Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

Giá trị kinh tế của khu bảo tồn thiên nhiên
•
•
•
•
Các khách hàng nghĩ gì và mong đợi gì từ khu BTTN? những người dân sống trong
và gần khu BTTN nghĩ gì? Họ muốn có gì từ khu baỏ tồn thiên nhiên? họ có định chặt
cây để hầm than không? Hay họ muốn thu hái các sản phẩm hoa quả, cây thuốc, cỏ
lợp nhà…Họ có muốn khai thác đất làm nông nghiệp không? Hay khai thác hải sản và
các rạn san hô? Làm thế nào để họ có thể khai thác một cách bền vững các sản phẩm,
vừa đóng góp vào bảo tồn?.
Một vấn đề nữa đặt ra là liệu cộng đồng địa phương có tham gia quản lý khu BTTN
không? Tham gia thế nào? quyền lợi và nghĩa vụ, trách nhiệm của họ khi tham gia
quản lý là gì?
Những cộng đồng, đô thị và doanh nghiệp ở phía hạ lưu của khu BTTN được hưởng
lợi gì? họ có thể đóng góp thế nào để duy trì lâu dài các dịch vụ môi trường (cung cấp
nước, nguồn thuỷ sản…) của khu BTTN?
Khu BTTN có ý nghĩa quốc tế thế nào về đa dạng sinh học, về hấp thụ các bon giảm
hiệu ứng nhà kính, bảo tồn các loài quý hiếm có nguy cơ cao, là nơi trên tuyến di cư
của các loài, có là nơi sinh sản của các loài cá …có ý nghĩa thương mại không, có góp
phần giảm nhẹ thiên tai và giảm thay đổi khí hậu không? Có thu hút được sự quan
tâm của các khách hàng quốc tế không? Làm thế nào để tiếp cận và huy động các
nguồn vốn quốc tế cho khu BTTN?
Tóm lại, các nhà quản lý khu BTTN cần có quan điểm kinh doanh, kinh tế trong đánh giá các giá
trị của khu BTTN, đánh giá nhu cầu khách hàng để đề ra các chiến lược kinh doanh.
4.2 Giá trị kinh tế của khu bảo tồn thiên nhiên
Các khu BTTN cung cấp nhiều loại hàng hoá và dịch vụ, ví dụ, dịch vụ giải trí, du lịch, bảo tồn
nguồn gen, bảo tồn động thực vật, cung cấp nguồn nước, giảm nhẹ thiên tai. Những hàng
hoá, dịch vụ này rất có giá trị đối với con người. Tuy nhiên, nhiều loại hàng hoá, dịch vụ này
không được mua bán trên thị trường thương mại. Do vậy không có cơ sở để định giá trên thị
trường song chúng cần được tính toán thể hiện bằng giá trị tiền để có thể so sánh với các hàng
hoá, dịch vụ khác.
Để tính đúng giá trị kinh tế của các khu BTTN, có thể áp dụng khái niệm Tổng giá trị kinh tế,
trong đó có giá trị các hàng hoá, dịch vụ và sản phẩm mà các khu BTTN tạo ra, và chúng đem
lại doanh thu cho các khu BTTN, cung như cho nền kinh tế.
Phương pháp Tổng giá trị kinh tế là khung cho phép xác định giá trị các mặt của khu BTTN.
Tổng giá trị kinh tế của khu BTTN bao gồm các giá trị sử dụng và giá trị không sử dụng. Các giá
trị sử dụng bao gồm giá trị sử dụng trực tiếp, giá trị sử dụng gián tiếp và giá trị lựa chọn. Các
giá trị không sử dụng bao gồm giá trị tồn tại và giá trị còn lại. Quan hệ của các các giá trị này
trong Tổng giá trị kinh tế của khu BTTN được trình bày trong Hình 1 dưới đây:
47