gabay sa paggamit ng mga halamang gamot - DOH Central Library ...
gabay sa paggamit ng mga halamang gamot - DOH Central Library ...
gabay sa paggamit ng mga halamang gamot - DOH Central Library ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
IV<br />
MGA MASUSTANSYANG HALAMAN<br />
Sa Pilipinas, napakarami pa rin a<strong>ng</strong> <strong>mga</strong> nagkaka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kit at nababawian <strong>ng</strong> buhay na<strong>ng</strong> dahil <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> kakula<strong>ng</strong>an<br />
<strong>ng</strong> wasto<strong>ng</strong> pagkain.<br />
Dahil dito, a<strong>ng</strong> kahalagahan <strong>ng</strong> wasto<strong>ng</strong> nutrisyon ay nararapat bigya<strong>ng</strong> diin ka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>ma <strong>ng</strong> malinis na<br />
kapaligiran upa<strong>ng</strong> maiwa<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>n a<strong>ng</strong> marami<strong>ng</strong> karamdaman 0 hindi na gaano<strong>ng</strong> lumubha pa.<br />
Sa bahagi<strong>ng</strong> ito tatalakayin a<strong>ng</strong> <strong>mga</strong> pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> sustansya na kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> bawat Pilipino.<br />
PROTINA<br />
A<strong>ng</strong> protina ay tagapagbuo <strong>ng</strong> katawan.lto ay lalo<strong>ng</strong> kaila<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> lumalaki<strong>ng</strong> bata, <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> buntis<br />
at ina<strong>ng</strong> nagpapasuso, at <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> may<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kit at nagpapagali<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kit.<br />
A<strong>ng</strong> higit na nakararami<strong>ng</strong> Pilipino at iba pa<strong>ng</strong> mamamayan <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> mahihirap na ban<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> ay kula<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> sustansya<strong>ng</strong><br />
protina. A<strong>ng</strong> <strong>mga</strong> resulta nita ay a<strong>ng</strong> madali nila<strong>ng</strong> pagkaka<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>kit lalo na <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>mga</strong> impeksyon at a<strong>ng</strong><br />
hindi lubu<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>><strong>ng</strong> pag-unlad <strong>ng</strong> kanila<strong>ng</strong> talino at katawan.<br />
Dapat kumain araw-araw <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> pagkai<strong>ng</strong> maya man <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> protina. May protina<strong>ng</strong> gali<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> hayop na<br />
dapat di<strong>ng</strong> kainin. Mga masustansya <strong>ng</strong>uni't mura<strong>ng</strong> pagkunan <strong>ng</strong> protina ay a<strong>ng</strong> dilis, hibe, ayu<strong>ng</strong>in,<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>p, galu<strong>ng</strong>go<strong>ng</strong>, alama<strong>ng</strong> at tawili. Mayaman din a<strong>ng</strong> gatas, itlog, kame at iba pa<strong>ng</strong> lama<strong>ng</strong> dagat.<br />
A<strong>ng</strong> protina ay maari di<strong>ng</strong> ma<strong>ng</strong>gali<strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> halaman. Mga karaniwa<strong>ng</strong> gulay na mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> protina ay<br />
a<strong>ng</strong> abitsuwelas, bataw, mani, mu<strong>ng</strong>go, papaya, soy beans at iba pa<strong>ng</strong> buto<strong>ng</strong> qulay.<br />
Mga Halama<strong>ng</strong> Mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> Protina<br />
abitswelas mani<br />
bataw mu<strong>ng</strong>go<br />
KARBOHIDRA<br />
paayap<br />
at iba pa<strong>ng</strong> buto<strong>ng</strong> gulay<br />
A<strong>ng</strong> karbohidra a<strong>ng</strong> pa<strong>ng</strong>unahi<strong>ng</strong> pinagkukunan <strong>ng</strong> kaloriya na nagbibigay lakas at init <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> katawan.<br />
A<strong>ng</strong> pagkain <strong>ng</strong> <strong>mga</strong> Pilipino ay marami<strong>ng</strong> karbohidra dahil a<strong>ng</strong> pinagkukunan nita ay nakabubusog<br />
at mas mura.<br />
Mga halama<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> karbohidra:<br />
tubo<br />
palay, bigas<br />
mais<br />
LANGIS<br />
gabi<br />
kamote<br />
kamote<strong>ng</strong> kahoy<br />
araro<br />
ube<br />
patatas<br />
<stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>>gmg<br />
A<strong>ng</strong> la<strong>ng</strong>is katulad <strong>ng</strong> karbohidra, ay pa<strong>ng</strong>unahin di<strong>ng</strong> pinagkukunan <strong>ng</strong> kaloriya.<br />
Kaila<strong>ng</strong>an a<strong>ng</strong> la<strong>ng</strong>is upa<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> <strong>mga</strong> Bitamina A, 0, E, at K <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> pagkain ay lalo<strong>ng</strong> pakinaba<strong>ng</strong>an <strong>ng</strong><br />
ati<strong>ng</strong> katawan.<br />
Sa pa<strong>ng</strong>kalahatan, a<strong>ng</strong> <strong>mga</strong> Pilipino ay kula<strong>ng</strong> pa rin <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> <strong>mga</strong> pagkai<strong>ng</strong> may la<strong>ng</strong>is.<br />
Mga halama<strong>ng</strong> mayaman <stro<strong>ng</strong>>sa</stro<strong>ng</strong>> la<strong>ng</strong>is<br />
mais, la<strong>ng</strong>is<br />
niyog, la<strong>ng</strong>is<br />
mani<br />
pili<br />
106<br />
kasuy, buto<br />
linqa<br />
. ..