Raporti - Riciklimi.al

2 

Raport “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë” 

Raporti “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë” është realizuar në kuadër të 

projektit “Kontributi i Romëve në Riciklimin e Mbetjeve” 

Implementuar nga 

Qendra Mjedisore për Mbrojtje, Edukim dhe Rehabilitim (EPER Center) 

Adresa: Rr. Aleksandër Moisiu, Pall. 72/1, Ap. 3, Tiranë, Shqipëri 

web: www.epercenter.org; email: info@epercenter.org; Tel: +35542346134 

Financuar nga 

Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (SOROS) 

Ndihmuan në realizimin e Raportit “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë”: Ministria e 

Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe 

Shanseve të Barabarta, Bashkia e Tiranës, Shoqata e Ricikluesve të Shqipërisë, Shoqata 

“Gruaja Rome e së Nësërmes” dhe Shoqata “Për një të Ardhme të Romëve”. 

© Qendra Mjedisore për Mbrojtje Edukim dhe Rehabilitim (EPER Center)

PËRMBAJTJA E LËNDËS 

3 


Përmbedhje Ekzekutive…………………………………………………………………………...4 

Lista e Shkurtimeve………………………………………………………………………………..7 

I. HYRJE...............................................................................................................................8 

A. Objektivi i Raportit. 

B. Informacion për Qendrën EPER 

C. Ekspertët dhe Roli i Tyre 

D. Metodologjia 

II. INFORMACION I PËRGJITHSHËM PËR INDUSTRINË 

E RICIKLIMIT DHE ROMËT NË SHQIPËRI..................................................................10 

III. GJENDJA AKTUALE DHE NEVOJAT E KOLEKTORËVE ROM..................... ...........13 

IV. ANALIZA E TË DHËNAVE TË PËRPUNUARA NGA INTERVISTIMI............................15 

V. REKOMANDIME..............................................................................................................32 

A. Rekomandime për Institucionet Publike 

B. Rekomandime për Institucionet Private 

C. Rekomandime për Shoqërinë Civile 

VI. LITERATURA...................................................................................................................36 

ANEKS I – PYETËSORËT...................................................................................................37 

A. Pyetësor - për Komunitetin Romë që punon me Riciklimin e Mbetjeve 

B. Pyetësor - për Fëmijët Romë që punojnë me Riciklimin e Mbetjeve 

C. Pyetësor - për Strukturat Shtetërore që punojnë me Komunitetin Romë dhe 

Riciklimin e Mbetjeve

PËRMBEDHJE EKZEKUTIVE 

4 


Raporti “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë” ka për qëllim të paraqesë situatën dhe të 

japë rekomandimet për aktorët e interesit që lidhen me kushtet e jetesës së komunitetit Rom 

që punon me mbetjet e riciklueshme në qytetin e Tiranës. I gjithë ky raport është mbështetur 

në ndërveprimin institucional dhe sektorial që lidhet me komunitetin Rom që punon me 

riciklimin e mbetjeve në qytet. Raporti është produkt i disa studimeve të mëparshme, të 

dhënave të mbledhura dhe të përpunuara nga ekspertët përkatës të qendrës EPER, si edhe 

i disa intervistimeve të kryera me kolektorët Rom, fëmijët Rom dhe përfaqësues të 

strukturave shtetërore. 

Raporti përbën një burim të rëndësishëm informacioni për institucionet publike dhe private, 

duke kontribuar në integrimin social dhe ekonomik të komunitetit Rom në sistemin e 

menaxhimit të mbetjeve, si një sfidë e madhe shoqërore dhe politike. Progresi në integrimin 

e komunitetit Rom që punon me mbetjet përbën një hap të rëndësishëm për të siguruar 

politika rajonale, kombëtare e lokale duke ndërrmar masa konkrete që parandalojnë 

disavandazhet me të cilat përballet ky komunitet. Komisioni Europian ka njohur potencialin 

pozitiv të kontributit që ekonomia mund të përfitojë duke u angazhuar në aktivitetet 

ricikluese. 

Krijimi dhe miratimi i Strategjisë Kombëtare për integrimin dhe përmirësimin e kushteve të 

komunitetit Rom 1 , Planin Kombëtar të Veprimit të Dekadës së Përfshirjes Rome si dhe 

Strategjisë Kombëtare për menaxhimin e integruar të mbetjeve 2 përfaqëson një përpjekje të 

Qeverisë Shqiptare për të përmirësuar rolin e Romëve në sferën social-ekonomike dhe për 

të krijuar mundësi që të përfshihen në respektimin e të drejtave të tyre, në trajinime 

profesionale dhe në punësimin në biznesin e riciklimit. 

Por kjo përpjekje e qeverisë është e pamjaftueshme për të mbështetur dhe ndihmuar të 

gjitha kategoritë e Romëve në rrezik. Prandaj është e rëndësishme që të krijohet një 

partneritet më i madh midis sektorit publik, privat, dhe shoqërisë civile. Një iniciativë që ka 

ardhur si rezultat i këtij bashkëpunimi është edhe projekti “Kontributi i Romëve në Riciklimin 

e Mbetjeve”. 

Riciklimi është një nga industrite më të zhvilluara në botë duke shndërruar pothuajse të 

gjitha llojet e mbetjeve në të mira materiale. Zhvillimet demografike dhe ekonomike të 

Shqipërisë gjatë 15-të viteve të fundit kanë treguar një rritje intensive të qyteteve, gjë që ka 

sjellë edhe rritjen e konsumit të të mirave materialeve, rritjen e importit të mallrave dhe 

modernizimin e stilit të jetesës. Të gjitha këto, kanë çuar në rritjen e mbetjeve të ngurta të 

gjeneruara. Në Shqipëri gjenerohen rreth 386,728,650 kg mbetje në vit, që do të thotë se 

mesatarisht çdo njëri gjeneron 126 kg mbetje në vit 3 . Në Shqipëri riciklohen rreth 17% e 

këtyre mbetjeve të gjeneruara dhe potenciali për investim në sektorin e riciklimit në Shqiperi 

kap shifrën prej rreth 29,7 milionë Euro. 

Vitet e fundit janë bërë përpjekje nga projekte të donatorëve të ndryshëm dhe organizata 

jofirimprurëse për rritjen e ndërgjegjësimit të mbarë publikut për përfitimet që vijnë nga 

1 

Strategjia Kombëtare “Për përmirësimin e kushteve të jetesës së MINORITETIT ROM”. Strategjia është miratuar me 

datë 18 Shtator 2003. 

2 

Strategjisë Kombëtare për menaxhimin e mbetjeve në Shqipëri. Strategjia është miratuar me datë 19 Janar 2011. 

3 

Plani Kombetar per Menaxhimin e Mbetjeve, INPAEL, 2010

5 


riciklimi. Aktiviteti i riciklimit ka një ndikim të rëndësishëm në punësimin e njerëzve që 

përfshihen në të, një ndikim të madh në ekonominë e vendit dhe sidomos në mjedis. 

Mbetjet bashkiake të gjeneruara në Korçë nuk ndahen në origjinë formalisht në përbërës të 

riciklueshëm, megjithëse po bëhen përpjekje. 

Në Korçë ekzistojne sisteme të organizuara me të paktën katër hallka (megjithëse jo të gjitha 

të formalizuara) në zinxhirin e industrisë së riciklimit e cila përfshin disa sektore si: metalet 

me ngjyra (alumin, bakër, bronx, zink, plumb), metalet feroze (hekur, çelik), plastikën 

(polietilen, polipropilen, pet), letrën dhe kartornin, bateritë, pajisjet elektrike dhe elektronike 

(vetëm ripërdorim), qelqin (vetëm ripërdorim). Sektori me i zhvilluar është ai i riciklimit të 

metaleve, por vitet e fundit janë zhvilluar edhe sektorët e tjerë (megjithëse riciklimi i qelqit 

mbetet ende prapa). 

Këto hallka klasifikohen si më poshtë: 

(i) kompanitë e mëdha të riciklimit; 

(ii) qendrat e mëdha të grumbullimit të skrapit; 

(iii) pikat e grumbullimit; dhe 

(iv) kolektorët individuale. 

Në Shqipëri ekzistojnë mbi 12,520 kolektorë Rom (0.6% e popullsisë së Shqipërisë apo 1% 

e popullsisë në qytete) që angazhohet në mënyrë informale me mbledhjen e materialeve të 

riciklueshme. Ata (konsiderohen si pjesa me e varfër dhe e rrezikuar e shoqërisë) punojnë 

intensivisht, papushim sidomos në vend-grumbullimet e mbetjeve dhe landfille duke bërë të 

mundur kështu që një pjesë e mirë e materialeve të riciklueshme të rikuperohen, përzgjidhen 

dhe të përpunohen nga kompanitë e riciklimit apo të eksportohen nga kompanitë 

eksportuese. 

Pjesa më e madhe e kolektorëve Rom rreth 62% janë meshkuj. Rreth 40% e tyre i përkasin 

grupmoshës 26-35 vjeç. Për fat të keq në këtë punë të rëndomtë angazhohen edhe fëmijët 

pasi grumbullimi i mbetjeve është veprimtaria kryesore me të cilën sigurojnë të ardhura 

familjet Rome përveç një pjese të tyre, që përfitojne edhe nga ndihma sociale. Gati 80% e 

tyre punojnë deri në 8-të orë ditë në kushte të vështira. Grumbullimi i mbetjeve bëhet 

kryesisht me duar dhe pa mjete mbrojtëse. Gjate intervistimit të kryer, kolektorët Rom kanë 

shprehur si nevojë pajisjen e tyre me mjete e vegla që do t’i ndihmonin në punën e tyre si 

maska, doreza, uniforma, çizme, karroca, mjete transporti, etj. 

Kolektorët individualë mbledhin materiale të riciklueshme (kryesisht metale, kanaçe alumini, 

bateri makinash, pajisje elektrike e elektronike, letër, karton, qese e shishe plastike), ku të 

munden: nga kontenierët e mbetjeve në rrugë e lagje, vend-grumbullimet dhe landfillet e 

mbetjeve, qoshet e rrugëve, zonat ish industriale apo ato funksionale që gjenerojnë mbetje, 

etj. 

Pjesa më e madhe e kolektorëve rreth 88% grumbullojnë hekur dhe kanaçe të përdorura, 

rreth 81% grumbullojnë alumin, 70% grumbullojne bakër, 51.1% grumbullojnë plastika të 

ndryshme, 7.8% grumbullojnë qelq për ripërdorim dhe vetem 1.1% grumbullon letër. Ata i 

shesin materialet e riciklueshme kryesisht në pikat e grumbullimit gjë e cila ndikon në një 

çmim më të ulët që u ofrohet dhe rrjedhimisht në më pak të ardhura.

6 


Nga intervistimi i kryer me kolektorët Rom, u vu re se të ardhurat ditore dhe rrjedhimisht ato 

mujore të tyre variojne në një gamë të gjerë. Kështu, të ardhurat ditore të kolektorëve Rom 

madhorë fillojnë nga minimumi prej 200 lekë/dita deri në maksimumi 4000 lekë/dita. Një 

familje Rome në të cilën punojnë të paktën dy anëtarë fiton mesatarisht rreth 50000 lekë në 

muaj. Duke marrë në konsideratë të dhënat e mbledhura nga intervisitimi mbi numrin 

mesatar të anëtarëve të një familje Rome që punon me mbetjet e riciklueshme, prej 6 

anëtarësh, të ardhurat mujore për frymë do të ishin vetëm 8333 lekë/muaj ose 277 lekë/ditë, 

një e ardhur kjo e ulët për të përballuar jetesën e shtrenjtuar. 

Të gjitha palët e interesit të përfshira në industrinë e riciklimit duhet të luajnë një rol të 

rëndësishëm me qëllim përmirësimin e kushteve të jetesës së kolektorëve Rom në të gjitha 

aspektet, duke kontribuar në këtë mënyrë në përmbushjen e objektivave të mijëvjeçarit dhe 

dekadës Rome. Disa nga detyrat që dalin para palëve të interesit mund të përmblidhen si 

më poshtë: 

Pushteti qendror dhe ai vendor, duhet të hartojnë strategji afatgjata për sektorin e riciklimit 

për gjithëpërfshirjen formale të kolektorëve Rom në këtë sektor, duke krijuar skema të 

përshtatshme punësimi dhe po kështu të nxisë arsimimin e tyre sidomos të fëmijëve dhe të 

rinjve nëpërmjet programeve specifike të edukimit. 

Donatorët duhet të hartojnë programe nga të cilat mund të përfitojnë kolektorët Rom, si për 

ngritjen e kapaciteteve të tyre në aspekte të ndryshme lidhur me riciklimin, ashtu edhe në 

krijimin e skemave të garancisë në bashkëpunim me institucionet mikrofinanciare për të 

mundësuar dhe lehtësuar kolektorët Rom të marrin mikrokredi. 

Shoqatat Rome dhe ajo e Ricikluesve të Shqipërisë duhet të shërbejnë si katalizator dhe 

ndërmjetësues midis kolektorëve Rom dhe bizneseve të riciklimit me qëllim shpërndarjen e 

informacionit të nevojshëm dhe nënshkrimin e kontratave midis palëve për t’u siguar kështu 

kolektorëve Romë, çmime më të favorshme dhe rrjedhimisht më shumë të ardhura. 

Kolektorët Rom duhet të organizohen në grupime sipas lidhjeve fisnore apo zonave ku 

jetojnë që të mund të grumbullojnë më shumë materiale të riciklueshme dhe t’i shesin më 

shumicë tek kompanitë e riciklimit. Gjithashtu, ata duhet të ngrenë kapacitetet e tyre 

nëpërmjet pjesëmarrjes në aktivitete informuese, në lidhje me llojet e materialeve që 

riciklohen, ku mund të gjenden ato, çmimet e tyre, pajisjet dhe mjetet mbrojtëse të 

nevojshme, si dhe ku mund të aplikojnë për mikrokredi. 

Në të njëjtën kohë edhe media duhet të kontribuojë në sensibilizimin e mbarë opinionit për 

rëndësinë e riciklimit si edhe rëndësisë së largimit të fëmijëve Rom nga puna me mbetjet 

nëpërmjet emisioneve të ndryshme duke sjellë shembuj pozitive nga familjet Rome.

LISTA E SHKURTIMEVE 

Shkurtimi Emri i plotë 

7 


ANVM Agjensia e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme 

BT Bashkia Tiranë 

BE Bashkimi Evropian 

EPER Center Qendra Mjedisore për Mbrojtje, Edukim dhe Rehabilitim 

FPGSh Forumi i Pavarur i Gruas Shqiptare 

IFC Korporata Ndërkombetare Financiare 

INSTAT Instituti i Statistikave 

INPAEL Zbatimi i Planit Kombëtar për Përafrimin e Legjislacionit Mjedisor 

MASH Ministria e Arsimit dhe Shkencës 

MMPAU Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave 

MPÇSSHB Ministria e Punës dhe Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta 

MSH Ministria e Shëndetësisë 

OJF Organizate Jo Fitimprurëse 

OQV Organet e Qeverisjes Vendore 

SHBA Shtetet e Bashkuara të Amerikës 

SOROS Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë

I. HYRJE 

A. OBJEKTIVI I RAPORTIT 

8 


Raporti “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë” ka për qëllim të paraqesë situatën dhe të 

japë rekomandimet për aktorët e interesit që lidhen me kushtet e jetesës së komunitetit Rom 

që punon me mbetjet e riciklueshme në qytetin e Tiranës. 

B. INFORMACION PËR QENDRËN EPER 

Qendra Mjedisore për Mbrojtje, Edukim dhe Rehabilitim – EPER Center është një 

organizatë jofitimprurëse e themeluar në vitin 2009. Krijimi i kësaj qendre u mbështet nga 

nga një grup ekspertësh të rinjë. Synimi për të cilin u krijua EPER Center është zhvillimi i një 

mjedisi të qëndrueshëm dhe të shëndetshëm me anën e gjithëpërfshirjes. Në këtë mision, 

EPER Center është plotësisht e angazhuar dhe e gatshme të bashkëpunojë me aktorë 

vendas, rajonalë e globalë. Objekt i veprimtarisë së qendrës është edukimin mjedisor, ngritja 

kapaciteteve, zhvillimin e ekoturizmit dhe rehabilitimi mjedisor. 

Që prej 2010, EPER Center ka ngritur brenda saj, programin për mbështetjen sociale, 

ekonomike dhe shëndetësore të grupëve informale me ndikim në mjedis, siç është edhe 

komuniteti Rom, që punon me mbetjet. 

C. EKSPERTËT DHE ROLI I TYRE 

Për realizimin e raportit “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë” kanë kontribuar me 

punën e tyre ekspertët e fushave sociale, ekonomike, mjedisore dhe shëndetësore të EPER 

Center, specifikisht: Elvis Çela, Irena Gribizi, Marlind Dimçe, Anxhela Xhindoli, Drilon Lleshi. 

Ata kanë eksperienc disa vjeçare në shoqërinë civile, por jo vetëm, duke qenë pjesë e 

shumë nismave dhe projekteve që lidhen me riciklimin, Romët dhe menaxhimin e mbetjeve. 

Ekspertët bënë të mundur paraqitjen e situatës së komunitetit Rom që punon me riciklimin e 

mbetejve, përpunimin e intervisitimeve, ndërtimin dhe interpretimin e grafikëve sipas 

rezultateve të të dhënave, hartimin e raportit dhe nxjerrjen e rekomandime që lidhen 

angazhimin e institucioneve publike, private dhe shoqërisë civile në funksion të përmirësimit 

të kushteve të jetesës së komunitetit Rom që punon me mbetjet në qytetin e Tiranës. 

Ekspertët kanë udhehqur, jo vetëm ndërtimin në përmbajtje të këtij raporti, por kanë 

realizuar edhe takime me aktorë me ndikim në këtë fushë, duke bërë të mundur sjelljen e 

këtij raporti në formën e tij përfundimtare. 

D. METODOLOGJIA 

Raporti “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë” është bazuar në: i) studime të 

mëparshme të kryera nga organizma ndërkombëtarë; ii) legjislacionit kuadër të mbetjeve iii) 

kërkime në internet; iv) takime direkte me aktorët përkatës; v) intervista të drejtpërdrejta me 

kolektorët Rom nga ana e ekspertëve të raportit. Raporti është realizuar gjithashtu mbi 

bazën e analizës së kuadrit ligjor kombëtar dhe ndërkombëtar, si dhe rishikimin e literaturës 

ekzistuese që lidhet me Romët dhe riciklimin. Për këtë qëllim janë realizuar tre pyetësorë të 

veçantë: i) për kolektorë Rom në moshë madhorë, ii) për fëmijë Rom dhe iii) për nënpunësit 

e Bashkisë së Tiranës.

9 


Për të paraqitur një analizë të plotë, kornizës teorike i bashkangjiten të dhëna të kompanive 

në Shqipëri që kanë pjesë të startegjisë së tyre përgjegjshmërinë sociale të përqasur kjo me 

eksperiencën e huaj. Në qasjen e argumentave, fillimisht vëmendja jonë është përqërndruar 

në gjetjet që lidhen me situatën sociale, ekonomike, shëndetësore dhe përfshirjen e Romëve 

në biznesin e riciklimit. Më pas fokusohemi në rekomandimet që gjenerojnë nga analiza e 

situatës së Romëve në punën me mbetjet. Në mënyrë të veçantë janë analizuar synimet e 

dekadës Rome duke bërë një përqasje krahasuese me legjislacionin dhe strategjinë 

vendase, për fuqizimin e komunitetit Rom. 

Për reakizimin e këtij stududimi u evidentuan familjet Rome që punojnë me mbetjet e 

riciklueshme në qytetin e Tiranës. Ishin vend-depozitimi i mbetjeve të qytetit (në Sharrë), 

zonat e banimit të komunitetit Romë, zonat e populluara brenda Tiranës apo pikat e 

grumbullimet e mbetjeve të riciklueshme, vendet ku ekspertët e projektit dhe kordinatori lokal 

eksploruan në funksion të gjetjes së komunitetit Rom për këtë studim. U përzgjodh 

kordinatori lokal, i cili zotëronte gjuhën Rome (një gjuhë e folur nga ky komunitet) dhe u vu 

re se zotëronte aftësi për ndërtimin e besimit reciprok me këtë komunitet në mënyrë që 

mbledhja e të dhënave sasiore dhe cilësore të ishte sa më e saktë. Për tre ditë rresht, 

kordinatori lokal iu nënshtrua trajnimit mbi metodologjinë e intervistimit të komunitetit Rom 

që punon me mbetjet, nga ana e ekspertëve të projektit. Metodologjia e përdorur për këtë 

studim ishte metodologjia "Snow Ball". Sipas kësaj metodologjie, identifikohet një person, të 

cilit do t’i administrohet pyetsori i përgatitur, ndërkohë që vetë ky person do të tregojë një 

person tjetër të përshtatshëm për administrimin e pyetsorit e kështu me radhë. Në fund, 

duke ndjekur këtë metodë synohet që të përfshihet i gjithë komuniteti. 

Kjo teknikë e kërkimeve sociale përdoret për popullata në të cilat studiuesit e kanë të 

vështirë të kenë akses (si në rastin e komunitetit Rom që punon me mbetjet në Tiranë). Kjo 

metodë e lejon studiuesin të krijoje kontakte të drejtpërdrejta me target grupin e përfshirë në 

kërkimin shkencor. Suksesi i kësaj teknike varet shumë nga kontaktet fillestare dhe lidhjet e 

bëra. Për këtë qëllim, është e rëndësishme të krijohet fillimisht një marrdhënie me njerëzit 

më ”popullorë” dhe të besueshëm të komunitetit. 

Paralelisht me këtë proces u realizuan edhe intervistat e drejpërdrejta nga ana e ekspertëve 

të projektit me nënpunës të Bashkisë së Tiranës. U intervistuan nënpunës me nivel të 

ndryshme strukture në Bashkinë e Tiranës (specilist, shefa sektorësh, drejtor drejtorish dhe 

drejtor të përgjithshëm), veprimtaria profesionale e tyre lidhet me komunitetin Rom dhe 

mbetjet urbane të qytetit. 

Në Tiranë janë intervistuar gjithsej 130 persona nga të cilët 90 kolektorë Rom në moshë 

madhore, 30 fëmijë Rom dhe 10 nënpunës të Bashkisë së Tiranës që punojnë me 

komunitetin Rom dhe mbetjet urbane. Nëpërmjet këtyre intervistave u synua të evidentohet 

situata sociale, shëndetësore, ekonomike dhe mjedisore me të cilën përballet komuniteti 

Rom që punon me mbetjet. 

Raporti “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve në Tiranë” erdhi si rezultat i një komunikimi të 

vazhdueshëm dhe të pandërprerë me përfaqsues të institucioneve publike që punojnë me 

mbetjet apo komunitetin Rom, biznesin e riciklimit të mbetjeve, organizatat komunitare të 

Romëve dhe organizatat mjedisore. 

Pyetsorët dhe të gjitha të dhënat e mbledhura u përpunuan nga ana statistikore dhe sociale 

për t‟u publikuar në një dokument të veçantë.

10 


II. INFORMACION I PËRGJITHSHËM PËR INDUSTRINË E RICIKLIMIT DHE 

ROMËT NË SHQIPËRI 

Riciklimi është një nga industritë më të zhvilluara në botë duke shndërruar pothuaj të gjitha 

llojet e mbetjeve në të mira materiale. Materialet e riciklueshme mblidhen, seleksionohen, 

përpunohen, prodhohen dhe tregtohen si produkte të reja. Kjo industri gjeneron rreth 160 

bilione dollarë në vit dhe punëson mbi 1.5 milionë njerez në të gjithë botën. Sa me i zhvilluar 

të jetë një vend ekonomikisht aq më shumë mbetje gjenerohen, dhe aq më i madh është 

potenciali për të ricikluar, rrjedhimisht aq me të larta janë edhe përfitimet ekonomike të këtij 

sektori. 

Sasia vjetore e mbetjeve të ngurta bashkiake që gjenerohet varion nga më pak se 200 

kg/banorë në vendet në zhvillim deri në 300 – 800 kg/banorë në vendet e zhvilluara (sipas 

Mbetjet e Ngurta Bashkiake në SHBA: 2003 “Fakte dhe Shifra”). Zakonisht këto janë mbetje 

të përziera (amballazhe, metale, plastikë, qelq, pajisje elektrike, bateri, etj) dhe shpesh në to 

gjenden mjaft materiale të riciklueshme. Në vendet e zhvilluara raporti mbetje organike me 

mbetje të ngurta është 50% - 50%, kurse në vendet në zhvillim ky raport është 70% me 

30%. 

Zhvillimet demografike dhe ekonomike të Shqiperise gjate 15 viteve të fundit kanë treguar 

një rritje intensive të qyteteve gjë që ka sjelle edhe rritjen e konsumit të të mirave 

materialeve, rritjen e importit të mallrave dhe modernizimin e stilit të jetesës. Të gjitha këto 

kanë ndikuar në rritjen e mbetjeve të ngurta bashkiake të gjeneruara. Në Shqipëri 

gjenerohen rreth 386,728,650 kg mbetje në vit, që do të thotë se mesatarisht çdo njëri 

gjeneron 126 kg mbetje të përziera në vit (sipas Studimit te IFC: Vlerësimi i Industrise se 

Riciklimit në Shqipëri, 2006). Përbërja e mbetjeve të ngurta bashkiake në Shqipëri sipas 

studimit të IFC (2006) është: skrap metalik 7%, letër dhe karton 17%, plastikë 10.5%, qelq 

4.5% dhe 61% mbetje të tjera ku pjesën më të madhe e zenë mbetjet organike; kurse sipas 

studimit te INPAEL (2010) përbërja e mbetjeve është: 5.66% metale, 8.97% leter, plastike 

10.72%, qelq 4.55, organike 51% dhe pjesa tjeter mbetje të tjera. Vihet re tendence në rritje

11 


e gjenerimit të mbetjeve e rrjedhimisht të materialeve të riciklueshme. Kështu po të 

krahasojmë vitin 2007 me ate 2006, rritje është mbi 16%. Sipas studimit te IFC ne vitin 2008 

“Vlerësimi i Projektit - Lidhjet e Riciklimit” ka rezultuar se në Shqipëri riciklohej mbi 17% e 

materialeve të riciklueshme të gjeneruara në Shqipëri, pjesa tjetër eksportohet për përpunim 

në vende të tjera. Po kështu është përllogaritur se potenciali për investim në sektorin e 

riciklimit në Shqiperi kap shifrën prej rreth 29,7 milione Euro. Megjithatë duhet theksuar se 

ky sektor është ende në fazat e zhvillimit të tij dhe se çdo ditë vihen re ndryshime të 

dukshme, pavarësisht problemeve të ndryshme që ndeshen duke filluar që nga mënyra e 

hedhjes dhe asgjesimit të mbetjeve. 

Mbetjet bashkiake të gjeneruara në Shqipëri nuk ndahen në origjinë formalisht në përbërës 

të riciklueshëm, megjithëse po bëhen perpjekje. 

Në Shqipëri ekzistojnë sisteme të organizuara me të paktën katër hallka (megjithëse jo të 

gjitha të formalizuara) në zinxhirin e industrisë së riciklimit e cila përfshin disa sektore si: 

metalet me ngjyra (alumin, baker, bronx, zink, plumb), metalet feroze (hekur, çelik), plastikën 

(polietilen, polipropilen, PET), letrën dhe kartornin, bateritë, pajisjet elektrike dhe elektronike 

(vetëm ripërdorim), qelqin (vetem ripërdorim). Sektori më i zhvilluar është ai i riciklimit të 

metaleve, por vitet e fundit janë zhvilluar edhe sektorët e tjerë (megjithëse riciklimi i qelqit 

mbetet ende prapa). 

Më poshtë paraqitet skema e thjeshtuar e hallkave në industrinë e riciklimit të përbëra nga: 

kompanite ricikluese ose eksportuese, qendrat e mëdha të grumbullimit të materialeve të 

riciklueshme, pikat e vogla të grumbullimit dhe kolektorët individualë, kryesisht Romë. 

Kompanitë e riciklimit në Shqipëri vitet e fundit janë shtuar dhe mund të numërohen mbi 20 – 

30 kompani të përmasave të konsiderueshme kryesisht të përqendruara në zonën Tiranë 

dhe Durres, si dy nga rajonet më të mëdha e më të zhvilluara njëkohësisht ku edhe 

gjenerimi i mbetjeve është në sasi të konsiderueshme. Këto kompani janë të lidhura me 

qendrat e mëdha të grumbullimit të cilat janë furnitoret e tyre primarë. 

Qendrat e mëdha të grumbullimit (shih Foto 1) të materialeve të riciklueshme ( zënë rreth 

5,000 m 2 ) janë kompani të mëdha private të shpërndara në të gjithë territorin e Shqipërisë 

që grumbullojnë dhe tregtojnë këto materiale në varësi të çmimit më të mirë ose tek 

kompanitë e riciklimit ose tek kompanitë eksportuese. Ato kanë edhe mjetet e pajisjet e tyre 

bazë që nevojiten për ngarkimin, shkarkimin, prerjen apo transportin e materialeve të 

riciklueshme. Pothuajse të gjitha këto qendra të mëdha kanë edhe pikat e tyre të 

grumbullimit që mund të variojnë nga një deri në disa pika për një qendër.

12 


Pikat e grumbullimit (apo Scrap yards) (shih Foto 2) tipikisht rreth 500 m 2 secila, janë 

kryesisht biznese familjare që shërbejnë si hallkë ndërlidhëse midis kolektoreve individualë 

Rom dhe qendrave të mëdha të grumbullimit duke koordinuar aktivitetin e tyre. Çdo pikë 

grumbullimi ka edhe një numër të dedikuar kolektorësh Romë (shih Foto 3) që e furnizojnë 

rregullisht, pavarësisht se nuk janë gjithmonë të qëndrueshëm, pasi kanq tendencë të 

largohen dhe të shesin materialet e tyre tek ajo pikë që ofron edhe çmimin më të lartë. 

Këto pika janë të vendosura kryesisht afër vend-grumbullimeve të mbetjeve, në zonat 

industriale apo anës rrugëve kombëtare. 

Të gjitha proceset e punës në këto pika, përfshire edhe një përzgjedhje paraprake kryhet 

pothuajse me dorë. 

Foto 1: Qender Grumbullimi Foto 2: Pike grumbullimi Foto 3: Kolektor Rom 

Hallka e katërt e zinxhirit të furnizimit përbëhet nga kolektorët individualë. Në Shqipëri (sipas 

Studimit të IFC, 2006) ekzistojne mbi 12,520 kolektorë Rom (0.6% e popullsisë së 

Shqipërisë apo 1% e popullsisë në qytete) që merret në mënyrë informale me mbledhjen e 

materialeve të riciklueshme. Ata (konsiderohen si pjesa me e varfër dhe e rrezikuar e 

shoqërisë) punojnë intensivisht, papushim sidomos në vend-grumbullimet e mbetjeve dhe 

landfille duke bërë të mundur kështu që një pjesë e mirë e materialeve të riciklueshme të 

rikuperohen, përzgjidhen dhe të përpunohen nga kompanitë e riciklimit apo të eksportohen 

nga kompanitë eksportuese. Në vitin 2007 në Shqipëri ricikloheshin rreth 221,000 tone. 

Vitet e fundit janë bërë përpjekje nga projekte të ndryshme donatore dhe OJF për rritjen e 

ndërgjëgjësimit të mbarë publikut për përfitimet që vijnë nga riciklimi. Aktiviteti i riciklimit ka 

një ndikim të rëndësishëm në punësimin dhe mirëqenien e njerëzve që përfshihen në të, një 

ndikim të madh në ekonominë e vendit dhe sidomos në mjedis. 

Shoqata e Ricikluesve të Shqiperisë themeluar në vitin 2007 po lobon fort për çështjet lidhur 

me riciklimin dhe mjedisin si edhe iniciativa të reja. Megjithatë, ndihet nevoja e trajnimeve në 

të gjitha hallkat e zinxhirit të furnizimit si në aspektin teknik ashtu edhe në atë financiar 

sidomos për të krijuar akses në burimet finananciare e investime. 

Qeveria Shqiptare në kuadër të integrimit të Shqipërisë në BE dhe në bashkëpunim me 

programe donatorësh është në procesin e transpozimit të të gjithë Raportive të Komunitetit 

Evropian në legjislacion mjedisor kombëtar për të krijuar kushte të favorshme për zhvillimin e 

metejshëm të kësaj industrie. Në këtë proces po angazhohen të gjitha nivelet e pushtetit 

vendor e qendror me qëllim që legjislacioni i ri (është ende në proces miratimi një pjesë e 

paketës së mbetjeve të riciklueshme sipas MMPAU) të zbatohet me rigorozitet. Objekti 

kryesor i legjislacionit është reduktimi i mbetjeve, mbrojta e mjedisit dhe shëndetit të 

njerëzve. Për këtë arsye janë vendosur edhe afate dhe objektiva specifike për sasitë e 

mbetjeve që duhen ricikluar. Deri në vitin 2018, Shqipëria duhet të riciklojë 25% të mbetjeve 

që gjenerohen.

13 


III. GJENDJA AKTUALE DHE NEVOJAT E KOLEKTORËVE ROM 

Sipas vlerësimeve jozyrtare, numri i Romëve në Shqipëri ndryshon nga 80.000 në 120.000, 

në mes 2.5 dhe 4.7 përqind e popullsisë totale të 2.8 milion 4 . Norma e parashikuar e rritjes 

së popullsisë Rome është 3%, më e lartë se ajo e popullsisë shqiptare të raportuar në 

rreth 1.9%. Romët janë të shpërndarë pothuajse në të gjithë territorin e vendit (kryesisht në 

lagjet e ndara), ose në fshatrat pranë qyteteve. Numri më i madh i Romëve është i 

përqendruar në Shqipërinë Qendrore dhe Juglindore në fushat e Tiranës, Durrësit, 

Elbasanit, Fierit, Beratit, Korçës, Pogradecit, Bilishtit, Gjirokastrës, Delvinës, Krujës dhe 

Shkodrës. 5 

Për një kohë të gjatë minoriteti Rom përballet me përjashtimin social që ka çuar në papunësi 

të lartë dhe në norma në norma të larta të analfabetizmit deri në katër herë më e lartë se 

sa shumica. Me gjithë rritjen ekonomike të Shqipërisë në fillim të viteve 1990, niveli i lartë i 

papunësisë, varfëria dhe pabarazitë rajonale mbeten sfida të frikshme. Kriza e fundit 

financiare përkeqësoi situatën ekonomike për Romët: të ardhurat mesatare për frymë për 

komunitetin Rom janë rreth 3.3 herë më pak 6 se popullsia jo-Rome, dhe më shumë se 80% 

e komunitetit Rom jeton në varfëri ekstreme. Të ardhurat mesatare mujore të një familje 

Rome në bazë të anketës janë 68 euro, krahasuar me 174.5 euro për jo-Romët që jetojnë 

pranë tyre. Të ardhurat mujore të 51% të Romëve nuk e kalon 50 euro, ndërsa gjysma e 

popullsisë jo-Rome fitojnë të ardhura mbi 150 euro në muaj 7 . 

Të ardhurat e familjeve Rome zakonisht vijnë nga punësimi në nivele të ulëta, shpesh në 

sektorin jo-formal. Profesionet më të zakonshme përfshijnë grumbullimin e mbetjeve të 

riciklueshme, pastrimin e rrugëve dhe punë sezonale në sektorin e bujqësisë, apo shitjen e 

rrobave të dorës së dytë. Këto vende pune iu sigurojnë të ardhura shumë të ulëta familjeve 

Rome. Shkalla e papunësisë për individët Rom që kanë përfunduar arsimin fillor është 39%, 

për, individët Rom që kanë përfunduar arsimin e mesëm është 15% dhe për individët Rom 

që kanë përfunduar arsimin e lartë është vetëm 8%. 

Mbi 92% (sipas MMPAU) e popullësisë Rome punojnë me mbledhjen/grumbullimin e 

mbetjeve të riciklueshme. Shpesh, puna me mbejtjet është e vetmja alternativ për 

mbijetesën e familjeve Rome. 

Kolektorët individuale mbledhin materiale të riciklueshme (kryesisht metale, kanace alumini, 

bateri makinash, pajisje elektrike e elektronike, letër, karton, qese e shishe plastike, ku të 

munden: nga kontenieret e mbetjeve në rrugë e lagje, vendgrumbullimet dhe landfillet e 

mbetjeve, mjedisi, qoshet e rrugëve, zonat ish industriale apo ato funksionale që gjenerojnë 

mbetje, etj. 

Zakonisht kolektorët konsiderohen si shtresa më e varfër e shoqërisë Shqiptare, të cilët e 

kanë identifikuar grumbullimin e mbetjeve si një mënyrë për të siguruar jetesën e tyre. Sipas 

studimit të IFC, Vleresimi i industrise se Riciklimit, 2006, jane gjetur keto rezultate: 

4 Rezultatet paraprake te numrit total te popullsise sipas Census 2012 

5 Strategjia Kombëtare për përmirësimin e kushteve të jetesës së minoritetit Rom, Këshilli i Minitrave 2003 

6 At Risk Roma and the Displaced in Southeast Europe, UNDP, 2006, p. 8 

7 At Risk Roma and the Displaced in Southeast Europe, UNDP, 2006, p. 9

14 


Ekzistojne rreth 12,520 kolektorë individualë, pjesa dërrmuese e të cilëve rreth 84% janë 

Rom; ata përfshijnë grupmosha nga 10-50 vjeç, ku 37% e përbëjnë moshat 30-50 vjeç; rreth 

85% e kolektorëve janë pa arsim bazë; rreth 15% e tyre kanë probleme serioze 

shëndetësore; të ardhurat mujore mesatare janë rreth 15,000 lekë; punojnë mbi 8.5 orë në 

ditë (çdo ditë përveç ditëve me shi) dhe përshkruajnë mbi 12 km rrugë/ditë; jetojnë në kushte 

të këqija me pak se 6 m 2 /person; kanë nevojë për mjete ndihmëse, pajisje dhe veshje; nuk 

kanë informacion të mjaftueshëm se çfarë materialesh mund të grumbullohen për t’u ricikluar 

e ku mund të shiten direkt. 

Kolektorët Rom nuk përdorin veshje mbrojtese apo vegla të thjeshta pune, (gjithë procesi i 

grumbullimit apo përzgjedhjes fillestare kryhet me dorë) të cilat jo vetëm do t’u lehtesonin 

punën, por edhe do të mbronin shëndetin e tyre. Kjo për dy arsye: së pari nuk kanë 

informacionin e duhur se çfarë mjetesh duhet të përdorin dhe së dyti, edhe kur e dinë se 

çfarë mjetesh u duhen, nuk kanë mundësi financiare për t’i blerë. 

Kolektoret i depozitojnë materialet e riciklueshme në afërsi të shtëpive të tyre dhe zakonisht 

në fund të ditës e transportojne sasinë e grumbulluar në pikat e grumbullimit apo në qendrat 

e mëdha të grumbullimit kur këto të fundit jane afër. Transporti nga vendet ku e grumbullojnë 

materilet e riciklueshme në shtëpitë e tyre apo pikat e grumbullimit kryhet me karroca të 

vogla dore apo kuaj ose edhe duke e bartur me dorë për distanca të shkurtra. 

Sipas studimit të kryer nga IFC “Vleresimi i Projektit-Lidhjet e Riciklimit”, nga këndvështrimi 

institucional, kolektorët Rom janë pjesë e ekonomisë informale dhe ata përceptohen si 

“hajdute” të mbetjeve pasi çdo mbetje në momentin që hidhet në kazanin e pleherave 

konsiderohet si pronë e bashkisë. Po kështu, përfaqësuesit e strukturave shtetërore janë 

shprehur se ata duhet të largohen nga vend depozitimi i mbetjeve në Sharrë. 

Sipas raportit studimor mbi situatën e Romëve që jetojnë e punojne në vend-depozitimin e 

mbetjeve në Sharrë, kryer nga Forumi i Pavarur i Gruas Shqiptare në 2010, rezulton se: 

puna e tyre në zonën e shkarkimit të mbeturinave fillon nga ora 4:00 e mengjesit deri në 

oren 2:00 te natës. Gjate ditës dhe në kohë të mirë në zonën e shkarkimit të pleherave (shih 

fig. 4 dhe 5) punojnë 60-100 persona (banues dhe jo banues të zonës së Sharrës). Në darkë 

punojnë 100-120 persona. Ndërsa në kohë me shi numri i kolektorëve përgjysmohet. 

Gjysma e atyre që punojnë janë fëmijë të moshave nga 6-16 vjeç dhe gra. Duke u bazuar në 

një studim të punonjësve të Bashkisë së Tiranës, në Sharrë puna funksionon në këtë 

mënyrë: vjen kamioni, i cili shkarkon mbeturinat dhe në atë moment kolektorët fillojnë të 

mbledhin materialet që u nevojiten (kartona, plastike, shishe plastike, material metalike si 

shufra alumini, bakri, çeliku,etj). Këto materiale, pasi i grumbullojnë i shesin tek pikat e 

grumbullimit të mbetjeve të riciklueshme. 

Foto 4 dhe 5: Kolektorë në Sharrë

15 


IV. ANALIZA E TË DHËNAVE TË PËRPUNUARA NGA INTERVISTIMI 

Nga intervistimi i kryer me kolektorët Rom u vunë re disa sfida kryesore në aspektin social, 

ekonomik, mjedisor dhe shëndetësor. Për të sjellë një panoramë sa më të plotë dhe të 

përditësuar, në analizën e situatës aktuale dhe nevojave të kolektorëve Rom, përveç 

studimeve të mëparshme, kërkimeve në internet, opinioneve nga takimet direkte me aktorët 

e ekspertet e fushës janë marrë në konsideratë gjithashtu edhe përgjigjet e dhëna gjatë 

intervistave sipas tre pyetesorëve përkatës orientuar në tre grupe të synuara. Gjithësej janë 

intervistuar 90 kolektorë Rom në moshë madhore, 30 fëmijë Rom si edhe 10 nënpunës të 

Bashkisë së Tiranës. 

Nga anketimi kanë rezultuar dhe janë përpunuar këto të dhëna: 

Në Tiranë janë intervistuar 90-të kolektorë Rome prej të cileve 56 meshkuj dhe 34 femra 

(shih tab.1, grafiku 1). Përsa i përket fëmijëve Rom që punojne si kolektorë, nga anketimi i 

30 fëmijëve në Tiranë, rezulton se 20 janë meshkuj dhe 10 femra (shih tab. 2, grafiku 2). 

Vihet re qartë se kolektorët meshkuj si madhore apo minorenë përbëjnë pjesën dërrmuese 

(mbi 62% janë meshkuj). Kolektorët madhorë u përkasin grupmoshave 16-25 vjeç: 34 

persona; 26-35 vjeç: 36 persona; 36-59 vjeç: 18 persona dhe mbi 60 vjeç: 2 persona (shih 

tab.3, grafiku 3), kurse kolektorët fëmijë i përkasin grupmoshave nën 10 vjeç: 2 persona, 10- 

14 vjeç: 20 persona dhe 14-16 vjeç: 8 persona (shih tab.4, grafiku 4). 47 kolektorë janë 

përgjigjur se e kanë origjinën nga Tirana, kurse 43 prej tyre (që përbëjnë rreth 48%) janë të 

ardhur, gjë që evidenton faktin se ka mjaft lëvizje nga rrethet e tjera në drejtim të Tiranës, 

për vetë faktin, pasi këtu është përqëndruar pjesa më e madhe e bizneseve të riciklimit. Një 

indikator tjetër pozitiv është edhe fakti që të 90 kolektorët madhor të intervistuar ishin të 

rregjistruar në gjendjen civile dhe kjo dëshmon për rritjen e ndërgjegjësimit të tyre përsa i 

përket rregjistrimit të familjeve Rome në gjendjen civile nga e cila varen edhe shërbime të 

tjera komunitare që ata mund të përftojnë. 

Tabela 1. Ndarja gjinore e kolektorëve Rom Tabela 2. Ndarja gjinore e kolektorëve të 

vegjël Romë 

Kolektorë Meshkuj 56 62% 

Kolektorë Femra 34 38% 

Total 90 100% 

Grafiku 1. Ndarja gjinore e kolektorëve Rom Grafiku 2. Ndarja gjinore kolektorëve 

të vegjël Rom 

Tabela 3. Shpërndarja e kolektorëve sipas grupmoshave. 

Kolektorë Fëmijë Meshkuj 20 67% 

Kolektorë Fëmijë Femra 10 33% 

Total 30 100%

16 


Grupmoshat 16-25 26-35 36-59 mbi 60 

Nr i kolektoreve 34 36 18 2 

Grafiku 3. Shpërndarja e kolektorëve sipas grupmoshave 

Tabela 4. Shpërndarja e kolektorëve fëmijë sipas grupmoshave 

Grupmosha nen 10 10 deri 14 14 deri 16 

Kolektorë fëmijë 2 20 8 

Grafiku 4. Shpërndarja e kolektorëve fëmijë sipas grupmoshave 

Kolektorët Romë e sigurojnë jetesën e tyre kryesisht nëpërmjet grumbullimit dhe tregtimit të 

materialeve të riciklueshme apo edhe me anën e ndihmës sociale, ku 6 prej tyre përfitonin 

nga ndihma sociale (shih tab.5, grafiku 5). Përsa i përkët fëmijëve Rom ata merren të gjithë 

me grumbullimin e mbetjeve madje 26.6% e tyre kryejnë edhe punë të dytë për të siguruar 

jetesën (shih tab. 6, grafiku 6). Të 90-të kolektorët Rom kanë pohuar së janë të 

vetëpunësuar dhe merren me grumbullimin e materialeve të riciklueshme. Ndërkohë që 

përveç kësaj pune 11 prej tyre apo rreth 12.2% kryenin edhe punë të tjera si saldator, 

muzikant, shitje rrobash, kozmetike, pastrim, kameraman, punë në transport dhe ndërtim. 

Vetem 1% e grave Rome të intervistuara nuk punonin fare (shih tab.7, grafiku 7). Kurse

17 


fëmijët Rom, përveç riciklimit të mbetjeve, kanë pohuar se kërkojnë bamirësi (rreth 23 % ose 

kryejnë punë tjetër 3%) dhe vetëm 50% e tyre merren edhe me lojërat e moshës (shih tab.8, 

grafiku 8). 

Tabela 5. Burimet kryesore të të ardhurave të kolektorëve Rom. 

Riciklim Pune të dytë Ndihme sociale 

90 11 6 

Grafiku 5. Burimet kryesore të të ardhurave të kolektorëve Rom 

Tabela 6. Burimet kryesore të të ardhurave të kolektorëve fëmijë Rom 

Riciklim Pune të dytë 

30 8 

Grafiku 6. Burimet kryesore të të ardhurave të kolektorëve fëmijë Rom 

Tabela 7. Shpërndarja e Romëve sipas llojit të punës 

I/E punësuar 

I/E 

vetëpunës. Shes rroba 

Pastroj 

shtepi 

Mbledh 

mbetje Shtëpiake Tjeter 

0 90 4 1 90 1 6 

Grafiku 7. Shpërndarja e Romëve sipas llojit të punës

18 


Tabela 8. Shpërndarja e kolektorëve fëmijë Rom sipas llojit të punës 

Mbledh mbetje Kerkoj bamiresi Luaj me lodra Pune tjeter 

30 7 15 1 

Grafiku 8. Shpërndarja e kolektorëve fëmijë Rom sipas llojit të punës 

Kolektorët Romë punojnë intensivisht pothuajse çdo ditë të vitit (përjashtuar rastet kur bie 

shi). Rreth 80% e tyre punon mesatarisht 4-8 orë, kurse 8% punon mbi 9 orë në ditë (shih 

tab.9, grafiku 9) për të grumbulluar materiale të ndryshme të riciklueshme, ku mund të 

përmenden plastika (qese/shishe, alumin, hekur, baker, leter, qelq, kanace, etj). Kurse nga 

fëmijët Romë mësohet se 80% punon deri në 4 orë në ditë dhe gati 17% e tyre punon deri 

në 8 orë në ditë (shih tab.10, grafiku 10). 

Tabela 9. Orët e punës së kolektorëve 

Kohezgjatja/ore ≥4 ore 4 - 8 ore 9 - 12 ore 13 - 16 ore 

Nr I kolektoreve 2 81 7 0 

Grafiku 9. Orët e punës së kolektorëve

Tabela 10. Orët e punës së fëmijëve 

Grafiku 10. Orët e punës së fëmijëve 

19 


Kohëzgjatja./orë ≥4 orë 5 - 8 orë 9 - 12 orë 

Nr i fëmijëve 24 5 1 

Pjesa më e madhe e kolektorëve rreth 87.8% grumbullojnë hekur dhe kanace të përdorura, 

rreth 81% grumbullojnë alumin, 70% grumbullojnë bakër, 51.1% grumbullojnë plastika të 

ndryshme, 7.8% grumbullojnë qelq për ripërdorim dhe vetem 1.1% grumbullon letër (shih 

tab.11, grafiku 11). Shumica e fëmijëve Rom rreth 97 % janë shprehur se grumbullojnë 

kanaçe alumin, 87% grumbullojnë hekur, 73% grumbullojnë alumin, 67% grumbullon bakër, 

gati 7% grumbullojnë qelq dhe asnjë nuk merret me grumbullimin e letrës së përdorur (shih 

tab.12, grafiku 12). Nga të dhenat e mësiperme shihet që ka mjaft ngjashmëri në përqindjet 

e materialeve të grumbullura si nga kolektorët madhorë ashtu edhe nga fëmijet Rom. 

Burimet kryesore nga ku kolektorët Rom dhe fëmijet Rom furnizohen me materiale të 

riciklueshme sipas renditjes në përqindje janë: kontenieret e rrugëve, restorantet e lokalet, 

vendet e depozitimit të mbetjeve të qytetit apo zona te tjera (shih tab.13, grafiku 13 dhe 

tab.14, grafiku 14). 

Tabela 11. Numri i kolektorëve Rom sipas materialit që mbledhin 

Lloji i materialit Plastikë Alumin Hekur Bakër Letër Qelq Dru Kanaçe 

Nr kolektorëve 46 73 79 63 1 7 2 79 

Grafiku 11. Numri i kolektorëve Rom sipas materialit që mbledhin

Tabela 12. Numri i fëmijëve Rom sipas materialit që mbledhin 

20 



Nr kolektoreve 

fëmijë 13 22 26 20 0 2 2 29 

Grafiku 12. Numri i kolektorëve fëmijë Rom sipas materialit që mbledhin 

Tabela 13. Vendet nga ku kolektorët grumbullojnë mbetjet 

Kontenieret në 

rrugë 

Vend-depozitimi i 

mbetjeve 

Lokalet dhe 

restorantet 

Firmat 

prodhuese 

Tjetër 

55 27 8 0 21

Grafiku 13. Vendet nga ku kolektorët grumbullojnë mbetjet 

21 


Tabela 14. Vendet nga ku kolektorët fëmijë Rom grumbullojnë mbetjet 

Kontenieret 

në rrugë 

Vend-depozitimi 

i mbetjeve 

Lokalet dhe 

restorantet 

Firmat 

prodhuese Tjetër 

19 14 2 0 6 

Grafiku 14. Vendet nga ku koletorët fëmijë Rom grumbullojnë mbetjet 

Nga informacionet e marra nga burime të tjera (njësitë e qeverisjes vendore, kolektorët më 

të mbëdhenj, etj) konstatohet se zakonisht në një familje Rome angazhohen në punë të 

paktën dy prej anëtarëve të familjes, përfshire ketu edhe fëmijët. Megjithatë, gjatë anketimit 

tonë, u vunë re përgjigje paksa kontradiktore, kur pyetja se sa veta merren me grumbullimin 

e mbetjeve në familjen tuaj formulohej paksa ndryshe se kush ju ndihmon në punë për 

grumbullimin e mbetjeve (duhet theksuar edhe fakti që nga të 90-të të intervistuar, të gjithë 

deklaruan se merreshin me grumbullimin e mbetjeve). Gjithsesi, të dhënat e përpunuara 

rezultojnë si më poshtë (shih tab. 15, grafikun 15). Ato tregojnë në mënyrë të drejpërdrejt se 

vetëm 3.33% fëmijë angazhohen në punë, ndërkohë që të gjithë janë koshientë që fëmijët 

Romë nuk e frekuentojnë shkollën rregullisht pasi janë të detyruar të punojnë. Kjo gjë 

verifikohet edhe nga vetë përgjigjet e fëmijëve Rom të anketuar të cilët merreshin të gjithë 

me grumbullimin e mbetjeve kush më shumë e kush më pak orë në ditë (shih tab.16, grafiku 

16).

22 


Tabela 15. Anëtarët e familjes Rome që merren me grumbullimin e mbetjeve sipas 

kolektorëve madhorë 

Mami Babi Motra Vëllai Gjyshi Femijet Familja 

0 7 1 3 0 3 45 

Grafiku 15. Anëtarët e familjes Rome që merren me grumbullimin e mbetjeve sipas 

kolektorëve madhorë 

Tabela 16. Anëtarët e familjes Rome që merren me grumbullimin e mbetjeve sipas 

fëmijëve Rom 

Mami Babi Motra Vëllai Gjyshi Të gjithë 

17 20 5 8 1 4 

Grafiku 16. Anëtarët e familjes Rome që merren me grumbullimin e mbetjeve sipas 

fëmijëve Rom 

Në Tiranë, kolektorët Rom madhorë grumbullojnë sasi të mëdha materialesh prej hekuri (që 

është edhe materiali me i gjetur me një sasi prej afersisht 5151 kg/muaj ose 51%), pasuar 

nga plastikat e ndryshme (rreth 3159 kg/muaj ose 31%). Kurse materiali qe mblidhet më pak 

është qelqi (87 kg/muaj ose 1%) i cili vetëm ripërdoret dhe druri që pothuajse nuk mblidhet 

fare (1kg/muaj) (shi tab. 17, grafiku 17.1 dhe grafiku 17.2.2).

23 


Tabela 17. Sasia e materialeve të riciklueshme grumbulluar nga Romët 


Kg/muaj 3158.8 309 5151 156 800 87 1 389 

Grafiku 17.1 Sasia e materialeve të riciklueshme grumbulluar nga Romët në kg 

Grafiku 17.2 Sasia e materialeve të riciklueshme grumbulluar nga Romët në % 

Kurse fëmijët Romë grumbullojnë më tepër sasi plastike prej 613 kg/muaj ose 46% pasuar 

nga hekuri në sasinë prej 515 kg/muaj ose 39%. Materiali qe mblidhet me pak ashtu si edhe 

per kolektorët madhorë është qelqi (vetem 4 kg/muaj ose pothuaj 0%) i cili vetëm ripërdoret 

dhe letra të cilen nuk e grumbullojnë fare (shi tab. 18, grafiku 18.1 dhe grafiku 18.2). 

Tabela 18. Sasia e materialeve të riciklueshme grumbulluar nga fëmijët Rom 


Kg/muaj 613 63 515 25 0 4 18 99

24 


Grafiku 18.1 Sasia e materialeve të riciklueshme grumbulluar nga fëmijët Rom në kg 

Grafiku 18.2 Sasia e materialeve të riciklueshme grumbulluar nga fëmijët Rom në % 

Siç dihet, kolektorët Rome punojnë në kushte të vështira me mjete rrethanore, pasi puna e 

tyre është e fokusuar kryesisht në terren. Disa prej tyre kanë mundur të kursejnë dhe të 

blejnë mjete e vegla bazike ndihmëse në punen e përditshme me mbetjet, megjithatë jo të 

gjithë I kanë këto mundësi. Ende rreth 7.8% e tyre i grumbullojnë mbetjet me duar e pa 

asnjë mbrojtje. Mjetet kryesore që përdoren janë thasë apo qese, karroca dore apo fëmijësh, 

motocikleta e më rrallë përdoren mjetet motorike apo bicikleta (shih tab.19, grafiku 19). 

Duhet theksuar se të gjithë kolektorët e intervistuar ishin të ndërgjegjshëm se duhet të 

përdorin si veshje mbrojtese ashtu edhe vegla ndihmëse në punën e tyre, madje ata kanë 

shprehur edhe nevojat e tyre kryesisht për doreza, maska, çizme, veshje mbrojtëse, 

mushama, karroca, motomjet, kaska e thas, ku me të nevojshmet apo me të kërkuarat ishin 

çizmet (kërkuar nga 71 kolektorë) dhe veshjet e punës (kërkuar nga 69 kolektorë), (shih tab. 

20, grafiku 20). 

Tabela 19. Mjetet ndihmëse që përdoren 

Dorë Thes/qese Karrocë 

dorë/fëmijësh 

Bicikletë Motocikletë Makinë/Kamion 

7 22 26 1 32 2

Grafiku 19. Mjetet ndihmëse që përdoren 

Tabela 20. Mjetet ndihmese që nevojiten 

25 


Doreza Maska Çizme Veshje pune Mushama Karroca Motomjet Kaska Thasë 

60 5 71 69 10 5 35 8 14 

Grafiku 20. Mjetet ndihmëse që nevojiten 

Mbetjet e grumbulluara shiten lehtësisht pasi shërbejnë si lëndë e parë për sektorë të 

ndryshëm riciklimi. Kolektorët Rom të Tiranës kanë deklaruar se mbetjet e tyre më së shumti 

(rreth 71%) ua shesin individëve të veçantë (që korrespondojnë me hallkën e dytë të zinxhirit 

të furnizimit), pasuar nga shitjet në vend-depozitimin e mbetjeve (rreth 23%) dhe një pakice 

(vetem 5.5%) shitet direkt në pikat e mëdha të grumbullimit (apo hallkën e tretë – 

paraardhësen e bizneseve të riciklimit), (shih tab.21, grafiku 21). Fëmijët informojnë se rreth 

67% e tyre ua shesin mbetjet e grumbulluara individeve të veçantë dhe vetem 33% ua 

shesin pikave të grumbullimit (shih tab.22, grafiku 22). Kuptohet që në këtë mënyrë çmimi i 

ofruar si për kolektorët madhore edhe për fëmijët është më i ulët sesa në rastin kur këto 

materiale do të shiteshin në qendrat e mëdha apo bizneset e riciklimit. Gjithashtu fëmijët 

kanë konstatuar se jo gjithmon i shesin vetë direkt mbetjet që grumbullojnë. Rreth 53% e 

tyre ua japin anëtarëve të familjes t’i shesin (shih tab.23, grafiku 23) që nënkupton se edhe 

të ardhurat shkojnë në favor të anëtarëve të familjes dhe fëmijëve nuk u mbetet gjë në dorë. 

Kolektorët kanë pohuar se jo gjithmonë paguhen menjeherë me lekë në dorë për shkak të 

vështirësive financiare që gjendet sektori. Nga 90 kolektorë të intervistuar vetëm 4 

deklarojnë se nuk kanë mundur të paguhen me kesh direkt në momentin që kanë shitur

26 


materialet e riciklueshme (shih tab. 24, grafiku 24). Kurse fëmijët që shesin vetë materialet 

që grumbullojnë pohojnë se paguhen me lekë në dorë menjëherë sapo kryejnë shitjen e 

materialeve që kanë grumbulluar. 

Tabela 21. Ku i shesin mbetjet kolektorët 

Grafiku 21. Ku i shesin mbetjet kolektorët 

Tabela 22. Ku i shesin mbetjet fëmijët 

Grafiku 22. Ku i shesin mbetjet fëmijët 

Pika grumbullimi 5 

Vend-depozitim 21 

Individë 64 

Pika grumbullimi 10 

Individë 20 

Tabela 23. Numri i fëmijëve që shesin/nuk shesin vetë mbetjet 

I shes vetë 14 

I shesin të tjerët 16

Grafiku 23. Numri i fëmijëve që shesin/nuk shesin vetë mbetjet 

Tabela 24. Pagesa direkte në kesh sipas kolektorëve 

27 

Po 86 

Jo 4 

Grafiku 24. Pagesa direkte në kesh sipas kolektorëve 


Destinacioni se ku shiten mbetjet ndikon shumë edhe në çmimin e ofruar për kolektorët 

Romë, pasi çmimet variojnë sipas sasisë e cilësisë së materialeve dhe sigurisht nga hallka 

në të cilën ndodhet blerësi në zinxhirin e furnizimit. Kolektorët zakonisht i shesin mbetjet e 

grumbulluara tek ai blerës që u jep çmimin më të mirë, por jo gjithmonë kolektorët Romë 

kanë informacionin e duhur për çmimin aktual të materialeve të riciklueshme apo edhe për 

qendrat e mëdha të grumbullimit të materialeve të riciklueshme. Gjithashtu duhet përmendur 

edhe fakti që këto qendra shpesh janë jashtë qytetit dhe kërkojne sasi të medha materiali 

dhe kolektorët nuk kanë as automjetet e nevojshme për transport, dhe as kapacitet për të 

grumbulluar në një ditë këtë sasi. Përveç arsyeve të sipërpërmendura në lidhje me çmimet e 

materialeve të riciklueshme, duhet theksuar se luhatjet rezultojnë edhe si pasojë e 

ndryshimeve në bursat ndërkombëtare, pasi dihet që këto materiale tregtohen në bursë dhe 

çmimet e tyre janë tepër të luhatshme e ndryshojnë në çdo moment. Nga informacioni i 

marre nga kolektorët Rom të intervistuar rezulton që çmimet e plastikës variojnë nga 7 në 30 

lekë/kg, e aluminit nga 70/180 lekë/kg, e hekurit nga 120 në 330 lekë/kg, e bakrit nga 300 në 

600 lekë/kg, e qelqit nga 15 në 50 lekë/kg, të kanaceve nga 70 në 460 lekë/kg (shih tab. 25, 

grafiku 25).

Tabela 25. Çmimet e materialeve sipas kategorive dhe pastërtisë 

28 


Plastikë Alumin Hekur Bakër Letër Qelq Kanaçe 

7 70 120 300 4 15 70 

10 80 150 450 

13 100 200 500 

14 120 220 550 

15 130 250 580 

17 140 280 600 

18 150 300 

20 180 330 

30 

30 80 

50 90 

Grafiku 25. Çmimet e materialeve sipas kategorive dhe pastërtisë 

Në bazë të këtyre të dhënave është nxjerrë edhe çmimi mesatar për çdo material të 

riciklueshëm, ku bakri ka çmimin më të lartë prej 573 lekë/kg ndaj ka edhe më shumë leverdi 

të grumbullohet, pasuar nga hekuri me 290 lekë/kg. Kurse çmime më të ulëta ofrohen për 

plastiken rreth 14 lekë/kg dhe letrën vetem 4 lekë/kg (shih tab.26, grafiku 26). Nga 

krahasimet që u bënë këto çmime janë të krahasueshme dhe relativisht të ngjashme me 

çmimet mesatare të materiale në industri. 

Tabela 26. Çmimet mesatare të materialeve të riciklueshme 

Lloji i Materialit Plastikë Alumin Hekur Bakër Letër Kanaçe 

Çmimi mesatar në lekë 14 134 290 573 4 106 

100 

105 

110 

130 

440 

460

Grafiku 26. Çmimet mesatare të materialeve të riciklueshme 

29 


Nga anketimi i kryer me kolektorët Romë u vu re se të ardhurat ditore dhe rrjedhimisht ato 

mujore të tyre variojnë në një gamë të gjerë. Kështu, të ardhurat ditore të kolektorëve Romë 

madhorë fillojnë nga minimumi prej 200 lekë/dita deri në maksimumi 4000 lekë/dita (shih tab. 

27, grafiku 27). Kurse fëmijët kolektorë arrijnë të fitojnë nga 100 lekë/dita ku futen rreth 6.7% 

deri në 3000 lekë/dita ku futen rreth 13.3%. (shih tab. 28, grafiku 28). Kjo shpërndarje me një 

diferencim të thelluar ndikohet nga disa faktorë ku mund të përmendim: kohëzgjatjen e orarit 

të punës që Romët merren me grumbullimin e materialeve të riciklueshme, zonën ku ata 

veprojnë si edhe llojet dhe sasinë e materialeve që ata mbledhin. Nga përllogaritjet e të 

dhënave të deklaruara direkt nga kolektorët Romë duke supozuar se çdo kolektor punon 

mesatarisht 25 ditë në muaj, rezulton se të ardhurat minimale mujore për kolektor janë rreth 

5000 lekë ku rreth 1% e kolektoreve të intervistuar i përkasin këtij grupi, të ardhurat 

mesatare mujore për kolektor janë rreth 25000 lekë ku rreth 14% e kolektorëve të 

intervistuar i përkasin këtij grupi. Megjithatë edhe këtu vihet një variance nga 17500 lekë – 

32500 lekë dhe në total ky grup përbën rreth 45% të kolektorëve Rom, kurse të ardhurat 

mesatare maksimale për kolektor janë rreth 100000 lekë në muaj, ku futen rreth 1% e 

kolektorëve të intervistuar (shih tab. 29, grafiku 29). Përsa i përket fëmijëve Rom, të ardhurat 

mujore që një fëmijë Rom mund të gjenerojë nga grumbullimi i materialeve të riciklueshme 

varion nga minimum prej 2500 lekë ku futen rreth 7% e femijëve deri në maksimumin prej 

75000 lekë në muaj ku futen rreth 13% e fëmijëve të anketuar (shih tab. 30, grafiku 30), 

shifër kjo mjaft e afërt me atë që gjeneron një kolektor madhorë. 

Tabela 27. Shpërndarja e kolektorëve sipas të ardhurave ditore 

Nr. 

Kolektorëve 

% e 

kolektoreve 

sipas te 

ardhurave 

2 6 1 9 3 16 4 21 3 1 8 9 1 4 1 1 

ditore 

Të ardhurat 

2.2 6.7 1.1 10.0 3.3 17.8 4.4 23.3 3.3 1.1 8.9 10.0 1.1 4.4 1.1 1.1 

ditore (lekë) 200 300 400 500 600 700 800 1000 1200 1300 1500 2000 2500 3000 3500 4000

Grafiku 27. Shpërndarja e kolektorëve sipas të ardhurave ditore 

30 


Tabela 28. Shpërndarja e kolektorëve fëmijë sipas të ardhurave ditore, në lekë 

% e kolektorëve 

fëmijë sipas të 

ardhurave ditore 

Të ardhurat 

6.7 10.0 16.7 10.0 10.0 3.3 6.7 16.7 6.7 13.3 

ditore (lekë) 100 150 200 300 500 600 700 1000 1500 3000 

Kolektorë fëmijë 2 3 5 3 3 1 2 5 2 4 

Grafiku 28. Shpërndarja e kolektorëve fëmijë sipas të ardhurave ditore, në lekë 

Tabela 29. Shperndarja e te ardhurave mujore sipas kolektorëve Rom, në lekë 

Të ardhurat 

mujore (lekë) (25 

ditë pune) 5000 7500 10000 12500 15000 17500 20000 25000 30000 32500 37500 50000 62500 75000 87500 100000 

Kolektorë 1 2 9 10 10 17 4 14 1 9 6 5 2 4 1 1

31 


Grafiku 29. Shperndarja e te ardhurave mujore sipas kolektorëve Rom, në lekë 

Tabela 30. Shpërndarja e të ardhurave mujore sipas kolektorëve fëmijë, në lekë 

Të ardhurat mujore 

(lekë) (25 ditë pune) 

2500 3750 5000 7500 12500 15000 17500 25000 37500 75000 

Kolektorë fëmijë 2 3 5 3 3 1 2 5 2 4 

Grafiku 30. Shpërndarja e të ardhurave mujore sipas kolektorëve fëmijë, në lekë 

Tabela 31. Të ardhurat mesatare mujore sipas sasisë dhe çmimit të materialeve të 

riciklueshme 

Përshkrimi Plastikë Alumin Hekur Bakër Letër Qelq Kanaçe 

Nr kolektorëve 46 73 79 63 1 7 79 

Kg/muaj 

Mes/kolektor 

3158.8 

68.7 

309 

4.2 

5151 

65.2 

156 

2.5 

800 

800.0 

87 

2.6 

389 

4.9 

Të 

ardhurat 

mesatare 

Çmim mesatar 

Të ardhurat mesatare 

14 134 290 573 4 32 106 mujore 

mujore 961 567 18909 1419 3200 83 522 25661

V. REKOMANDIME 

32 


Bazuar në raportin e studimit “Romët dhe Riciklimi i Mbetjeve”; shkëmbimit të përvojës dhe 

eksperiencës së 14 institucione ndërkombëtare, kombëtare dhe lokale; punës 1 vjeçare të 

ekspertëve të projektit “Kontributi i Romëve në Riciklimin e Mbëtjeve”, një set 

rekomandimesh janë propozuar për secilin nga grupet përfituese, agjensitë qeveritare, 

biznesin e riciklimit dhe shoqërinë civile, për mënyrën sesi mund të integrohet më mirë ky 

komunitet në sistemin e riciklimit të mbetjeve. Gjithashtu përfshirja e Romëve në inisiativat 

ricikluese do të kontribuojë në zbutjen, minimizimin dhe eleminimin në terma afatgjatë të 

problemeve sociale, ekonomike dhe shëndetësore, që has ky komunitet. 

A. REKOMANDIME PËR INSTITUCIONET PUBLIKE 

Rekomandime për Qeverinë Shqiptare 

o Qeveria Shqipëtare duhet të ndërtojë një strukturë kombëtare përgjegjëse për kordinimin dhe 

zhvillimin e praktikave të punësimit për komunitetin Rom, brenda vitit 2013. Kjo strukturë 

duhet të jetë në varësi të Ministrisë së Punës, Çështejve Sociale dhe Shanseve të Barabarta 

(MPÇSSHB). Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave (MMPAU) duhet të 

ndërtojë dhe hartojë për këtë strukturë, skema punësimi për Romët në sektorin e riciklimit të 

mbetjeve (si një nga hallkat kryesore që i shton vlerë zinxhirit të punësimit, por që ende 

konsiderohet si ekonomi informale). 

o Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave (MMPAU) nxitet që të realizojë 

brenda vitit 2013, hartimin e një udhëzimi përsa i përket përfshirjes në mënyrë ligjore të 

kolektorëve Romë në sektorin e riciklimit të mbetejve. 

o Të lançojë një fushatë kombëtare për të përfshirë Romët në biznesin e riciklimit nëpërmjet 

politikave subvencionuese dhe nxitëse të ofruara ndaj kompanive të riciklimit me qëllim 

mbështetjen e praktikave të mira në dobi të kominitetit Rom duke e lidhur ngushtë këtë me 

strategjinë e zhvillimit të qëndrueshëm të vendit. Kjo fushatë duhet të jetë e vazhdueshme 

dhe e pandërprerë deri në 2015 (lidhur edhe me detyrimet ndaj Bashkimit Europian dhe 

Dekadës Rome). 

o Të drejtojë/lehtësojë Ministrinë e Punës, Çështejve Sociale dhe Shanseve të Barabarta 

(MPÇSSHB), që në bashkpunim me ministritë e linjes, pushtetin vendor, biznesin e riciklimit 

dhe shoqërinë civile, për të krijuar programe nxitëse apo subvencionuese për popullsinë 

Rome në mënyrë që të eliminohet puna e fëmijëve në mbledhjen dhe tregëtimin embetjeve. 

Këto programe rekomandohen të ndërtohen brenda vitit 2013, të jenë të vazhdueshme dhe të 

pandërprera deri në eleminimin e këtij fenomeni. 

o Duhet të hartojë programe specifike formimi dhe trajnimi profesional, nëpërmjet Ministrisë së 

Arsimit dhe Shkencës dhe min se punes, për popullsinë Rome dhe sidomos për të rinjtë Rom, 

në mënyrë që ata të rrisin kapacitetin e tyre për sektorin e riciklimit të mbetjeve dhe për 

profesione të tjera alternative. I gjithë ky proces duhet të realizohet brenda vitit 2013. 

Nëpërmjet një, urdhëri apo direktive, drejtuar të gjitha agjensive publike dhe subjekteve 

private të nënkontraktuara nga këto agjensi, veprimtaria e të cilëve lidhet me komunitetin 

Rom, të përcaktojë të dertyrueshme përfshirejn në punësim të këtij komuniteti në këto 

institucione në një nivel të dukshëm cilësor dhe sasior, nëpërmjet: futjes edhe të kuotëzimit në 

punësim për këtë target grup (duke u mbështetur edhe tek diskriminimi pozitiv për shtresat

33 


vunerable); kategoritë e punës potenciale për këtë komunitet (të miratuar në një listë të 

posaçme nga ana Qeverisë Shqipëtare, paraprakisht); dhe potecilin thithës së tregut të 

punës për këtë komunitet. Ky akt rregullues, duhet të shoqërohet edhe me masa penalizuese 

për drejtuesit e këtyre agjensive të cilët duhet ta mbajnë atë në konsideratë gjatë aktivitetit 

dhe vendimarrjes së tyre institucionale. Këtu përfshihen edhe institucionet që punojnë në 

sektorin e mbetjeve. Ky akt juridik rekomandohet të realizohet brenda vitit 2013. 

Rekomandime për Bashkinë e Tiranës 

o Bashkia e Tiranës në bashkepunim me ministritë përkatëse, duhet të hartojë programe 

dhe plane afatmesme dhe afatgjata për menaxhimin e mbetjeve të qytetit brenda 

Qershorit të 2013, duke mbajtur gjithmonë në konsideratë Strategjinë dhe Planin 

Kombëtar të Menaxhimit të Integruar të Mbetjeve të Qeverisë Shqipëatre. 

o Bashkia e Tiranës duhet të hartoje skema punësimi për kolektorët Rom, një prej të cilave 

do të ishte edhe krijimi i një qendre paraseleksionimi të mbetjeve me paisje të 

përshtatshme ku mund të punesoheshin Romët, duke iu krijuar atyre kushte të mira pune 

me masat e duhura mbrojtëse dhe pagesë të sigurt. Gjithashtu një qendër e tillë jo vetëm 

do të rriste jetegjatësine e vend-depozitimit të mbetjeve të rajonit/bashkisë/ komunës, por 

edhe do të sillte të ardhura shtesë si për komunitetin Rom ashtu edhe për biznesin e 

riciklimit. 

B. REKOMANDIME PËR INSTITUCIONET PRIVATE 

Rekomandime për Kompanitë e Riciklimit 

o Duhet të lidhen me shoqatat Rome dhe të marrin në konsideratë punësimin e kolektorëve 

Romë me kohë të plotë. 

o Duhet të hartojnë dhe të nënshkruajnë kontrata furnizimi me kolektorët Rom, gjë që do t’u 

siguronte këtyre të fundit, çmime më të mira dhe siguri për shitjen direkte të materialeve 

të riciklueshme duke mënjanuar hallkat e ndërmjetme. 

o Ricikluesit duhet të refuzojnë çdo mbetje që është grumbulluar nga fëmijët, ndryshe të 

zbatojnë sanksionet e percaktuara në kontratën e shitë-blerjes së mbetejve me kolektorët 

Rom apo legjislacionin Shqipëtar. 

Rekomandime për institucionet mikro-financiare 

o Institucionet mikro-financiare në bashkëpunim me projekte donatore garantuese, duhet të 

marrin në konsideratë financimin e kolektorëve Rom, me kredi të vogla dhe kushte 

lehtësuese, në mënyrë që të gjithë kolektorët Rom të kenë mundësi të përfitojnë nga 

skema e kreditimit, për të ngritur një biznes të vogël riciklimi. 

C. REKOMANDIME PËR SHOQËRINË CIVILE 

Rekomandime për Donatorët

34 


o Organizatat apo programet donatore duhet të hartojnë programe në mbështetje të 

komunitetit Rom e sidomos për kolektorët Rom në koordinim me njësitë e qeverisjes 

vendore. 

o Programet duhet të marrin në konsideratë aspekte të ndryshme si ngritjen e kapaciteteve 

të kolektorëve për përdorimin e pajisjeve të nevojshme, sensibilizimin e tyre për të 

eliminuar punën e fëmijëve dhe për të nxitur arsimimin e tyre, aftësimin e kolektoreve për 

të kryer llogaritje të thjeshta për të kuptuar nocionet e të ardhurave, shpenzimeve dhe 

kursimeve. 

o Programet donatore kur kanë mundësi duhet të krijojnë skema garancie dhe të 

bashkëpunojnë me institucionet mikrofinanciare në mënyrë që t’u lehtësojnë kolektorëve 

Rome aksesin në financim. 

Rekomandime për Shoqatën e Ricikluesve të Shqipërisë 

o Duhet të ndërmarrë më shumë aktivitete promovuese për riciklimin mbetjeve dhe 

veçanërisht për punën e madhe të kolektorëve Rom në riciklimin e mbetjeve në Shqipëri. 

Në këtë mënyrë do të rritet ndërgjegjësimi qytetar për rëndësinë e riciklimit dhe punën e 

kolektorëve Romë, të cilët jo vetëm pastrojnë mjedisin por i kthejnë mbetjet në vlera 

monetare duke u vetëpunësuar. Pra, riciklimi është një proces me efekte pozitive 

mjedisore, ekonomike dhe sociale. 

o Duhet të koordinohet me shoqatat Rome për të gjetur skema më të përshtatshme 

bashkëpunimi me kolektorët Romë në mënyrë që ata të kenë më shumë mundësira fitimi 

nga ky aktiivtet. 

o Duhet të hartojë një listë me materialet e riciklueshme për të cilat kanë interes kompanitë 

e riciklimit dhe të publikojë çmimet e këtyre materialeve në bazë javore. Të gjithë këtë 

duhet t’ua verë në dispozicion periodikisht, çdo javë, përfaqësuesve të komunitetit Rom 

nëpërmjet shoqatave të tyre, ndonjë buletini onlinë apo duke ua komunikuar direkt në 

momentin që kryehen transaksione / lëvrim i materialeve të riciklueshme në kompanitë 

përkatëse të riciklimit. 

Rekomandime për Shoqatat Rome 

o Duhet të sensibilizohen për rreziqet që u kanosen fëmijëve Rom nga puna e vështirë me 

mbetjet, t’i largojnë ata nga puna dhe t’i motivojnë familjet Rome që fëmijët të 

frekuentojnë shkollën. 

o Duhet të punojnë në drejtim të bashkimit në grupe të kolektorëve Rom, sipas familjeve 

apo zonave ku ata jetojnë, për të krijuar koperativa në të cilat të mund të grumbullohen të 

gjithë materialet e riciklueshme të një grup kolektorësh dhe duke i lehtësuar kolektorët e 

koperativës drejt shitjes me shumicë të mbetjeve të riciklueshme tek kompanitë e 

riciklimit. 

o Duhet të marrin informacion dhe të krijojnë lidhje me shoqatat mjedisore të cilat mund t’i 

ndihmojnë ato dhe kolektorët Rom në disa drejtime: për të lobuar për të drejtat e tyre, për 

të ngritur kapacitetet në fushën e mbetjeve, për të ndërmjetesuar lidhjen e tyre me 

kompanitë e riciklimit si edhe për t’i informuar ata në lidhje me projekte të ndryshme 

donatore nga të cilat Romët mund të përfitojnë.

35 


o Duhet të jenë më proaktive së bashku me kolektorët e komunitetit ku ato veprojnë, për të 

marrë pjesë në aktivitete të ndryshme informuese, sensibilizuese dhe trajnime në mënyrë 

që te rrisin njohurite e tyre për llojet e materialeve që riciklohen, ku mund të gjenden këto 

materiale, sa mund të jenë çmimet e tyre, çfarë pajisjesh dhe mjetesh mbrojtëse ju duhen 

në punën e tyre, si dhe sa mund të kursejnë nga të ardhurat e tyre nga mbetjet, si dhe ku 

mund të aplikojnë për mikro-kredi. 

o Duhet të lehtësojnë kolektorët Rom për t’u mirëinformuar dhe për të identifikuar vetë ata, 

se çfarë mjetesh apo pajisjesh u nevojtien, për t’iu drejtuar më pas institucioneve të 

mikro-financës, për të marrë mikro-kredi me qëllim që të rrisin biznesin e tyre familjar. 

Rekomandime për Median 

o Media vizive dhe ajo e shkruar duhet të luajë një rol sensibilizues për rëndësinë e 

riciklimit si një industri shumë fitimprurëse në dobi të komunitetit dhe mjedisit, duke botuar 

artikuj të ndryshëm e duke organizuar emisione televizive. 

o Media duhet të sensibilizojë shtresat në nevojë të popullsisë e veçanërisht komunitetin 

Rom për rëndësinë që ka eliminimi i punës së fëmijëve dhe arsimimi i brezave të rinj 

nëpërmjet emisioneve televizive dhe reportazheve gazetareske, ku të reflektohen 

shembuj të mirë nga praktika e familjeve Rome të shkolluara. 

o Media duhet të sensibilizojë opinionin publik për rrezikun shëndetësor që i kanoset 

komunitetit Rom që punon në mënyrë informale, pa rregulla dhe pa standarte me mbetjet 

e riciklueshme.

VI. LITERATURA 

36 


- At Risk Roma and the Displaced in Southeast Europe, UNDP, 2006 

- Mbetjet e Ngurta Bashkiake në SHBA: Fakte dhe Shifra, 2003; 

- Vlerësimi i Industrisë së Riciklimit në Shqipëri, IFC, 2006; 

- Vlerësimi i Projektit Lidhjet e Riciklimit, IFC, 2008; 

- Plani Kombëtar për Menaxhimin e Mbetjeve, INPAEL, 2010; 

- Situata e Romëve që jetojnë e punojnë në vend shkarkimin e mbeturinave në Sharrë, 

FPGSh; 

- Strategjia Kombëtare “Për përmirësimin e kushteve të jetesës së minoritetit Romë” 

(miratuar me datë 18 Shtator 2003) 

- Strategjisë Kombëtare për menaxhimin e mbetjeve në Shqipëri (miratuar me datë 19 

Janar 2011). 

- Situata Arsimore e Fëmijeve Rom në Shqipëri: Raport Studimor i Save the Children 

- Roma Poverty and the Roma National Strategies: The Cases of Albania, Greece and 

Serbia By Alphia Abdikeeva and MRG partners. 

- OSCE-Raport mbi strategjinë kombëtare për Romët 

- Social Vulnerability of Roma in Albania, UNDP, Tirana 2006. 

- Study on minority policies and financing strategies in Albania, Albanian Helsinki 

- Committee, 2007. 

- The United Nations Development Programmes Vulnerability Projects: Roma and Ethnic 

Data, Susanne Milcher and Andrey Ivanov (Roma rights quarterly, number 2, 2004). 

- “Raport i monitorimit të strategjisë kombëtare të fëmijëve dhe planit kombëtar të veprimit 

2005 -2010” (Shkurt 2007, Aleanca Shqiptare për Femijet-ASHF) 

- “Gjendja social-ekonomike e Romëve në Shqipëri” (Elbasan: Unioni i Romeve te 

Shqiperise Amaro DRom, 2002). 

- Avokati i Popullit (2007) “Raporti vjetor 1 Janar – 31 Dhjetor 2006”. Tiranë: ZAP. Tiranë: 

Save the Children. 

- “Puna e fëmijëve dhe fëmijet e rrugës në Shqipëri – një studim mbi shfrytëzimin ekonomik 

dhe punën e detyruar të fëmijëve në Shqipëri”, Tiranë: CRCA, 2005. 

- Shqipëria në Shifra. INSTAT, 2000. 

- “Progress report on the national strategy: on improving the living conditions of the Roma”, 

2007. 

- World Health Organisation, World Health Statistics, 2007. 

- Të dhëna nga MPÇSSHB, MMPAU, Bashkia Tiranë.

37 

ANEKS I – PYETËSORËT 


A. PYETËSOR - për Komunitetin Romë që punon me Riciklimin e Mbetjeve 

1. Emri Mbiemri i të intervistuar/it/ës ___________________________________________ 

2. Data e intervistës _____________________ Ora e intervistës _______________ 

3. Vendi i zhvillimit të intervistës ____________________________________________ 

4. Numri i Telefonit/Celularit 

*Për supervizimin e realizimit të këtij 

pyetësori 

5. Gjinia Mashkull Femër 

6. Mosha ______ vjeç 

7. Nga jeni me origjinë? ____________________________ 

_______________________________________ 

8. A jeni të regjistruar në gjendjen civile? Po Jo 

9. Sa kohë keni që jetoni në kёtё qytet? _____________________________________ 

10. Gjëndja civile Martuar ⁯ Beqar/e ⁯ I/E ve ⁭ 

11. Keni qënë ndonjëherë në shkollë? Po Jo shko tek pt. 13 

12. Nëse Po, për sa kohë? 1 vit 2 vjet 3 vjet _____ vjet 

13. Sa fëmijë keni? 0 1 2 3 4 5

38 

shumë se një 

zgjedhje në rast 

se ë shtë e 

nevojshme. 

23. Me çfarë të ardhurash 

jetoni ? 

c) shes rroba 

d) pastroj shtëpi 

e) mbledh mbeturina 

f) shtëpiake 

24. A merrni ndihmë sociale nga shteti? Po 

25. Sa orë punoni në ditë? ___________ orë 

26. Sa fitoni në ditë? ___________ lekë 


g) tjetër, specifiko ______________________________ 

_______________________________________________________ 

_______________________________________________________ 

_______________________________________________________ 

shko tek pt. 32 e 33 dhe 

me pas vazhdo te 41 

27. Kush ju ndihmon në punën që kryeni? __________________________________________ 

__________________________________________ 

28. Mblidhni mbeturina (Hekur, Plastikë , 

Karton, etj) për t’i shitur ? 

29. Në rast se Po, çfarë lloji mbeturinash 

dhe në çfarë sasie i mblidhni? 

*specifiko më shumë se një zgjedhje 

në rast se ë shtë e nevojshme. 

30. Ku i mblidhni mbetjet e 

riciklueshme? 

*specifiko më shumë 

se një zgjedhje në rast 

se ë shtë e nevojshme. 

31. Në çfarë mënyre i mblidhni (ricikloni) 

mbeturinat? 

32. A ka në familjen tuaj ndonjë pjestar 

që mbledh mbeturina? Kush? 

Po Jo 

Jo 

a) plastikë ________ kg 

b) alumin ________ kg 

c) hekur ________ kg 

d) bakër ________ kg 

e) letër ________ kg 

f) qelq ________ kg 

g) dru ________ kg 

shko tek pt. 32 e 33 dhe 

me pas vazhdo te 41 

h) tjetër, specifiko __________; ________kg 

a) në koshat e mbetjeve të rrugës 

b) në vend-depozitimin e mbetjeve të qytetit 

c) tek lokalet dhe restorantet në qytet 

d) tek ndonje firmë prodhuese 

e) tjetër, specifiko _________________________________ 

___________________________________________ 

___________________________________________ 

__________________________________ 

Po Jo 

shko tek pt. 34 

Kush është ai apo ajo? _________________ 

33. Nëse Po, çfarë lloji mbeturinash ___________________________________________

39 


mbledh? ___________________________________________ 

34. Kush ju ndihmon në mbledhjen e 

materialeve ? 

35. A ju ndodhin aksidente gjatë 

mbledhjes së mbeturinave? Cilat? 

36. Kujt ia shisni mbeturinat e 

mbledhura? Ku i shisni ato? 

37. Kompania/Personi që blen mbeturina tuaja, ia u 

kryen pagesën menjëherë ? 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

_______________________________________________ 

Po 


38. Në se Jo, cila ë shtë arsyeja që ju paraqet? _____________________________________ 

_____________________________________ 

39. Me cfarë çmimi i shisni mbetjet që ju mblidhni? ____________ lekë /kg 

40. Sa fitoni nga shitja e mbeturinave? _______________________ lekë 

41. Sa shpesh sëmureni? Ndonjëherë Një herë në muaj 

Dy herë në muaj Më shpesh 

42. Nga se semureni? __________________________________________ 

__________________________________________ 

43. Kujt i drejtoheni në rast se sëmureni? __________________________________________ 

__________________________________________ 

44. Për cfarë keni nevojë për t’i 

përmirësuar kushtet e punës? 

45. A keni marrëdhënie me individë që nuk 

janë të komunitetit tuaj? 

__________________________________________________ 

__________________________________________________ 

__________________________________________________ 

__________________________________________________ 

Po Jo 

46. Nëse Po, të çfarë natyre janë? __________________________________________ 

__________________________________________ 

47. Çfarë lloj pune do të donit dhe mund të 

ishit i/e aftë të bënit përveç mbledhjes së 

mbeturinave? 

__________________________________________ 

__________________________________________ 

__________________________________________ 

Ju Faleminderit për Bashkpunimin 

Jo

40 


B. PYETËSOR - për Fëmijët Romë që punojnë me Riciklimin e Mbetjeve 

1. Emri Mbiemri i të intervistuar/it/ës ____________________________________________ 

2. Data e intervistës _____________________ Ora e intervistës ____________ 

3. Vendi i zhvillimit të intervistës ______________________________________________ 

4. Gjinia? Mashkull Femër 

5. Mosha? ______ vjeç 

6. Nga jeni me origjinë? ____________________________ 

7. A jeni në shkollë? Po 

8. Nëse nuk jeni aktualisht në shkollë për sa 

vite keni frekuentuar shkollën? 


Jo 

1 vit 2 vjet 

3 vjet Më shumë ______ 

9. Sa kohë keni që jetoni në kёtё qytet? _________________________________________ 

_________________________________________ 

10. Në cilën zonë të qytetit e keni shtëpinë? ____________________________ (adresa) 

11. Ku jeton? 

12. Me se merreni? 

*specifiko më 

shumë se një 

zgjedhje në rast 

se ë shtë e 

nevojshme. 

13. Çfarë lloji mbeturinash 

dhe në çfarë sasie i 

mblidhni? 

*specifiko më shumë se 

një zgjedhje në rast se ë 

shtë e nevojshme. 

14. Ku i mblidhni mbetjet e 

riciklueshme? 

*specifiko më shumë se 

një zgjedhje në rast se ë 

shtë e nevojshme. 

Në shëpi Rrugë Barrakë 

h) mbledh mbeturina 

i) kërkoj bamirësi 

j) bëj një punë tjetër __________________________________ 

k) luaj me lodra 

15. Sa orë punoni në ditë? ___________ orë 

l) tjetër, specifiko ____________________________________ 

i) plastikë ________ kg 

j) alumin ________ kg 

k) hekur ________ kg 

l) bakër ________ kg 

m) letër ________ kg 

n) qelq ________ kg 

o) dru ________ kg 

p) tjetër, specifiko __________; ________ kg 

f) në koshat e mbetjeve të rrugës 

g) në vend-depozitimin e mbetjeve të qytetit 

h) tek lokalet dhe restorantet në qytet 

i) tek ndonje firmë prodhuese 

j) tjetër, specifiko _________________________________ 

16. Mbeturinat që mbledh i Vetë Jo vetë

41 

shet vetë apo ia jep dikujt 

tjetër për ti shitur 

17. Kujt ia shisni mbeturinat e 

mbledhura? 


a) Bizneseve që merren me mbeturina 

b) Personave të caktuar 

c) Nuk i shes 

d) Tjetër specifiko _______________ 

18. Sa fitoni nga shitja e mbeturinave? ___________ lekë 

19. Të ardhurat që merrni kujt ia jepni? _________________________________________ 

20. A ka në familjen tuaj ndonjë që 

mbledh mbeturina? Kush? 

21. Nëse Po, çfarë lloji? 

22. Kush ju ndihmon në mbledhjen 

e materialeve? 

23. A ju ndodhin aksidente gjate 

mbledhjes së mbeturinave? 

24. A sëmureni shpesh? 

25. Çfarë lloj sëmundjesh? 

a) Mami 

b) Babi 

c) Motra 

d) Vëllai 

e) Gjyshrit 

f) Të gjithë më lartë 

g) Asnjëri 

a) plastikë 

b) alumin 

c) hekur 

d) bakër 

e) letër 

f) qelq 

g) dru 

h) tjetër, specifiko ___________ 

a) Shokët 

b) Prindërit 

c) Të tjerë 

d) Nuk më ndihmon njëri 

a) Çaj dorën, këmbën 

b) Infeksione 

c) Më zënë sëmundje 

d) Asnjë aksident 


e) Tjetër specifiko _______________ 

Po Jo 

a) Grip 

b) Infeksione plagësh 

c) Sëmundje të frymëmarrjes 

d) Sëmundje të lëkurës 

e) Tjetër, specifiko __________________ 

26. Kujt i drejtoheni në rast se sëmureni? a) Askujt 

b) Familjarëve

27. Çfarë aktivitetesh të tjera mendoni se 

mund të zhvilohen përveç mbledhjes 

së mbeturinave? 

28. A keni shoqëri me bashkëmoshatarë tuaj që 

nuk i përkasin komunitetit tuaj? 

42 

Ju Faleminderit për Bashkpunimin 


c) Doktorit të familjes 

d) Ambulancë 


a) Të mësoj më shumë për shkollën 

b) Të luaj 

c) Të këndoj 

d) Të mësoj të kërcej apo 

të mësoj ndonjë instrument 


Po Jo

43 


C. PYETËSOR - për Strukturat Shtetërore që punojnë me Komunitetin Romë dhe 

Riciklimin e Mbetjeve 

1. INFORMACION I PËRGJITHËSËHM 

EMËR MBIEMËR 

ADRESA E EMAIL 

NUMRI I CELULARIT 

INSTITUCIONI PËR TË CILIN PUNONI 

POZICIONI/DETYRA JUAJ 

1.1 Me cilën prej fuksioneve të mëposhtme lidhet puna juaj profesionale? 

Vlereso nga 1 në 5 (ku 1-aspak; 2-shume pak; 3-pak; 4-mjaftueshëm; 5-thellësisht) 

Me çështjet sociale të qytetit 

Me çështjet shëndetësore të qytetit 

Me çështjet ekonmike të qytetit 

Me çështjet mjedisore të qytetit 

1 2 3 4 5 

1 2 3 4 5 

1 2 3 4 5 

1 2 3 4 5 

2. INFORMACION MBI CËSHTJEN “TË NJOHËSH PROBLEMIN” 

2.1 A e jeni ju në dijeni që një pjesë e komunitetit Rom në qytetin Tuaj, punon për mbledhjen e 

mbeturinave dhe kjo përbën për shumë prej tyre burimin e vetëm të të ardhurave? 

Po Jo 

2.2 Nëse po, a mund të na tregoni, lidhur me shkallën e dijenisë rreth këtij problemi? 

Vlereso nga 1 në 5, secilën nga alternativat e paraqitura më poshtë (ku 1-aspak; 2-shume pak; 3pak; 

4-mjaftueshëm; 5-thellësisht) 

o Komunitetit Rom mbledh në mënyrë informale mbetjet e qytetit: 

1 2 3 4 5 

o Komuniteti Rom punon 24-orë pa ndërprerje për sigurimin e mbetjeve të riciklueshme: 

1 2 3 4 5 

o Me mbetjet e ricikluesghme punojne edhe fëmijët Rom: 

1 2 3 4 5 

o Komuniteti Romë siguron nga 500 – 5000 lekë/ditë: 

1 2 3 4 5 

o I shet mbetjet e riciklueshme në tregun informal i riciklimit të mbetjeve: 

1 2 3 4 5 

o Komunitetit Rom pëson aksidente gjatë punës me mbetjet e riciklueshme:

44 


1 2 3 4 5 

o Komuniteti Rom nuk paguhet rregullisht për mbetjet që shet: 

1 2 3 4 5 

2.3 A keni Ju dijeni që në zonën e grumbullimit të plehrave në qytetin tuaj, gjendet një 

komunitet Romë i cili jeton pikërisht në këtë fushë mbeturinash? 

Po Jo 

2.4 Nëse po, a mund të na tregoni, sa dhe si e njihni Ju ( institucioni Juaj) këtë problem? 

Vlereso nga 1 në 5 (ku 1-aspak; 2-shume pak; 3-pak; 4-mjaftueshëm; 5-thellësisht) 

o Komuniteti Rom ka ndërtuar barraka rreth vend-grumbullimit të mbetjeve të qytetit: 

1 2 3 4 5 

o Ju mungojnë kushtet minimale jetësore (ujë, drita etj...): 

1 2 3 4 5 

o Shkalla e rrezikshmërisë shëndetësore është e lartë: 

1 2 3 4 5 

o Sigurojnë një sasi të konsiderueshme të mbetjeve riciklueshme për të shitur: 

1 2 3 4 5 

2.5 A mund të na thoni shkurt se, cilat janë iniciativat e ndërmarra në kohë për përmirësimin e kësaj 

gjendjeje nga Institucioni, apo drejtoria që Ju përfaqësoni? 

2.6 Sa mendoni Ju se është bërë deri më tani, nga institucioni publike, në lidhje me garantimin e 

respektimit të standardeve jetësore për komunitetin Rom? 

Aspak Pak Mjaftueshëm Shumë 

2.7 A e keni identifikuar Ju problematikën aktuale të komunitetit Rom në qytet? 

Po Jo 

2.8 Nëse po, a ka marrë deri më tani Institucioni apo drejtoria Juaj, ndonjë iniciativë ligjore, financiare 

apo infrastrukturore për përmirësimin e gjendjes së komunitetit Romë në zonat e banimit (lagjet me 

komunitet Rom) apo zonën e grumbullimit të mbetjeve? 

Inisiativë Ligjore: Po Jo 

Inisiativë Financiare: Po Jo 

Inisiativë Infrastrukturë: Po Jo 

Tjetër, Ju lutem specifikoni: _________________________________________________ 

2.9 Nëse po, Ju lutem rashisni disa prej tyre? 

1. __________________________________________________________________ 

2. __________________________________________________________________ 

3. __________________________________________________________________ 

4. __________________________________________________________________ 

2.10 Nëse Jo, a mund të na tregoni pse? Cilat janë pengesat që ndikojnë në ndërmarrjen e iniciativave

45 


ligjore për përmirësimin e cilësisë së jetës të komunitetit Rom? 

1. __________________________________________________________________ 

2. __________________________________________________________________ 

3. __________________________________________________________________ 

4. __________________________________________________________________ 

5. __________________________________________________________________ 

2.11 Nëse Jo, a mund të na tregoni pse? Cilat janë pengesat që ndikojnë në ndërmarrjen e iniciativave 

ekonomike për përmirësimin e cilësisë së jetës të komunitetit Rom? 

1. __________________________________________________________________ 

2. __________________________________________________________________ 

3. __________________________________________________________________ 

4. __________________________________________________________________ 

5. __________________________________________________________________ 

2.12 Nëse Jo, a mund të na tregoni pse? Cilat janë pengesat që ndikojnë në ndërmarrjen e iniciativave 

infrastrukturore për përmirësimin e cilësisë së jetës të komunitetit Rom? 

1. __________________________________________________________________ 

2. __________________________________________________________________ 

3. __________________________________________________________________ 

4. __________________________________________________________________ 

5. __________________________________________________________________ 

2.13 Cilat janë sipas jush problematikat që paraqet aktualisht komuniteti Romë që punon me riciklimin e 

mebtejeve? 

1. Mungesë e Arsimimit 

2. Problemet e Puësimit 

3. Diskriminim Shoqeror 

4. Mungese Strehimi 

5. Mungesë e Ujit 

6. Mungesë e Energjisë Elektrike 

7. Akses te Kufizuar në Shërbimet Publike 

8. Mungesë të Politikave lokale 

9. Mungesë mekanizmash Pjesmarrjeje 

10. Tjetër, specifiko 

3. STRATEGJIA DHE INFORMACIONE PËR TË ARDHMEN 

3.1 Në dijeninë tuaj a është kryer deri më tani ndonjë studim i plotë në lidhje me këtë fenomen (riciklimin 

e mbetjeve dhe komunitetit Rom qe jeton me mbledhjen e mbeturinave)? 

Po Jo Nuk e di 

3.2 Nëse po a mund të na e tregoni, llojin e studimit, periudhën e zhvillimit të tij si edhe institucionin që e 

realizoi? 

3.3 Nëse jo (nuk është kryer studimi), a mund të na tregoni se cilat kanë qënë pengesat për mos

46 


realizimin e tij (nga institucioni Juaj), ose më thjeshtë përse nuk është ndërmarrë një gjë ë tillë? 

3.4 A ka institucioni Juaj një plan për realizimin e një studimi në sistemin e menaxhimit të mbetjeve me 

qëllim edhe përmirësimin e jetës së komuniteti Rom? 

Po Jo 

3.5 Nëse po, a mund të na tregoni më konkretisht, ç’farë parashikon kjo nismë? 

3.6 A ka institucioni Juaj ndonjë plan masash për të të ndërhyrë në sistemin e menaxhimit të mbetjeve 

me qëllim edhe përmirësimin e jetës së komuniteti Rom? 

Po Jo 

3.7 Nëse po, a mund të na tregoni më konkretisht, ç’farë parashikon kjo nismë? 

3.8 Cili është sipas Jush, perspektiva e komuniteti Rom, që jeton me mbledhjen e mbeturinave në 

qytetin tuaj? 

4. REKOMANDIME 

4.1 Sipas mendimit Tuaj profesional, cilat do të ishin çështjet kyçe, që duhet të ketë parasysh një projekt 

i madh për të përmirësuar jetesën e popullësisë Rome që punon me riciklimin e mbetjeve në qytetin 

tuaj? 

4.2 Ç`farë do të rekomandonit Ju për një donator kombëtar ose ndërkombëtar që do të dëshironte të 

ndërmerrte një projekt madhor në fushën e menaxhimit të mbetjeve në qytetin Tuaj, me qëllim 

përmirësimin e të gjithë infrastrukturës si dhe cilësinë e jetës së komuniteti Rom që jeton në të. 

4.3 A mendoni se do ishte e përshtatshme të bëhej ndonjë ndryshim në sistemin e menaxhimit te 

mbetjeve ne qytetin tuaj ne funksion të grupeve te margjinalizuara qe punojne dhe jetojnë përmes 

riciklimit të mbetjeve?

47 


4.4 A mendoni se do ishte më mirë që kolektorët e vegjël të vepronin në fushën e grumbullimit të 

mbetjeve të qytetit apo jashtë fushës së grumbullimit (në qytet)? 

4.5 Si mund të përmirësohet puna e riciklimit të mbeturinave në qytetin tuaj, duke u nisur edhe nga 

kolektorët e vegjël Rom? 

Ju Faleminderit për Bashkpunimin

Raporti - Riciklimi.al

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?