Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

54 Hướng dẫn quản lý KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN
• Phương pháp Chi phí thay thế tính toán giá trị bị mất đi của khu BTTN. Ví vụ chí phí
để phục hồi khu BTTN chính là giá trị môi trường bị mất đi của khu BTTN. Từ đó so
sánh chi phí phục hồi khu BTTN với chi phí bảo vệ khu BTTN. Nếu chi phí phục hồi cao
hơn chi phí bảo vệ thì cần đầu tư cho bảo vệ.
Hộp 17 trình bày 2 thí dụ về việc sử dụng lượng giá kinh tế trong các quyết định liên quan đến
khu BTTN.
Hộp 17. Lượng giá kinh tế khu BTTN
1. Đóng góp kinh tế của các khu BTTN tại Nam Phi
Năm 1995, một nghiên cứu cho thấy các khu BTTN đã có đóng góp tài chính lớn đối với nền kinh tế
nam Phi. Các khu BTTN tại Nam Phi là nhân tố chính thu hút khách du lịch tới nước này.
Đánh giá tác động môi trường của dự án cho phép khai thác mỏ trong 28 năm tại các khu BTTN cho
thấy lượng khách du lịch sẽ giảm đi, và ước tính các khu BTTN sẽ mất khỏang 30-70 triệu Riel (tiền Nam
Phi) của du khách. Tuy nhiên nếu tính tới cả các chi phí khác của khách du lịch từ nhà họ tới khu BTTN
thì nền kinh tế Nam Phi mất đi khoảng 300 triêu Riel/năm, hay 8000 triệu Riel trong 28 năm. Số tiền
mất đi này cao hơn nhiều doanh thu do khai thác mỏ đem lại. Do vậy các nhà hoạch định chính sách
đã đề nghị không cho phép khai thác mỏ trong các khu BTTN.
2. Lượng giá kinh tế tại các khu BTTN Canada:
Trước đây, do thiếu các phân tích kinh tế nên mọi người chưa chắc chắn việc liệu thành lập các khu
BTTN có là một lựa chọn tối ưu về sử dụng đất đai hay không. Khi đó các khu BTTN thường bị đối mặt
với việc các cấp có thẩm quyền cho phép các hoạt động khác trong khu BTTN như khai thác gỗ, khai
thác mỏ…vì các hoạt động này đem lại giá trị kinh tế trực tiếp, dễ thấy, dễ đo đếm. Tuy nhiên lúc đó
chưa tính được những giá trị kinh tế khác bị mất đi, xã hội phải trả giá và gây tác động lâu dài tới phát
triển kinh tế.
Việc đánh giá kinh tế trên cơ sở kinh doanh đã cho phép có cái nhìn toàn diện hơn và rõ hơn về lợi ích
kinh tế mà khu BTTN đem lại không chỉ cho một bộ phận trong cộng đồng, mà cả xã hội về lâu dài. Nó
cho thấy việc đầu tư vào khu BTTN, kể cả đầu tư từ ngân sách không phải là đầu tư mất đi, mà là đầu tư
có đem lại thu nhập dưới nhiều góc độ khác nhau.
Trên cơ sở kết quả lượng giá các khu BTNH, Canada đã quyết định thành lập thêm 15 khu BTTN trên
cạn và 25 khu bảo tồn biển.
Thực tiễn tại nhiều nới cho thấy việc áp dụng các phương pháp lượng giá giá trị kinh tế vào
các khu BTTN có ý nghĩa quan trọng. Nó giúp cho các nhà quản lý khu BTTN, các nhà hoạch
định chính sách, các cấp chính quyền, cả xã hội và từng người dân ý thức được giá trị kinh tế
của khu BTTN. Từ đó có những quyết định đầu tư, hỗ trợ, đóng góp, chi trả cho các hàng hoá
và dịch vụ mà khu BTTN đem lại.