gabay sa paggamit ng mga halamang gamot - DOH Central Library ...

gabay sa paggamit ng mga halamang gamot - DOH Central Library ... gabay sa paggamit ng mga halamang gamot - DOH Central Library ...

library.doh.gov.ph
from library.doh.gov.ph More from this publisher
30.04.2013 Views

IV MGA MASUSTANSYANG HALAMAN Sa Pilipinas, napakarami pa rin ang mga nagkakang>sang>kit at nababawian ng buhay nang dahil ng>sang> kakulangan ng wastong pagkain. Dahil dito, ang kahalagahan ng wastong nutrisyon ay nararapat bigyang diin kang>sang>ma ng malinis na kapaligiran upang maiwang>sang>n ang maraming karamdaman 0 hindi na gaanong lumubha pa. Sa bahaging ito tatalakayin ang mga pangunahing sustansya na kailangan ng bawat Pilipino. PROTINA Ang protina ay tagapagbuo ng katawan.lto ay lalong kailangan ng mga lumalaking bata, ng mga buntis at inang nagpapasuso, at ng mga mayng>sang>kit at nagpapagaling ng>sang> ng>sang>kit. Ang higit na nakararaming Pilipino at iba pang mamamayan ng>sang> mahihirap na banng>sang> ay kulang ng>sang> sustansyang protina. Ang mga resulta nita ay ang madali nilang pagkakang>sang>kit lalo na ng>sang> mga impeksyon at ang hindi lubung>sang>ng pag-unlad ng kanilang talino at katawan. Dapat kumain araw-araw ng mga pagkaing maya man ng>sang> protina. May protinang galing ng>sang> hayop na dapat ding kainin. Mga masustansya nguni't murang pagkunan ng protina ay ang dilis, hibe, ayungin, ng>sang>png>sang>p, galunggong, alamang at tawili. Mayaman din ang gatas, itlog, kame at iba pang lamang dagat. Ang protina ay maari ding manggaling ng>sang> halaman. Mga karaniwang gulay na mayaman ng>sang> protina ay ang abitsuwelas, bataw, mani, munggo, papaya, soy beans at iba pang butong qulay. Mga Halamang Mayaman ng>sang> Protina abitswelas mani bataw munggo KARBOHIDRA paayap at iba pang butong gulay Ang karbohidra ang pangunahing pinagkukunan ng kaloriya na nagbibigay lakas at init ng>sang> katawan. Ang pagkain ng mga Pilipino ay maraming karbohidra dahil ang pinagkukunan nita ay nakabubusog at mas mura. Mga halamang mayaman ng>sang> karbohidra: tubo palay, bigas mais LANGIS gabi kamote kamoteng kahoy araro ube patatas ng>sang>gmg Ang langis katulad ng karbohidra, ay pangunahin ding pinagkukunan ng kaloriya. Kailangan ang langis upang ang mga Bitamina A, 0, E, at K ng>sang> pagkain ay lalong pakinabangan ng ating katawan. Sa pangkalahatan, ang mga Pilipino ay kulang pa rin ng>sang> mga pagkaing may langis. Mga halamang mayaman ng>sang> langis mais, langis niyog, langis mani pili 106 kasuy, buto linqa . ..

BITAMINAA Ang Bitamina A ay mahalaga para ng>sang> kalusugan ng ating mata. Mas mainam na ang mga pagkaing mayaman ng>sang> Bitamina A ay lutuin ng>sang> langis 0 mantika. Dapat tayong kumain ng mga pagkaing mayaman ng>sang> Bitamina A araw-araw, Ang dami ng Bitamina A ng>sang> mga gulay ay nababatay ng>sang> tindi ng pagkaberde 0 pagkadilaw nito - mas matinding berde 0 dilaw, mas maraming Bitamina A. Mga halamang mayaman ng>sang> Bitamina A malunggay, dahon karot kamoteng kahoy, talbos gabi, dahon papaya, dahon gulasiman ng>sang>yote, talbos dampalit siling labuyo, talbos ng>sang>luyot BITAMINAB Mga halamang mayaman ng>sang> Bitamina B1 pili mani BITAMINA C kadyos munggo kasuy, talbos upo, talbos katuray, dahon alagaw, dahon kutng>sang>rita berde gabi, dahon istroberi ng>sang>luyot mangga, bunga rambutan kulitis ampalaya, talbos kamote, talbos tieng>sang> kalabang>sang> papaya Ang Bitamina C ay nakatutulong upang mapalakas ang resistensya nga ating katawan, gayundin para ng>sang> malusog na gilagid at matibay na ngipin. Higit ang Bitamina C ng mga pagkaing ng>sang>riwa at hindi pa luto. Kailangang kumain ng mga halamang mayaman ng>sang> sustansyang ito ng>sang>pagkat ang ating katawan ay hindi makakapag-imbak ng sustansyang Bitamina C. Mga halamang mayaman ng>sang> Bitamina C singkamas, bunga kamoteng kahoy, talbos malunggay, dahon at bunga datiles papaya katuray kasuy, bunga kamantsile bayabas mangga, talbos IRON ampalaya alugbati, talbos kalitis koliplower siniguelas kasuy, talbos Ang iron ay ing>sang>ng sustansyang kailangan ng ating dugo upang ito ay mapanatiling kulay pula at malusog upang makaganap ng husto ng>sang> kanyang trabaho. Ang kulang ng>sang> sustansyang ito ay maputla at nanghihina. Ang iron ay higit na kailangan ng mga nagdadalangtao, mga inang nagpapasuso, mga babaeng nagreregla pa at mga lumalaking batao Higit na madaling mapakinabangan ng katawan ang iron mula ng>sang> halaman kung kakainin ito kang>sang>bay ng sustansyang Bitamina C. Mga halamang mayaman ng>sang> iron taingang daga aurora, dahon at tangkay gulaman, pula ng>sang>ging, bulaklak bornay, dahon at tangkay kamyas, tuyo kakaw, pulbos pinya kintng>sang>y tsina uray 107 darak sitaw, buto, berde ng>sang>luyot kulitis talinum

BITAMINAA<br />

A<strong>ng</strong> Bitamina A ay mahalaga para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kalusugan <strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> mata. Mas mainam na a<strong>ng</strong> <strong>mga</strong> pagkai<strong>ng</strong><br />

mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Bitamina A ay lutuin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> la<strong>ng</strong>is 0 mantika.<br />

Dapat tayo<strong>ng</strong> kumain <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> pagkai<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Bitamina A araw-araw, A<strong>ng</strong> dami <strong>ng</strong> Bitamina A <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />

<strong>mga</strong> gulay ay nababatay <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> tindi <strong>ng</strong> pagkaberde 0 pagkadilaw nito - mas matindi<strong>ng</strong> berde 0 dilaw, mas<br />

marami<strong>ng</strong> Bitamina A.<br />

Mga halama<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Bitamina A<br />

malu<strong>ng</strong>gay, dahon karot<br />

kamote<strong>ng</strong> kahoy, talbos gabi, dahon<br />

papaya, dahon gulasiman<br />

<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>yote, talbos dampalit<br />

sili<strong>ng</strong> labuyo, talbos <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>luyot<br />

BITAMINAB<br />

Mga halama<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Bitamina B1<br />

pili<br />

mani<br />

BITAMINA C<br />

kadyos<br />

mu<strong>ng</strong>go<br />

kasuy, talbos<br />

upo, talbos<br />

katuray, dahon<br />

alagaw, dahon<br />

kut<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>rita berde<br />

gabi, dahon<br />

istroberi<br />

<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>luyot<br />

ma<strong>ng</strong>ga, bu<strong>ng</strong>a<br />

rambutan<br />

kulitis<br />

ampalaya, talbos<br />

kamote, talbos<br />

tie<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />

kalaba<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />

papaya<br />

A<strong>ng</strong> Bitamina C ay nakatutulo<strong>ng</strong> upa<strong>ng</strong> mapalakas a<strong>ng</strong> resistensya <strong>ng</strong>a ati<strong>ng</strong> katawan, gayundin para <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><br />

malusog na gilagid at matibay na <strong>ng</strong>ipin. Higit a<strong>ng</strong> Bitamina C <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> pagkai<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>riwa at hindi pa luto.<br />

Kaila<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> kumain <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> halama<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> sustansya<strong>ng</strong> ito <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>pagkat a<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> katawan ay hindi<br />

makakapag-imbak <strong>ng</strong> sustansya<strong>ng</strong> Bitamina C.<br />

Mga halama<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Bitamina C<br />

si<strong>ng</strong>kamas, bu<strong>ng</strong>a kamote<strong>ng</strong> kahoy, talbos<br />

malu<strong>ng</strong>gay, dahon at bu<strong>ng</strong>a datiles<br />

papaya katuray<br />

kasuy, bu<strong>ng</strong>a kamantsile<br />

bayabas ma<strong>ng</strong>ga, talbos<br />

IRON<br />

ampalaya<br />

alugbati, talbos<br />

kalitis<br />

koliplower<br />

siniguelas<br />

kasuy, talbos<br />

A<strong>ng</strong> iron ay i<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> sustansya<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> dugo upa<strong>ng</strong> ito ay mapanatili<strong>ng</strong> kulay pula at malusog<br />

upa<strong>ng</strong> makaganap <strong>ng</strong> husto <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kanya<strong>ng</strong> trabaho. A<strong>ng</strong> kula<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> sustansya<strong>ng</strong> ito ay maputla at na<strong>ng</strong>hihina.<br />

A<strong>ng</strong> iron ay higit na kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> nagdadala<strong>ng</strong>tao, <strong>mga</strong> ina<strong>ng</strong> nagpapasuso, <strong>mga</strong> babae<strong>ng</strong> nagreregla<br />

pa at <strong>mga</strong> lumalaki<strong>ng</strong> batao<br />

Higit na madali<strong>ng</strong> mapakinaba<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> katawan a<strong>ng</strong> iron mula <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> halaman ku<strong>ng</strong> kakainin ito ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>bay <strong>ng</strong><br />

sustansya<strong>ng</strong> Bitamina C.<br />

Mga halama<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> iron<br />

tai<strong>ng</strong>a<strong>ng</strong> daga<br />

aurora, dahon at ta<strong>ng</strong>kay<br />

gulaman, pula<br />

<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gi<strong>ng</strong>, bulaklak<br />

bornay, dahon at ta<strong>ng</strong>kay<br />

kamyas, tuyo<br />

kakaw, pulbos<br />

pinya<br />

kint<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>y tsina<br />

uray<br />

107<br />

darak<br />

sitaw, buto, berde<br />

<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>luyot<br />

kulitis<br />

talinum

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!