PDF format - Bakı Apellyasiya Məhkəməsi

Azərbaycan Respublikası adından
QƏTNAMƏ
İş № 2(103)-293/2013
18 yanvar 2013-cü il Bakı şəhəri
Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin Mülki Kollegiyası
Hakimlər Natiq Mehdi oğlu Abbasovun sədrliyi və məruzəsilə,
Aygün Abdulla qızı Abdullayeva və İsmayıl Kamil oğlu Xəlilovdan ibarət tərkibdə,
məhkəmə iclas katibi Fərid İlham oğlu Əyyubovun katibliyi ilə,
iddiaçının nümayəndəsi V.İ.Q.nın iştirakı ilə,
iddiaçı QSC “B.S.” KB-nin cavabdehlər N.Ə.H.ya, Ş.Z.oğluna, K.Ş.X.ya, X.Ş.S.ya
və T.Ş.S.a qarşıkredit borcun, faizlərin, cərimənin ödənilməsi, tələbin ipoteka
predmetinə yönəldilməsi tələbinə dairmülki iş üzrə Qaradağ Rayon Məhkəməsinin
14 mart 2012-ci il tarixli qətnaməsindən qəbul olunan məhkəmə aktının
hüquqlarına toxunan E.F.H. tərəfindən verilmiş apellyasiya şikayətinə əsasən işə
açıq məhkəmə iclasında baxaraq
M ü ə y y ə n e t d i :
İddiaçı QSC “B.S.” KB cavabdehlər N.Ə.H.ya, Ş.Z. oğluna,K.Ş.X.ya,
X.Ş.S.ya və T.Ş.S.a qarşıkredit borcun, faizlərin,cərimənin ödənilməsi,tələbin
ipoteka predmetinə yönəldilməsi barədə iddia ərizəsi ilə 23 dekabr 2011-ci il
tarixdə Qaradağ Rayon Məhkəməsinə müraciət etmişdir.
İddiaçı qeyd edir ki, QSC ”B.S.” KB-nın S. filialı ilə cavabdeh H.N.Ə. qızı
arasında bağlanmış 30 iyul 2007-ci il tarixli kredit müqaviləsinə əsasən sonuncuya
24 ay müddətinə 30 faiz dərəcəsi ilə 30000 manat məbləğində kredit verilmiş,
kredit müqaviləsindən irəli gələn öhdəliyin icrasının təminatı kimi Ş.Z. oğluna
məxsus Qaradağ rayonu, Sahil qəsəbəsi, E.Quliyev prospektində istifadədə olan
0,0596 ha torpaq sahəsində yerləşən «n» nömrəli,9 mərtəbəli binada yerləşən 64,7
kv.m ümumi,46,73 kv.m yaşayış sahəsindən ibarət 3 otaqlı «n» nömrəli mənzil 30
iyul 2007-ci il tarixli 1005240707 saylı ipoteka müqaviləsi ilə yüklü
edilmişdir.Lakin cavabdeh tərəfindən kredit müqaviləsi üzrə öhdəliklər vaxtında və
lazımi qaydada yerinə yetirilməmişdir. Bu səbəbdən də borclu N.H.nın banka
17041,20 manat əsas borcu, 1808,85 manat faiz borcu, 2077,91 manat cərimə üzrə
borcu,ümumilikdə 20.927,96 manat borcu yaranmışdır.Odur ki, cavabdeh H.N.Ə.
qızından bankın xeyrinə 17.041,20 manat əsas borcun, 1808,85 manat faiz borcun,

2077,91 manat cərimə üzrə borcun,ümumilikdə 20.927,96 manat pulun, 20 manat
dövlət rüsumunun və 17.041,20 manat məbləğində əsas borcun ödənilməsi anına
kredit müqaviləsinə əsasən hesablanmalı 40 faiz cərimə məbləğinin hesablanmaqla
tutulmasını,tutmanın ipoteka ilə yüklü edilmiş Qaradağ rayonu, Sahil qəsəbəsi,
E.Quliyev prospektində istifadədə olan 0,0596 ha torpaq sahəsində yerləşən «n»
nömrəli,9 mərtəbəli binada yerləşən 64,7 kv.m ümumi,46,73 kv.m yaşayış
sahəsindən ibarət 3 otaqlı «n» nömrəli mənzilə yönəldilməsini,mənzilin açıq
hərracdan satılmasını,mənzilə tutma yönəldikdə və satıldıqdan sonra ipoteka qoyan
Ş.Z. oğlu ailə üzvləri ilə birlikdə yaşayış sahəsini ən geçi bir ay tərk etmədikdə
yaşayış sahəsindən məcburi qaydada çıxarılmalarını xahiş etmişdir.İddiaçı
tələbinin hüquqi əsası kimi Mülki Məcəllənin 385.1, 442, 445.1, 445.2.1-ci
maddələrinə istinad etmişdir.
Cavabdeh N.Ə.H. birinci instansiya məhkəməsində işə baxılarkən iddianı
qismən qəbul edərək izahatında bildirmişdir ki, QSC ”B.S.” KBilə onun arasında
bağlanmış 30 iyul 2007-ci il tarixli kredit müqaviləsinə əsasən ona 24 ay
müddətinə 30 faiz dərəcəsi ilə 30.000 manat məbləğində kredit verilmişdir.Bakı
şəhəri Sahil qəsəbəsi, E.Quliyev küçəsi, «n» saylı evin, «n» saylı mənzilini qeyrirəsmi
olaraq H.E.ə satmış,aralarında olan razılaşmaya əsasən banka olan pulu da o,
ödəməli idi.
Qaradağ Rayon Məhkəməsi tərəfindən işə baxılmış və 14 mart 2012-ci il
tarixli qətnamə ilə iddia qismən təmin edilmişdir. Cavabdeh N.Ə.H.dan QSC
”B.S.” KB-nin xeyrinə 17.041,20 manat əsas borc, 1808,85 manat faiz borcu və
500 manat cərimə üzrə faiz pulu, cəmi 19370,05 manat və 20 manat ödənilmiş
dövlət rüsumunun tutulması, tutmanın ipoteka ilə yüklü edilmiş cavabdeh Ş.Z.
oğluna məxsus olan Qaradağ rayonu, Sahil qəsəbəsi, E.Quliyev prospektində
istifadədə olan 0,0596 ha torpaq sahəsində yerləşən «n» nömrəli, 9 mərtəbəli
binada yerləşən 64,7 kv.m ümumi, 46,73 kv.m yaşayış sahəsindən ibarət 3 otaqlı
«n» nömrəli mənzilə yönəldilməsi, mənzilin açıq hərracdan satışa çıxarılaraq
satılması və əldə edilmiş məbləğ yaranmış borcun ödənilməsinə yönəldilməsi,
mənzilə tutma yönəldikdən və satıldıqdan sonra mülkiyyətçi Ş.Z. oğlu və onun ailə
üzvləri H.N.Ə. qızı, X.K.Ş. qızı, S.X.Ş. qızı və S.T.Ş. oğlu yaşayış sahəsini ən geci
bir ay ərzində tərk etməklə çıxarılmasıqət edilmişdir.
Sözügedən qətnamədən cavabdehlər apellyasiya şikayəti verməmişlər.
Qətnaməqanuni qüvvəsini aldıqdan sonra icra edilməsi üçün icra sənədi aidiyyəti
icra şöbəsinə göndərilmişdir.
Məhkəmə prosesində iştirak etməyən, lakin hazırda qəbul edilən
qətnamənin hüquqlarına toxunan hesab edən E.F.H. adlı şəxs apellyasiya
qaydasında qətnamədən şikayət vermişdir.

Birinci instansiya məhkəməsi şikayətin verilməsi üçün buraxılmış müddəti
bərpa etmiş və işi baxılması üçün Bakı Apellyasiya Məhkəməsinə göndərmişdir.
Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin müvafiq qərardadı ilə E.F.H.un
apellyasiya şikayəti MPM-in 357.2-ci maddəsinə müvafiq qaydadamümkün hesab
edilmişdir. Apellyasiya şikayətində tərəf qeyd etmişdir ki, mənzilin mülkiyyətçisi
mənzili etibarnamə əsasında ona satmışdır. Mənzil faktiki onun mülkiyyətidir.
Mənzil ipoteka predmeti ola bilməz. Bu səbəbdən Bankın iddiasının rədd
olunmasını məhkəmədən xahiş etmişdir.
İş üzrə iddiaçı tərəfə və cavabdehlərə apellyasiya instansiyası
məhkəməsində işin baxılması ilə bağlı qanunla müəyyən olunmuş qaydada
məlumat verilmişdir. İddiaçının nümayəndəsi apellyasiya şikayətinə etiraz edirək
onun təmin edilməməsi və birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsinin
dəyişdirilmədən saxlanılmasını məhkəmə kollegiyasından xahiş etmişdir.
Cavabdehlərə məhkəmə bildirişi yaşayış yerini dəyişməsi səbəbindən
çatdırılmamışdır. Məhkəmədə iştirak edən şəxslər və nümayəndələr iş üzrə icraat
zamanı öz ünvanlarını dəyişdirmələri barədə məhkəməyə məlumat verməlidirlər.
Belə məlumat olmadıqda, məhkəmə bildirişləri məhkəməyə məlum olan axırıncı
ünvana çatdırılır və çağırılan şəxs artıq həmin ünvanda yaşamasa da, məhkəmə
bildirişi rəsmi qaydada verilmiş hesab edilir. (MPM maddə 146)
Apellyasiya şikayəti verən şəxsə və onun nümayəndəsinə də məhkəmə
bildirişi göndərilmişdir. Nümayəndəyə göndərilmiş məhkəmə bildirişini tərəf
almışdır. Bildirişin alınması barədə poçt sənədi mülki işə əlavə olunmuşdur. Lakin
şikayət verən şəxs və onun nümayəndəsi məhkəmə iclasına gəlməmişlər. Məhkəmə
kollegiyası Azərbaycan Respublikası MPM-nin 376.2-ci maddəsinə müvafiq
olaraq işə onların iştirakı olmadan baxılmasını mümkün hesab etmişdir.
Təfsilatı ilə məhkəmə kollegiyası aşağıdakıları qeyd edir.
İş materiallarında olan və məhkəmə baxışı zamanı tədqiq olunmuş 30 iyul
2007-ci il tarixli KMFŞ 1005240707 saylı kredit müqaviləsinin surətindən görünür
ki, QSC ”B.S.” KB N.Ə.H.ya illik 30 faiz ödənilməsi şərti ilə 24 ay müddətinə
30000 manat kredit verilmişdir.
İş materiallarında olan və məhkəmə baxışı zamanı tədqiq olunmuş 30 iyul
2007-ci il tarixli 1005240707 saylı ipoteka müqaviləsinin surətindən görünür
ki,Ş.Z. oğluna məxsus Bakı şəhəri, Qaradağ rayonu, Sahil qəsəbəsi, Emin Quliyev
küçəsində olan «n» saylı evin «n» saylı mənzili H.N.Ə. qızının borcuna görə
ipoteka ilə yüklü edilmişdir.Azərbaycan Respublikasının Daşınmaz əmlakın
dövlət reyestri xidməti hüquqlarının dövlət qeydiyyatı haqqında daşınmaz əmlakın
dövlət reyestrindən seriya MH 0085351 saylı çıxarışdan görünür ki, Bakı şəhəri,
Qaradağ rayonu, Sahil qəsəbəsi, Emin Quliyev prospektində istifadədə olan 0.0596
ha torpaq sahəsində yerləşən «n» nömrəli,9 mərtəbəli binada yerləşən 64,7 kv.m

ümumi, 46,73 kv.m yaşayış sahəsindən ibarət 3 otaqlı «n» nömrəli mənzil tam
mülkiyyət hüququ üzrə Ş.Z. oğlunun adına daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində
484 nömrəli reyestr kitabının 44716 nömrəli vərəqində qeydiyyata alınmışdır. Ş.Z.
oğluna məxsus Bakı şəhəri, Qaradağ rayonu,Sahil qəsəbəsi, Emin Quliyev
prospekti «n», mənzil «n» QSC ”B.S.” KB-nin xeyrinə ipoteka ilə yüklü
edilmişdir. İpoteka predmetinə tutma yönəldilməsi haqqında bildirişin qeydiyyata
alınmasına dair ərizədən görünür ki,bildiriş 11 noyabr 2011-ci il tarixdə
Azərbaycan Respublikası Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin Yanında
Daşınmaz Əmlakın dövlət reyestri Xidmətinin Bakı şəhər Ərazi İdarəsində dövlət
qeydiyyatına alınmışdır.
Birinci instansiya məhkəməsi iddia tələbini təmin edərkən aşağıdakı maddi
hüquq normalarına əsaslanmışdır. Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəllənin
739.1-ci maddəsi ilə müəyyən edilmişdir ki, borc müqaviləsinə görə iştirakçılardan
biri (borc verən) pula və ya digər əvəz edilən əşyalara mülkiyyət hüququnu digər
iştirakçıya (borc alana) keçirməyi öhdəsinə götürür, digər iştirakçı (borc alan) isə
aldıqlarını müvafiq olaraq pul və ya eyni keyfiyyətdə və miqdarda olan eyni növlü
əşyalar şəklində borc verənə qaytarmağı öhdəsinə götürür.
Həmin Məcəllənin 739.2-ci maddəsinə əsasən isə borc müqaviləsinin
predmeti hər hansı pul məbləği olduqda, o, kredit müqaviləsi adlandırılır.
Həmin Məcəllənin 385.1-ci maddəsinə görə öhdəliyə əsasən bir şəxs
(borclu) başqa şəxsin (kreditorun) xeyrinə müəyyən hərəkəti etməlidir, məsələn,
pul ödəməli, əmlak verməli, iş görməli, xidmətlər göstərməli və i.a. və ya müəyyən
hərəkətdən çəkinməlidir, kreditorun isə borcludan vəzifəsinin icrasını tələb etmək
hüququ vardır.
Həmin Məcəllənin 442-ci maddəsinə görə öhdəliyin icra edilməməsi
dedikdə onun pozulması və ya lazımınca icra edilməməsi (vaxtında icra
edilməməsi, mallarda, işlərdə və xidmətlərdə qüsurlarla və ya öhdəliyin məzmunu
ilə müəyyənləşdirilmiş digər şərtləri pozmaqla icra edilməsi) başa düşülür.
Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 448.1-ci maddəsinə görə
əgər müqavilə ilə ayrı qayda müəyyənləşdirilməyibsə, borclu onun risk dairəsinə
daxil olan öhdəliklərin icra edilmədiyi bütün hallar üçün cavabdehdir.
Həmin Məcəllənin 462.1-ci maddəsinə görə dəbbə pulu (cərimə, pebiya)
müqavilə ilə müəyyənləşdirilən ohdəliyin icra edilmədiyi və ya lazımınca icra
edilmədiyi, o cümlədən icranın gecikdirildiyi haldaborclunun kreditor ödəməli
olduğu pul məbləğidir.
Birinci instansiya məhkəməsi belə nəticəyə gəlmişdir ki, N.Ə.H. QSC
“B.S.” KB-dən illik 30 faiz ödəmək şərti ilə cəmi 30.000 manat kredit götürmüş,
müqavilə öhdəliyinə əməl edilməyərək təşkilata olan kredit borcunu ödəməmişdir.

Odur ki,cavabdehdən iddiaçının xeyrinə 17.041,20 manat əsas borc və 1808,85
manat faiz borcu və 500 manat dəbbə pulu tutulmalıdır.
Eyni zamanda“İpoteka haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun
33,36.3, 36.4-cü, habelə Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 295, 317.1ci
maddələrinə əsaslanaraq birinci instansiya məhkəməsi belə qənaətə gəlmişdir ki,
iş üzrə cavabdehlər öhdəliklərini lazımınca yerinə yetirmədiyindən tələb ipoteka
predmetinə yönəldilməlidir.
Apelyatorun şikayətində göstərilən dəlillərə münasibət bildirərək məhkəmə
kollegiyası qeyd edir ki, iş materiallarında mübahisəli mənzilin atılması barədə heç
bir sübut yoxdur. İşdə iştirak edən şəxslərin izahatından da mənzilin satılması
görünmür. Bu halda “birinci instansiya məhkəməsi tərəfindən E.H.un işə cəlb
edilməməsi” kimi dəlillər əsassızdır.
Bundan başqa “mənzilin satılması” kimi apelyatorun dəlillərini
araşdırarkən məhkəmə müəyyən edir ki, mənzil ipoteka ilə yüklü edildiyi halda
onun satılması mümkünsüzdür.Mülkiyyət hüququnun əhəmiyyətli elementlərindən
biri olan sərəncam hüququnun həyata keçirilməsi əmlakın mənsubluğunun,
vəziyyətinin və ya təyinatının dəyişdirilməsi ilə nəticələnir. Əmlaka dair sərəncam
hüququ əmlakın hüquqi müqəddəratını təyin etməyin hüquqi cəhətdən təmin
edilmiş imkanıdır. İpoteka - öhdəliyin icrasının təmin edilməsi üsulu olaraq
daşınmaz əşyaların və rəsmi reyestrdə üzərində mülkiyyət hüquqları qeydə alınan
daşınar əşyaların girovudur. Mülki Məcəllənin 269-cu maddəsində girov və
ipoteka hüququnun anlayışı verilmişdir. Həmin maddəyə görə ipoteka hüququ
ipoteka qoyanın əşyası barəsində ipoteka saxlayanın əşya hüququdur və eyni
zamanda borclunun ipoteka saxlayan qarşısında pul və ya başqa öhdəliyinin
icrasının təmin edilməsi üsuludur. Girov və ipoteka hüququ əşya hüquqlarının
məhdudlaşdırılmasından ibarətdir. Girov daşınar əşyalara əşya hüquqlarının
məhdudlaşdırılmasıdır. Mülki Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş hallarda hüquqların da
girov qoyulması mümkündür. İpoteka daşınmaz əşyalara, habelə rəsmi reyestrdə
qeydə alınmalı olan daşınar əşyalara əşya hüquqlarının məhdudlaşdırılmasıdır.
Girov və ipoteka girov qoyanın girov saxlayan qarşısında əsas öhdəliyinin icrasının
təmin edilməsi üçün əlavəəşya hüququdur. Əşyaya girov və ipoteka hüququ əşyaya
mülkiyyət hüququna aid olan hər şeyə şamil edilir.
Məhkəmə kollegiyası apelyatora izah edir ki, mənzilin alqı-satqısı yalnız
notariat qaydada baş verdiyi halda həmin alqı-satqı əsasında dövlət reyestrində
mülkiyyət hüququ qeydə alına bilər. Tərəflər arasında daşınmaz əmlakın alqısatqısı
barədə bağlanmış, lakin notariat qaydda təsdiqlənməmiş əqdi mülki
qanunvericilik tanımır. Yalnız qannvericilik ilə müəyyənləşdirilmiş əqd qanuni
hesab oluna bilər. Belə olan halda məhkəmə kollegiyası apelyatorun şikayətini
əsasız hesab edir.

Sadalanan xüsusatları nəzərə alaraq məhkəmə kollegiyası cavabdehin
apellyasiya dəlillərinə hüquqi qiymət verərək hesab edir ki, Qaradağ Rayon
Məhkəməsi qəbul etdiyi qətnaməni maddi hüquq normalarının tələbləri
baxımından əsaslandırmış, mübahisədə iştirak edən tərəflərə münasibətdə ədalətli
məhkəmə araşdırmasını təmin etmişdir. Beləliklə, məhkəmə kollegiyası
Azərbaycan Respublikası MPM-in 384-cü maddəsində müəyyən olunmuş
səlahiyyətinə əsaslanaraq hesab edir, qətnamə dəyişdirilmədən, apellyasiya şikayəti
isə təmin edilmədən saxlanılmalıdır.
Yuxarıda göstərilənlərə əsasən Məhkəmə kollegiyası
Q ə t e t d i :
Apellyasiya şikayəti təmin edilməsin.
Hazırkı iş üzrə Bakı şəhəri Qaradağ Rayon Məhkəməsi tərəfindən qəbul
olunmuş 14 mart 2012-ci il tarixli qətnamə dəyişdirilmədən saxlanılsın.
İşdə iştirak edən şəxslər qətnamə rəsmi qaydada verildiyi gündən 2 (iki) ay
müddətində ondan Bakı Apellyasiya Məhkəməsi vasitəsilə Azərbaycan
Respublikasının Ali Məhkəməsinin Mülki kollegiyasına kassasiya şikayəti verə
bilər.