Rozprawy

jątkowym. Była grupą dość zamożnych, jak bogatsi kupcy,
właściciele restauracji, lekarz dentysta, aptekarze, przemysłowcy,
ale większość ludności żyła skromnie w ciasnych
domkach, dorabiając na życie rzemiosłem, drobnym handlem
starzyzną, zbieraniem surowców wtórnych (szczególnie poszukiwano
kauczuku z podeszw znoszonych butów) oraz
usługami (szewc, krawiec, piekarz, fryzjer).
Wszyscy razem, tworzyli jednak wyodrębnioną społeczność
religijno-kulturową, wyraźnie różniącą się od społeczeństwa
chrześcijańskiego. Czarne chałaty, długie brody, na
głowach czarne jarmułki, pejsy. W soboty, które dla Żydów
stanowiły wolny dzień od pracy, wokół bożnic gromadziły
się rzesze wiernych. Wśród nich wyróżniali się strojem rabini.
Raz w roku Żydzi obchodzili bardzo uroczyście Dzień
Paschy, czyli Święto Namiotów. Modlono się wówczas w
specjalnie wzniesionych namiotach, spożywając pieczonego
baranka, przaśne placki (maca) i popijając miód pitny. Nieraz
mogłem spróbować tej macy, gdyż znajomi mego ojca dzielili
się tym pieczywem i miodem z nami z okazji święta.
Żydom w Polsce, a i w Zabłudowie żyło się dobrze. Mieli
pełnię swobód obywatelskich, a akcje antyżydowskie w naszym
mieście nie pociągały ludzi. Co najwyżej sprowadzały
się do niegroźnych potyczek grup chłopięcych. Daleko im
było do tego, co wyrabia się obecnie wokół stadionów sportowych.
Tym dziwniejszy wydaje mi się negatywny a nawet
wręcz wrogi stosunek Żydów do Polaków i w ogóle Państwa
Polskiego w okresie okupacji sowieckiej: te aresztowania, deportacje,
rabunek mienia i inne rodzaje prześladowań. Czyżby
Żydom lepiej żyło się pod okrutną władzą Stalina, niż w
Polsce?
Ale wszystko przeminęło, nie pozostały nawet bożnice.