Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

Du lịch sinh thái ở các khu bảo tồn thiên nhiên
Đối với DLST tại các khu BTTN có thể sử dụng mẫu sau để điều tra cơ bản:
• Tiềm năng gì về tự nhiên và văn hoá hấp dẫn du khách. Ví dụ: Các loài quý hiếm hoặc
đặc hữu, loài thú lớn (hổ, voi, cá mập), sinh cảnh hấp dẫn (rạn san hô, rừng nhiệt đới),
đa dạng sinh học, thắng cảnh hùng vĩ, di tích lịch sử hoặc đương đại được quốc gia và
quốc tế công nhận, công trình văn hoá đặc sắc.
• Khả năng tiếp cận của du khách.
• Bảo vệ khỏi những tác động của du khách nhằm duy trì mức độ bảo tồn.
• Các vấn đề liên quan đến an ninh mà chính quyền và cán bộ địa phương không thể
kiểm soát hiệu quả.
• Năng lực của khu BTTN trong quản lý việc xây dựng và giám sát chương trình DLST.
• Mong muốn được tài trợ phát triển DLST hợp lý.
• Giám đốc khu BTTN, công ty điều hành du lịch và cộng đồng có sẵn lòng thay đổi theo
yêu cầu của DLST không, ví dụ như ít tác động, hoạt động theo nhóm nhỏ, giám sát
tác động, làm việc và liên kết với cộng đồng?
• Tổ chức tham quan du lịch có cải thiện công tác bảo tồn không?
• Nếu những câu hỏi trên nhận được các câu trả lời tích cực, chúng ta có thể tiếp tục
tiến hành DLST tại khu vực đó và tiến hành bước tiếp theo.
Phân tích và tổng hợp
Giai đoạn này bao gồm các nội dung hiện trạng phát triển DLST và lịch sử phát triển của nó,
các lực cản chính đối với phát triển du lịch, triển vọng, và tiềm năng cho phát triển DLST. Giai
đoạn này cũng nên mô tả đặc tính chung của du lịch, các quy định và pháp luật các khuyến
khích tài chính và thuế hiện hành có liên quan. Các chính sách và biện pháp cần thiết để bảo
vệ di sản văn hoá và tự nhiên của quốc gia, và các phương tiện liên quan nên được phân tích.
Các vấn đề khác cần được cân nhắc bao gồm: ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp của du lịch,
DLST lên tổng thu nhập quốc gia, nguồn ngoại tệ, công ăn việc làm, môi trường thiên nhiên,
công nghiệp, giữ gìn các bản sắc văn hoá, v..v...
Phân tích thị trường DLST thông qua tiến hành điều tra thị trường đối với các đặc điểm của du
khách (nếu đã có du khách), khoảng cách và chi phí đi lại từ các thị trường, và ảnh hưởng của
các điểm du lịch cạnh tranh cũng rất quan trọng. Dựa trên bức tranh về du khách, các nhà lập
quy hoạch có thể dự báo các nhu cầu về nơi ăn nghỉ và các yêu cầu liên quan đến các phương
tiện và dịch vụ du lịch khác, đi lại, nhân lực, và có thể các tác động kinh tế.
Trong phân tích cũng nên xác định các biện pháp để kết hợp DLST vào các chính sách phát
triển và chiến lược của các ngành khác, như giao thông vận tải. Việc phân tích do đó phải tính
đến các xu hướng về dân số, kinh tế, văn hoá xã hội, môi trường, đất sử dụng, và sở hữu đất
bởi các xu hướng này có ảnh hưởng tới và bị ảnh hưởng bởi du lịch.
Nhóm lập quy hoạch cần tổng hợp, phân tích các kết quả điều tra để đặt nền móng vững chắc
cho kế hoạch phát triển DLST. Nhóm nghiên cứu cũng cần phải nêu tóm tắt các thuận lợi và
hạn chế của phát triển DLST.
Hình thành quy hoạch
Quy hoạch phát triển du lịch cần cân nhắc tới tất cả các yếu tố được điều tra và phân tích của
nhóm nghiên cứu. Nhóm nghiên cứu nên chuẩn bị nhiều phương án quy hoạch khác nhau,
81