Włóknisty polip zapalny żołądka – opis przypadku

Włóknisty polip zapalny żołądka 125
PRACE KAZUISTYCZNE
Włóknisty polip zapalny żołądka – opis przypadku
PRZEMYSŁAW JACEK GALBFACH, PIOTR GUSTAW NARBUTT, MICHAŁ ŁUKASZ MIK,
RADZISŁAW TRZCIŃSKI, ADAM JANUSZ DZIKI
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej, kierownik: prof. dr hab. med. A.J. Dziki
Włóknisty polip zapalny żołądka – opis przypadku
Galbfach P.J., Narbutt P.G., Mik M.Ł., Trzciński R., Dziki A.J.
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej,
e-mail: pgalbfach@wp.pl
Włóknisty polip zapalny jest rzadką nienowotworową zmianą o nieustalonej
etiologii, lokalizowaną najczęściej w okolicy okołoodźwiernikowej
żołądka. Histologicznie zmiany są zbudowane przeważnie
z jednojądrowych wrzecionowatych komórek układających się w luźne,
rozległe wiązki lub z wirowych struktur skręconych spirali z obfitą
eozynochłonną cytoplazmą. Wykazują ujemne barwienie dla białka
S-100 i desminy oraz dodatnie dla CD- 34. Objawy są uzależnione
od lokalizacji zmiany i jej wielkości. Przedstawiamy opis 50-letniej
chorej z objawami niedokrwistości i bólami brzucha oraz z guzem
żołądka wielkości 60x50x40 mm. Wygląd śródoperacyjny zmiany
nie wskazywał na jej złośliwy charakter. U chorej wykonano resekcję
żołądka sposobem Hofmeistera-Finsterera. W badaniu histopatologicznym
zmiana okazała się włóknistym polipem zapalnym żołądka.
W czasie dwuletniej obserwacji nie stwierdzono nawrotu.
Objawy kliniczne wywołane dużym włóknistym polipem zapalnym
żołądka są podobne jak w przypadku raka żołądka i mogą budzić
podejrzenie występowania tego nowotworu. Resekcja żołądka z zachowaniem
marginesu 2-3 cm niezmienionej ściany jest wystarczającym
radykalnym postępowaniem w przypadku dużego włóknistego
polipa zapalnego żołądka.
Słowa kluczowe: włóknisty polip zapalny, żołądek, odźwiernik
Pol. Merk. Lek., 2009, XXVI, 152, 125
Włóknisty polip zapalny jest rzadko spotykaną łagodną zmianą
występującą w przewodzie pokarmowym. Najczęściej jest
zlokalizowany w żołądku i w jelicie cienkim [1], rzadziej w
jelicie grubym [2] i przełyku [3]. Opisywano również polipy
tego typu o lokalizacji poza przewodem pokarmowym – w
pęcherzu moczowym [4]. Włókniste polipy zapalne stanowią
4,5% wszystkich zmian polipowatych żołądka [5, 6]. Podawane
w piśmiennictwie polipy są zazwyczaj niewielkimi zmianami
usuwanymi endoskopowo. W naszym przypadku zmiana
miała duże rozmiary. Przed zabiegiem operacyjnym budziła
podejrzenie, że jest złośliwym guzem nowotworowym.
Tak dużego rozmiaru włókniste polipy zapalne żołądka opisywane
były bardzo rzadko.
OPIS PRZYPADKU
Chora A.K. lat 50 (numer historii choroby 3999/05/05) została
przyjęta do kliniki z powodu niedokrwistości (RBC – 2,77,
HGB – 7,0) i dolegliwości bólowych brzucha z podejrzeniem
guza żołądka. W wywiadzie stwierdzono występowanie dolegliwości
bólowych brzucha od około sześciu miesięcy w
lewym nadbrzuszu, niezwiązane z przyjmowaniem pokarmów.
Od kilku tygodni narastało osłabienie oraz pojawiły się stany
podgorączkowe. W chwili przyjęcia do szpitala skóra chorej
Inflammatory fibroid polyp of the stomach – a case report
Galbfach P.J., Narbutt P.G., Mik M.Ł., Trzciński R., Dziki A.J.
Medical University of Łódź, Poland, Department of General and
Colorectal Surgery, e-mail: pgalbfach@wp.pl
Inflammatory fibroid polyp of the stomach is a rare benign mass of
unknown etiology, mostly located within the pyloric area. Histopathological
findings mainly reveal the presence of mononuclear fusiforme
cells forming loose extensive bundles or rotary structures of
rotated spirals with abundant amount of eosinophilic cytoplasm.
These cells are negatively stained for S-100 protein and desmine
and positively stained for CD-34. Symptoms of the disease depend
on the localization and the size of the polyp. We report a case of
50-year-old woman with a large inflammatory fibroid polyp with a
diameter of 60x50x40 mm imitating benign gastric tumour. She mainly
suffered from abdominal pain and lab tests revealed symptoms
of severe anaemia. We performed partial gastrectomy with Hofmeister-Finsterer
modification. Postoperative pathological findings certified
sings of inflammatory fibroid polyp. During the two year followup
period we did not report any signs of recurrence or dissemination.
Clinical manifestation of large inflammatory fibroid polyp of the stomach
can imitate symptoms of gastric cancer. Partial gastrectomy
with an unaltered, healthy wall margin of 2 to 3 cm is sufficient, curative
treatment modality in such cases.
Key words: inflammatory fibroid polyp, stomach, pylorus
Pol. Merk. Lek., 2009, XXVI, 152, 125
była blada, chłodna i wilgotna. Ciśnienie tętnicze wynosiło
120/80, tętno 88/min było miarowe, słabo wypełnione. Brzuch
był miękki. Chora odczuwała ból po ucisku w lewym nadbrzuszu.
Nie występowały objawy otrzewnowe, a perystaltyka
była prawidłowa. W obrębie jamy brzusznej nie stwierdzono
palpacyjnie oporów patologicznych. W badaniu per
rectum w zasięgu palca badającego nie stwierdzono zmian
patologicznych, na rękawiczce pozostał ślad prawidłowego
brązowego stolca. W chwili przyjęcia nie zaobserwowano
krwawienia. W wyniku USG jamy brzusznej stwierdzono w
dolnej części trzonu i części przedodźwiernikowej żołądka –
na jego ścianie przedniej – lity, hypoechogeniczny guz o wymiarach
60x44x43 mm i regularnym zarysie brzegów. Pozostałe
narządy jamy brzusznej były bez zmian. W gastofiberoskopii
w części przedodźwiernikowej zaobserwowano obły
guz średnicy około 6x4 cm barwy szarożółtawej z licznymi
nadżerkami, wychodzący ze ściany przedniej żołądka. Pobrano
wycinki do badania histopatologicznego – nie stwierdzono
komórek nowotworowych. Chora została zakwalifikowana
do zabiegu operacyjnego. Przed zabiegiem, z powodu
znacznej anemizacji, przetoczono dwie jednostki masy erytrocytarnej.
Po otwarciu jamy brzusznej stwierdzono guz zlokalizowany
powyżej odźwiernika na przedniej ścianie żołądka,
nieprzekraczający jego ściany. Śródoperacyjny wygląd
guza nie wskazywał na złośliwy jego charakter. Wykonano

126
resekcję żołądka wraz z guzem sposobem Hofmeistera-Finsterera.
Pozostawiono dren w okolicy kikuta dwunastnicy,
który usunięto w drugiej dobie po zabiegu. Preparat żołądka
rozcięto. Na przedniej ścianie stwierdzono guz wielkości
60x50x40 mm na szerokiej podstawie, niezmieniający śluzówki
żołądka i nieprzechodzący na zewnątrz ściany. W badaniu
histopatologicznym nr 5295-5309/05 wykazano guz
zbudowany z komórek wrzecionowatych [CD34(+)] z rozproszonymi
naciekami z komórek limfoidalnych oraz granulocytów
kwasochłonnych (inflammatory fibroid polyp). Chora była
kontrolowana po 3, 6 i 24 miesiącach. Nie stwierdzono dolegliwości
oraz cech wznowy.
OMÓWIENIE
Zmiana typu polip zapalny została opisana po raz pierwszy
przez Vanek w 1949 roku jako „podśluzowy ziarniniak z naciekiem
kwasochłonnym” [7]. Nazwę włóknistego polipa zapalnego
(inflammatory fibroid polyp) zaproponowali Helwig i
Ranier w 1956 roku [8]. Nazwa ta została zaakceptowana i
jest używana do dzisiaj.
Choroba nie ma związku z płcią, a najwięcej zachorowań
występuje w 5. i 6. dekadzie życia [9]. Morfologicznie zmiana
ma postać polipa o różnej szerokości podstawy, występującego
w przewodzie pokarmowym – najczęściej w żołądku
(70%), gdzie jest zlokalizowany zwykle w części odźwiernikowej,
i w jelicie krętym (20% przypadków) [1]. Zmiana jest
zwykle pojedyncza, sferycznego lub jajowatego kształtu, szarej
lub żółtawoszarej barwy, zwykle z częściowym owrzodzeniem
powierzchni. Polip powstaje z obszaru podśluzówkowego
i uwypukla się w stronę światła przewodu pokarmowego
[10]. Prawdopodobnie powstaje jako efekt oddziaływania
niespecyficznych bodźców drażniących i zapalnych [11]. Histogeneza
jest nadal kontrowersyjna. Najczęściej wskazuje
się na fibroblastyczną [12] lub fibrohistocytarną naturę zmiany
[13]. Sugerowano także, że włókniste polipy zapalne mogą
pochodzić z subpopulacji śródmiąższowych komórek dendrytycznych
[14]. Histologicznie zmiany są zbudowane najczęściej
z jednojądrowych wrzecionowatych komórek układających
się w luźne, rozległe wiązki lub z wirowych struktur
skręconych spirali z obfitą eozynochłonną cytoplazmą. Wykazują
ujemne barwienie dla białka S-100, będącego markerem
komórek pochodzenia nerwowego, oraz dla desminy jako
markera komórek pochodzenia mięśniowego [2, 3], natomiast
dodatnie dla CD-34 [14].
Objawy kliniczne są niespecyficzne. Ich rodzaj i natężenie
są uzależnione od lokalizacji oraz wielkości zmiany. Najczęściej
są to dolegliwości bólowe brzucha, krwawienie, niedokrwistość
oraz objawy wgłobienia i niedrożności [15]. Najsilniejsze
dolegliwości bólowe brzucha i objawy niedrożności
występują w przypadku lokalizacji zmiany w jelicie cienkim.
Gdy zmiana jest zlokalizowana w przełyku, może występować
dysfagia oraz objawy refluksu żołądkowo-przełykowego
[3]. Zmiany zlokalizowane w żołądku są stwierdzane zwykle
w gastrofiberoskopii. Duże zmiany mogą być uwidocznione
w USG bądź TK, tak jak miało to miejsce w opisywanym
przypadku. Włókniste polipy zapalne niewielkich rozmiarów
mogą być usuwane metodą endoskopową. Usuwa się
polipy na wąskiej szypule, które nie budzą podejrzeń złośliwego
nowotworzenia. Należy jednak pamiętać o dokładnym
usunięciu zmiany ze względu na możliwość nawrotów [16].
P.J. Galbfach i wsp.
Zmiany na szerokiej podstawie oraz o dużej średnicy powinny
być leczone operacyjnie. Rozległość wykonanej operacji
jest uzależniona od położenia zmiany, szerokości jej podstawy
i wielkości. Nawroty opisywano po usunięciu polipów zapalnych
metodą endoskopową. Nieusunięte w całości mają
tendencję do szybkiego wzrostu. Wznowy są rozpoznawane
zwykle w okresie do roku od momentu usunięcia pierwotnej
zmiany. Najczęściej wymagają wówczas leczenia operacyjnego,
pozwalającego na doszczętne wycięcie zmiany z pewnym
marginesem niezmienionych ścian żołądka [14].
WNIOSKI
1. Objawy kliniczne wywołane dużym włóknistym polipem
zapalnym żołądka są podobne jak w przypadku raka żołądka
i mogą budzić podejrzenie występowania tego nowotworu.
2. Resekcja żołądka z zachowaniem marginesu 2-3 cm niezmienionej
ściany jest wystarczającym radykalnym postępowaniem
w odniesieniu do dużego włóknistego polipa
zapalnego żołądka.
PIŚMIENNICTWO
1. Blackshaw A.J., Lewison R.A.: Eosinophilic infiltrates of the gastrointestinal
tract. J. Clin. Pathol., 1986, 39, 1-7.
2. Ng C., Lam K.Y., Gupta T.S., Ho Y.H.: Inflammatory fibroid polyp of the
caecum in a patient with neurofibromatosis. Ann. Acad. Med. Singapore,
2004, 33, 797-799.
3. Godey S.K., Diggory R.T.: Inflammatory fibroid polyp of the oesophagus.
World J. Surg. Oncology, 2005, 3, 30.
4. Fogt F., Zimmerman R.L., Buyske J.: Inflammatory fibroid polyp of the
gallblader. Histopathology, 1998, 33, 583-584.
5. Stolte M., Sticht T., Eidt S. i wsp.: Frequency, location, and age and sex
distribution of various types of gastric polyp. Endoscopy, 1994, 26, 659-
665.
6. Stolte M., Finkenzeller G.: Inflammatory fibroid polyp of the stomach. Endoscopy,
1990, 22, 203-207.
7. Vanek J.: Gastric submucosal granuloma with eosinophilic infiltration. Am.
J. Pathol., 1949, 25, 397-407.
8. Helwig E.B., Ranier A.: Inflammatory fibroid polyps of the stomach. Surg.
Gynecol. Obstet., 1953, 96, 355-367.
9. Kolodziejczyk P., Yao T., Tsuneyoshi M.: Inflammatory fibroid polyp of the
stomach: a special reference to an immunohistochemical profile of 42
cases. Am. J. Surg. Pathol., 1993, 17, 1159-1168.
10. Livolsi V.A., Perzin K.H.: Inflammatory pseudotumours (inflammatory fibrous
polyps) of the small intestine. A clinicopathologic study. Am. J. Dig.
Dis., 1975, 20, 325-336.
11. Trillo A.A., Rowden G.: The histogenesis of inflammatory fibroid polyps
of the gastrointestinal tract. Histopathology, 1991, 19, 431-436.
12. Wille P., Borchard F.: Fibroid polyps of intestinal tract are inflammatoryreactive
proliferations of CD 34 – positive perivascular cells. Histopathology,
1998, 32, 498-502.
13. Van de Rijn M., Hendrickson M.R., Rouse R.V.: An immunohistochemical
study of inflammatory fibroid polyps of the gastrointestinal tract. Appl.
Immunohistochem. Mol. Morphol., 1994, 2, 54-59.
14. Kim M.K., Higgins J., Cho E.Y., Ko Y.H., Oh Y.L.: Expression of CD-34,
bcl-2, and kit-inflammatory fibroid polyps of the gastrointestinal tract. Appl.
Immunohistochem. Mol. Morphol., 2000, 8, 147-153.
15. Gupta R.S.: Inflammatory fibroid polyps of the gastrointestinal tract. Pathologe,
2001, 22, 333-338.
16. Zinkiewicz K., Zgodziński W., Dąbrowski A., Szumiło J., Ćwik G., Wallner
G.: Recurrent inflammatory fibroid polyp of cardia: a case report. World J.
Gastroenterol., 2004, 10, 767-768.
Otrzymano 22 kwietnia 2008 r.
Adres: Przemysław Galbfach, Klinika Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej, Uniwersytecki
Szpital Kliniczny nr 5, 90-647 Łódź, plac Hallera 1, tel. 042 639 30
75, faks 042 639 30 76, e-mail: pgalbfach@wp.pl