Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

64 Hướng dẫn quản lý KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN
phủ Mỹ, hay của EU, và cổ phiếu của các công ty lớn. Năm 1999 quỹ đã thu được lãi 17%, tương
đương 4 triệu đô la, để đầu tư cho các hoạt động bảo tồn thiên nhiên trong nước.
Quỹ Bảo tồn thiên nhiên (VCF) ở Việt Nam được thành lập trong khuôn khổ Chương trình
phát triển ngành Lâm nghiệp. VCF sẽ hỗ trợ cho công tác quản lý ở các vườn quốc gia, khu
dự trữ thiên nhiên và các khu bảo tồn loài/sinh cảnh đáp ứng được các tiêu chí lựa chọn. Hiện
có khoảng 50 khu đạt tiêu chí lựa chọn và dự kiến VCF sẽ hỗ trợ cho 30 khu trong 6 năm thực
hiện. Để tiếp cận được VCF, các ban quản lý rừng đặc dụng phải trình đề xuất dự án.
Chính phủ Mexico đã đóng góp 10 triệu đô la tương đương với số tiền do GEF hỗ trợ để thành
lập quỹ Bảo tồn Mexico; Philippin đã thành lập quỹ bảo tồn đảo nợ với mức vốn là 30 triệu đô
la; Các nước chủ nợ đã đồng ý xoá nợ cho Madagasca với điều kiện chính phủ Madagasca trích
ngân sách bằng 25% số nợ được xoá để thành lập quỹ bảo tồn đa dạng sinh học.
Một số nước lại áp dụng hình thức Quỹ chi tiêu để hỗ trợ cho bảo tồn thiên nhiên. Ví dụ Chính
phủ Brazin thành lập quỹ FUNBIO cho bảo tồn thiên nhiên và dự tính quỹ sẽ giải ngân hết
trong vòng 15 năm. Belize lại thành lập quỹ dưới hình thức quỹ bổ sung - tức là hàng năm
chính phủ sẽ bổ sung tiền cho quỹ từ nguồn thu thuế và phụ thu đối với khách du lịch.
Nhìn chung các nước đã chú trọng tới thành lập các quỹ để hỗ trợ cho bảo tồn thiên nhiên,
dưới nhiều hình thức đa dạng, phù hợp với điều kiện của từng nước.
Quỹ đảo nợ: Đảo nợ là hình thức để các nước đang phát triển giảm bớt nợ quốc tế và tăng
đầu tư vào công tác bảo tồn thiên nhiên. Về nguyên tắc, các nước có nợ quốc tế sẽ “bán nợ”
cho các tổ chức bảo tồn quốc tế để họ trả nợ hộ, đổi lại, các tổ chức bảo tồn quốc tế “mua nợ”
với điều kiện là nước “bán nợ” phải trích một phần ngân sách cho hoạt động bảo tồn. Như vậy
nước bán nợ sẽ không phải trả nợ bằng ngoại tệ, còn các khu BTTN trong nước sẽ có kinh phí
bằng đồng nội tệ để tăng cường công tác bảo tồn. Từ năm 1987 tới nay các quỹ đảo nợ đã bán
được hàng tỷ đô la nợ.
Quỹ xổ số cho bảo tồn thiên nhiên: Chính phủ một số nước đã giành một phần lãi từ hoạt
động xổ số hay một tổ chức loại xổ số riêng để tạo vốn cho bảo tồn thiên nhiên. Năm 1998,
Anh đã thu được 8,25 tỷ đô la lãi từ xổ số và trích ra 2,1 tỷ đô la cho các hoạt động bảo tồn.
Tổng thu từ sổ xố của Anh được sử dụng như sau: 50% trả cho người trúng thưởng, 28% đóng
vào các quỹ trong đó có quỹ bảo tồn thiên nhiên, 13% trả thuế, 5% hoa hồng bán vé xổ số,
3% chi phí quản lý, 1% lợi nhuận.
Chi trả cho các dịch vụ hệ sinh thái: tại một số nước đã áp dụng hình thức trả tiền dịch vụ hệ
sinh thai (hay môi trường). Chính phủ, hay các công ty, tổ chức được hưởng lợi từ các dịch vụ
môi trường nhận thức được việc họ cần chi trả cho dịch vụ môi trường để bảo đảm lợi ích bền
vững. Vì vậy đã có những thoả thuận trả tiền dịch vụ môi trường cho các khu BTTN hay cộng
đồng dân cư tại các vùng đầu nguồn. Ví dụ Chính quyền thành phố New York đã trích ngân
sách trả cho cộng đồng nhân dân tại vùng núi Catskill để họ bảo vệ rừng, môi trường thiên
nhiên và nguồn nước cung cấp cho thành phố.