Italija

Italija

Francuska 

Lihtenštajn 

Švajcarska Austrija 

Monako 

Tunis 

Slovenija 

Hrvatska 

Bosna i Hercegovina 

Malta 

Crna Gora 

Albanija 

Grčka

- 3 dela Italije: 

- Apenini sa Sicilijom i Sardinijom 

Osnovne geografske karakteristike 

- Nizija reke Po ili Lombardijska nizija ili Padska nizija ili Padsko-venetska nizija 

- Alpski prostor 

- Apeninsko poluostrvo i Italija nisu sinonimi 

- Pored I na Apeninskom p-ovu su San Marino (61 km²) i Vatikan (0,44 km²) 

- 301.323 km², 57.268.578 st ili 190 st/km²

Fizičko-geografske karakteristike 

- Italijansko kopno je konačan oblik dobilo u kasnom tercijaru i kvartaru. 

- Padska nizija bila je veliki zaliv Paleojadranskog mora, na W do Torina 

- Ono je zatrpano pliocenim i kvartarnim materijalom (nastalim tokom interglacijala) - pesak i glina 

- 100 m fluktuacije morskog nivoa 

- Reljefni oblici posledica fluvijalne erozije i akumulacije + denudacija 

- Glacijalni reljef u Alpima, 2000 jezera u cirkovima (HE, turizam) + lavine 

- Vulkanski reljef (Vezuv, Etna, Stromboli i Vulkano su aktivni) + sofatare, mofete, topli izvori i dr. 

- Tektonska veza vulkanizma i spuštanja Tirenskog mora 

- Geotermalna energija je naiskorišćenija u Toskani 

- Seizmizam – najintezivniji i najčešći od Sicilije do srednjih Apenina

Pompeja sa Vezuvom (1.186 m) u pozadini 

- Predistorijska kaldera, 

- Plioceni vulkan, 

- Erupcija iz 79. godine – Pompeja i Herkulanum

Etna (3.263 m) na Siciliji 

- Aktivna od početka kvartara 

- Erupcija iz 2002. 

- Ugrožava Kataniju i Mesinu

Fizičko-geografske karakteristike 

- Sredozemna klima (Sicilija,Sardinija, Apulija, Kalabrija, Kampanja do Ligurije) - maslina 

- Snežno – šumska ili borealna klima Alpskih krajeva 

- Umereno topla kišna klima (od Peskare od Riminija, Padska nizija i Predalpska zona) 

- Jadranski sliv: Po, Taljamento, Pijave, Brenta, Adiđe, Savio, Peskara 

- Sliv Ligurskog i Tirenskog mora: Tevere, Gariljano, Arno, Volturno, Sele 

- 6 vegetacijskih zona: 1. mediteranska vegetacija (makija), 2. šume hrasta i kestena (predalpski 

pojas), 3. bukove šume i četinara (1000 – 1700 – 2000 m), 4. zona topole i vrbe, 5. zona subalpskih 

vriština (subalpski šljunkoviti pojas), 6. planinski pašnjaci + 7. kamenita pustoš bez vegetacije (iznad 

2800 m).

Društveno-geografske karakteristike 

- Centar Rimskog carstva - od Punskih ratova do velike seobe naroda 

- Procvat - od Prvog krstaškog rata do velikih geografskih otkrića 

- Treće razdoblje – ujedinjena i od otvaranja Suetskog kanala (1869.) 

- 94% Italijani, 2,7% Sardinijci i 3% ostali (Austrijanci, Slovenci) 

- Pp. u S I je među najvećim u Evropi, rezultat: emigracija ka N 

- 20 miliona Italijana emigrirala – ½ u SAD, Argentinu i Brazil, ½ u F, Ch, D, A

Mala Italija u Njujorku, 1900.

- 3 grupe naselja: 


- Centralna naselja (manje ili više od 20.000 st, sa nekim centralnim funkcijama) – 87% st. 

- “Nuklei” – zaseoci, barem 5 porodica, bez centralnih funkcija – 4% st. 

- “Case sprase” – osamljene kuće, razbacane ili uz put – 9% st. 

- 70% urbanog st, gradovi u kojima se smanjuje br.st. su na S 

- Etrurci i Grci su počeli proces urbanizacije I 

- Ortogonalna šema ulica, sa religijskom i upravnom funkcijom 

- Gradovi stari i po 2500 godina 

- Srednji vek i pojava univerziteta (Bolonja, Piza, Napulj, Padova), trgovačka revol.preteča industrijske 

- Ekonomska i politička snaga: Venecije, Đenove, Milana, Firence, Rima, Napulja, Palerma


- Milano, Torino i Đenova srastaju u megalopolis 

- Urbanizacioni problemi: 

- Prenaseljenost 

- Saobraćajna gužva 

- Prezagađenost vazduha 

- Odlazak gradskog stanovništva u predgrađa 

- Industrijsko – agrarni karakter I privrede je vezan za 20.v 

- Krupni monopolistički kapital i industrijska koncentracija na severu 

- Ostaci feudalizma i nerazvijena privreda na jugu 

- U GBP – 80 % N, a 20% S I 

- Na jugu: irigacija, agrarna reforma

Torino

- Primorje Jonskog mora- agrumi i voće 


- Bari (prerada nafte, maš.ind), Brindizi (petrohemija), Taranto (metalurg), Sirakuza i Augusta (nafta i 

petrohem) 

- Autostrada 2 mora – Napulj – Bari 

- Autostrada Sunca – do Sicilije (Salerno – Ređo di Kalabrija 443 km) 

- Ekspanzija italijanske privrede – posle 1959. – petrohem, maš.ind, metalurgija, energetika, 

elektrometalurgija, brodogradnja, auto.ind, tekstil. i prehrambena ind. 

Bari

- Duhovni centar hrišćanstva 

Društveno-geografske karakteristike - Rim 

- “Večni grad” light motiv ujedinjenje I za prestonicu 

- U sredini 3 gravitaciona, nodalna područja Apeninskog poluostrva 

- Središte birokratskog aparata 

- Razvio turizam na “staroj slavi”, ali nije razvio industriju 

Koloseum i Konstantinova kapija

- 20 administrativnih provincija 

Regije Italije

Regije Italije 

IТALIJA RIM 

1. Severna Italija 

1. Alpe 

- Pijemontske Аosta 

- Lombardijske - 

- Venecijanske - 

2. Severni Apenini 

3. Padska nizija 

- Pijemont Torino 

- Lombardija Milano 

- Venecija - Friuli Venecija, Trst, Verona, Padova 

- Emilija Bolonja, Ferara, Modena, Ravena 

- Ligurija Đenova, Imperija, San Remo 

2. Poluostrvska Italija 

1. Apenini 

- Srednji Apenini - 

- Južni Apenini - 

2. Jadranska fasada 

- Marke Ankona 

- Abruci Akvila, Peskara 

- Pulja (Apulija) Bari 

3. Tirenska fasada 

- Toskana Firenca, Livorno 

- Lacio Rim 

- Kampanja Napulj 

- Kalabrija Ređo di Kalabrija 

4. Tarantska fasada Taranto, Otranto 

3. Ostrvska Italija 

1. Sicilija Palermo, Mesina, Katanija 

2. Sardinija Kaljari, Sasari

- Severna – N od Apenina 

- Alpe 


- Od Đenovskog zaliva (prevoj Altare) do Julijskih Alpa 

- 1500 km, oko 2000 m 

- Metamorfne i intruzivne stene (gnajs, mikašisti, serpentiniti, škriljci) 

- E od njih krečnjačka zona Dolomita, moćnost 1000 m 

- Turističko – izletnički značaj i za HE 

- Pijedmonske (na W, do 20km, iznad 4000 m, prohodne, reč.doline Dora Riparia i Dora Baltea, Aosta 

(elektrometalurgija) i Torino (tekstilna ind)) 

- Lombardijske (šire i prostranije, Ortler i Bernina pod lednicima, pa pašnjaci, niže šume, supodina 

led.jezera Komo, Garda, klimatska barijera, HE, turizam ) 

- Venecijanske (siromašnije, Kortina d’Ampeco, dolina Adiđe – prevoj Brener – Tirol, dolina Fele 

- N Apenini 

- Padska nizija 

- Poluostrvska 

- Ostrvska Italija

Dolomiti, Alpi, Italija


- Alpe 

- N Apenini 

- Od prevoja Đovi kod Ligurskog mora 

- Ligurijski i Emilijanski Apenini 

- Uski, niski, od mekih stena, prohodni 


- Prevoj Kol del Altare – povezuje Đenovu sa Padskom nizijom 

- Ligurko-Pijedmondski luk, Monte Bue 1803 m, otvoren ka Đenovskom zalivu 

- Etrursko-emilijanski venac 60 km od Jadrana, Ćimono 2163 m 

- Dr.ogranci ka W 

- Svi prevoji iskorišćeni za saobraćajnice 




Ćimono 2163 m


- Alpe 

- N Apenini 



- Ostrvska Italija 


- 450 km sa 100-200 km, od fluvijalnih sedimenata 

- N deo nizije – 2 pojasa: 10-50 km morenskog mat.formira brežuljke – slabo plodan i naseljen i 

pojas do reke Po od sitnog mat. pod žitima i pirinčom. Na njihovoj granici - mala vrela. 

- Neki bregovi u Padskoj niziji su vulkanskog porekla. 

- Po – 672 km, izvor u Pijedmonskim A, ušće raste zbog 40 mil.m³ materijala – do Istre za 1000g 

- Visina nasipa negde iznad zvonika susedne crkve 

- Intenzivna i moderna poljoprivreda (žita, vina, maslac, šećer, kukuruz, pirinač) 

- Prinosi najviši u Evropi, drenirano zemljište 

- Korte – velike lombardijske farme

Reka Po


- Alpe 

- N Apenini 





- Marčita sistem – W deo Lombardije, navodnjene livade, 6x kosidba sena 

- Ind.iz 12v, na kontaktu u trgovištima 

- “Oliveti”, “Markoto” tekstil, 2/3 ind.radnika 

- 70% GDP iz Lombardije, Pijedmonta i Ligurije 

- Sirovo Fe, maš, hem, tekstil, HE i gas 

- Turizam: San Remo, Imperija, Venecija, Verona, Đenova, Milano 

- Najveće I luke: Đenova, Venecija, Trst, Savona

Verona


- Alpe 

- N Apenini 


- Padska nizija – Pijedmont – Lombardija – Venecija Friuli – Emilija - Ligurija 


- 29.350 km², 

- Torino, ušće Dore Riparije i reke Po, “Fijat” 

- Alesandrija, strateško mesto 

- Asti, vino 


- Aosta, metalurgija

Asti


- Alpe 

- N Apenini 




- 23.822 km², između Lepontijskih, Retijskih A. na N, Poa na S, Mincia na E, Ticina na W 

- Visoka, srednja i niska 

- Prvi st. Etrurci i Gali, posle je romanizovana + germ. Longobradi poč.sr.veka 

- 600 st/km² 


- Milano (4 v.p.n.e, maš. i tekstil.ind, metal, elektr, hem i prehramb) 

- “Montekatini”, “Edison”, “Breda”, “Pireli” 

- Akademija, Milanska skala itd.

Milanska skala


- Alpe 

- N Apenini 





- 25.517 km², između Dolomita, Soče, Garde, mora i reke Po 

- Ribolov i turizam 

- Venecija (118 peščanih ostrva, 150 kanala, gondole, kamen i drvo iz Dalmacije i Istre, 3.600 m 

dug nasip sa prugom i putem, Trg sv.Marka – 3 kanala: Grande, San Marko, de la Đudeka, 

predgrađa Margere i Mestre: obojena metal, maš, naftna, tekst, prehra, brodogradnja) 

- Trst (85% prometa na naftu za Bavarsku, koristili ga i A i SFRJ) 

- Verona (ušće Adiđa u Po, na putu za prevoj Brener, A) 

- Padova (ind.veš.vlakana, motora i poljop.maš) 

- Breša (met, maš i vojna ind)


- Alpe 

- N Apenini 





- 22.134 km², oblik trougla, baza obala 

- Bolonja (univerzitet i centar preh. i elektro.ind) 

- Ferara (u plodnoj močvari, šeć.repa) 

- Ređo Emilija (plodna ravnica, sir) 

- Modena (vojne škole) 

- Ravena (petrohem.centar, luka, lagune, 9 km od mora, spomenik Danteu) 

- Rimini (kupalište sa 25 km dugom plažom)

Rimini


- Alpe 

- N Apenini 





- 5.436 km², lučno 270 km, prevoj Kol del Altare 490 m 

- Đenova (Ch luka, veštačka luka, suparnik Marseju, C iz GB, nafta iz Levanta, minerali iz Alžira i 

E, drvo, pamuk, žita) 

- Korniljano (grav.sfera Đenove, metalurgijski kombinat) 

- Savona (W, uvozna luka) 

- Specija (E, ratna luka) 

- Imeprija i San Remo (zimski turizam)

Đenova



- Apenini 


- Iz neogena, alpskom orogenezom, N (u N I) – Srednji – S 

- Sredozemna klima, hipsometrijski modifikovana, kišovitije su W padine (600-2000 mm ) 

- Mediteranski režim na rekama 

- Vertikalna biljna zonalnost 

- Masline i vinogradi, zim.zelen 500-800m, listopad. 800-1500, siromašni pašnjaci 

- St. silazi ka primorju 

- Lignit, Cm u Srednjim Ap, bituminizirani škriljci i boksit u Abruciju i građ.mat. Kararski mermer 

- Jadranska fasada 

- Tirenska fasada i 

- Tarantska fasada 


Apenini



- Apenini 



- Srednji Apenini – od Riminija do reke Volturno 





- Oblik kraških zaravni sa kojih se dižu planinski venci 

- Prevoj Farbriano ili Passo di Fossato (žel.Rim-Ankona) 

- Gran Saso (2.914 m), pleistocena glac. 

- Reke ka Jadranskom i Tirenskom moru 

- Abruci (škrape, vrtače, kraška polja sa ponorima)

Gran Saso (2.914 m)



- Apenini 



- Južni Apenini – od Volturna do Tarantskog zaliva i Mesinskog moreuza 

- Pl.venci sve niži, a među njima plitke i široke doline 

- Vezuv, osamljeni breg u Kampanji, uspinjača, opservatorija 

- Monte Gargano, kraški reljef, 1056 m, laporovito-peskovitog sastava, nije bio deo p-ova 







- Apenini 

- Jadranska fasada – San Marino + 


- Marke (9.695 km², pl.pokrajina uz obalu, malo luka, ribarstvo, Ankona grč.lakat, topli, sušni 

klimat, oskudna hidrografija, šume 14%, pšenica i vinogradi u reč.dolinama) 

- Abruci (15.412 km², jedna od najviših pokrajina, 1923. 300 km² pod NP, stočarstvo, šafran, HE, 

reke Peskara i Vomano, ind.poljop.maš, hem.ind, Akvila i Peskara) 

- Apulija (SE Ap.polu-ova, “peta od čizme”, reljef se izdiže ka unutrašnjosti, masiv Gargano, 

rano voće u primorju, ovce, morska so i boksit, Bari, luka, prerada nafte, prehramb.i 

duvan.ind, Brindizi, luka I-Gč) 




Akvila



- Apenini 


- Tarantska fasada i 

- Deo Apulije 


- Otranto, dobio naziv po Otrantskim vratima 

- Taranto, ratna luka, čeličana 

- Tirenska fasada 


Taranto



- Apenini 




- Tirenska fasada – Toskana, Lacio, Kampanja, Kalabrija 


- N i E su Apenini, primorska nizija, blago zatalasano pobrđe, Apenini 

- Blaga mediteranska klima, bujna vegetacija – najpitomija i najlepša u Italiji 

- Istorijski značaj, italijanski književni jezik 

- Mermer iz Karare i pirit, vuklanska en. za elektrane 

- Tekstil, prehramb, maš.ind. 

- Žito, vinogradi, povrće i voće

Firenca



- Apenini 






- Firenca (sred.vek.bank.središte, “grad cveća”, renesansa, Leonardo, Makijaveli, Bokačo, 

Petrarka, ind.stakla, porculan, mlin, teks.ind.) 

- Livorno (trgovačka i ratna luka, metalurg, brodogradnja, prerada nafte, ind.motora, 

elektroteh. i tekstil.proizvoda) 

- Specija (veći promet od Livorna, manje stanovnika)

Galerija Ufizi



- Apenini 






- 17.180 km², 150 km sa 80 km, oko reke Tibar 

- E Sabinske pl. W Monte Ćimono, S od Subapenina – vulkanski Albini i Lepini (jezera u 

kraterima), 25% Lacia pod planinama 

- Sredozemna klima, agrarna oblast 50% st, latifundije u niziji, sitni posedi na pl. 

- Oko Rima prigradska polj, dalje žita, vinogradi i masline 

- Proizv.muz.instrumenata, galanterija i prehramb.proizvodi 

- Rim (kult.spomenici iz antike i renesanse, Termini, Fuimicino, 150 trgova, filmska ind, 

duvan.konfekcija, prehrambena, meh. konstrukcija i hem. ind + Čivitavekija (luka))

Pjaca Espanja

Fontana di Trevi

Pjaca Navona



- Apenini 






- 13.508 km², vulk.obl. Flegrejska polja 

- 2/3 st.u poljoprivredi (rano povrće, juž.voće, vinogradi, duvan i konoplja) 

- Crna met, maš. ind, kokshemija, prerada nafte, tekst, cement, prehram.ind 

- Napulj (neapolis gč. E od fregrejskih polja, pod Vezuvom, luka, centar emigracije I juga, jer je 

nizak standard)

Napulj



- Apenini 






- 15.105 km², planinska, 25% pod šumom 

- Orografsko, ali ne i geološko produženje Apenina , škriljci i granit 

- Sredozemna klima, 1000 mm 

- Najzaostalija, emigrantska, 2/3 poljop.st, masline, juž.voće i vinogradi 

- Prehram, kožna, drvna ind, hem.ind. 

- Ređo di Kalabrija (luka, veza sa Sicilijom, prehramb. i drvna ind, ekstrati za mirise)

Kalabrija, klif kod Tropea



- Apenini 





- Ostrvska Italija (Sicilija, Sardinija, Elba, San Antonio, Pantelaria, Liparska o-va i niz dr.manjih) 

- Sicilija – 25.460 km², Mesinski moreuz 4 km, Autonomna oblast 

- Geološ.građa istovetna sa Apeninima, planinska, slabo razuđena 

- Sicilijanski Apenini 1979 m.a.v, na S i E vulkanske pl. i Etna, u podnožiju plodna Katanija 

- Sredozemna i sušna, 450 mm, pl.delovi su vlažniji, sr.jan. iznad 10°C 

- Reke – male i neznatne, suptropska vegetacija, 4% pod šumom 

- Nafta, sumpor, so 

- 50% poljop.st, 25% površ.su latifundije, 1/5 voćnjaci i vinogradi, 20% st.u ind.



- Apenini 






- Prerada voća, grožđa, maslina, paradajza, kože, drveta 

- Eksploatacija nafte (Sirakuza, Đela), sumpora, sulfata 

- Mensina (brodograd. i prehramb.ind) 

- Katanija (podnožje Etne, poljop.maš. i hem.ind) 

- Palermo (najveći grad, u zalivu “zlatna školjka”, brodograd,avio, ind.poljop.maš, hem, drvna, 

prehramb, prerada pamuka i duvana + plantaže južnog voća)



- Apenini 






- 24.090 km², slabo razuđena, herc.masivi, W vulkanizam 

- 12 km od Korzike, bivše Tirensko kopno, Đenarđentu 1834 m, 

- Na W al.ravan Kampidano 

- Sredozemna klima, do 6 meseci suše 

- Male reke, suptropski biljni svet, 5% pod šumom 

- 50 % st. u ektenzivnoj poljop, 15% u rudarstvu (Cc, Zn) 

- Južno voće, loza, ovce, koze



- Apenini 






- Montepona SW - Pb, Zn – 80%, C – 50% 

- Barit sa SW, betonit, boksit, kaolin, mermer 

- Položaj i jeftina radna snaga – prerada nafte, Porto Tores na N 

- Plastične mase, sintetička vlakna, hem.đubriva, sumpor. 

fosfor.kis, sinteti.kaučuk, rafinerija u Saroke na S, Porto Vesme i Fuzine Al 

- Kaljari (luka, izvoz Pb-Zn, so, vina, maslina, hem.ind. i brodogradilište) 

- Sasari (prehrambena ind)

Kaljari

Italija

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?