Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

70 Hướng dẫn quản lý KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN
Nguyên tắc 2
Xây dựng và quản lý các khu BTTN cần dựa trên sự tôn trọng tất cả các quyền của cộng đồng
địa phương và người bản địa trong việc sử dụng theo truyền thống và bền vững đất đai,
lãnh thổ, nguồn nước, bờ biển và các nguồn lợi khác. Đồng thời, các thoả thuận đó phải
trên cơ sở khẳng định trách nhiệm của cộng đồng địa phương, người dân bản địa trong việc
bảo tồn đa dạng sinh học, tính toàn vẹn của hệ sinh thái, nguồn tài nguyên thiên nhiên có
trong các khu BTTN.
Hướng dẫn
2.1. Thoả thuận giữa các đại diện của các cộng đồng và các cơ quan bảo tồn về việc xây
dựng và quản lý các khu BTTN phải góp phần vào việc bảo đảm các quyền của người
dân tộc, bao gồm quyền bảo vệ toàn bộ và có hiệu quả các diện tích, nguồn tài nguyên
và cộng đồng của họ. Đồng thời, các thoả thuận đó phải xác định được trách nhiệm
của các bên trong việc bảo tồn và quản lý bền vững nguồn tài nguyên của cộng đồng
và kế hoạch tham gia bảo vệ các khu BTTN.
2.2. Khi xây dựng các thoả thuận, cần phải tôn trọng các quyền của cộng đồng địa phương,
nguời dân bản địa về đất đai, lãnh thổ, nguồn nước, bờ biển và các nguồn tài nguyên
khác mà họ đã từ lâu chiếm dụng, nằm trong khu BTTN, đó là:
• Quyền sử dụng theo truyền thống và bền vững đất đai, lãnh thổ, nguồn nước, bờ biển
và các nguồn tài nguyên khác nằm trong khu BTTN;
• Quyền tham gia vào kiểm soát và quản lý đất đai, lãnh thổ, nguồn nước, bờ biển và các
nguồn tài nguyên khác phù hợp với các quy chế và kế hoạch quản lý đã được duyệt.
• Quyền tham gia vào việc ra quyết định về mọi vấn đề như công nghệ, hệ thống quản
lý, những tác động đến đất đai, lãnh thổ nguồn nước, bờ biển và các nguồn tài nguyên
khác, các quy chế và kế hoạch quản lý đã được thống nhất
• Quyền tham gia vào việc quyết định các ưu tiên và chiến lược phát triển hoặc sử dụng
đất đai, lãnh thổ, nguồn nước, bờ biển và các nguồn tài nguyên khác khác theo các
quy chế và kế hoạch quản lý đã được thống nhất.
• Quyền sử dụng các cở sở vật chất của họ theo truyền thống và sử dụng các cán bộ để
đồng quản lý lãnh thổ, biển/bờ biển và vùng nước ngọt cũng như để bảo vệ họ khỏi
sự đe doạ từ bên ngoài, có thể ký kết hợp đồng với các cơ quan phụ trách hệ thống
khu BTTN quốc gia,
• Quyền đề nghị lấy ý kiến chấp thuận của các cộng đồng trước khi phê duyệt các dự
án có ảnh hưởng đến đất đai, lãnh thổ, nguồn nước, bờ biển và các nguồn tài nguyên
khác.
• Quyền cải thiện chất lượng sống và được hưởng lợi trực tiếp và công bằng từ công tác
bảo tồn và sử dụng bền vững sinh thái tài nguyên thiên nhiên có trong vùng lãnh thổ,
duyên hải/biển và vùng nước ngọt.
• Quyền tập thể được gìn giữ và thụ hưởng các di sản văn hoá và trí tuệ của họ nhất là
di sản văn hoá có trong khu BTTN và kiến thức liên quan đến tính đa dạng sinh học và
quản lý tài nguyên thiên nhiên.
• Quyền không phải di dời khỏi khu vực mà họ đã sống lâu đời trong khu BTTN. Nếu việc
di dời cần thiết phải thực hiện, không còn cách nào khác, thì chỉ tiến hành khi người
dân chấp thuận, trên cơ sở tự nguyện, và được thông báo trước, có bồi thường thoả
đáng.