Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

Kế hoạch quản lý khu bảo tồn thiên nhiên
Hộp 9. Những tiêu chí để xác định các giá trị nổi bật
Khi đánh giá ý nghĩa của khu BTTN, người lập kế hoạch cần xác định khu BTTN có các giá trị sau đây
không:
• Những điểm nổi bật có giá trị cao về tự nhiên, phong cảnh, địa chất, khoa học, sinh thái, hệ động
vật, thực vật và vui chơi giải trí.
• Những biểu tượng độc đáo về sinh học, kiểu thảm thực vật và cảnh quan (nếu có thì tại sao).
• Những khu vực thiết yếu để bảo vệ tính toàn vẹn sinh thái của khu BTTN (ví dụ, các khu vực rất
quan trọng để bảo vệ thác nước, đầm lầy...)
• Các khu vực hoặc tài nguyên rất quan trọng đối với các cộng đồng địa phương (về kinh tế, văn
hóa hay giá trị khác)
• Các khu vực hoặc tài nguyên cung cấp các dịch vụ đặc biệt cho người dân sống bên ngoài khu
BTTN, đặc biệt khi chúng có ý nghĩa kinh tế hoặc chính trị cao.
• Các loài động vật, thực vật quý hiếm và đặc hữu.
• Các loài động vật, thực vật hoặc các sinh cảnh mẫn cảm, bị đe dọa hay có nguy cơ tuyệt chủng
cao.
• Những điểm nổi bật làm biến đổi cảnh quan và bằng chứng về sử dụng bền vững tài nguyên
thiên nhiên.
• Các điểm có giá trị cao về lịch sử, khảo cổ.
• Các điểm văn hóa chính
• Các đặc trưng đã được thế giới công nhận (ví dụ: Di sản thế giới)
Bước 4. Xác định các hạn chế, cơ hội và đe dọa.
Trước khi xác định các mục tiêu quản lý cụ thể của khu BTTN, cần xác định các hạn chế, các cơ
hội và các đe dọa của nó.
Các hạn chế có thể thể hiện ở dạng:
• Quy định pháp luật.
• Hạn chế về sở hữu.
• Các sử dụng ưu tiên (ví dụ khai thác thủy sản hay hầm mỏ)
• Sự chú ý về sức khỏe và an ninh.
• Các hạn chế về quản lý.
• Các hoạt động và sử dụng ưu tiên ( cần phải ưu tiên trong kế hoạch)
• Nghĩa vụ đối với các khu BTTN láng giềng, khách du lịch.
• Các cân nhắc khác của chính sách.
Các đe dọa hay áp lực đối với khu BTTN có thể là do con người hoặc do thiên nhiên, có thể bắt
nguồn từ trong hoặc từ ngoài khu BTTN
Bước 5. Xây dựng tầm nhìn và mục tiêu quản lý
Một tầm nhìn lâu dài.
KHQL cần xây dựng mục tiêu lâu dài hoặc “tầm nhìn” của khu BTTN.Tầm nhìn thể hiện ý tưởng
về tình trạng và biểu hiện của khu BTTN trong tương lai. Mục đích của tầm nhìn là xác định tiêu
điểm hay định hướng cho các mục tiêu quản lý.
31