politike që nuk e dëshmuan vetën në ngritjen e zhvillimit ekonomik, shoqëror e kulturor të asaj pjese që përfaqësojnë, ku njerëzit u nginë me premtime boshe të cilat nuk u realizuan përderisa veprohet në mënyrë parciale. Tani për çdokend është e qartë se nëse në fillim të demokracisë u mendua se pati njëfarë kontrate në mes popullit dhe të zgjedhurve, duket se kjo kontratë është prishur për një arsye të thjeshtë, atë të krijimit të mosbesimit të ndërsjellë ku fitohet përshtypja se të zgjedhurit nuk kanë më ndikim te masa dhe kjo krijon ngërç politik për të qenë të pabesueshëm për votuesit. Masës votuese nuk kanë më çfarë t’i thonë, ajo çdo ditë e më shumë po përballet me realitetin dhe thyerjen kontratës me ta, gjë që i kanë vënë në siklet si të gjejnë mënyrën e gënjeshtres po çka se standardi, kushtet e jetesës po binë gjithnjë e më shumë. Për këtë të fundit e kanë gjetur formulën: krizë globale thonë, po fakti është se për ta nuk po hetohet kriza, për ta nuk ka solidarizim me ata të papunë që i la privatizimi i ndërmarrjeve, ndaj është ky një rast i mirë që t’i ndëshkojnë edhepse nuk ka shpresa për ndryshime në renditjen e atyre që nesër pretendojnë të jenë prijës të kësaj sallamadie. Kjo duhet t’i bëjnë qytetarët të vëmendshëm që në zgjedhjet e 23 majit të tentojnë së paku diçka të ndryshojnë. Ky ndryshim tani është më se i nevojshëm nëse duan që me veprimet e tyre të dëshmojnë se e kuptojnë demokracinë si diçka që duhet të jetë pjesë e të gjithëve, jo vetëm e atyre që kërkojnë pushtet. Për këtë duhet të presim zgjedhjet për të parë se cila do të jetë përgjigja e votuesve, por jo vetëm e tyre, gjatë takimit që do të bëjë politika e ndodhur në procese të lodhshme, sidomos nga politikanë që tjetër fytyrë kanë gjatë fushatës e tjetër ofrojnë pasi të mbarojnë Autori është Ekspert për Pushtetin Lokal zgjedhjet. Mbetet për të dëshiruar a thua do ta mbajnë fjalën, por le të na lejohet të themi se se duke bërë hile bjerrin imazhin e politikës te votuesit. Kjo përballje e pakëndshme me votuesit duhet të ndodhë patjetër, për këtë janë të vetëdijshëm sepse beteja do të jetë publike dhe ajo duhet të shkohet në sy. Tani është fillimi, do të nisë fushata e pastaj pasfushata dhe të presim se cili do të jetë mozaiku i shifrave, megjithëse askush nuk ësh- Autostradat e integrimit Nga Kushtrim Gashi të në gjendje për të dhënë shifra të sakta për dalje në zgjedhje, kush do të dalë më vete, kush me ke në koalicione si dhe si mund të duket ky mozaik pas zgjedhjeve lokale. Deri në momentin përfundimtar kemi të drejtë të besojmë kështu apo ashtu e atëherë të presim rregullat e lojës. Ashtu siç na ka ndodhur ne në të shumtën e rasteve vështirë që këto rregulla të zbatohen, kjo edhe për një arsye më shumë duke iu referuar asaj që ndodhi në pushtetin lokal të Ulqinit, në zgjedhjet e vitit 2006. Edhe atëherë u mendua se puna përfundoi sipas rregullave, por nuk kaloi shumë kohë dhe ata u prishën. Përsëri kjo lë mundësi për të ndodhur edhe pas këtyre zgjedhjeve, gjë që do të ishte vetvrasje për ata që do të përfshihen në këtë lojë. Pra, nëse ka rregulla, atëherë duhet pranuar lojën deri në fund, ndryshe i ke zhgënjyer të gjithë, si ata që fitojnë ashtu edhe ata që humbasin. Megjithatë, jo gjithmonë funksionojnë rregullat e lojës, punët e mira duhet bërë brenda vetës, brenda partive e atëherë të fillohet me zbatimin e rregullave, nëse nuk janë bërë para zgjedhjeve. Ajo që ka rëndësi në këto momente është ndryshimi i kartës politike dhe ky është pluralizmi i vërtet, çka na obligon të gjithëve të hedhim një hap drejt bashkëpunimit e kordinimit të veprimeve tona. Në kohën kur Qeveria e Republikës së Kosovës kishte miratuar vendimin e komitetit ndërministror për të shpallur fituesin për ndërtimin e autostradës Vermicë-Merdarë dhe nga kompanitë parakualifikuese ishin seleksionuar dy kompani me renome ndërkombëtare konzorciumin Bechtel & Enka dhe Strabag, ku me pastaj Qeveria kishte filluar negociatat me kompaninë amerikano turke, pasuan menjëherë kritikat në drejtim të Ministrisë së Transportit dhe Telekomunikacionit. Opozita theksonte se devijimet që i janë bërë projektit origjinal të autostradës, po bëhen pa asnjë sqarim dhe asnjë debat. Me tej shtonin se kjo autostradë nuk është Vermicë-Merdarë, por Vermicë- Besi dhe i tërë rajoni i llapit është izoluar. Pra këta jepnin konkluzione të padrejta akoma pa përfunduar negociatat. Me të përfunduar negociatat komiteti drejtues, i kryesuar nga Ministri Limaj, i prezantuan Qeverisë rekomandimin për miratimin e mbylljes së negociatave dhe ta aprovoj draftkonkraten finale ndërmjet Qeverisë dhe Bechtel & Enkas, ku Qeveria miratoje rekomandimin e komitetit Drejtues Ndërministror për ndërtimin e autostradës Vermicë-Merdarë. Kompania fituese u shpall konzorciumi Bechtel & Enka e cila pritet të fillojë punën me 25 Prill. Kontrata e lidhur ndërmjet qeverisë dhe kompanisë amerikano-turke është lidhur për tërë projektin, që nënkupton se nuk do të ndalet në Besi ashtu siç ka thëne opozita, por do të vazhdojë deri në Merdare. Kontrata është bërë në mënyrën me të mirë të mundshme, sipas mundësive financiare të vendit tonë, për aq sa ka mjete financiare do të vazhdohet rruga. Sipas kontratës është paraparë që ndërtimi i autostradës të bëhët sipas sektorëve apo disa fazave, ku në secilin sektor është paraparë shuma maksimale e cila nëse tejkalohet, atëherë përgjegjësin e bartë kompania ndërtuese. Po ashtu opozita vazhdonte të kritikonte se devijimi i trasesë së autostradës po bëhët pa asnjë sqarim dhe debat, gjë që e vërteta është se sqarime të shumta janë dhen për devijim, e një ndër ato është se kursehet buxheti i Kosovës për afro 500 milion euro dhe për ketë ekspertet do të thonë fjalën e tyre. “Kur të ndërtohet rruga deri në Duhel, kompania do t’i ofroj Qeverisë tri studime të mirëfillta të projektit, që pastaj qeveria të marrë vendim se a do të vazhdoj rrugën në drejtim të Caraleves apo do të gjejë rrugë të tjera alternative, varësisht se si është interesi i vendit” ka thëne Ministri Limaj. Çështja e devijimit të autostradës do të diskutohet edhe në parlamentin e Republikës së Kosovës, ku ky i fundit do ta jep fjalën përfundimtare se kah do të shkoj autostrada, ishte premtimi i Ministrit Limaj, gjë që askush nuk duhet të friksohet sepse për ketë do të diskutohet në parlament. Fillimisht rruga e kombit do të financohet nga buxheti i Kosovës dhe nga donator potencial, nëse është e nevojshme edhe me kredi të buta, ku e tërë kostoja e autostradës do të jetë rreth 700 milion euro. Nga ndërtimi i rrugës jo vetëm Kosova që do të ketë përfitime të mëdha, por edhe i gjithë rajoni. Kosova do te ketë dalje në detin Adriatik, përkatësisht në portin e Durrësit dhe do të integron një komb i cili ishte i ndarë me shekuj. Një ndër kushtet e kontratës, të cilat janë në favor të vendit tonë është se kompania të gjithë materialin për ndërtimin e rrugës që prodhohet në Kosovë e ka për obligim ta blejë, gjë që favorizon prodhimin vendor, po ashtu edhe një pjesë të punëve kompania ka për detyre që t’i angazhoj kompanitë vendore. Autostrada parashihet të përfundojë për 3 vjet dhe gjatë kësaj periudhe do të punësohen rreth 6000 punëtor, prej tyre 4000 vendor. Në vitin 2010 do të punësohen 492 punëtor, në vitin 2011 numri i punëtorëve do të rritet në 1973 punëtor, në vitin 2012 numri do të shtohet akoma në 2253 punëtor dhe në vitin 2013 -1290 punëtor, gjithsejtë rreth 6000 punëtorë që do të punojnë në ndërtimin e rrugës. Ndërsa në anën tjetër Kuvendi i Kosovës ka ratifikuar marrëveshjen për kredi dhe financim ndërmjet Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Bankës Qeveritare Gjermane KfW Frankfurt am Main. Ky financim ka për qëllim ndërtimin e linjës 400 kilovolshtëshe Prishtinë – Tiranë, që është rreth 240 kilometra e gjatë dhe pjesa për Kosovën është rreth 35 kilometra gjatësi, që ndryshe njihet edhe si autostrada energjitike. Kjo autostradë energjitike përveq që do të ndihmojë zhvillimin e sektorit energjitik në Kosovë, përmirësimin dhe integrimin e sistemit të transmisionit përmes linjës 400 kilovoltëshe Prishtinë – Tiranë, do të jetë edhe nje hap drejtë integrimit ndërshqiptar. Pra duke parë që përfitimet e Kosovës do të jenë të mëdha sepse së pari, vendi ynë do të del nga izolimi dhe së dyti, do të jemi një hapë drejtë bashkimit të kombit, prandaj të punojmë që autostradat e kombit t’i jetesojme dhe aspiraten e popullit për bashkim kombëtar një ditë ta jetojmë.
E mërkurë, 21 prill 2010 FORUM Kur Brezhnjevi censuronte edhe Zhan Pol Sartrin “Il Giornale” ka intervistuar profesoreshën e Gjuhës dhe Letërsisë Ruse, Maria Zalambani të Universitetit të Bolonjës, e cila sapo ka mbaruar studimin me temë “Censura, Institucionet dhe politika letrare në Bashkimin Sovjetik” E nisim nga fillimi. Censura në Rusi ekzistonte edhe përpara Leninit? Censura sovjetike ka trashëguar atë të tipit carist. Mungesa e lidhjes logjike është se, ndërsa censura cariste ishte censurë kryesisht represive, censura sovjetike ishte gjithashtu pro-aktive dhe parashikuese. Shumë është shkruar mbi censurën represive sovjetike, por është lënë pas dore një tjetër fenomen, ai që shkonte paralel me mekanizmat e represionit, dhe që ishte në gjendje për të prodhuar, për të kërkuar qysh në burim, në mënyrë që në fund të mos ishte më e nevojshme të kishte një censurë represive”. Normalisht thuhet se censura sovjetike ka vendosur rregulla strikte qysh nga 1934-n, pra në Kongresin e Parë të Shkrimtarëve të Bashkimit Sovjetik, nga e cila nisi Realizmi Socialist si një stil që duhej të përshtatej me detyrim. Por çfarë ndodh mes viteve 1917-1934? “Ne duhet të dallojmë dy faza: e para shkon nga 1917-1922. Në këtë periudhë nuk ka censurë mbi botimet e para. Megjithatë, që nga viti 1917, Lenini kishte dekretuar për shtyp, me të cilët botuesve borgjezë u ishte e ndaluar të botonin: Nëse ishte eliminuar censura para botimit, bolshevikët kontrollonin shpërndarjen e letrës, kishin shtetëzuar shtypshkronjat dhe në vitin 1919 kishin monopolin e botuesve... Në 1922, me Politikat ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ Toka është nje planet për t’u shpëtuar Nga Agr. Zaim Mema Q.T.T.B Fushë-Krujë 22 prilli njihet si një ngjarje, një lëvizjeje e apelimit ndaj problemeve kryesore qe lidhen me degradimin e tokes për mbrojtjen e mjedisit e cila është një tubimë më madhështor në historinë e lëvisjes ambientaliste. Problemet qe ka natyra dhe qe i kemi shkaktuar ne, nuk njohin kufij dhe prandaj nje dite e tille kur te gjithe njerezit anemban botes organizojne takime te tilla. Parulle e te gjitha organizatave ekologjike është “Vepro lokalisht, mendo globalisht”, dhe ne veprojme akoma lokalisht. Ne strategjine e zhvillimit te mos ndertojme me shume se sa mund te mbaje toka jone dhe tu leme pasardhesve tane natyrën me rëziqe me luften e ngrohjes globale, në ruajtjen e planetit tone Si këmbët tona lënë një gjurmë në tokë, kështu edhe stilet tona të jetës lënë një gjurmë, duke analizuar “gjurmët” që lëmë në tokë mund të studiojmë mënyrat për të transformuar nga negative në pozitive impaktet e mirëqënies ekologjike. Duke përdorur këtë tregues është e mundur të vlerësohet sa Tokë do të duhej për të mbështetur zhvillimin e njerëzimin. Sipëfaqja e përgjithshme e ekosistemeve tokësore të nevojshëm për të mbajtur vazhdimisht të gjitha aktivitetet sociale dhe ekonomike të popullsisë, kjo është e bazuar në mireqenien ekologjike të Tokës. Janë të nevojshme vlerësimet e shëndetit të eko-sistemeve, ku aktiviteti njerezor i pa kontrolluar i degradon ato dhe pasojat janë, impaktet negative të humbjes së natyrës dhe me pasoja tek njërëzi- e reja Ekonomike, lindin shumë botues, dhe vihet në lëvizje tregu i librit, botohen Mandelstam, Akhmatova, dhe autorë që më pas nuk do të ishin më në librari. Është pikërisht atëherë - dhe nuk mendoj se ishte një koincidencë - që themelohet Instituti Glavlit (Glavnoe Upravlenie Delam Literatury Izdatelstv) Drejtoria e Përgjithshme për punët letrare dhe botuese. Është ky organ që do të merret më pas me censurën represive. Restaurimi i censurës ndodh menjëherë pas arrestimit të menshevikëve në Komitetit Qendror, ndalimi i fraksioneve brenda partisë, dhe ekzili i detyruar i intelektualëve të pakëndshëm. Institucionalizimi i censurës është pjesë e disiplinimin të korpus sociale sovjetike, dhe tentativa për të krijuar një Homo Sovieticus. Njëkohësisht, në planin normativ, në vitin 1921, krijohen revista e para të kritikës letrare sovjetike, “Krasnaia Nov”. Lenini kupton se këto janë pulsione nga të cilat shqiptohet diskursi letrar, e cila nuk është vetëm letrare por edhe historike, politike, filozofike. “Libri juaj është i dedikuar periudhës që shkon nga viti 1964-1985, e ashtuquajtura stanjacioni brezhnjevjan dhe i pasardhësve të tij deri tek Gorbaçovi. Pse zgjodhët pikërisht këtë periudhë për të shqyrtuar censurën? “Së pari e kam zgjedhur kryesisht mi... Shkaku kryesor i përkeqësimit të mjedisit global, konsiston në modelet e paqëndrueshëm të prodhimit e të konsumit, në veçanti në vendet e industrializuara. Sipas studimeve të fundit, çdo banor i Tokës ka në dipozicion vetëm1,7 ha (0.7ha në Shqiperi) të Tokës nga e cila merret mbështetja dhe ku derdhen mbetjet. Kjo llogaritje është bërë si në vijim: secili prej nesh, në shkallë botërore, ka në dispozicion 0,25 ha tokë bujqësore (në Shqipëri 0.17 ha), 0,6 ha kullotë (në Shqipëri 0.1ha), 0,6 ha pyje (në Shqipëri 0.25ha) 0.3ha sipërfaqe ndërtuese (në Shqipëri 0.18 ha). Mirëqenia ekologjike është në rritje, ndërsa biokapaciteti i planetit (d.m.th., sasia e tokës ekologjikisht prodhuese në tokë) vazhdon të zvogëlohet: kjo nënkupton që jemi në një gjendje të mbingarkeses së tokës, burimet natyrore të së cilës po konsumohen me më shumë shpejtësi se sa janë në gjendje të rigjenerohen. Terreni shqiptar me bukurite dhe larmite e tij, eshte ndoshta nga me te veçantit nder territoret evropiane. Zonat kodrinore, kodrinore-malore dhe ato malore, qe shpesh lartesohen ne skaj te ultesirave dhe zonave fushore, pershkuar nga lumenj me prurje te fuqishme ,behen potencialisht te mundshem per t’u degraduar ne rast se nuk veprohet. Ky peisazh me variacione e larmi te tille, shoqerohet gjithashtu dhe nga nje klime po aq e ndryshueshme, ku shirat perbejne elementin me erodues e degradues per gjithe siperfaqen e territorit shqiptar. Faktori njeri, ka gjithashtu rolin e tij ne miretrajtimin apo degradimin e sepse duket si një nga periudhat më të qëndrueshme, ndërsa në të vërtetë ajo nuk është ashtu; dhe së dyti për shkak se në këtë periudhë duhen gjetur shkaqet e shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik. Shumë njerëz mund të pyesin veten se si është e mundur që një sistem që dukej i përjetshëm, i pandryshueshëm dhe i palëvizshëm ra copacopa në pesë vjet. Ndoshta, është nevojë për të studiuar periudhën e kaluar, e cila është një periudhë e kontradiktave të mëdha. Mendoni Sinyavsky dhe Daniel, të cilët u arrestuan në vitin 1965, sepse nuk shkruanin sipas kanoneve të realizmit socialist dhe nuk kalonin përmes kanaleve zyrtare. Fakti është se, për herë të parë nuk kërkohet as një krim “mbulimi”, siç ishte bërë disa vjet më parë kur poeti Brodskij u burgos për parazitizëm. Në vitin 1965 pushteti nuk ka më nevojë të fshihet pas gënjeshtrave”. Si funksiononte mekanizmi i censurës në ato vite? “Në vitet e stanjacionit brezhnjevjan sistemi politik e kupton se makina e censurës është e modës së vjetër, është jo e përshtatshme për një shoqëri civile që ka gjetur mënyra të reja komunikimi, hapësira të reja (jo rastësisht janë vitet në të cilën zhvillohen Samizdat-et ose botimet klandestine të letër- tokes. Ne Shqiperi, eshte shpyllëzuar nje siperfaqe e madhe gjate nje periudhe relativisht te shkurter, jane te pamjaftushme investimet per mirembajtjen e tokes bujqesore, po behen gjithnje e me te ndjeshme zjarret ne kullota, toka torfike e pyje, etj. Shqipëria nga ana tjeter, ka nje siperfaqe te vogel te tokes bujqesore per fryme e nje fragmentarizim te saj te madh, nderkohe qe levizjet demografike te pastudiuar mire te cilat ndikojne keq në administrimin e kësaj pasurie për sotë dhe të arthmen e njerëzimit. Shkaterrimi i tokes jo vetem ne vendin tone, por edhe ne shume vende te tjera te botes konsiderohet si fatkeqesi kombetare pa u kufizuar vetem me token, por edhe ne shume sektore te tjere te ekonomise ne teresi. Nje nga fakëtoret kryesor te dëmtimit te tokes është fenomeni Erozion. Monitorimet e fundit te specialisteve te QTTB Fushe-Krujë dëshmojne të dhëna se ky fenomen është konstatuar në të gjithë territorin e vendit dhe shfaqet në forma të ndryshme, si gërryerje sipërfaqësore e tokës, e brigjeve të lumenjve, e përrenjve, transport i depozitimeve të ngurta e zhavorëve, shkarje e shembje masive apo të lokalizuara, si dhe degradim fizik e kimik të tokave. Pasojat e erozionit të tokës janë humbja e funksioneve të tokës, siç është pjelloria e saj, dhe në fund të fundit humbja e vetë tokës. Erozioni i tokës , i shkaktuar nga një kombinim faktorësh të tillë si, shkalla e pjerrësisë së terrenit, klima, përdorimi i papërshtatshëm i tokës, mbulesa bimore e tokës dhe shkatërrimet sisë). Për këtë arsye, sistemi politik shpiku forma të reja: ndërhyrja e Andropovit, i cili drejtonte KGB prej pesëmbëdhjetë vjetësh, është e rëndësishme. Andropov shpiku politikën e parandalimit: një alternativë për të ndalur represionin dhe arrestimin, thirrjen në takime private të intelektualëve, shkrimtarëve dhe artistëve. Vihet në qarkullim një rrjet informatorësh dhe akuzatorësh, që nuk janë më spiunët e vjetër të KGB-së, por shpesh janë anëtarë të Inteligencia-s që raportojnë. Pra, nga dënim kalohet tek vëzhgimi”. Në libër Ju flisni për doracakë për përdorim nga censorët. Mbetet në fuqi edhe në kohën e Hrushovit dhe e Brezhnjevit kjo praktikë? ”Po, ka një vazhdimësi të përsosur. Në vitin 1922 dalin doracakë për censorë që pastaj vijnë dhe përditësohen, sepse ai që gjykon duhet të dijë gjithmonë se si të sillet”. Edhe përkthimi ishte një aspekt i censurës “pozitive”. Ju tregoni rastin e një teksti të Sartrit që është censuruar? “Për fat të keq ka ende pak studime mbi këtë çështje: të gjithë janë dakord se përkthimi sovjetik ishte një përkthim i Censurës, por ka ende shumë për t’u gjurmuar. Ajo që është e qartë është se ekologjike siç janë djegia apo prerja e pakontrolluar e pyjeve. Pjerrësia e madhe e terrenit (ku , 60 % e tokës bujqësore shtrihet në terrene të pjerrëta dhe shumë të pjerrëta). Sipas vlerësimeve të kryera ,toka të predispozuara për t’u gërryer janë rreth 30 % (me erozion i lartë), toka të predispozuara mesatarisht për t’u gërryer rreth 50% (me erozion mesatar) dhe rreth 20% të territorit përfshihen toka jo të prirura ndaj gërryerjes ose me erozion të lehtë. Ne zonen me rrezikshmeri te larte, futen zonat si Malesia e Madhe, Lezha, Shkodra e mandej, Gjirokastra, Delvina, Saranda e Tepelena, Mallakastera ku humbjet llogariten mbi 60 ton/ha/vit. Me rrezikshmeri mesatare erozioni ështe Shqiperia e Mesme, si Fieri ,Lushnja, Duresi, Elbasani, Tiranë, Berat, ku humbjet llogariten ne 40 ton/ha/vit, me vatra te nxehta si ne Gramshi, Berati, Durrës, Elbasan. Me prani rrisku jane dhe zonat ku humbjet llogariten ne 20 ton/ ha/vit, ku perfshihen Tropoja, Kukesi, Librazhdi, Pogradeci, Kolonja, Devolli e të tjere. Nga shkarjet e mëdha masive kemi shume familje qe kanë humbur shtepit, përrreth qyteteve Burrel, Çorovodë, Poliçan, Rrëshen. Gramsh, Krujë, Librazhd, Përmet, Tiranë, Durrës, Lezhë, Pogradec, Vlorë etj., që shtrihen kryesisht në zonat kodrinore. Nga studimet e bera nepermjet monitorimit te erozionit te tokes nga specialistet e Q.T.T.B Fushe-Kruje si dhe duke shfrytezuar pervojen e studimeve të më parëshme rekomandojmë: - Organeve shtetërore dhe donatorëve të ndryshëm që të planifikojnë më shumë fonde për masat mbrojtëse të tokës kundër paravendosin cili autor mund të përkthehej, pastaj çfarë mund t’i përkthehej atij autori, dhe në fund si të përkthehej. Ndonjëherë rishkruhet krejtësisht, si në rastin e Sartrit. Si bëhej teknikisht? Kush e zgjidhte përkthyesin? “Kjo është një fushë ende e panjohur. Tani për tani e dimë se përkthyesi ishte i rekrutuar nga Lidhja e Shkrimtarëve, e cila kishte një numër të madh seksionesh, duke përfshirë këtu edhe seksionin e Përkthimit”. Imagjinoj që nuk bredhej përpara përkthyesit që përkthente më mirë, por para atij që ishte më i devotshëm ndaj direktivave të partisë ... “Kushti i parë për të qenë një anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve ishte besnikëria ndaj partisë. Pastaj aftësia, talenti, të gjitha këto nocione metafizike që soc-reaializmi nuk i ka dashur asnjëherë dhe që ishin krejtësisht dytësore. Është gjithçka e një sistemi kulturor të Partijnost’- partishmërisë. Partijnost “për partinë” ishte parulla. Në BRSS gama kulturore varej krejtësisht nga pushteti, sepse gjithçka varej nga Partijnost’. Përgatiti Lavdrim Lita gërryerjeve e përmbytjeve, nëpërmjet punimeve bio-inxhinierike komplekse. - Të ndertohet një brez me gjerësi100-200 m anës lumenjve me bimësi natyrore pyjore ose që mund të kultivohet me drure pyjore të shpallet zonë e mbrojtur. - Të studjohen vëndet e përshtatëshme ku duhet lejuar marrja e materialeve inerte në shtretërit e lumenjve. - Të ndërmerren studime për tipizimin dhe klasifikimin e lumenjve, instalimin e stacioneve hidrometrike e pluviometrike,rindërtimi i stacioneve meteorologjike dhe instalimi i stacioneve automatike. - Të përgatitet harta e erozionit për të gjithë vendin në shkallë 1:250 000, si dhete jepen shpegimet perkatese,të mbulesës së terrenit dhe shenjave konvencionale për paraqitjen e tyre në harta. - Vlerësimi i pellgjeve ujëmbledhës përbën një bazë, ose platformë, nga e cila mund të nisin përpjekjet për ndërgjegjësimin e publikut për ruajtjen dhe mbarështrimin e qëndrueshëm të këtyre pellgjeve, mbështetur në një plan ndërgjegjësimi të hartuar. Përvoja e vendeve të zhvilluara në tregon qartë se para se të veprojmë mbi mjedisin, duhet të parashikojmë ekuilibrin natyror që prishim, dëmet e mundshme ndaj tij dhe njeriut. Arritjet e tij në shkencë dhe teknollogji, ka ndikuar në shumë drejtime, pra edhe ndaj rrëshqitjeve të tokes, por ai asnjëherë nuk mund të arrijë të bëjë “zap” plotësisht forcat e natyrës. Kush kërkon të sundojë natyrën, është utopist. Por përgjigjen e ka dhënë shkrimtari Viktor Hygoi, i cili shkruante se nuk ka forca të verbëra të natyrës, por paaftësi e njeriut për të njohur ligjësitë e natyrës. 55 7
- Page 1 and 2: E PËRDITSHME E PAVARUR Drejtor: FA
- Page 3 and 4: Rama, çka bërë me familjen, do t
- Page 5: Ish të përndjekurit hedhin posht
- Page 9 and 10: Lobing i ri për Kosovën, në prag
- Page 11 and 12: Mblidhet Komisionit i Posaçëm i M
- Page 13 and 14: CMYK Godina multifunksionale Bashk
- Page 15 and 16: 411 SHEFQET TASIM MEMA 313,6 2884,
- Page 17 and 18: 1513 GEZIMBAKILITA 541 2884 1514 GE
- Page 19 and 20: Musa Jukës në emigrantët politik
- Page 21 and 22: KULTURA Kontaktoni në kultura@gaze
- Page 23 and 24: E mërkurë, 21 prill 2010 KULTURË
E mërkurë, 21 prill 2010<br />
FORUM<br />
Kur Brezhnjevi censuronte edhe Zhan Pol Sartrin<br />
“Il Giornale” ka intervistuar profesoreshën e Gjuhës dhe Letërsisë Ruse, Maria Zalambani të Universitetit të Bolonjës,<br />
e cila sapo ka mbaruar studimin me temë “Censura, Institucionet dhe politika letrare në Bashkimin Sovjetik”<br />
E nisim nga fillimi. Censura në Rusi<br />
ekzistonte edhe përpara Leninit?<br />
Censura sovjetike ka trashëguar atë<br />
të tipit carist. Mungesa e lidhjes logjike<br />
është se, ndërsa censura cariste ishte<br />
censurë kryesisht represive, censura<br />
sovjetike ishte gjithashtu pro-aktive dhe<br />
parashikuese. Shumë është shkruar<br />
mbi censurën represive sovjetike, por<br />
është lënë pas dore një tjetër fenomen,<br />
ai që shkonte paralel me mekanizmat<br />
e represionit, dhe që ishte në gjendje<br />
për të prodhuar, për të kërkuar qysh në<br />
burim, në mënyrë që në fund të mos<br />
ishte më e nevojshme të kishte një censurë<br />
represive”.<br />
Normalisht thuhet se censura sovjetike<br />
ka vendosur rregulla strikte qysh<br />
nga 1934-n, pra në Kongresin e Parë të<br />
Shkrimtarëve të Bashkimit Sovjetik, nga<br />
e cila nisi Realizmi Socialist si një stil<br />
që duhej të përshtatej me detyrim. Por<br />
çfarë ndodh mes viteve 1917-1934? “Ne<br />
duhet të dallojmë dy faza: e para shkon<br />
nga 1917-1922. Në këtë periudhë nuk<br />
ka censurë mbi botimet e para. Megjithatë,<br />
që nga viti 1917, Lenini kishte dekretuar<br />
për shtyp, me të cilët botuesve<br />
borgjezë u ishte e ndaluar të botonin:<br />
Nëse ishte eliminuar censura para botimit,<br />
bolshevikët kontrollonin shpërndarjen<br />
e letrës, kishin shtetëzuar shtypshkronjat<br />
dhe në vitin 1919 kishin monopolin<br />
e botuesve... Në 1922, me Politikat<br />
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○<br />
Toka është nje planet për t’u shpëtuar<br />
Nga Agr. Zaim Mema<br />
Q.T.T.B Fushë-Krujë<br />
22 prilli njihet si një ngjarje, një<br />
lëvizjeje e apelimit ndaj problemeve<br />
kryesore qe lidhen me degradimin e<br />
tokes për mbrojtjen e mjedisit e cila<br />
është një tubimë më madhështor në<br />
historinë e lëvisjes ambientaliste.<br />
Problemet qe ka natyra dhe qe i kemi<br />
shkaktuar ne, nuk njohin kufij dhe<br />
prandaj nje dite e tille kur te gjithe<br />
njerezit anemban botes organizojne<br />
takime te tilla. Parulle e te gjitha<br />
organizatave ekologjike është “Vepro<br />
lokalisht, mendo globalisht”, dhe ne<br />
veprojme akoma lokalisht. Ne<br />
strategjine e zhvillimit te mos<br />
ndertojme me shume se sa mund te<br />
mbaje toka jone dhe tu leme<br />
pasardhesve tane natyrën me rëziqe<br />
me luften e ngrohjes globale, në<br />
ruajtjen e planetit tone<br />
Si këmbët tona lënë një gjurmë<br />
në tokë, kështu edhe stilet tona të<br />
jetës lënë një gjurmë, duke analizuar<br />
“gjurmët” që lëmë në tokë mund të<br />
studiojmë mënyrat për të transformuar<br />
nga negative në pozitive<br />
impaktet e mirëqënies ekologjike.<br />
Duke përdorur këtë tregues është<br />
e mundur të vlerësohet sa Tokë do të<br />
duhej për të mbështetur zhvillimin e<br />
njerëzimin. Sipëfaqja e përgjithshme<br />
e ekosistemeve tokësore të<br />
nevojshëm për të mbajtur vazhdimisht<br />
të gjitha aktivitetet sociale dhe<br />
ekonomike të popullsisë, kjo është e<br />
bazuar në mireqenien ekologjike të<br />
Tokës. Janë të nevojshme vlerësimet<br />
e shëndetit të eko-sistemeve, ku<br />
aktiviteti njerezor i pa kontrolluar i<br />
degradon ato dhe pasojat janë,<br />
impaktet negative të humbjes së<br />
natyrës dhe me pasoja tek njërëzi-<br />
e reja Ekonomike, lindin shumë botues,<br />
dhe vihet në lëvizje tregu i librit, botohen<br />
Mandelstam, Akhmatova, dhe autorë që<br />
më pas nuk do të ishin më në librari.<br />
Është pikërisht atëherë - dhe nuk mendoj<br />
se ishte një koincidencë - që<br />
themelohet Instituti Glavlit (Glavnoe<br />
Upravlenie Delam Literatury Izdatelstv)<br />
Drejtoria e Përgjithshme për punët<br />
letrare dhe botuese. Është ky organ që<br />
do të merret më pas me censurën represive.<br />
Restaurimi i censurës ndodh<br />
menjëherë pas arrestimit të menshevikëve<br />
në Komitetit Qendror, ndalimi i<br />
fraksioneve brenda partisë, dhe ekzili i<br />
detyruar i intelektualëve të pakëndshëm.<br />
Institucionalizimi i censurës është<br />
pjesë e disiplinimin të korpus sociale<br />
sovjetike, dhe tentativa për të krijuar një<br />
Homo Sovieticus. Njëkohësisht, në planin<br />
normativ, në vitin 1921, krijohen revista<br />
e para të kritikës letrare sovjetike,<br />
“Krasnaia Nov”. Lenini kupton se këto<br />
janë pulsione nga të cilat shqiptohet diskursi<br />
letrar, e cila nuk është vetëm letrare<br />
por edhe historike, politike, filozofike.<br />
“Libri juaj është i dedikuar periudhës<br />
që shkon nga viti 1964-1985, e<br />
ashtuquajtura stanjacioni brezhnjevjan<br />
dhe i pasardhësve të tij deri tek<br />
Gorbaçovi. Pse zgjodhët pikërisht këtë<br />
periudhë për të shqyrtuar censurën?<br />
“Së pari e kam zgjedhur kryesisht<br />
mi... Shkaku kryesor i përkeqësimit të<br />
mjedisit global, konsiston në<br />
modelet e paqëndrueshëm të<br />
prodhimit e të konsumit, në veçanti<br />
në vendet e industrializuara.<br />
Sipas studimeve të fundit, çdo<br />
banor i Tokës ka në dipozicion<br />
vetëm1,7 ha (0.7ha në Shqiperi) të<br />
Tokës nga e cila merret mbështetja<br />
dhe ku derdhen mbetjet. Kjo llogaritje<br />
është bërë si në vijim: secili prej<br />
nesh, në shkallë botërore, ka në<br />
dispozicion 0,25 ha tokë bujqësore<br />
(në Shqipëri 0.17 ha), 0,6 ha kullotë<br />
(në Shqipëri 0.1ha), 0,6 ha pyje (në<br />
Shqipëri 0.25ha) 0.3ha sipërfaqe<br />
ndërtuese (në Shqipëri 0.18 ha).<br />
Mirëqenia ekologjike është në rritje,<br />
ndërsa biokapaciteti i planetit<br />
(d.m.th., sasia e tokës ekologjikisht<br />
prodhuese në tokë) vazhdon të<br />
zvogëlohet: kjo nënkupton që jemi në<br />
një gjendje të mbingarkeses së<br />
tokës, burimet natyrore të së cilës po<br />
konsumohen me më shumë<br />
shpejtësi se sa janë në gjendje të<br />
rigjenerohen. Terreni shqiptar me<br />
bukurite dhe larmite e tij, eshte<br />
ndoshta nga me te veçantit nder<br />
territoret evropiane. Zonat kodrinore,<br />
kodrinore-malore dhe ato malore, qe<br />
shpesh lartesohen ne skaj te<br />
ultesirave dhe zonave fushore,<br />
pershkuar nga lumenj me prurje te<br />
fuqishme ,behen potencialisht te<br />
mundshem per t’u degraduar ne rast<br />
se nuk veprohet. Ky peisazh me<br />
variacione e larmi te tille, shoqerohet<br />
gjithashtu dhe nga nje klime po aq e<br />
ndryshueshme, ku shirat perbejne<br />
elementin me erodues e degradues<br />
per gjithe siperfaqen e territorit<br />
shqiptar.<br />
Faktori njeri, ka gjithashtu rolin e<br />
tij ne miretrajtimin apo degradimin e<br />
sepse duket si një nga periudhat më të<br />
qëndrueshme, ndërsa në të vërtetë ajo<br />
nuk është ashtu; dhe së dyti për shkak<br />
se në këtë periudhë duhen gjetur shkaqet<br />
e shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik.<br />
Shumë njerëz mund të pyesin veten<br />
se si është e mundur që një sistem<br />
që dukej i përjetshëm, i pandryshueshëm<br />
dhe i palëvizshëm ra copacopa<br />
në pesë vjet. Ndoshta, është<br />
nevojë për të studiuar periudhën e kaluar,<br />
e cila është një periudhë e kontradiktave<br />
të mëdha. Mendoni Sinyavsky dhe<br />
Daniel, të cilët u arrestuan në vitin 1965,<br />
sepse nuk shkruanin sipas kanoneve<br />
të realizmit socialist dhe nuk kalonin<br />
përmes kanaleve zyrtare. Fakti është se,<br />
për herë të parë nuk kërkohet as një<br />
krim “mbulimi”, siç ishte bërë disa vjet<br />
më parë kur poeti Brodskij u burgos për<br />
parazitizëm. Në vitin 1965 pushteti nuk<br />
ka më nevojë të fshihet pas gënjeshtrave”.<br />
Si funksiononte mekanizmi i censurës<br />
në ato vite?<br />
“Në vitet e stanjacionit brezhnjevjan<br />
sistemi politik e kupton se makina e<br />
censurës është e modës së vjetër, është<br />
jo e përshtatshme për një shoqëri<br />
civile që ka gjetur mënyra të reja komunikimi,<br />
hapësira të reja (jo rastësisht<br />
janë vitet në të cilën zhvillohen Samizdat-et<br />
ose botimet klandestine të letër-<br />
tokes. Ne Shqiperi, eshte shpyllëzuar<br />
nje siperfaqe e madhe gjate nje<br />
periudhe relativisht te shkurter, jane<br />
te pamjaftushme investimet per<br />
mirembajtjen e tokes bujqesore, po<br />
behen gjithnje e me te ndjeshme<br />
zjarret ne kullota, toka torfike e pyje,<br />
etj. Shqipëria nga ana tjeter, ka nje<br />
siperfaqe te vogel te tokes bujqesore<br />
per fryme e nje fragmentarizim te saj<br />
te madh, nderkohe qe levizjet<br />
demografike te pastudiuar mire te<br />
cilat ndikojne keq në administrimin e<br />
kësaj pasurie për sotë dhe të<br />
arthmen e njerëzimit.<br />
Shkaterrimi i tokes jo vetem ne<br />
vendin tone, por edhe ne shume<br />
vende te tjera te botes konsiderohet<br />
si fatkeqesi kombetare pa u kufizuar<br />
vetem me token, por edhe ne shume<br />
sektore te tjere te ekonomise ne<br />
teresi.<br />
Nje nga fakëtoret kryesor te<br />
dëmtimit te tokes është fenomeni<br />
Erozion. Monitorimet e fundit te<br />
specialisteve te QTTB Fushe-Krujë<br />
dëshmojne të dhëna se ky fenomen<br />
është konstatuar në të gjithë territorin<br />
e vendit dhe shfaqet në forma të<br />
ndryshme, si gërryerje sipërfaqësore<br />
e tokës, e brigjeve të lumenjve, e<br />
përrenjve, transport i depozitimeve të<br />
ngurta e zhavorëve, shkarje e<br />
shembje masive apo të lokalizuara,<br />
si dhe degradim fizik e kimik të<br />
tokave.<br />
Pasojat e erozionit të tokës janë<br />
humbja e funksioneve të tokës, siç<br />
është pjelloria e saj, dhe në fund të<br />
fundit humbja e vetë tokës. Erozioni i<br />
tokës , i shkaktuar nga një kombinim<br />
faktorësh të tillë si, shkalla e pjerrësisë<br />
së terrenit, klima, përdorimi i<br />
papërshtatshëm i tokës, mbulesa<br />
bimore e tokës dhe shkatërrimet<br />
sisë). Për këtë arsye, sistemi politik<br />
shpiku forma të reja: ndërhyrja e Andropovit,<br />
i cili drejtonte KGB prej pesëmbëdhjetë<br />
vjetësh, është e rëndësishme. Andropov<br />
shpiku politikën e parandalimit:<br />
një alternativë për të ndalur represionin<br />
dhe arrestimin, thirrjen në takime private<br />
të intelektualëve, shkrimtarëve dhe<br />
artistëve. Vihet në qarkullim një rrjet informatorësh<br />
dhe akuzatorësh, që nuk<br />
janë më spiunët e vjetër të KGB-së, por<br />
shpesh janë anëtarë të Inteligencia-s<br />
që raportojnë. Pra, nga dënim kalohet<br />
tek vëzhgimi”.<br />
Në libër Ju flisni për doracakë për<br />
përdorim nga censorët. Mbetet në fuqi<br />
edhe në kohën e Hrushovit dhe e<br />
Brezhnjevit kjo praktikë?<br />
”Po, ka një vazhdimësi të përsosur.<br />
Në vitin 1922 dalin doracakë për censorë<br />
që pastaj vijnë dhe përditësohen,<br />
sepse ai që gjykon duhet të dijë gjithmonë<br />
se si të sillet”.<br />
Edhe përkthimi ishte një aspekt i<br />
censurës “pozitive”. Ju tregoni rastin<br />
e një teksti të Sartrit që është censuruar?<br />
“Për fat të keq ka ende pak studime<br />
mbi këtë çështje: të gjithë janë dakord<br />
se përkthimi sovjetik ishte një përkthim<br />
i Censurës, por ka ende shumë për t’u<br />
gjurmuar. Ajo që është e qartë është se<br />
ekologjike siç janë djegia apo prerja<br />
e pakontrolluar e pyjeve.<br />
Pjerrësia e madhe e terrenit (ku ,<br />
60 % e tokës bujqësore shtrihet në<br />
terrene të pjerrëta dhe shumë të<br />
pjerrëta). Sipas vlerësimeve të kryera<br />
,toka të predispozuara për t’u gërryer<br />
janë rreth 30 % (me erozion i lartë),<br />
toka të predispozuara mesatarisht<br />
për t’u gërryer rreth 50% (me erozion<br />
mesatar) dhe rreth 20% të territorit<br />
përfshihen toka jo të prirura ndaj<br />
gërryerjes ose me erozion të lehtë.<br />
Ne zonen me rrezikshmeri te larte,<br />
futen zonat si Malesia e Madhe,<br />
Lezha, Shkodra e mandej, Gjirokastra,<br />
Delvina, Saranda e Tepelena,<br />
Mallakastera ku humbjet llogariten<br />
mbi 60 ton/ha/vit. Me rrezikshmeri<br />
mesatare erozioni ështe Shqiperia e<br />
Mesme, si Fieri ,Lushnja, Duresi,<br />
Elbasani, Tiranë, Berat, ku humbjet<br />
llogariten ne 40 ton/ha/vit, me vatra te<br />
nxehta si ne Gramshi, Berati, Durrës,<br />
Elbasan. Me prani rrisku jane dhe<br />
zonat ku humbjet llogariten ne 20 ton/<br />
ha/vit, ku perfshihen Tropoja, Kukesi,<br />
Librazhdi, Pogradeci, Kolonja, Devolli<br />
e të tjere. Nga shkarjet e mëdha<br />
masive kemi shume familje qe kanë<br />
humbur shtepit, përrreth qyteteve<br />
Burrel, Çorovodë, Poliçan, Rrëshen.<br />
Gramsh, Krujë, Librazhd, Përmet,<br />
Tiranë, Durrës, Lezhë, Pogradec,<br />
Vlorë etj., që shtrihen kryesisht në<br />
zonat kodrinore.<br />
Nga studimet e bera nepermjet<br />
monitorimit te erozionit te tokes nga<br />
specialistet e Q.T.T.B Fushe-Kruje si<br />
dhe duke shfrytezuar pervojen e<br />
studimeve të më parëshme rekomandojmë:<br />
- Organeve shtetërore<br />
dhe donatorëve të ndryshëm që të<br />
planifikojnë më shumë fonde për<br />
masat mbrojtëse të tokës kundër<br />
paravendosin cili autor mund të përkthehej,<br />
pastaj çfarë mund t’i përkthehej<br />
atij autori, dhe në fund si të përkthehej.<br />
Ndonjëherë rishkruhet krejtësisht, si në<br />
rastin e Sartrit.<br />
Si bëhej teknikisht? Kush e zgjidhte<br />
përkthyesin?<br />
“Kjo është një fushë ende e panjohur.<br />
Tani për tani e dimë se përkthyesi<br />
ishte i rekrutuar nga Lidhja e Shkrimtarëve,<br />
e cila kishte një numër të<br />
madh seksionesh, duke përfshirë këtu<br />
edhe seksionin e Përkthimit”.<br />
Imagjinoj që nuk bredhej përpara<br />
përkthyesit që përkthente më mirë,<br />
por para atij që ishte më i devotshëm<br />
ndaj direktivave të partisë ...<br />
“Kushti i parë për të qenë një anëtar<br />
i Lidhjes së Shkrimtarëve ishte besnikëria<br />
ndaj partisë. Pastaj aftësia, talenti,<br />
të gjitha këto nocione metafizike që<br />
soc-reaializmi nuk i ka dashur asnjëherë<br />
dhe që ishin krejtësisht dytësore.<br />
Është gjithçka e një sistemi kulturor të<br />
Partijnost’- partishmërisë. Partijnost<br />
“për partinë” ishte parulla. Në BRSS<br />
gama kulturore varej krejtësisht nga<br />
pushteti, sepse gjithçka varej nga<br />
Partijnost’.<br />
Përgatiti Lavdrim Lita<br />
gërryerjeve e përmbytjeve, nëpërmjet<br />
punimeve bio-inxhinierike komplekse.<br />
- Të ndertohet një brez me<br />
gjerësi100-200 m anës lumenjve me<br />
bimësi natyrore pyjore ose që mund<br />
të kultivohet me drure pyjore të<br />
shpallet zonë e mbrojtur. - Të<br />
studjohen vëndet e përshtatëshme<br />
ku duhet lejuar marrja e materialeve<br />
inerte në shtretërit e lumenjve. - Të<br />
ndërmerren studime për tipizimin<br />
dhe klasifikimin e lumenjve, instalimin<br />
e stacioneve hidrometrike e<br />
pluviometrike,rindërtimi i stacioneve<br />
meteorologjike dhe instalimi i<br />
stacioneve automatike. - Të përgatitet<br />
harta e erozionit për të gjithë vendin<br />
në shkallë 1:250 000, si dhete jepen<br />
shpegimet perkatese,të mbulesës<br />
së terrenit dhe shenjave konvencionale<br />
për paraqitjen e tyre në harta. -<br />
Vlerësimi i pellgjeve ujëmbledhës<br />
përbën një bazë, ose platformë, nga<br />
e cila mund të nisin përpjekjet për<br />
ndërgjegjësimin e publikut për<br />
ruajtjen dhe mbarështrimin e<br />
qëndrueshëm të këtyre pellgjeve,<br />
mbështetur në një plan ndërgjegjësimi<br />
të hartuar.<br />
Përvoja e vendeve të zhvilluara në<br />
tregon qartë se para se të veprojmë<br />
mbi mjedisin, duhet të parashikojmë<br />
ekuilibrin natyror që prishim, dëmet e<br />
mundshme ndaj tij dhe njeriut. Arritjet<br />
e tij në shkencë dhe teknollogji, ka<br />
ndikuar në shumë drejtime, pra edhe<br />
ndaj rrëshqitjeve të tokes, por ai<br />
asnjëherë nuk mund të arrijë të bëjë<br />
“zap” plotësisht forcat e natyrës. Kush<br />
kërkon të sundojë natyrën, është<br />
utopist. Por përgjigjen e ka dhënë<br />
shkrimtari Viktor Hygoi, i cili shkruante<br />
se nuk ka forca të verbëra të<br />
natyrës, por paaftësi e njeriut për të<br />
njohur ligjësitë e natyrës.<br />
<strong>55</strong> 7
Change language