Autori: Mr Hristina Radovanović Jovin Mr Zorana ... - Vojvodina

RS AP Vojvodina
Pokrajinski sekretarijat za zaštitu za titu
životne ivotne sredine i održivi odr ivi razvoj
Autori:
Mr Hristina Radovanović Radovanovi Jovin
Mr Zorana Georgijev

• oko 20 % naselja nema organizovano vodosnabdevanje
(više od 190.000 stanovnika)
upravljanje vodovodima
Mesne
zajednice
49%
51%
Javna
preduzeća
• 100% izvora vode za piće je iz podzemnih voda (arteske & pliocenske
izdani). Ukupno zahvatanje je oko 6,8 m 3 /s (81% javno
vodosnabdevanje)
• Najviše se eksploatiše osnovna izdan 44%
Izvor: Strategija vodosnabdevanja i zaštite voda u AP Vojvodini, decembar 2009

Prva + osnovna izdan,
14%
Osnovna + plioc.
izdani, 7%
Pliocene izdani, 12%
Eksploatacija po regionima
Prva izdan, 24%
Osnovna izdan, 44%
Banat, 31%
Eksploatacija po
vodonosnim kompleksima
Srem, 12%
Bačka, 57%

Seoska naselja
15%
Gradska naselja i
opštinski centri 85%
• Neadekvatan hemijski status podzemnih voda (visok visok sadržaj sadr aj OM, OM,
gvožžđa gvo đa, , amonijaka, amonijaka, arsena... arsena... & & visoka visoka ukupna ukupna mineralizacija...)
mineralizacija...)
• Nedovoljan broj postrojenja za pripremu vode za piće pi e (ukupno 18) 18
& neadekvatan tretman prerade vode
Brzo obnovljive
izdani
38%
Sporo
obnovljive
izdani 62%

OVK - Glavni izvor vodosnabdevanja
stanovništva (visok sadržaj POM, gvožđa,
amonijaka, arsena & ponegde visoka
ukupna mineralizacija...)
Slobodne izdani - površinski povr inski slojevi zemljišta zemlji ta
izloženi izlo eni zagađenju i koriste se samo one u
priobalju reka (visok sadržaj sadr aj OM, OM,
Fe, Fe, NH3, NH3,
Mn Mn & & visoka visoka ukupna ukupna mineralizacija...)
mineralizacija...)
Kvalitet podzemnih voda
NAJBOLJI: NAJBOLJI Srem,
Jugoistočni Banat (područje Vršca)
NAJLOŠIJI:
NAJLO IJI: Srednji i
Severni Banat
Pliocenske izdani - limitirane količine i kvalitet i Zapadna Bačkaj
vode (visok sadržaj gvožđa, mangana & visoka
ukupna mineralizacija)

Izvor: Strategija vodosnabdevanja i zaštite voda u AP Vojvodini, decembar 2009

Izvor: Strategija vodosnabdevanja i zaštite voda u AP Vojvodini, decembar 2009

Najčešći uzroci
PREPORUKE
neispravnosti: koliformne i
koliformne fekalne bakterije Rekonstrukcija distributivnih sistema
i aerobne mezofilne i poboljšanje pobolj anje procesa dezinfekcije
bakterije...
% mikrobiološke neispravnosti 2006. godina
35
30
25
20
15
10
5
0
33
6
18
Severnobanatski
27
Srednjebanatski
31
Južnobanatski
Najlošije stanje:
Južna Bačka i Srednji Banat
21
Sremski
8
okruzi
Izvor: Strategija vodosnabdevanja i zaštite voda u AP Vojvodini, decembar 2009

Najčešći uzroci
PREPORUKE
neispravnosti: povećan
sadržaj Fe, Mn, NH3, POM, Neophodno je inovirati, a gde ne
As & Na
postoje potrebno je uvesti tehnologije
prerade vode
% fizičko-hemijske neispravnosti 2006. godine
120
100
80
60
40
20
0
77
92 94 98 100
Severnobanatski
Srednjebanatski
Najlošije stanje:
Srednji i Severni Banat
Južnobanatski
88
Sremski
25
okruzi
Izvor: Strategija vodosnabdevanja i zaštite voda u AP Vojvodini, decembar 2009

Razvoj lokalnih
vodovoda
Razvoj vodovodnih
mikrosistema (2
ili 3 naselja)
vodosnabdevanje
Razvoj
mikroregionalnih
vodovodnih
sistema
Razvoj regionalnih vodovodnih
sistema
Povezivanje svih vodovodnih sistema u jedinstven
vodovodni sistem
2009 .
2030.
Izvor: Strategija vodosnabdevanja i zaštite voda u AP Vojvodini, decembar 2009

Vodotok/područje
Prosečne vode (m 3 /s) Male vode (m 3 /s)
Tranzitne Sopstvene Tranzitne Sopstvene
Dunav sa Dravom 2824 1094,5 7600
Kanal Baja-Bezdan i Plazović
potok
2 0
Tisa sa Begejom 789 5,5 126,3 4000
Tamiš 37 9,0 0,3 900
Bačka i Banat 24,5 1,3
Srem 13,0 0,5
Brzava, Moravica, Karaš, Nera 35 3,8
Sava 1532 270,6 6800
UKUPNO (m 3 /s) 5219 52 1495,5
Velike
vode
(1%)
(m 3 /s)
tranzitne
prosečne
vode 100x
veće od
sopstvenih
Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi

Vodna tela u Vojvodini: I-II klasa kvaliteta (pokazatelji kiseonično
nutrijentnog režima)
Najveća odstupanja:vodotoci sa manjom sposobnošću biološkog prečišćavanja
(HS DTD, Plovni Begej, Begej, Krivaja...)
100%
80%
60%
40%
20%
0%
23 25 32 42 35 38 40 37
42 32
37 32 43 30 35 30
7
12
5
17
8
9
9
14
10
8
11 16 20 15 20 26 28
27 24
65
73
78
31 32
9 13 20 25
250 257 305 292 286 310 283
283 286
239 268 243 241 239 257
207 220 215
244
240 234
241
230 234
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2001
2002
2003
2004
49
2005
76
2006
90 92
rastvoreni kiseonik organske materije nutrijenti
Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi
2007
2008
V
III‐IV
I‐II

Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi

Značajno Zna ajno zagađen sediment organskim materijama
(mineralna ulja, PAH, PCB, pesticidi) i toksičnim toksi nim metalima-
uticaj naselja, industrije, poljoprivrede, saobraćaja,
saobra aja,
prekogranični prekograni ni uticaj...
Najugroženiji Najugro eniji lokaliteti: Kanal Vrbas-Bezdan, Vrbas Bezdan, Begej,
Plovni Begej,Kudoš, Begej,Kudo , Nadela, Krivaja...
Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi

Ukupna Ukupna produkcija produkcija
otpadnih otpadnih voda voda
(komunalne (komunalne &&
industrijske)>5
miliona miliona ES ES (40% (40% od od
stanovnišštva)
stanovni tva)
Registrovano 503 zagađivača
Poljoprivreda
22%
Naselja
9%
Ostalo
4%
Industrija
65%
Najznačajniji
industrijski zagađivači
80% ukupnog
zagađenja potiče iz
prehrambene
industrije
KONCENTRISANI (naselja,
industrija...) i DIFUZNI IZVORI
ZAGAĐENJA (poljoprivreda, deponije...)
Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi

• Poljoprivreda je najveći najve i izvor zagađenja azotom (39%) i
fosforom (32%) u Dunavskom basenu
•Uzrok Uzrok je loša lo a manipulacija stajnjakom i tečnim te nim otpadom
koji se generiše generi e prilikom uzgoja stoke

•Nedovoljan & neadekvatan
tretman otpadnih voda –
(samo 31% zagađivača sa
tretmanom- 54% sa
primarnim tretamnom;
•samo 3 PPOV prerađuju
otpadni mulj
Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi

• Preččiiššććava Pre ava se se samo samo 10% 10% (kapacitet ( kapacitet izgrađenih izgrađenih
postrojenja postrojenja O,5 O,5 miliona miliona ES) ES)
• Samo Samo 11% 11% stanovnišštva stanovni tva je je priključčeno priklju eno na na PPOV PPOV
(7% (7% stanovnišštva stanovni tva na na postrojenja postrojenja u u funkciji) funkciji)
• Trajno Trajno van van pogona pogona 11 11 postrojenja
postrojenja
Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi

• 30% stanovnika je
priključeno na
kanalizaciju
• Manje od 10%
naselja ima neki vid
kanalizacije
Izvor: Studija o stanju životne sredine u APV, u štampi

Ona je morska smeša sme a iz koje smo nastali,
pulsirajući pulsiraju i cirkulatorni sistem sveta.
Svoje civilizacije zasnivamo na obalama mora
i velikih reka.
Naš Na najdublji strah je da imamo premalo –
ili previše previ e vode.
Barbara Kingsolver
(National Geographic- ASpecial Issue-WATER our thirsty world, April 2010)