Pokaż treść!

More documents

Recommendations

Info

— 141 — „Wieleż w niewyczerpanych przerody zasobach, powiada Supiński *), wyśledziłby może rzeczy dla nas nowych, człowiek bogatszy od nas w zmysły? Szkłem uzbrojone oko dopatrzyło pogorzeliska na księżycu, plamy na słońcu, siedm barw w światła promyku, robaczki we krwi naszéj. Szczegóły te nie istniały dla starożytnych, a przecież istniały w przyrodzie. Odkrycia nasze nie zakończą się zapewne na tem; lecz wieleż mozébyc przedmiotów, stosunków, pojawów, ruchów, właściwości, czegoś na co język nie ma wyrazu, bo umysł niema pojęcia, — rzeczy odrębnej zupełnie natury, rzeczy i praw, których nigdy nie poznamy, bo one są nieprzystępnemu pięciu zmysłom naszym? Człowiek, któryby cudem, lub błędem przerody miał o jeden zmysł więcój od nas, posiadałby tem samem inne jeszcze czucie, o którem my sądzić nie możemy; — prawdopodobnie człowiek ten byłby wyż szym od nas.“ Jasnem ztąd będzie zdanie, że i pojęcia oraz przypuszczenia, oparte na pięciu naszych niedoskonałych zmysłach bywają niekiedy błędne, a rzadko doskonałe. W ytworzony na ich powadze obraz świata musi się niezmiernie różnić od rzeczywistości. Prawda że sztucznymi zmysłami jakie sobie wolą i rozumem buduje my **) coraz lepiéj i daléj spozieramy w świat wielki *) Pisma I. Sumińskiego. W yd. 3-cie 1883 r. tom I. Myśl ogólaa fizyologii wszechświata. Str. 113. •**) Sztucznemi zmysłami naszemi są: mikroskop, teleskop, spektroskop, chemiczne odczynniki, barometry, termometry, wszelkie fizyczne narzędzia służące do mierzenia czasu, przestrzeui, objętości, wagi, ciepła, ielorów , elektryczności i t. d. http://rcin.org.pl
— 142 — i mały, coraz więcej pojmujemy i zdobywając nowe widnokręgi myśli poznajemy z czasem błąd i prostujemy go, ale już z tego samego faktu wypływa pewnik, że nasza wiedza nie jest doskonałą, źe jest raczej mozolnie uzbieranym materyałem, na którym się wesprą wiadomości przez następne uzbierane wieki i wspólnie posłużą do wydania skończonego obrazu przyrody — o tyle przynajmniéj doskonałego, o ile w tajniki zewnętrznej przyrody, natura człowieka pozwoli sięgnąć. W wszech- świecie właściwie spoczywa cała wiedza, to jest czysta prawda. Jest ona olbrzymia i nieskończenie rozmaita w szczegółach. A choć istnieje w niéj plan według jednéj przewodniej myśli osnuty, plan ten jest dla nas nieprzystępnym, bo tak pomyślany rozlegle, że nie może się zmieścić w ograniczonem zmysłami pojęciu naszem. Podobnie, jak symfonia Beethowena nie może się zmieścić i być oddaną w jednym akordzie, tak i wszech- istnienie pomieścić się nie może w umyśle człowieka. Każdy pomysł lub przypuszczenie uczonego jest wzorzystą mozajką, ułożoną z drobnej massy faktów. I tylko fakta nie ulegają zmianom, bo są rzeczywiście niepodzielnemi cząstkami prawdy, żywcem pochwyconej. Są one małemi pewnikami. Można by je porównać do zgłosek wielkiéj księgi przyrody. Zgłoski te dostają nam się w posiadanie pojedynczo, nie spojone w wyrazy lub zdania. Liter takich wciąż nam przybywa. Zadaniem nauki jest właśnie ułożyć je w zdania i myśli takie, do jakich istotnie były użyte przez Autora przyrody. http://rcin.org.pl
Page 1 and 2:
http://rcin.org.pl
Page 3 and 4:
Z DZIWÓW PRZYRODY. http://rcin.org
Page 5 and 6:
IN S m e T ZOCA: .»OłCZNY POLSKIE
Page 7 and 8:
VI Wszak rachując się ściśle z
Page 9 and 10:
http://rcin.org.pl
Page 11 and 12:
X VI. Ziemia, jako pomnik pokryty n
Page 13 and 14:
Wszak już na pierwotnym człowieku
Page 15 and 16:
Zaprzeczyć istnienia Boga jest wie
Page 17 and 18:
słem znaczeniu tego wyrazu. Wszęd
Page 19 and 20:
http://rcin.org.pl
Page 21 and 22:
— 1 0 — nych podań zgodnie to
Page 23 and 24:
— 12 — Nasza nieświadomość n
Page 25 and 26:
— 14 — i na całej ziemi. Potrz
Page 27 and 28:
— 16 — dzy różnemi minerałam
Page 29 and 30:
http://rcin.org.pl
Page 31 and 32:
— 20 — Nauka, a raczéj filozof
Page 33 and 34:
— 22 Widzimy tysiące w milczeniu
Page 35 and 36:
— 24 — Nie będziemy też zast
Page 37 and 38:
— 26 — i inne pierwiastki. O il
Page 39 and 40:
— 28 — Jakim sposobem wytworzy
Page 41 and 42:
— 30 — liczbie osobników, w ni
Page 43 and 44:
giego czasu, tworzącego rozległą
Page 45 and 46:
— 34 — z różnych drzew, nale
Page 47 and 48:
36 — w geologii pod nazwą lodowe
Page 49 and 50:
— 38 — Przypuszczenia takie dob
Page 51 and 52:
— 40 — się wzięła woda, któ
Page 53 and 54:
— 42 — obszernej krytycznej i j
Page 55 and 56:
— 44 — nadto, jak powoli dział
Page 57 and 58:
— 46 — rżenia mata liczba isto
Page 59 and 60:
http://rcin.org.pl
Page 61 and 62:
— 50 — Ta sprzeczność uwydatn
Page 63 and 64:
— 52 — północy napotykamy dno
Page 65 and 66:
— 54 — dług. znajduje się odk
Page 67 and 68:
— 56 — Nic pospolitszego, jak l
Page 69 and 70:
— 58 — musi usuwacî przeszkod
Page 71 and 72:
— 60 — wem ciśnienia bardzo wi
Page 73 and 74:
— 62 — uczonych leży rozwiąza
Page 75 and 76:
64 — W obec tych faktów, najmocn
Page 77 and 78:
— 66 — zwolennicy wodnych rewol
Page 79 and 80:
— 68 — W podobny sposób stawio
Page 81 and 82:
— 70 — Hypoteza Adhémara tłum
Page 83 and 84:
_ 72 — astronom i matematyk Lever
Page 85 and 86:
http://rcin.org.pl
Page 87 and 88:
— 76 — czenia naukowe działaj
Page 89 and 90:
— 78 - - Kierunek Kordylierów ws
Page 91 and 92:
— 80 — Potopy ją nawet omijał
Page 93 and 94:
— 82 na i flora stanowiły by bar
Page 95 and 96:
— 84 — Najprzód nadbrzeżne do
Page 97 and 98:
— 86 — ła spustoszenia. Co to
Page 99 and 100:
— 88 — małe, i kiedy już koni
Page 101 and 102: Ale dosyć ! nie wchodźmy na manow
Page 103 and 104: — 92 — „W tym czasie musiałe
Page 105 and 106: http://rcin.org.pl
Page 107 and 108: — 96 — Nie sądźmy jednak, aby
Page 109 and 110: — 98 — według prawa Keplera, e
Page 111 and 112: — 100 — nazwą Zodyaka czyli
Page 113 and 114: — 102 — Siła ta sprawia -wacha
Page 115 and 116: — 104 — ych olbrzymiej długoś
Page 117 and 118: — lOG — wi, że nawet rozpuszcz
Page 119 and 120: — 108 — przyczynę, która poł
Page 123 and 124: — 112 — to jawne ślady wyschł
Page 125 and 126: — 114 — szerną równinę, pocz
Page 127 and 128: — 1 IG — m ało zbadanych okoli
Page 129 and 130: 118 — miała pozostać nietknięt
Page 131 and 132: — 120 — rupa lodu, pokrywająca
Page 133 and 134: — 122 — w Europie, Azyi i Amery
Page 135 and 136: — 124 — nych mieszkańców podn
Page 137 and 138: 126 Ziarno czystej nauki, po odrzuc
Page 139 and 140: — 128 — „To tóż mówił Bó
Page 141 and 142: — 130 — Mniemanie, że góry Ar
Page 143 and 144: źe człowiek nie posunie się w cy
Page 145 and 146: — 134 — Cieplik jest główną
Page 147 and 148: —■ 136 — Zkądźe w krôtkié
Page 151: — 140 — i znojem współtowarzy
Page 155 and 156: _ 144 — dla pojęć średnio-wyks
Page 157 and 158: — 146 — wionych zręcznie szumn
Page 159 and 160: Nie to 148 — Lecz to, gdzie duchy
Page 161 and 162: — 150 * % * I nie wiem, czemu Bó
Page 163: http://rcin.org.pl Biblioteka Muzeu
show all

Pokaż treść!

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?