Pokaż treść!

More documents

Recommendations

Info

— 119 — Nasuwa, się tedy pytanie, jakim sposobem owe odłamy na lód się dostały? Kapitan Ross dobrze rzecz objaśnił. Jakim się to dzieje sposobem, możemy się przekonać nawet z ob- serwacyi rzek naszych po nastaniu pierwszych silnych mrozów. W tedy dno rzeki i boki koryta prędzej się oziębiają, niż bieżąca woda. Otóż woda, stykając się z oziębionym korytem lodowacieje i grudki lodu przy- marzają do kamyczków i żwiru. Jeżeli kamyk nie jest zbyt ciężki i łatwo daje się oderwać, bryłka lodu wzrósłszy do pewnej objętości, odrywa się i unosi kamyk na powierzchnią wody, na którśj kamyk niedługo bawi — wkrótce bowiem lód topnieje i pociągnięty ciężarem kamyka idzie na dno. Te same koleje przechodziły i wielkie głazy przybiegunowe, pływające na lodach. Lecz nie sądźmy, aby nasze wody tylko drobniutkim kamykom dać mogły radę. Zamiast opisania, •w jaki sposób erratyczne kamienie zostały przeniesione za pomocą lodów, przytoczymy tu opowiadanie autora Dziwów świata pierwotnego o wypadku, który miał sposobność naocznie sprawdzić. W okolicy Chełmna, nad dolną Wisłą, pewien właściciel wsi odgraniczył swą łąkę kamieniami, mają- cemi każdy po kilka stóp sześciennych objętości; a po nieważ w tych okolicach kamienie takie są dość cenne—kazał je wkopać w ziemię tak, że wystawały z niéj zaledwie na kilka cali. Podczas jednéj ostréj zimy, wody stojące na łące z przyczyny wezbrania Wisły, zamarzły do dna i nie puściły aż na wiosnę, gdy sko http://rcin.org.pl
— 120 — rupa lodu, pokrywająca łąkę została przez przybierającą wodę podmytą i połamaną. Gdy nareszcie kry i woda spłynęły, spostrzeżono, że po kamieniach granicznych pozostały tylko niezagrzebaae doły. Kamienie zaś znaleziono porozrzucane na łące, poniżej miejsc, zkąd wyrwane zostały. Tego figla spłatał lód, który wyrwał z gruntu wmarzłe w swą masę głazy i unosił dopóty, dopóki nie połamał się na kry, które już były zbyt słabe do utrzymania tak znacznego ciężaru. Autor dodaje, źe ośm koni niewyciągnęłoby każdego z tych kamieni; kry jednak potrafiły to zrobić. Poznawszy potężną siłę lodu, możemy łatwo pojąć, jakim sposobem niektóre wielkie głazy były odrywane od skał za przypływem wód potopu i rozniesione po dolinach i górach tam, gdzie obecnie leżą. Gdyby się znalazł ktoś, powątpiewający o możności dźwignięcia przez bryły lodu tak olbrzymich gła zów, jak Pflugstein — to niech będzie przekonany, że nie takie ale dziesięć razy większe odłamy z łatwością mogą odbywać kilkudziesięcio-milowe podróże na lodzie. Dnia 9-go Lutego 1838 r., D um ont d' Urville widział i zmierzył pływającą lodową górę, na 11,000 sążni długą, a na 100 stóp wznoszącą się ponad powierzchnią morza, ze ścianami zupełnie pionowemi. Podtug jego obliczeń, część bryły lodu nad wodą ma się do reszty, ukrytéj pod powierzchnią morza, jak 1 do 7: podług innych postrzegaczy jak 1 do 4, a nawet jak ï do 12. http://rcin.org.pl
Page 1 and 2:
http://rcin.org.pl
Page 3 and 4:
Z DZIWÓW PRZYRODY. http://rcin.org
Page 5 and 6:
IN S m e T ZOCA: .»OłCZNY POLSKIE
Page 7 and 8:
VI Wszak rachując się ściśle z
Page 9 and 10:
http://rcin.org.pl
Page 11 and 12:
X VI. Ziemia, jako pomnik pokryty n
Page 13 and 14:
Wszak już na pierwotnym człowieku
Page 15 and 16:
Zaprzeczyć istnienia Boga jest wie
Page 17 and 18:
słem znaczeniu tego wyrazu. Wszęd
Page 19 and 20:
http://rcin.org.pl
Page 21 and 22:
— 1 0 — nych podań zgodnie to
Page 23 and 24:
— 12 — Nasza nieświadomość n
Page 25 and 26:
— 14 — i na całej ziemi. Potrz
Page 27 and 28:
— 16 — dzy różnemi minerałam
Page 29 and 30:
http://rcin.org.pl
Page 31 and 32:
— 20 — Nauka, a raczéj filozof
Page 33 and 34:
— 22 Widzimy tysiące w milczeniu
Page 35 and 36:
— 24 — Nie będziemy też zast
Page 37 and 38:
— 26 — i inne pierwiastki. O il
Page 39 and 40:
— 28 — Jakim sposobem wytworzy
Page 41 and 42:
— 30 — liczbie osobników, w ni
Page 43 and 44:
giego czasu, tworzącego rozległą
Page 45 and 46:
— 34 — z różnych drzew, nale
Page 47 and 48:
36 — w geologii pod nazwą lodowe
Page 49 and 50:
— 38 — Przypuszczenia takie dob
Page 51 and 52:
— 40 — się wzięła woda, któ
Page 53 and 54:
— 42 — obszernej krytycznej i j
Page 55 and 56:
— 44 — nadto, jak powoli dział
Page 57 and 58:
— 46 — rżenia mata liczba isto
Page 59 and 60:
http://rcin.org.pl
Page 61 and 62:
— 50 — Ta sprzeczność uwydatn
Page 63 and 64:
— 52 — północy napotykamy dno
Page 65 and 66:
— 54 — dług. znajduje się odk
Page 67 and 68:
— 56 — Nic pospolitszego, jak l
Page 69 and 70:
— 58 — musi usuwacî przeszkod
Page 71 and 72:
— 60 — wem ciśnienia bardzo wi
Page 73 and 74:
— 62 — uczonych leży rozwiąza
Page 75 and 76:
64 — W obec tych faktów, najmocn
Page 77 and 78:
— 66 — zwolennicy wodnych rewol
Page 79 and 80: — 68 — W podobny sposób stawio
Page 81 and 82: — 70 — Hypoteza Adhémara tłum
Page 83 and 84: _ 72 — astronom i matematyk Lever
Page 85 and 86: http://rcin.org.pl
Page 87 and 88: — 76 — czenia naukowe działaj
Page 89 and 90: — 78 - - Kierunek Kordylierów ws
Page 91 and 92: — 80 — Potopy ją nawet omijał
Page 93 and 94: — 82 na i flora stanowiły by bar
Page 95 and 96: — 84 — Najprzód nadbrzeżne do
Page 97 and 98: — 86 — ła spustoszenia. Co to
Page 99 and 100: — 88 — małe, i kiedy już koni
Page 101 and 102: Ale dosyć ! nie wchodźmy na manow
Page 103 and 104: — 92 — „W tym czasie musiałe
Page 107 and 108: — 96 — Nie sądźmy jednak, aby
Page 109 and 110: — 98 — według prawa Keplera, e
Page 111 and 112: — 100 — nazwą Zodyaka czyli
Page 113 and 114: — 102 — Siła ta sprawia -wacha
Page 115 and 116: — 104 — ych olbrzymiej długoś
Page 117 and 118: — lOG — wi, że nawet rozpuszcz
Page 119 and 120: — 108 — przyczynę, która poł
Page 123 and 124: — 112 — to jawne ślady wyschł
Page 125 and 126: — 114 — szerną równinę, pocz
Page 127 and 128: — 1 IG — m ało zbadanych okoli
Page 129: 118 — miała pozostać nietknięt
Page 133 and 134: — 122 — w Europie, Azyi i Amery
Page 135 and 136: — 124 — nych mieszkańców podn
Page 137 and 138: 126 Ziarno czystej nauki, po odrzuc
Page 139 and 140: — 128 — „To tóż mówił Bó
Page 141 and 142: — 130 — Mniemanie, że góry Ar
Page 143 and 144: źe człowiek nie posunie się w cy
Page 145 and 146: — 134 — Cieplik jest główną
Page 147 and 148: —■ 136 — Zkądźe w krôtkié
Page 151 and 152: — 140 — i znojem współtowarzy
Page 153 and 154: — 142 — i mały, coraz więcej
Page 155 and 156: _ 144 — dla pojęć średnio-wyks
Page 157 and 158: — 146 — wionych zręcznie szumn
Page 159 and 160: Nie to 148 — Lecz to, gdzie duchy
Page 161 and 162: — 150 * % * I nie wiem, czemu Bó
Page 163: http://rcin.org.pl Biblioteka Muzeu
show all

Pokaż treść!

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?