REPUBLIKA E SHQIPËRISË KOMISIONI I LETRAVE ME VLERË
REPUBLIKA E SHQIPËRISË KOMISIONI I LETRAVE ME VLERË
REPUBLIKA E SHQIPËRISË KOMISIONI I LETRAVE ME VLERË
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>REPUBLIKA</strong> E <strong>SHQIPËRISË</strong><br />
<strong>KOMISIONI</strong> I <strong>LETRAVE</strong> <strong>ME</strong> <strong>VLERË</strong>
Permbajtja e Raportit Vjetor<br />
Hyrje F 2<br />
Statusi i Komisionit te Letrave me Vlere F 4<br />
Perberja dhe struktura e Komisionit F4<br />
Aktiviteti i Komisionit Te Letrave Me Vlere F 6<br />
Ligjet dhe Rregulloret F 7<br />
Licensimet F 8<br />
Asistenca Teknike dhe Trainimi F 9<br />
Zhvillimi i tregut F10<br />
Perspektiva F 12
Situacioni financiar F 14<br />
HYRJE<br />
nvestimet e fuqishme dhe financimet gjigande, si rruge me eficente, me te<br />
sigurte dhe me te domosdoshme kane transaksionet e kryera ne tregjet e letrave<br />
me vlere. Tregjet e letrave me vlere, ose sic thirren rendom bursat, jane ato qe<br />
bejne te mundur dhe krijojne lehtesite e nevojshme per kryerjen e ketyre<br />
transaksioneve. Nje vend qe ka arritur te institucionalizoje me sukses nje treg<br />
letrash me vlere me tipare bashkekohore, ka zgjidhur nje problem mjaft te<br />
rendesishem. Ia ka dale mbane qe te vere ne funksionim trampolinen per te<br />
kaluar ne investimet e medha, si nga brenda ashtu dhe nga jashte vendit. Bursat<br />
dhe operatoret e tjere te lidhur me to, per shkak te lehtesirave qe vene ne<br />
dispozicion, ne ekonomine moderne paralelizohen me enet e gjakut ku leviz<br />
lengu jetesor qe ben te mundur ekzistencen.<br />
Ne kuadrin e zhvillimit dhe funksionimit te tregjeve te letrave me vlere, nje<br />
vend mjaft te rendesishem zene Komisionet e Letrave me Vlere (te njohur ne<br />
bote dhe me emra te tjere), misioni i te cileve eshte krijimi i sigurise per<br />
investitoret dhe mbrojtja e interesave te tyre. Cdo aktivitet financiar, dhe<br />
vecanerisht ato qe perfshijne levizje te konsiderueshme te mjeteve monetare<br />
dhe te pronesise, ka nevoje per nje mbikqyrje dhe rregullim te vazhdueshem<br />
dhe rigoroz. Komisionet e Letrave me Vlere kane si detyre paresore licensimin<br />
e tregjeve te kapitalit dhe te pjesmaresve ne to. Ne vazhdim Komisioni mbikqyr<br />
aktivitetin e subjekteve te licensuar dhe zoteron kompetencat e nevojshme per<br />
te nderhyre ne rastet kur evidentohen shkelje dhe kur cenohen interesat e
investitoreve, duke ndermarre dhe masat e nevojshme disiplinore. Natyrisht<br />
qellimi nuk eshte pengimi i veprimtarise, por stimulimi i tij permes krijimit te<br />
nje ambjenti te besueshem dhe te sigurte investimi. Ne vendet e zhvilluara,<br />
Komisionet e mbikqyrjes se tregjeve te letrave me vlere kane fituar nje<br />
reputacion te gjere, permes autoritetit, kompetences dhe paanesise qe tregojne<br />
ne mbikqyrjen dhe kontrollin e veprimtarive financiare.<br />
Ne kete aspekt, edhe ne Shqiperi, Komisioni i Letrave me Vlere, i sanksionuar<br />
me ligj nga Kuvendi Popullor, ka filluar aktivitetin e tij. Ky aktivitet zhvillohet<br />
ne nje ambient financiar ende ne fazat e tij fillestare. Por qellimi eshte qe t’i<br />
paraprihet zhvillimeve qe vijne natyrshem me progresin ekonomik.<br />
Dy jane synimet kryesore strategjike te punes se Komisionit. E para te marri<br />
pjese dhe te luaje nje rol vendimtar ne procesin e stabilizimit, ne strukturat e<br />
ekonomise shqiptare, te nje tregu dinamik. Dhe e dyta te perpiqet per<br />
minimizimin e tregut potencial joformal, ne te ardhmen, duke e<br />
institucionalizuar ate ne premisat e tregut formal dhe te organizuar. Procesi<br />
masiv i privatizimit i ndermare nga qeveria, shtron si nevoje emergjente<br />
pajisjen me strukturat e nevojshme te tregut te letrave me vlere, per te bere te<br />
mundur tregtimin e rregullt dhe eficent te instrumentave te ndryshme, si<br />
aksione, obligacione, etj. Kjo do sjelle shmangien e spontanitetit dhe<br />
parregullsive, duke nxjere ne siperfaqe rendesine e vecante te Komisionit te<br />
Letrave me Vlere.<br />
Perpara Komisionit shtrohen mjaft detyra per tu zgjidhur dhe aktivitete per tu<br />
ndermarre. Problemet jane te shumta, por perkushtimi i Komisionit dhe<br />
mbeshtetja e instancave perkatese jane ato qe do kontriubojne ne zgjidhjen me<br />
sukses te tyre.<br />
STATUSI I <strong>KOMISIONI</strong>T TE <strong>LETRAVE</strong> <strong>ME</strong> VLERE<br />
Komisioni i Letrave me Vlere eshte nje institucion i pavarur i cili zhvillon<br />
veprimtarine e tij ne Republiken e Shqiperise. Ai eshte sanksionuar me ligj nga<br />
Parlamenti Shqiptar dhe i raporton dejtpersedrejti dhe periodikisht atij.<br />
Mardheniet e Komisionit te Letrave me Vlere me institucionet e tjera financiare<br />
me funksion mbikqyres dhe licensues, qeveritare ose jo, bazohen ne<br />
reciprocitetin dhe kooperimin dhe jo ne ndervaresine institucionale.
Bursa e Tiranes e cila perben nje nga objektet e mbikqyrjes se Komisionit,<br />
aktualisht eshte organizuar si departament i Bankes se Shqiperise. Me ligj<br />
Bankes se Shqiperise i jepet e drejta te vere ne funksionim nje Burse, pasi ajo<br />
mund te siguroje lehtesite dhe ambjentet e nevojshme per funksionimin e<br />
Burses. Kjo sjell si rezultat zvogelimin e rolit kontrollues te Komisionit ndaj<br />
Burses se Tiranes, pasi Komisioni nuk mund te kontrolloje Banken e<br />
Shqiperise. Megjithate Komisioni mbikqyr dhe licenson aktivitetin tregtar ne<br />
Bursen e Tiranes. Me shtimin e aktivitetit, kur Bursa te jete ne gjendje te<br />
siguroje pavaresine e saj financiare, do behet dhe shkeputja e saj nga Banka dhe<br />
rregullimi i statutit te saj.<br />
PERBERJA DHE STRUKTURA E <strong>KOMISIONI</strong>T TE<br />
<strong>LETRAVE</strong> <strong>ME</strong> VLERE<br />
Komisioni i Letrave me Vlere perbehet nga shtate komisionere. Fillmisht<br />
Parlamenti ka miratur kandidaturat e pese komisionereve, dhe me vone u pa e<br />
nevojshme, duke marre ne konsiderate rendesine e vecante te ketij enti, qe te<br />
sugjerohet zgjerimi i Komisionit me dy anetare te rinj. Komisioneret jane<br />
specialiste te pergatitur te ekonomise dhe te legjislacionit dhe zene pika kyce ne<br />
administraten shteterore. Komisioni mblidhet ne takime te regullta ku merren<br />
vendime, caktohen prioritete, diskutohet per programet ne vazhdim dhe te<br />
perspektives dhe i caktohen detyra per zbatim personelit te punesuar.<br />
PERBERJA E <strong>KOMISIONI</strong>T:<br />
• Zj. Elisabeta GJONIKryetare e Komisionit te Letrave me Vlere<br />
• Z. Baki BERBERIZevendes kryetar i Komisionit<br />
• Zj. Albina KARAMITROKomisionere<br />
• Z. Marjan GJER<strong>ME</strong>NIKomisioner<br />
• Z. Selami XHEPAKomisioner<br />
• Z. Uran VESESHTAKomisioner<br />
• Z. Ilir RUSMALIKomisioner
STRUKTURA ORGANIZATIVE<br />
Per zbatimin e detyrave te caktuara ne mbledhje Komisioni ka punesuar dy<br />
ekonomiste. Me vone me zgjerimin e aktivitetit dhe ne varesi te zhvillimeve,<br />
numri i personelit do te rritet. Ajo cfare aplikohet tani eshte nje bashkerendim i<br />
punes dhe kooperim i ngushte midis komisionereve dhe stafit. Pra veprimtaria e<br />
komisionereve nuk perqendrohet vetem ne pjesmarrjen ne mbledhje por edhe<br />
ne angazhimin e tyre per zgjidhjen e problemeve te ndryshme.<br />
AKTIVITETI I <strong>KOMISIONI</strong>T TE <strong>LETRAVE</strong> <strong>ME</strong><br />
VLERE<br />
Komisioni i Letrave me Vlere, i sanksionuar me ligj nga Kuvendi Popullor, e<br />
filloi veprimtarine e tij ne nje kohe kur aktiviteti i licensuar ne tregun financiar<br />
eshte teper i kufizuar.<br />
Nje nga problemet prioritare qe do te ngrihej ne kete kontekst ka te beje me<br />
fushen e veprimit te Komisionit te Letrave me Vlere.<br />
Roli rregullues i Komisionit te Letrave me Vlere konsiston ne rregullimin dhe<br />
kontrollin e vazhdueshem te:<br />
Tregjeve te letrave me vlere (aktualisht te perfaqsuar nga Bursa e Tiranes)<br />
Pjesmarresve ne tregjet e letrave me vlere<br />
Eshte e rendesishme te theksojme se rregullimi qe Komisioni i Letrave me<br />
Vlere i ben pjesmarresve ne Burse, ka si qellim mbrojtjen e investitoreve.<br />
Kete proces rregullimi Komisioni e realizon nepermjet :<br />
1. LICENSIMIT<br />
Shoqerite tregtare te cilat gezojne te drejten per te marre pjese ne Burse, duhet<br />
te japin informacion i cili te demostroje se ato jane themeluar ne menyre te<br />
pershtatshme, se zoterojne plani biznesi te qarta dhe te besueshme, se drejtuesi<br />
dhe stafi jane te pergatitur kane eksperience dhe se nuk kane precedente te<br />
keqadministrimit.
Licensa mund t'i jepet dhe nje individi. Per kete ai duhet t'i nenshtrohet nje<br />
provimi per te treguar se i kupton principet fondamentale te praktikes se<br />
funksionimit te tregut dhe rregullimit te tij.<br />
2. POLITIKES SE MBROJTJES SE INVESTITOREVE<br />
Mardheniet midis shoqerive tregtare, individeve te licensuar dhe investitorit<br />
jane problemi kryesor i Komisionit te Letrave me Vlere. Rregullat zhvillohen<br />
ne drejtim te sjelljes se biznesit midis dy paleve, per nje mbrojtje sa me te mire<br />
te investitoreve.<br />
3. VLERESIMIT TE RISKUT FINANCIAR<br />
Komisioni i Letrave me Vlere duhet vazhdimisht te konstatoje riskun, kapitalin<br />
dhe parate qe firmat zoterojne, per te menjanuar kete risk.<br />
4. MBIKQYERJES<br />
Edhe pse shoqerive tregtare, dhe individeve qe perfaqesojne ato, u jepet licensa,<br />
ata jane te detyruar t'i paraqesin Komisionit te Letrave me Vlere nje<br />
informacion te rregullt e te vazhdueshem, ose sipas kerkesave speciale qe<br />
Komisioni u paraqet atyre per kete.<br />
5. INSPEKTIMIT<br />
Kur nga kontrolli rutine, informacioni qe jep vete firma, apo nga burime te tjera<br />
vihet re nje shkelje e ligjeve apo rregullave, ndermerren inspektime me qellim<br />
mbledhjen e fakteve te rendesishme.<br />
6. DISIPLINIMIT (ndjekjes)<br />
Kur nga inspektimet del se kemi te bejme me shkelje, ceshtja trajtohet nga<br />
Komisioni ose u kalohet organeve kompetente. Ne varesi te thyerjes se<br />
rregullave percaktohet dhe denimi, i cili mund te jete gjobe ose heqje license<br />
dhe mund te shkoje dhe me tej.<br />
Ligjet dhe rregulloret<br />
Per funksionimin e Komisionit te Letrave me Vlere nje rendesi themelore kane<br />
ligjet dhe rregulloret ne te cilat bazohet aktiviteti. Ne qofte se ato percaktojne
ne menyre te qarte dhe te sakte objektivat, funksionet, detyrimet dhe masat e<br />
nevojshme qe duhen marre atehere dhe puna e Komisionit eshte me e lehte, si<br />
dhe shmangen konfliktet qe vijne nga paqartesia e ligjit. Eshte e nevojshme<br />
gjithashtu qe ligjet dhe rregulloret t’i pergjigjen nevojave te perspektives per tu<br />
paraprire zhvillimeve ne te ardhmen.<br />
Ligji ekzistues mbi veprimtarine ne Letrat me Vlere eshte i nje niveli<br />
bashkekohor dhe eshte pergatitur me kujdes duke patur dhe asistencen aktive te<br />
keshilltareve te huaj. Ekzistojne disa probleme qe lindin nga nevoja per t’iu<br />
pershtatur kushteve dhe zhvillimeve konkrete ne tregun shqiptar. Per kete,<br />
shume shpejt do i kalohen Kuvendit Popullor, per miratim, projekt<br />
amendamentet e duhura.<br />
Komisioni i Letrave me Vlere, me kompetencat qe i jep Ligji, ka te drejte qe te<br />
hartoje dhe te miratoje rregullore te ndryshme. Gjithashtu e drejte e Komisionit<br />
eshte dhe miratimi i statuteve dhe kodeve te veprimit te pjesmaresve te<br />
licensuar te tregut. Ne kete aspekt Komisioni ka miratuar rregulloren mbi<br />
"Licensimet dhe Komisionet". Kjo rregullore vendos kritere dhe kerkesa te<br />
qarta per ata persona qe aplikojne per License ne veprimtarine e investimit ne<br />
Letrat me Vlere. Ne procesin e miratimit jane dhe rregulloret e tjera qe krijojne<br />
kuadrin e plote ku do veproje Komisioni.<br />
Me fillimin e aktivitetit te Burses se Tiranes, Komisioni shqyrtoi dhe aprovoi<br />
rregulloret e meposhtme, qe Bursa aplikon gjate funksionimit te saj:<br />
1. "Mbi Procedurat dhe Praktikat e Tregtimit ne Burse."<br />
2. "Mbi Rregullat e Listimet ne Bursen e Tiranes."<br />
3. "Mbi Rregullat e Antaresimit."<br />
Licensimet<br />
Cdo subjekt qe zhvillon veprimtari investimi ne letrat me vlere, eshte e<br />
nevojshme qe me pare te marre licensen e pershtatshme nga Komisioni i<br />
Letrave me Vlere. Komisioni, duke u mbeshtetur ne dispozitat ligjore, licenson<br />
tregjet e letrave me vlere, tregtaret e letrave me vlere, keshilltaret e<br />
investimeve, ofruesit e sherbimeve per pastrimin e llogarive dhe rregullimin e<br />
transaksioneve, ofruesit e sherbimeve depozituese per letrat me vlere, si dhe<br />
cdo subjekt tjeter qe kryen nje veprimtari qe konsiderohet si investim ne letrat
me vlere. Licensimi eshte i nevojshem si per shoqerite tregtare, ashtu edhe per<br />
individet. Me shtimin gradual te aktivitetit, Komisioni do te rrise dhe kerkesat<br />
ndaj atyre qe aplikojne per license, ne menyre qe te arrihet dhe nje rritje<br />
cilesore e ketyre subjekteve.<br />
Komisioni, gjate vitit 1996, ka licensuar gjashte persona juridike si tregtare, si<br />
dhe 13 individe te cilet zhvillojne veprimtarine e tyre ne Bursen e Tiranes. Deri<br />
tanime eshte punuar mbi bazen e licensave te perkohshme me qellim qe t’i lihet<br />
hapesire ndryshimeve dhe dinamizmit te zhvillimeve.<br />
Asistenca teknike dhe trainimi<br />
Qe ne hapat e pare te funksionimit te tij Komisioni i Letrave me Vlere ka patur<br />
prane asistencen teknike te fondacionit anglez "Know - How Fund", dhe atij<br />
amerikan USAID. Specialistet e ofruar nga keto organizma kane ndihmuar<br />
intesivisht ne pergatitjen e Ligjit "Per Letrat me Vlere" dhe te rregulloreve te<br />
Komisionit. Ata kane sjelle prane Komisionit eksperiencen e vendeve te<br />
zhvilluara perendimore dhe te institucioneve te ngjashme te vendeve te Lindjes,<br />
duke ia pershtatur ate kushteve specifike te Shqiperise. Nderkohe Komisioni<br />
eshte ne kontakt me fondacionet e mesiperme per vazhdimin e asistences, qe<br />
eshte e nevojshme si per plotesimin e rregulloreve ekzistuese, ashtu edhe<br />
monitorimin e programeve pilot qe do ndermerren ne Bursen e Tiranes per<br />
listimin e kompanive te ndryshme, dhe mbikqyrjen e vazhdueshme te<br />
aktivitetit.<br />
Nje aspekt mjaft i rendesishem eshte dhe trainimi i komisionereve dhe i stafit te<br />
Komisionit. Trainimi ne kete faze eshte mjaft i nevojshem dhe i domosdoshem.<br />
E nje rendesie prioritare eshte njohja e praktikave perendimore, dhe sidomos e<br />
atyre vendeve te Lindjes qe ia kane arritur te instalojne me sukses tregje te<br />
organizuara dhe institucione efektive te kontrollit. Kontaktet dhe vizitat ne keto<br />
vende nuk kane munguar. Keto do vazhdojne dhe ne te ardhmen duke<br />
kontribuar njekohesisht ne vendosjen e lidhjeve permanente me organizmat<br />
simotra, qe bejne te mundur shkembin e eksperiencave dhe praktikave.<br />
ZHVILLIMI I TREGUT
E hapur zyrtarisht ne 2 Maj 1996, Bursa e Tiranes eshte e para Burse ne<br />
historine financiare te Shqiperise.<br />
Duke patur parasysh mungesen totale te nje eksperience dhe tradite ne vend<br />
lidhur me kete fushe, hapja e saj perballoi veshtiresi te konsiderueshme. Bursa<br />
e Tiranes erdhi si nje kerkese e zhvillimeve me te fundit ekonomike dhe e<br />
krijimit te raporteve te reja te pronesise dhe pasurise ne Shqiperi. Promotori<br />
kryesor i hapjes se saj ishte padyshim fillimi i procesit te Privatizimit Masiv ne<br />
vend, vitin e kaluar. Nepermjet tij filluan te shfaqen ne ambjentin ekonomik<br />
shqiptar, shoqerite e para aksionere dhe kjo ne nje kohe te mevonshme, ne<br />
menyre krejt te natyrshme, do te kerkonte dhe tregun perkates per tregtimin dhe<br />
vleresimin e letrave me vlere te tyre.<br />
INSTRU<strong>ME</strong>NTAT E BURSES<br />
Aktualisht, Bursa e Tiranes funksionon si departament i Bankes se Shqiperise.<br />
Bursa e Tiranes e filloi veprimtarine e saj me objekt tregtimin e tre<br />
instrumentave;<br />
1. Bonot e Thesarit 12 mujore<br />
2. Obligacione Qeveritare me maturim ne 1998, 1999, 2000, 2002.<br />
3. Bonot Privatizimit<br />
NDERMJETESIT NE BURSE<br />
Agjentet e pare te kembimit qe do te vepronin ne kete Burse, ishin<br />
perfaqesuesit e Bankes Qendrore, Bankes Kombetare Tregtare, Bankes se<br />
Kursimeve, Bankes Tregtare Agrare, Bankes Italo - Shqiptare, INSIG - ut.<br />
Aktualisht jane te licensuar vetem gjashte investitore institucionale: Banka<br />
Qendrore, Banka Kombetare Tregtare, Banka se Kursimeve, Banka Tregtare<br />
Agrare, Banka Italo - Shqiptare, INSIG - u. Deri tani ata kane ekzekutuar<br />
urdhera per llogari te tyre, si dealer, por se shpejti pritet dhe marrja dhe<br />
ekzekutimi i urdherave nga te tretet duke shenuar keshtu fillimin e aktivitetit te<br />
tyre si ndermjetesa financiare, broker.<br />
Fillimisht Bursa u karakterizua nga nje nivel i ulet transaksionesh. Faktoret<br />
kryesore te nivelit te ulet te transaksioneve lidhen me perqendrimin e pjese<br />
dermuese te Bonove te Thesarit ne portofolin e Bankes se Kursimeve, kryerjen<br />
e nje numri te madh ankandesh nga Ministria e Financave me nje vlere emetimi<br />
te larte qe terhoqi likuiditetet e teperta ne treg.
Fillimi i korrikut do te shenoje dhe nje rritje e ndjeshme e nivelit te<br />
transaksioneve. Faktori kryesor lidhet me rritjen e likuiditeteve nga depozitimet<br />
ne Banken Kombetare Tregtare, c’ka u shoqerua me rritjen e transaksioneve ne<br />
Burse te kesaj banke.<br />
Gjate kesaj periudhe mund te themi se ofruesi kryesor nuk eshte me Banka e<br />
Shqiperise, por Banka e Kursimit me mbi 65 % te volumit te transaksioneve.<br />
Bleresi kryesor ka qene Banka Kombetare Tregtare.<br />
Ne fund te 1996 vellimi i transaksioneve bie ndjeshem. Pjesmarresit ne treg<br />
jane fokusuar krejtesisht ne nje administrim shume afatshkurter gjate ketij<br />
muaji. Kjo shpjegohet me nevojat pothuaj te perditshme te Bankes se<br />
Kursimeve per celje fondesh. Ne krahasim me nje muaj me pare shihet se<br />
volumi i transaksioneve eshte ulur ndjeshem si pasoje e pakesimit te<br />
likuiditeteve te Bankes se Kursimit .<br />
Nderkohe qe Banka Qendrore, me synim mbajtjen nen kontroll te variablave<br />
makroekonomike, ka shitur Bono Thesari te cilat jane blere kryesisht nga<br />
Banka Kombetare Tregtare, ndersa pjesmarresit e tjere kane riinvestuar shumat<br />
qe maturoheshin nga portofoli i tyre.<br />
Vihet re qe ne treg ka preference me teper per tregtimin e instrumentave<br />
afatshkurtra. Volumi i transaksioneve te Bonove te Thesarit me afat 3 - 6<br />
mujor, te cilat nuk jane instrumente te tregtueshme ne Burse, kap nje vlere<br />
kapitalizimi prej 25,274.19 milione leke, ndersa vlere e kapitalizimit te Bonove<br />
te Thesarit 12<br />
mujore qendron ne 2,505.00 milione leke. Pra sic shihet volumi i<br />
transaksioneve ne Tregun sekondar eshte rreth dhjete here me i madh se volumi<br />
i transaksioneve te zhvilluara ne Burse. Si konkluzion mund te themi se<br />
perfshirja e Bonove te Thesarit me maturim 3-6 mujore ne instrumentet e<br />
tregtueshem nga Bursa e Tiranes do te rriste ndjeshem volumin e<br />
transaksioneve ne te (shih apendiksin ne faqe 15.)<br />
PERSPEKTIVA<br />
Ne te ardhmen Komisioni do vazhdoje te kete si detyre prioritare rregullimin<br />
dhe plotesimin e kuadrit ligjor dhe rregullator. Do miratohen disa rregullore te<br />
reja dhe gjithashtu do i paraqiten Parlamentit per miratim ndryshimet e<br />
nevojshme ne ligjin ekzistues.
Gjithashtu Komisioni do perqendrohet ne procesin e zhvillimit te tregut te<br />
letrave me vlere, duke kooperuar intesivisht me Bursen e Tiranes dhe asistentet<br />
e huaj.<br />
Ajo cka duhet arritur qe te shmanget ose minimizohet sa me teper qe te jete e<br />
mundur, duke pasur parasysh zhvillimet e pritura ne te ardhmen, eshte<br />
veprimtaria investuese ne letrat me vlere jashte kontrollit te Komisionit.<br />
Subjektet qe marrin pjese ne kete veprimtari, duhet te plotesojne disa kritere<br />
dhe kushte, ne menyre qe te sigurohet mbrojtja maksimale (brenda kufijve te<br />
mundshem) e investitoreve, dhe eshte Komisioni i cili i percakton kriteret dhe<br />
kushtet. Shmangia e aktivitetit jashte kontrollit te Komisionit, mund te arrihet<br />
permes krijimit te nje kuadri stimulues duke aplikuar masa lehtesuese dhe<br />
formimin e nje terreni fitimprures dhe atraktiv per subjektet e ndryshme, si dhe<br />
permes berjes se tyre te njohur ne qarqet dhe ambientet e interesuara. Natyrisht<br />
mbrojtja e interesave te investitoreve mbetet gjithmone detyra paresore e<br />
Komisionit te Letrave me Vlere.<br />
Komisioni, ne te ardhmen e afert, permes zhvillimit te nje projekti per tregtaret<br />
dhe ndermjetesit ne Burse, synon qe te perzgjedhe tregtaret shqiptare me qellim<br />
sjelljen ne treg te kompanive serioze, qe duan te sigurojne kapital. Nje zhvillim<br />
i tille eshte nje hap esencial drejt nje tregu letrash me vlere ne te cilin firmat<br />
sigurojne fonde dhe investitoret mund te investojne parate e tyre. Praktikisht,<br />
do behen perpjekje per te zgjedhur tregtare te afte, duke i ndihmuar ata per te<br />
identifikuar emetuesit potenciale dhe te punohet me te dyja palet per te<br />
siguruar, ne qofte se eshte e mundur, dy apo tre oferta te para publike<br />
aksionesh, permes Burses, dhe ne perputhje me rregullat e Burses dhe te<br />
Komisionit.<br />
Fillimisht zgjedhja do fokusohet ne anetaret ekzistues te burses se Tiranes dhe<br />
ne tregtaret e "rruges" qe mund te jene te pershtatshem per anetaresim ne qofte<br />
se binden per avantazhet e nje veprimi te tille. Ne kete aspekt Komisioni do<br />
punoje per:<br />
• Ndergjegjesimin rreth funksioneve baze te tregtareve dhe ndermjetesve<br />
(me tregtaret e mundshem dhe ekzistues dhe pastaj me emetuesit e<br />
mundshem).<br />
• Shpjegimin tregtareve te ardhshem si dhe perse veprimtaria, duke<br />
perfshire dhe aspektet primare te tregut, mund te jete fitimprurese dhe<br />
atraktive.<br />
• Identifikimin e tregtareve me premtues (ndoshta dy apo tre firma).
a) Gjetjen (ne bashkepunim me tregtaret) te kompanive shqiptare qe kane<br />
nevoje te sigurojne kapitale dhe qe mendohet se perbejne interes per<br />
investitoret.<br />
b) Bindjen e ketyre kompanive rreth avantazheve te Listimit ne Bursen e<br />
Tiranes dhe sigurimit te kapitaleve permes saj.<br />
c) Asistimin e ketyre kompanive ne permbushjen e kerkesave te listimit dhe<br />
planit te emetimit.<br />
d) Emetimin dhe tregtimin e aksioneve te ketyre kompanive.<br />
Gjate plotesimit te detyrave te mesiperme eshte e nevojshme te asistohen<br />
tregtaret e seleksionuar per problemet e meposhtme:<br />
• Zhvillimin e planeve te biznesit dhe te manaxhimit te financave te tyre.<br />
• Trajnimin e stafit te tregtareve rreth ceshtjeve te ndryshme, ne<br />
bashkepunim me keshilltaret e huaj.<br />
• Sigurimin e manualeve dhe sistemeve per funksionimin e tyre dhe<br />
administrimin e klienteles.<br />
SITUACIONI FINANCIAR<br />
Komisioni i Letrave me Vlere eshte nje institucion vetefinancues jofitimprures,<br />
i cili per funksionet dhe sherbimet qe kryen ngarkon kuota dhe pagesa te cilat<br />
sherbejne per mbulimin e shpenzimeve. Keto kuota nuk mund te jene te larta, te<br />
pakten tani per tani, sepse kjo nuk i sherben terheqjes se subjekteve qe jane te<br />
interesuara per kryerjen e veprimtarise se investimit ne letrat me vlere.<br />
SITUACION PER VITIN 1996<br />
Shpenzime<br />
GRUPI TIT KAP ART PERSHKRIMI PLANI FAKTI<br />
53 1 1 01 Paga<br />
shperblime<br />
400.000 387.254
53 1 1 02 Sig. shoqerore 100.000 8.413<br />
53 1 1 03 Shpenzime zyre 400.000 393.260<br />
53 2 1 05 Investime 1.100.000 1.006.388<br />
Pjesen me te madhe te shpenzimeve, gjate vitit 1996 e ze zeri i investimeve te<br />
cilat kane sherbyer per krijimin dhe pajisjen e ambjenteve te domosdoshme ku<br />
zhvillohet veprimtaria e Komisionit.<br />
Te ardhurat<br />
Gjate vitit 1997 do filloje vjelja e rregullt e te ardhurave. Pjesen me te madhe te<br />
te ardhurave do e perbejne kuotat per licensat e dhena. Megjithate edhe per nje<br />
kohe te konsiderueshme Komisioni do te vazhdoje te financohet nga Buxheti i<br />
shtetit perderisa aktiviteti te jete rritur deri ne ate shkalle saqe te ardhurat te<br />
mbulojne shpenzimet.<br />
Apendiks<br />
VOLUMI I TRANSAKSIONEVE TE BONOVE TE THESARIT 3, 6 DHE 12<br />
MUJORE<br />
Muaji Transaksionet Transaksionet ne<br />
Tregun<br />
1996 (1) ne Burse (2) Sekondar jashte<br />
Burses (3)<br />
Transaksionet<br />
Gjithsej (2)+(3)<br />
(ne milione leke) (ne milione leke) (ne milione leke)
Maj 115.00 1,486.40 1,601.40<br />
Qershor 110.00 4,092.96 4,202.96<br />
Korrik 505.00 140 645.00<br />
Gusht 30.00 1,530.00 1,560.00<br />
Shtator 50.00 1,744.97 1,794.97<br />
Tetor 1,260.00 4,070.57 5,330.57<br />
Nentor 300.00 8,276.30 8,576.30<br />
Dhjetor 135.00 3,933.00 4,068.00<br />
Totali 2,505.00 25,274.19 27,779.19
Change language