PDF format - Bakı Apellyasiya Məhkəməsi
PDF format - Bakı Apellyasiya Məhkəməsi
PDF format - Bakı Apellyasiya Məhkəməsi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
____________________________________________________________________<br />
2(103)-5174/2012<br />
Azərbaycan Respublikası adından<br />
Q Ə T N A M Ə<br />
18 oktyabr 2012-ci il <strong>Bakı</strong> şəhəri,<br />
<strong>Bakı</strong> <strong>Apellyasiya</strong> <strong>Məhkəməsi</strong>nin<br />
Mülki Kollegiyası<br />
hakimlər İlham Qoşunəli oğlu Əsədov (sədrlik edən və məruzəçi), Azad Nizam oğlu<br />
İmanov və Xəqani Səyyad oğlu Məmmədovdan ibarət tərkibdə,<br />
Aynur Oqtay qızı Alxanovanın katibliyi, iddiaçının nümayəndəsi P.M.A. oğlunun və<br />
cavabdehin iştirakı ilə,<br />
<strong>Bakı</strong> şəhəri Binəqədi Rayon <strong>Məhkəməsi</strong>nin 24 iyul 2012-ci il tarixli qətnaməsindən<br />
cavabdeh tərəfindən verilmiş apellyasiya şikayəti əsasında<br />
iddiaçı “B.A.” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin cavabdeh Q.E.A. oğluna qarşı kredit<br />
müqaviləsinin ləğvi, kredit üzrə əsas borcun, ona hesablanmış faiz və cərimənin<br />
qaytarılması tələbinə dair iddiası üzrə mülki işə açıq məhkəmə iclasında baxaraq<br />
m ü ə y y ə n e t d i:<br />
<strong>Bakı</strong> şəhəri Binəqədi Rayon <strong>Məhkəməsi</strong>nin (hakim M.Zeynalov) 24 iyul 2012ci<br />
il tarixli qətnaməsi ilə “B.A.” ASC-nin iddiası qismən təmin edilmiş, “B.A.” ASC<br />
ilə cavabdeh Q.E.A. oğlu arasında bağlanmış 11 iyun 2007-ci il tarixli kredit<br />
müqaviləsi ləğv edilmiş, həmin müqavilədən irəli gələn 4368,32 manat əsas borc,<br />
3812 manat faiz borcu, 06 manat dəbbə pulunun və iddia qaldırılması üçün ödənilmiş<br />
20 manat dövlət rüsumunun cavabdeh Q.E.A. oğlundan tutularaq “B.A.” ASC-nin<br />
hesabına ödənilməsi, digər hissədə iddianın təmin edilməməsi qət edilmişdir.<br />
Qətnamədən cavabdeh E.Q. tərəfindən apellyasiya şikayəti verilmişdir.<br />
İşin hallarına görə “B.A.” ASC-nin 3 saylı filialı ilə Q.E.A. oğlu arasında<br />
11.06.2007-ci il tarixdə bağlanmış 365 saylı kredit müqaviləsinə əsasən bank<br />
tərəfindən sonuncuya 24 ay müddətinə, illik 22% hesablanmaqla 5665 manat<br />
məbləğində kredit verilmişdir.<br />
İddiaçı bank, cavabdeh E.Q.la bağlanmış 11 iyun 2007-ci il tarixli kredit<br />
müqaviləsinin ləğv edilməsi, cavabdeh E.Q.dan 4368,32 manat məbləğində əsas borc,<br />
kreditdən istifadəyə görə hesablanmış 3812 manat məbləğində faiz üzrə borc, 6683<br />
manat cərimə və 20 manat ödənilmiş dövlət rüsumunun əvəzinin tutulması barədə<br />
iddia ilə məhkəməyə müraciət etmiş, iddia tələbini onunla əsaslandırmışdır ki,
2<br />
cavabdeh tərəfindən kredit müqaviləsi üzrə öhdəliklər lazımi qaydada icra edilməmiş,<br />
nəticədə cavabdehin banka vaxtında ödənilməmiş- 4368,32 manat əsas, 3812 manat<br />
faiz borcu qalmış, bununla əlaqədar ona 6683 manat cərimə hesablanmışdır. Dəfələrlə<br />
xəbərdarlıq edilməsinə baxmayaraq, cavabdeh kredit borcunu tam ödəməmişdir.<br />
Birinci instansiya məhkəməsi, Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin<br />
385.1, 386.1, 442, 445, 428.4, 449.4, 462, 465.2, 423.2, 467, 372.1, 375.1, 375.2-ci<br />
maddələrinə istinad edərək iddianı yuxarıda göstərilən qaydada qismən təmin<br />
etmişdir.<br />
Cavabdeh E.Q. tərəfindən verilmiş apellyasiya şikayətində rayon məhkəməsinin<br />
qətnaməsinin ləğv edilməsi, iddia müddəti tətbiq edilməklə və iddianın əsassız olması<br />
səbəbi ilə iddianın rədd edilməsi barədə yeni qətnamə çıxarılması xahiş edilir.<br />
<strong>Apellyasiya</strong> şikayətinə görə birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsi qanunsuz və<br />
əsassızdır, məhkəmə maddi və prosessual hüquq normalarının tətbiqində səhvə yol<br />
vermişdir. Belə ki, cavabdeh 2007-ci ildə “Home Credit” firma mağazasından<br />
müxtəlif adda ev əşyaları almış və həmin əşayların kredit vasitəsilə əldə edilməsinin<br />
mümkünlüyünü nəzərə alaraq əşyaların dəyərinin müəyyən hissəsinin kredit vasitəsilə<br />
ödənilməsi üçün iddiaçı bank ilə məhz mağazada 11 iyun 2007-ci il tarixdə kredit<br />
müqaviləsi bağlanmış və əldə edilən əşyaların kreditin təminatı olaraq girov<br />
qoyulması barədə eyni tarixdə cavabdehlə iddiaçı bank arasında girov müqaviləsi<br />
imzalanmışdır. Həmçinin əldə edilmiş kreditin ödənilməsi üçün mağaza (onun sahibi)<br />
zamin durmuş və bu barədə bank ilə mağaza arasında zaminlik müqaviləsi<br />
imzalanmışdır. Şikayətə görə cavabdeh tərəfindən mütəmadi pul ödənişləri aralarında<br />
olan razılaşmaya əsasən və bütün bank sənədləşmələri də mağazada aparıldığı üçün<br />
mağazaya ödənilmiş və ödənişlər bitmişdir. Bütün bank sənədləşmələri mağaza ilə<br />
bank arasında aparıldığı üçün cavabdeh tərəfindən banka heç bir ödəniş aparılmamış,<br />
kredit ödənişlərini sonuna kimi mağazaya etmiş və heç bir borcu qalmamışdır. Əslində<br />
müqavilənin bağlandığı tarixdən artıq 5 il müddət keçir və bu 5 il ərzində cavabdehin<br />
ödəniş etmədiy aşkar edilsəydi cavabdehə hər hansı xəbərdarlıq edilər və ya əldə<br />
edilən əşyalar iddiaçı bank ilə bağlanmış girov müqaviləsinə əsasan məhkəmə<br />
qaydasında cavabdehdən geri göturülərdi və ya cavabdehin ödəniş etmədiyi təqdirdə<br />
iddiaçı bank ilə adı çəkilən mağaza arasında bağlanmış zaminlik müqaviləsinə əsasən<br />
mağazaya hər hansı xəbərdarlıq edilərdi və ya iddia irəli sürülərdi.<br />
Şikayətə görə iddiaçı iddia müddətini ötürmüşdür. Belə ki, 5 il ərzində<br />
iddiaçının nə cavabdehə, nə də məhkəməyə heç bir tələblə müraciət etməmişdir.<br />
Cavabdeh E.Q. izahatında bankdan pul almadığını və banka pul ödəmədiyini,<br />
sözügedən kredit müqaviləsi üzrə ödənişləri mağazaya etdiyini, bununla bağlı bankla<br />
mağaza arasında müvafiq müqavilənin olduğunu, bundan başqa, iddiaçının beş il<br />
ərzində ona borcunu tələb etmədiyindən iddia müddətini ötürdüyünü bildirməklə,<br />
qətnamənin ləğv, iddianın rədd edilməsini xahiş etmişdir.<br />
İddiaçının nümayəndəsi P.M.A. oğlu izahatında apellyasiya şikayətinin<br />
dəlillərinə etiraz etməklə məhkəmənin qanuni və əsaslı nəticəyə gəldiyini bildirmiş,<br />
şikayətin təmin edilməməsini, birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsinin<br />
dəyişdirilmədən saxlanılmasını xahiş etmişdir. İzahatında nümayəndə iddia<br />
müddətinin ötürülmədiyini, bununla belə, iddia müddətinin bu münasibətlərə şamil<br />
edilmədiyini bildirmişdir.
3<br />
Məhkəmə Kollegiyası iddiaçının nümayəndəsinin və cavabdehin izahatlarını<br />
dinləyib apellyasiya şikayətinin dəlillərini və iş üzrə materialları araşdıraraq hesab<br />
edir ki, apellyasiya şikayəti təmin edilməməlidir.<br />
İşin faktlki halları ondan ibarətdir ki, “B.A.” ASC-nin 3 saylı filialı ilə Q.E.A.<br />
oğlu arasında 11.06.2007-ci il tarixdə kredit müqaviləsi bağlanmış, müqaviləyə əsasən<br />
bank tərəfindən E.Q.a 24 ay müddətinə, illik 22% hesablanmaqla 5665 manat<br />
məbləğində kredit verilmişdir.<br />
İş materiallarına iddiaçı bankın 3 saylı filialının hesabına cavabdeh tərəfindən<br />
09.07.2007-ci il tarixdə 290 manat, 14.08.2007-ci il tarixdə 290 manat, 04.09.2007-ci<br />
il tarixdə 294 manat, 19.12.2007-ci il tarixdə 290 manat və 14.01.2008-ci il tarixdə<br />
191 manat məbləğində ödənişlər edildiyini göstərən mədaxil qəbzləri əlavə edilmişdir.<br />
İş materiallarından görünür ki, Bank tərəfindən cavabdeh E.Q.a borcunun<br />
ödənilməsi tələbi ilə 2012-ci ilin yanvar ayında bildiriş göndərilmişdir.<br />
Bankın arayışına görə, cavabdehin banka 4368,32 manat əsas borcu, 3812<br />
manat faiz borcu, 6683 manat məbləğində cərimə borcu var.<br />
İddiaçı bank 20 manat məbləğində dövlət rüsumu ödəmişdir.<br />
Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 385.1-ci maddəsinə əsasən<br />
öhdəliyə əsasən bir şəxs (borclu) başqa şəxsin (kreditorun) xeyrinə müəyyən hərəkəti<br />
etməlidir, məsələn, pul ödəməli, əmlak verməli, iş görməli, xidmətlər göstərməli və<br />
i.a. və ya müəyyən hərəkətdən çəkinməlidir, kreditorun isə borcludan vəzifəsinin<br />
icrasını tələb etmək hüququ vardır.<br />
Həmin Məcəllənin 442-ci maddəsinə görə öhdəliyin icra edilməməsi dedikdə<br />
onun pozulması və ya lazımınca icra edilməməsi (vaxtında icra edilməməsi, mallarda,<br />
işlərdə və xidmətlərdə qüsurlarla və ya öhdəliyin məzmunu ilə müəyyənləşdirilmiş<br />
digər şərtləri pozmaqla icra edilməsi) başa düşülür. Məcəllənin 445-ci maddəsinə<br />
əsasən icranı gecikdirmiş borclu gecikdirmə nəticəsində vurduğu zərər üçün və<br />
gecikdirmə zamanı təsadüfən baş vermiş icra mümkünsüzlüyünün nəticələri üçün<br />
kreditor qarşısında məsuliyyət daşıyır. Öhdəliyin onun icrası üçün müəyyənləşdirilmiş<br />
müddətdə icra edilməməsi borclunun icranı gecikdirməsi sayılır.<br />
Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsinin 119.1-ci<br />
maddəsinin tələblərinə görə məhkəmə xərcləri ödənilmiş tələblərin məbləğinə<br />
münasib olaraq işdə iştirak edən şəxslərə aid edilir.<br />
İddiaçı bildirmişdir ki, kredit müqaviləsi üzrə borcun ödənilməsi üçün müraciət<br />
edilməsinə baxmayaraq cavabdeh borclarını tam olaraq banka ödəməmişdir.<br />
Cavabdeh tərəf borcunu tam ödədiyini bildirsə də bu barədə müvafiq borcların<br />
ödənilməsinə dair qəbzləri təqdim etməmişdir.<br />
<strong>Apellyasiya</strong> şikayətində borcun məbləğinə dair hal mübahisələndirilmir.<br />
Cavabdeh tərəf izahatında və apellyasiya şikayətində iddia müddətinin bank<br />
tərəfindən ötürüldüyünü bildirmişdir. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Mülki<br />
Məcəlləsinin 372.2-ci maddəsinə əsasən müqavilə tələbləri üzrə iddia müddəti üç ildir.<br />
Cavabdeh tərəf iddia müddətinin tətbiq edilməsi üçün birinci instansiya<br />
məhkəməsində ərizə də təqdim etmişdir.<br />
İddiaçının nümayənədəsi iddia müddətinin tətbiqinə dair cavabdehin ərizəsinə<br />
etirazını bildirmiş və göstərmişdir ki, Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin
4<br />
384.0.4-cü maddəsinə əsasən bankın hazırki tələbinə iddia müddəti tətbiq<br />
edilməməlidir.<br />
Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 384.0.4-cü maddəsinin tələbinə<br />
görə mülkiyyətçinin və ya digər sahibin onun hüququnun hər cür pozuntularının<br />
aradan qaldırılması haqqında tələblərinə, özü də bu pozuntular sahiblikdən<br />
məhrumetmə ilə birləşdirilmiş olmasa belə iddia müddəti şamil edilmir.<br />
Məhkəmə Kollegiyası iddia müddətinin tətbiqinə dair cavabdehin ərizəsi ilə<br />
razılaşmır.<br />
Digər tərəfdən, cavabdeh iddia müddətinin ötürülməsini onunla əsaslandırır ki,<br />
iddiaçı 2007-ci ildən sonra (beş il ərzində) öz borcunu tələb etməmişdir. Cavabdeh<br />
həmin vaxtdan iddia müddətinin hesablanmasını düzgün hesab edir.<br />
Lakin Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 377-ci maddəsinə əsasən<br />
icra müddəti müəyyənləşdirilmiş öhdəliklər üzrə iddia müddətinin axımı icra müddəti<br />
bitdikdə başlanır.<br />
İcra müddəti müəyyənləşdirilməmiş və ya tələbetmə məqamı ilə<br />
müəyyənləşdirilmiş öhdəliklər üzrə iddia müddətinin axımı kreditorun öhdəliyi icra<br />
etmək tələbini irəli sürmək hüququnun əmələ gəldiyi andan başlanır, borcluya həmin<br />
tələbin icrası üçün güzəştli müddət verildikdə isə iddia müddəti göstərilən müddət<br />
bitdikdən sonra hesablanmağa başlayır.<br />
Sözügedən kredit müqaviləsinin şərtlərində kreditorun iddia ilə müraciət<br />
hüququna səbəb olan vaxtaşırı pozuntunun nədən ibarət olması halı nəzərdə<br />
tutlmamışdır.<br />
İşin hallarından görünür ki, tərəflər arasında bağlanmış kredit müqaviləsinin<br />
son icra müddəti 2009-cu ilin iyun ayında başa catır. Kreditor 2012-ci ilin yanvar<br />
ayında pretenziya məktubu ilə, həmin ilin may ayında isə iddia ərizəsi ilə müraciət<br />
etmişdir.<br />
Ona görə də Məhkəmə Kollegiyası iddia müddətinin tətbiqinə dair cavabdehin<br />
arqumentini əsaslı saymır və hesab edir ki, birinci instansiya məhkəməsi bu hala<br />
müvafiq qiymət verməsə də mahiyyətcə doğru qənaətə gəlmişdir.<br />
Birinci instansiya məhkəməsi iddianı qismən təmin edərək dəbbə pulunu<br />
azaltmışdır. Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəllənin 467-ci maddəsinə əsasən<br />
məhkəmə işin hallarını nəzərə alaraq tənasübsüz surətdə yüksək dəbbə pulunu azalda<br />
bilər. Tənasüb müəyyənləşdirilərkən kreditorun həm əmlak mənafeləri, həm də bütün<br />
əsaslı mənafeləri nəzərə alınır.<br />
Kollegiya qeyd edir ki, məhkəmə hesablanmış dəbbə pulunu tənasübsüz hesab<br />
edərək azaltmaqda haqlı olmuşdur.<br />
Beləliklə, Kollegiyası hesab edir ki, birinci instansiya məhkəməsi iddianı<br />
qismən təmin etməklə doğru qənaətə gəlmişdir.<br />
Kollegiya apellyasiya şikayətində göstərilənləri əsassız sayır və hesab edir ki,<br />
şikayətdə göstərilən dəlillər qətnaməni ləğv etmək və ya dəyişdirmək üçün əsas deyil.<br />
Ona görə də apellyasiya şikayəti təmin edilməməli, birinci instansiya məhkəməsinin<br />
qətnaməsi dəyişdirilmədən saxlanılmalıdır.<br />
Şərh olunanlara əsasən və Azərbaycan Respublikasının MPM-nin 382, 384.0.1,<br />
392 və 393-cü maddələrini rəhbər tutaraq, Məhkəmə Kollegiyası<br />
q ə t e t d i :
5<br />
<strong>Apellyasiya</strong> şikayəti təmin edilməsin.<br />
<strong>Bakı</strong> şəhəri Binəqədi Rayon <strong>Məhkəməsi</strong>nin 24 iyul 2012-ci il tarixli 2(001)-<br />
6204/2012 saylı qətnaməsi dəyişdirilmədən saxlanılsın.<br />
Qətnamədən 2 ay müddətində <strong>Bakı</strong> <strong>Apellyasiya</strong> <strong>Məhkəməsi</strong> vasitəsilə<br />
Azərbaycan Respublikası Ali <strong>Məhkəməsi</strong>nin Mülki Kollegiyasına kassasiya şikayəti<br />
verilə bilər.
Change language