PDF format - Bakı Apellyasiya Məhkəməsi

İş № 2-1(103)-11/2013
Azərbaycan Respublikası adından
Q Ə T N A M Ə
09 yanvar 2013-cü il Bakı şəhəri
Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin İnzibati İqtisadi Kollegiyası, hakimlər:
Mayılov Ülvi Arif oğlu (sədrlik edən və məruzəçi), Ağayev Valeh Məmməd oğlu və
Yusifov Cahangir Afər oğlundan ibarət tərkibdə, məhkəmə iclas katibi Mirzəzadə
Mehri Rasim qızının,
iddiaçının nümayəndələri H.Y.F. oğlunun və Ə.N.A. oğlunun,
cavabdehin nümayəndəsinin iştirakı olmadan,
İddiaçı B.Ş.V.D.nin
Cavabdeh «T.-N» MMC-yə qarşı «icarə haqqının ödənilməsi» barədə iddia
tələbinə dair iş üzrə 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 2iqt(81)-1440/2012
saylı 29 avqust 2012-ci il tarixli qətnaməsindən cavabdeh tərəfindən verilmiş
apellyasiya şikayətinə əsasən mülki işə Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin məhkəmə
iclas zalında (Bakı şəhəri, Z.Xəlilov küçəsi, məhəllə-540 ünvanda), açıq məhkəmə
iclasında baxaraq
m ü ə y y ə n e t d i :
İddiaçı B.Ş.V.D.nin cavabdeh «T.-N» MMC-yə qarşı «icarə haqqının
ödənilməsi» barədə iddia tələbinə dair iş üzrə 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi
Məhkəməsinə müraciət edərək, dövlət mülkiyyətində olan torpaq sahəsindən icarə
qaydasında istifadə üzrə yaranmış 6.528,35 manat məbləğində borcun cavabdehdən
tutularaq dövlət büdcəsinə ödənilməsi barədə qətnamə qəbul edilməsini xahiş
etmişdir.
İddiaçı tələbini onunla əsaslandırmışdır ki, cavabdeh «T.-N» MMC tərəfindən
Azərbaycan Respublikası B.Ş.İ.H. ilə bağladığı müqavilə əsasında dövlət torpaq
sahəsi icarəyə götürülmüş və həmin müqavilə əsasında cavabdehin dövlət büdcəsi
qarşısında ödənilməmiş icarə haqqı üzrə borcu 6.528,35 manat təşkil etmişdir.
Cavabdehə dövlət büdcəsi qarşısında yaranmış icarə haqqı üzrə öhdəliyinin icra
edilməsi məqsədi ilə «Xəbərdarlıq» məktubu göndərilmişdir. «Xəbərdarlıq»
məktubunda torpaq icarəsi üzrə yaranmış borcun 7 gün müddətində Maliyyə
Nazirliyinin Dövlət Xəzinədarlığı Agentliyinin hesablaşma hesabına ödənilməsi
tələb olunmuşdur. Xəbərdarlıq məktubu cavabdehə təqdim edilməsinə baxmayaraq,
cavabdeh tərəfindən həmin məktuba münasibət bildirilməmiş və tələb edilən icarə

2
haqqı məbləği ödənilməmişdir. İddiaçı göstərilənlərə əsasən iddianın təmin
edilməsini xahiş etmişdir.
İş materiallarından görünür ki, işə 1-ci instvnsiya məhkəməsində baxılarkən,
lazımi qaydada xəbərdar olmasına baxmayaraq, cavabdeh məhkəmə iclaslarına öz
nümayəndəsini göndərməmiş və 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin
2iqt(81)-1440/2012 saylı 21 may 2012-ci il tarixli qiyabi qətnaməsi ilə Azərbaycan
Respublikasının V.N.B.Ş.V.D.nin iddiasının təmin edilməsi, cavabdeh «T.-N»
MMC-dən dövlət büdcəsinə 6.528,35 manat məbləğində pul və 20 manat dövlət
rüsumunun tutulması qət edilmişdir.
Bundan sonra cavabdeh «T.-N» MMC 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi
Məhkəməsinə ərizə verərək, 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 2iqt(81)-
1440/2012 saylı qiyabi qətnaməsinin ləğv olunmasını xahiş etmiş, 1-ci instansiya
məhkəməsinin 02 iyul 2012-ci il tarixli qərardadı ilə cavabdehin həmin ərizəsinin
təmin edilməsi, 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 2iqt(81)-1440/2012
saylı 21 may 2012-ci il tarixli qiyabi qətnaməsinin ləğv edilməsi qərara alınmış, işə
mahiyyəti üzrə baxılması təzələnərək, məhkəmə baxışı iclası 29 avqust 2012-ci il
tarixə təyin edilmişdir.
Tərəflərə məhkəmə iclasının vaxtı və yeri barədə lazımi qaydada məlumat
verilməsinə baxmayaraq, cavabdeh məhkəmə iclasına öz nümayəndəsini
göndərməmiş və 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 2iqt(81)-1440/2012
saylı 29 avqust 2012-ci il tarixli qətnaməsi ilə Azərbaycan Respublikasının
V.N.B.Ş.V.D.nin iddiasının təmin edilməsi, cavabdeh «T.-N» MMC-dən dövlət
büdcəsinə 6.528,35 manat məbləğində pul və 20 manat dövlət rüsumunun tutulması
qət edilmişdir.
Qətnamədən narazı qalan iş üzrə cavabdeh «T.-N» MMC apellyasiya şikayəti
verərək, birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsinin ləğv edilməsi və iddia
tələbinin rədd edilməsi barədə qətnamə çıxarılmasını xahiş etmişdir.
Apellyasiya şikayəti onunla əsaslandırılmışdır ki, birinci instansiya
məhkəməsinin qətnaməsi qanunvericiliyin tələblərinə uyğun gəlməyən vəziyyətdə,
maddi və prosessual hüquq normalarının pozulması ilə çıxarılmış, işdəki faktiki
hallar aydınlaşdırılmamış və sübutlara düzgün hüquqi qiymət verilməmişdir. Belə
ki, onlarla B.Ş.İ.H. arasında müqavilə 19.03.2001-cü il tarixli 49 il müddətinə
bağlanıb və hər il dövlət büdcəsinə ödənişlər olunmuşdur, «T.-N» MMC-nin dövlət
büdcəsinə 6.528,35 manat məbləğində borcu yoxdur. Apellyasiya şikayətində
həmçinin qeyd olunmuşdur ki, həmin borc məbləğindən ödənişlər olub və bu
ödənişlər barədə sənədlər məhkəməyə təqdim olunacaq.
İşə yeni apellyasiya qaydasında baxılarkən, məhkəmə kollegiyasının
iclaslarının vaxtı və yeri barədə lazımi qaydada məlumat verilməsinə baxmayaraq
hazırkı iş üzrə cavabdeh «T.-N» MMC nümayəndəsini məhkəmə iclasına
göndərməmiş və səbəbləri barədə məlumat verməmişdir.
Eyni zamanda apellyasiya instansiyasında keçiriləcək məhkəmə iclasları
barədə bildirişlərdə müvafiq sübutların, o cümlədən «T.-N» MMC-nin apellyasiya
şikayətində göstərdiyi kimi MMC-nin dövlət büdcəsinə 6.528,35 manat məbləğində

3
borcunun olmaması, həmin borc məbləğindən ödənişlər olması və bu ödənişlər
barədə müvafiq sənədlərin məhkəməyə təqdim olunması təklif olunsa da və həmin
əlavə sübutların təqdim edilməyəcəyi təqdirdə işdə olan materiallar əsasında işə
baxılacağı qeyd edilsə də, həmin sübutlar məhkəməyə təqdim olunmamışdır.
Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual Məcəlləsinin 77.1-ci maddəsinə
əsasən hər bir tərəf öz tələblərinin və etirazlarının əsası kimi istinad etdiyi halları
sübut etməlidir.
Həmin Məcəllənin 184.2-ci maddəsinə əsasən isə hakimin işdə iştirak edən
şəxslərə təklif etməsinə baxmayaraq, onların iddia ərizəsinə dair rəyi (etirazı) və ya
əlavə sübutları təqdim etməməsi, işdə olan mövcud materiallar əsasında işə
baxılmasına mane olmur.
Məhkəmə kollegiyası Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual
Məcəlləsinin 184.2 və 376.2-ci maddələrini rəhbər tutmaqla işə cavabdehin
nümayəndəsinin iştirakı olmadan və işdə olan mövcud materiallar əsasında
baxılmasını mümkün hesab etmişdir.
Məhkəmə kollegiyasının iclaslarında iştirak etmiş iş üzrə iddiaçı B.Ş.V.D.nin
nümayəndələri H.Y.F. oğlu və Ə.N.A. oğlu apellyasiya şikayətinə etiraz edərək
əsassız olduğundan təmin edilməməsini və 1-ci instansiya məhkəməsinin
qətnaməsinin qanuni və əsaslı olduğundan dəyişdirilmədən saxlanılmasını xahiş
etmişdir.
Məhkəmə kollegiyası sədrlik edən hakimin məruzəsini, iddiaçının
nümayəndələrinin izahatlarını dinləyərək, iş materiallarını və apellyasiya şikayətinin
dəlilləri üzrə işin hallarını araşdıraraq hesab edir ki, hazırkı iş üzrə 1 saylı Bakı
İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 2iqt(81)-1440/2012 saylı 29 avqust 2012-ci il tarixli
qətnaməsi dəyişdirilmədən saxlanılmalı, apellyasiya şikayəti təmin olunmamalıdır.
Belə ki, iş materiallarına əlavə edilmiş 19.03.2004-ci il tarixli «Torpaq
sahəsinin icarəyə verilməsi haqqında» müqavilədən görünür ki, 49 il müddətinə
icarəyə verilməsinə dair müqavilə bağlanmışdır. Müqavilənin 7.4-cü bəndində hər il
üçün icarə haqqının məbləği 842,36 manat (4.211.844 AZM) müəyyən edilmişdir.
İş materiallarında olan xəbərdarlıq məktubundan görünür ki, cavabdehdən
torpaq icarəsi üzrə yaranmış borcun 7 gün müddətində dövlət büdcəsinə ödənilməsi
tələb edilmiş, əks halda icarə haqqının məcburi qaydada tutulması və icarə
müqaviləsinin birtərəfli qaydada ləğvi ilə əlaqədar məhkəmədə iddia qaldırılacağı
barədə xəbərdarlıq edilmişdir.
«T.-N» MMC-nin şəxsi hesab vərəqəsindən görünür ki, cavabdehin 6.528,35
manat icarə üzrə borcu yaranmışdır.
Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 700-cü maddəsinə əsasən icarə
müqaviləsi əmlak kirayə müqaviləsidir. Bu müqaviləyə görə kirayəyə verən (icarəyə
verən) kirayəçiyə (icarəçiyə) icarəyə götürdüyü obyektdən və ya hüquqdan istifadə
ilə yanaşı bəhərdən istifadə etmək və gəlir götürmək hüququ da verir.
Azərbaycan Respublikasının «Torpaq icarəsi haqqında» Qanununun 23-cü
maddəsinə əsasən torpaq sahəsindən istifadəyə görə yaranmış icarə haqqını
vaxtında ödəmək icarəçinin vəzifəsidir. «Torpaq icarəsi haqqında» Azərbaycan

4
Respublikası Qanununun 23-cü maddəsinə əsasən qanunla müəyyən edilmiş hallar
istisna olunmaqla, dövlət mülkiyyətində olan torpaqların icarə haqları dövlət
büdcəsinə köçürülməlidir.
Həmin Qanunun 14-cü maddəsinin 10-cu abzasında qeyd edilmişdir ki, dövlət
mülkiyyətində olan torpaqların icarəyə verilməsindən daxilolmalara nəzarət müvafiq
icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən həyata keçirilir.
«Torpaq icarəsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq
edilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər barədə» Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
23.11.2005-ci il tarixli 321 saylı Fərmanına əsasən, 2006-cı ilin yanvarın 1-dən
«Torpaq icarəsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 14-cü maddəsinin
onuncu abzasında nəzərdə tutulmuş "müvafiq icra hakimiyyəti orqanı"nın
səlahiyyətlərini dövlət müəssisələri, özəlləşdirməyə açıq elan edilmiş və
özəlləşdirilən dövlət müəssisə və obyektlərinin altındakı torpaqlara münasibətdə
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Əmlakının İdarə Edilməsi üzrə Dövlət
Komitəsi, qalan torpaqlara münasibətdə isə Azərbaycan Respublikasının Vergilər
Nazirliyi həyata keçirir.
Birinci instansiya məhkəməsi tərəfindən iş materiallarına əsasən müəyyən
edilmişdir ki, B.Ş.İ.H. ilə cavabdeh «T.-N» MMC arasında 19.03.2004-ci il tarixdə
bağlanmış icarə müqaviləsinə əsasən 49 il müddətinə illik 842,36 manat (4.211.844
AZM) icarə haqqı ödəməklə icarəyə götürmüş, cavabdehin icarə üzrə 6.528,35
manat borcu yaranmışdır.
Məhkəmə kollegiyası işin yuxarıda qeyd olunan hallarına və sadalanan hüquq
normalarına əsasən hesab edir ki, 1-ci instansiya məhkəməsi, iş üzrə toplanmış
sübutlara hüquqi qiymət verərək haqlı olaraq belə nəticəyə gəlmişdir ki, Azərbaycan
Respublikasının V.N.B.Ş.V.D.nin iddiası təmin edilməli, cavabdeh «T.-N» MMCdən
dövlət büdcəsinə 6.528,35 manat məbləğində pul və 20 manat dövlət rüsumunun
tutulmalıdır.
Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsinin 14.2-ci
maddəsinə əsasən məhkəmə yalnız tərəflərin təqdim etdikləri sübutları araşdırmalı
və onlardan istifadə etməlidir.
Həmin Məcəllənin 80-cı maddəsinə əsasən məhkəmə işin gedişində təqdim
olunmuş ancaq o sübutları qəbul edir və nəzərə alır ki, onlar işdə tərəflərin
tələblərini müəyyən edən faktlarla və hallarla əlaqədardır.
Həmin Məcəllənin 88-ci maddəsinə əsasən məhkəmə sübutlara obyektiv,
qərəzsiz, hərtərəfli və tam baxdıqdan sonra həmin sübutlara tətbiq edilməli hüquq
normalarına müvafiq olaraq qiymət verir.
Həmin Məcəllənin 217.3-cü maddəsinə əsasən qətnamə iş üzrə müəyyən
edilmiş həqiqi hallara və tərəflərin qarşılıqlı münasibətinə uyğun əsaslandırılmalıdır.
Həmin Məcəllənin 217.4-cü maddəsinin tələbinə görə, məhkəmə öz
qətnaməsini yalnız məhkəmə iclasında tədqiq olunmuş sübutlarla əsaslandırır.
Həmin Məcəllənin 372.1-ci maddəsinə əsasən apellyasiya instansiyası
məhkəməsi tam hüquqlu məhkəmə kimi işə, işdə olan və əlavə təqdim olunmuş
sübutlar əsasında mahiyyəti üzrə baxır.

5
Yuxarıda qeyd olunanlara məcmu halında qiymət verən məhkəmə kollegiyası
hesab edir ki, 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsi hazırkı iş üzrə tərəflər
arasında mübahisəyə dair düzgün hüquqi nəticəyə gəlmiş, qəbul etdiyi qətnamə
qanunun normalarına uyğun əsaslandırılmışdır.
Belə halda məhkəmə kollegiyası birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsini
qanuni və əsaslı sayaraq hesab edir ki, apellyasiya şikayətinin dəlilləri həmin
qətnamənin ləğvi üçün əsas verə bilməz.
Göstərilənləri nəzərə alaraq və Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual
Məcəlləsinin 372, 382, 384, 392, 393 və 402-406-cı maddələrini rəhbər tutaraq
məhkəmə kollegiyası
q ə t e t d i :
Cavabdeh «T.-N» MMC tərəfindən verilmiş apellyasiya şikayəti təmin
edilməsin.
1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 2iqt(81)-1440/2012 saylı 29
avqust 2012-ci il tarixli qətnaməsi dəyişdirilmədən saxlanılsın.
Qətnamədən işdə iştirak edən şəxslərə rəsmi qaydada verildiyi gündən 2 (iki)
ay müddətinə Bakı Apellyasiya Məhkəməsi vasitəsi ilə Azərbaycan Respublikası Ali
Məhkəməsinə kassasiya şikayəti verilə bilər.