Pokaż treść!

— 56 —
Nic pospolitszego, jak liczne kamienie i głazy rozmaitej
wielkości, rozsiane po całej prawie Europie.
Można je znajdować na równinach, w warstwach napływowych,
można i w górzystych miéjscach, gdzie jednak
obecność ich jest trudną do wytłumaczenia.
W nauce wszystkie owe głazy i kamienie zwą się
ogólnie ,,napływem z północy“ a pojedynczo głazam
erratycznemi, błędnemi lub naniesionemi (polnemi) *).
Mnóstwo brył najrozmaitszych wymiarów, między
któremi są ważące po kilkanaście tysięcy centnarów **),
zalega równiny i płasko wzgórza Europy, Ameryki i Azyi.
Przekonano się, że można je spotykać od saméj północy
aż do 30 st. szerok. północnej, im bliżej ku równikowi,
tém rzadzéj. Rzecz najszczególniejsza, że głazy,
znajdujące się na bokach lub u podnóży gór, najczęściej
leżą na północnych pochyłościach, a tern samem na południu
lub południo-zachodzie skał z których pochodzą.
Im bliżej do bieguna, tém rozmiary tych okruchów
większe, a boki ich mniéj oszlifowane. W yglądają one
tak jak gdyby zostały świeżo ze skał wyłamane i przeniesione
ostrożnie w te miejsca, gdzie je obecnie znajdujemy.
Jednakże pochodzą one najczęściej z gór od­
*) T. Kjerulf dzieli kamienie erratyczne w swéj „Geologie des
Südlichen u n d M ittel N o r w e g e n Bonn, 1880, na Blöcke, to jest głazy
o kantach i bobach surowych — rozmiarów dużych (znać że te głazy nie
były toczone); na Scheuer steine, to jest głazy oszlifowane, Reibsteine—ka­
mienie polne, które przyjmowały udział w polerowaniu skał, i Rolsteine,
których kształty są obtoczone i okrągłe.
**) „P flugstein,“ w blizkosci Zurichu, wystaje nad ziemię na 60
stóp, a wagę jego obliczono na qo,ooo centarów.
http://rcin.org.pl