Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

52 Hướng dẫn quản lý KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN
Các khu BTTN cần trao đổi với các nhà kinh tế và các cơ quan liên quan để xác định các đối
tượng hay nhóm đối tượng liên quan. Thông tin về các quyết định và bản chất của các đối
tượng sẽ cho phép xác định được các giá trị nào cần đánh giá, và các giá trị được đánh giá sẽ
được thể hiện như thế nào.
Ví dụ như khi có một quyết định về xây dựng một công trình bên cạnh khu BTTN thì (các đối
tượng liên quan và khu BTTN) sẽ cần có các thông tin đầy đủ về các giá trị của khu BTTN sẽ
bị tác động bao nhiêu và cần yêu cầu hỗ trợ bao nhiêu tiền để duy trì tính đa dạng sinh học
trong khu BTTN. Các đối tượng liên quan cần tiến hành xác định lợi ích và cái giá phải trả đối
với bảo tồn khi xây dựng công trình đó. Quá trình đánh giá phải nêu được danh mục và giá trị
các lợi ích và các chi phí phải trả.
4.3.2. Một số phương pháp phân tích lượng giá khu BTTN
Có nhiều phương pháp được áp dụng để tính toán giá trị sử dụng các sản phẩm, dịch vụ của
khu BTTN. Các sản phẩm, dịch vụ này được chia làm hai nhóm: nhóm sản phẩm, dịch vụ có sự
trao đổi trên thị trường, tức là có giá cả; và nhóm các sản phẩm, dịch vụ không có thị trường
trao đổi - tức là không có cơ sở để định giá
(i) Đối với nhóm các sản phẩm, dịch vụ có thị trường tiêu thụ, việc lượng giá tương đối thuận
lợi. Ví dụ, giá trị dịch vụ du lịch được tính toán thông qua giá của các tuyến du lịch, trong đó có
thể bao gồm có giá vé vào cửa, tiền đi lại, tiền thuê phòng, thức ăn, tiền thuê hướng dẫn viên.
Trong trường hợp này cần xác định về giá cả, số lượng hàng hoá dịch vụ được mua bán trên thị
trường đó. Bảng 6 trình bày các xác định giá trị các sản phẩm, dịch vụ có thị trường tiêu thụ
Bảng 6. Phương pháp tính giá trị các sản phẩm, dịch vụ có thị trường
Sản phẩm, dịch vụ Định giá theo thị trường Phương pháp tính mức thu
và cách thu
Thu hái bền vững Thu nhập từ việc bán các sản
phẩm tương tự hay tỷ lệ của sản
phầm trong hàng hoá cuối cùng
theo giá trị trường
Mức phí sử dụng
Giải trí Giá dịch vụ du lịch Vé vào cửa, tiền cho thuê, thuế
Giáo dục Giá của hoạt động giáo dục nếu
tổ chức tại nơi khác
Nghiên cứu khoa học Mức thu nhập từ các sản phẩm
của công trình nghiên cứu
Dịch vụ cho hệ sinh thái
quốc gia
Phí sử dụng, tiền phiên dich,
tiền vé vào cửa
Phí vào khu BTTN nghiên cứu
Giá của các dịch vụ tương tự Thuế, phí sử dụng
(ii) Trong trường hợp các sản phẩm, dịch vụ không có thị trường thì giá trị của các lợi ích từ
khu BTTN được xác định theo phương pháp suy luận. Duới đây là một số phương pháp được
sử dụng phổ biến:
• Phương pháp Giá trị dự kiến (contingent valuation method - CVM) được sử dụng để
tính toán giá trị của các sản phẩm, hàng hoá dịch vụ môi trường. Giá trị này được xác
định thông qua điều tra khách hàng về việc họ có sẵn sàng chi trả cho dịch vụ này