Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

Hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên
Trong quá trình thực hiện quy hoạch quản lý hệ thống khu BTTN, cần có một số điều kiện cơ
bản đảm bảo sự thành công, đó là các vấn đề liên quan đến sự tham gia, tham vấn của cộng
đồng; các nguồn tài chính, đảm bảo sự cam kết và ủng hộ về mặt chính trị; và thể chế, đào tạo
và đối tác.
2.8.1 Sự tham gia, tham vấn của cộng đồng
Phần lớn các khu BTTN đều có dân sinh sống xung quanh hoặc bên trong ranh giới. Tại hầu
hết các nơi trên thế giới, kết quả của việc thành lập và bảo vệ các khu BTTN phụ thuộc vào sự
hợp tác giữa cộng đồng địa phương và các ban quản lý khu BTTN. Các khu BTTN sẽ không đạt
được kết quả mong muốn nếu những mối quan tâm của cộng đồng địa phương không được
đáp ứng một cách phù hợp, người dân địa phương là những người hiểu biết rõ về những vấn
đề quan trọng và sống còn đối với khu BTTN. Vì vậy, phải coi những cộng đồng này là những
nhóm đặc biệt trong khi thành lập và quản lý khu BTTN. Các khu BTTN không thể tách rời khỏi
các nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội và tinh thần của người dân địa phương. Nguyên tắc này
được thể hiện ràng tại Đại hội các Vườn Quốc gia toàn cầu (1993).
Các nguyên tắc chính cần tuân thủ khi lôi cuốn sự tham gia, tham vấn của cộng đồng vào các
hoạt động liên quan đến khu BTTN được trình bày tại Chương 6 của Tài liệu này.
2.8.2 Tài chính
Trong vài thập kỷ gần đây, tại nhiều nước, ngân sách dành cho các cơ quan quản lý khu BTTN
giảm đi rõ rệt. Ngân sách hạn chế thường là cản trở chính trong qui hoạch và thực hiện thành
công quy hoạch quản lý hệ thống khu BTTN. Do đó chiến lược đầu tư và tìm kiếm nguồn tài
chính có vai trò rất quan trọng.
Trong quy hoạch quản lý hệ thống khu BTTN cần xác định các ưu tiên tài trợ, khuyến khích các
nguồn tài trợ tiềm năng dựa trên đánh giá các nguồn lực cần huy động cho việc thực hiện quy
hoạch hệ thống.
Các ban quản lý và các nhà quản lý khu BTTN cần phải tích cực và hiệu quả trong việc chứng
minh các lợi ích kinh tế – xã hội của các khoản đầu tư vào khu BTTN để quản lý các khu này.
Có thể hình thành các đối tác với các bên có liên quan, trong nước và quốc tế có các mối quan
tâm về kinh tế, xã hội và môi trường liên quan đến các khu BTTN.
2.8.3 Cam kết và ủng hộ về mặt chính trị
Hệ thống khu BTTN sẽ thất bại nếu thiếu những cam kết và ủng hộ về chính trị và xã hội. Để
thành công, hệ thống khu BTTN tối thiểu cần có sự ủng hộ của 5 nhóm mục tiêu chủ yếu sau
đây:
Cộng đồng địa phương: Sự ủng hộ của cộng đồng địa phương là yếu tố rất quan trọng cho
sự sống còn của khu BTTN.
15