Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

Kế hoạch quản lý khu bảo tồn thiên nhiên
Hộp 12. Lợi ích của sự tham gia của cộng đồng trong xây dựng KHQL
•
•
•
•
•
Nâng cao tính “sở hữu” đối với bản KHQL. Các cộng đồng sống trong hay gần khu BTTN, khách du
lịch và các bên liên quan tới khu BTTN sẽ cảm nhận sâu sắc hơn sự cam kết với các mục tiêu và
hoạt động quản lý, nếu họ có cơ hội được tham gia quyết định các vấn đề đó
Hỗ trợ mạnh hơn cho khu BTTN. Thành công của bản KHQL sẽ phụ thuộc vào sự hỗ trợ của cộng
đồng và chính quyền địa phương. Cần phải duy trì sự trao đổi thường xuyên với cộng đồng về các
quyết định có ảnh hưởng đến họ, và về công tác bảo vệ và sử dụng tài nguyên trong khu BTTN.
Sự tham gia tích cực của cộng đồng vào các quyết định sẽ giúp họ có ý thức hơn (và cảm thấy có
thể ảnh hưởng) về những thay đổi trong phương hướng quản lý.
Tăng cường mối liên kết mục tiêu bảo tồn với nhu cầu phát triển. Trong một KHQL mà không đề
cập đến những nhu cầu của người dân về phát triển kinh tế xã hội, thì khó có điều kiện để hoàn
thành các mục tiêu của bản KHQL.
Tạo một cơ chế trao đổi, trong đó các quan điểm, mối quan tâm và ý kiến về quản lý khu vực
được chia sẻ giữa các nhà quản lý và các bên liên quan. Điều đó giúp cho việc xác định và quyết
định các vấn đề một cách phù hợp hơn và tăng cường hiểu biết và ủng hộ của cộng đồng đối
với khu BTTN.
3.4.2 Ai tham gia?
Một trong những câu hỏi quan trọng cần trả lời khi bắt đầu tiến lập kế hoạch là xác định ai là
“bên liên quan” chính?
“ Có nhiều “ quần chúng”, và bước đầu tiên phải xác định ai là đối tác đặc biệt của bạn. Họ có thể là
các khách du lịch, nhà nghiên cứu, thợ săn địa phương, chủ trang trại và người đánh cá, các quan
chức địa phương. Vậy ai trong số họ? (Thorsell,1995)”
Nếu có người dân địa phương sống trong và quanh khu BTTN thì rất cần lôi cuốn họ tham gia
vào quá trình. Đối với khu BTTN thuộc phân hạng V, trong đó luôn luôn có cộng đồng dân cư
sinh sống, IUCN đề xuất là cần phải có sự tham gia của cộng đồng trong mọi giai đoạn lập kế
hoạch và quá trình quản lý (Philipps,2002). Tuy vậy trong hầu hết các trường hợp cần xác định
“cộng đồng địa phương” là ai. Có thể áp dụng tiêu chí ‘’người dân địa phương sống trong một
khoảng cách nào đó so với khu BTTN’’? Làm thế nào để xác định đối tượng cần phải lôi cuốn?
Có phải tất cả các bên liên quan đều là đại diện không?
39