Hướng dẫn quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên - IUCN

Du lịch sinh thái ở các khu bảo tồn thiên nhiên
Để thuyết phục được du khách không nhất thiết phải có cơ sở vật chất khang trang cũng như
những vật liệu trực quan đắt tiền. Trung tâm du khách phải có một thiết kế hợp lý và truyền
đạt ý tưởng rõ ràng cũng như sử dụng những kỹ thuật gây ấn tượng nhất đối với người sử
dụng. Diễn giải nên khuyến khích tạo ra sự thay đổi về thái độ và hành vi. Nó sẽ làm cho du
khách cảm thấy thích thú. Đó là lý do tại sao cần phải tạo ra cảm giác tích cực, dễ chịu và khó
quên, khác hẳn với việc hướng dẫn và truyền bá thông tin. Dưới đây là một số nội dung diễn
giải nhằm đạt được hiệu quả mong muốn.
• Nguồn tài nguyên thiên nhiên hay văn hoá đặc biệt hay quý hiếm.
• Những địa điểm đặc biệt hấp dẫn, về mặt cảnh quan hay phong cảnh.
• Những địa điểm hấp dẫn du khách.
• Những hoạt động được du khách yêu thích.
• Các hoạt động khả thi và hấp dẫn khác gắn liền với bảo tồn.
• Sử dụng tài nguyên thiên nhiên: sự cần thiết và các vấn đề nảy sinh.
• Kiến thức cung cấp cho du khách trước khi đi tham quan.
• Kiến thức và thái độ của người dân về khu vực.
• Liên hệ tới thái độ của du khách đối với công tác bảo tồn khu vực.
• Công tác quản lý khu BTTN.
Đường mòn thiên nhiên
Mục tiêu chủ yếu của đường mòn thiên nhiên là đưa du khách và những đặc điểm được diễn
giải lại gần nhau. Do đó, việc quy hoạch cho các đường mòn thiên nhiên trước khi xây dựng là
rất quan trọng. Các tiêu chuẩn sau cần được lưu ý:
• Hệ thống đường mòn phải được thiết lập trên cơ sở tôn trọng nơi ở và sự đi lại của
động vật hoang dã.
• Chỉ nên thiết lập đường mòn thiên nhiên với thời gian đi bộ là 30 - 60 phút để khuyến
khích tất cả khách tham quan sử dụng.
• Nên có một điều tra cụ thể xuyên suốt đối với khu vực mà một đường mòn đi qua.
Điều tra bao gồm: khảo sát cảnh quan, đặc điểm thiên nhiên và lịch sử. Đánh dấu
các đặc điểm lên một sơ đồ và xắp xếp một đường mòn nối các đặc điểm lại với
nhau. Đánh giá các hoạt động của du khách, ghi lại những địa điểm dễ bị tổn hại và
những khoảng đất cần được cố định về độ dốc, độ thoát nước và xác định các phương
pháp chống xói mòn. Nên sử dụng các đường mòn có sẵn nếu thích hợp. Liệt kê các
phương tiện cần thiết (nơi nghỉ chân, nơi trú mưa/nắng, ghế dài, thùng rác, bảng hiệu,
bậc lên xuống, cống ngầm, cầu, khu pícníc, phương tiện vệ sinh, diễn giải, các đường
cảnh báo an toàn (như lan can hay hàng rào dọc mỏm đá).
• Kỹ thuật xây dựng đường mòn phải được các chuyên gia xem xét (ví dụ như kỹ thuật
xếp thẳng hàng, đào hố, làm cống thoát nước, nguyên vật liệu) ; có kế hoạch bảo
dưỡng.
• Xây dựng các đường mòn để tạo điều kiện cho việc thăm thú các đặc điểm và phong
cảnh tự nhiên nhưng tránh được các tác động xáo trộn lên chúng. Cần phải chọn địa
điểm, cách sắp xếp, và mức độ dựa trên cả tiêu chuẩn kỹ thuật (loại đất, độ lồi lõm,
độ dốc, độ thoát nước) và tiêu chuẩn mỹ thuật (cảnh đẹp, kết hợp với phong cảnh
tự nhiên, các đặc điểm gây chú ý). Đối với khu đi dạo nên dọn sạch các chướng ngại
vật và cành cây rủ nên được cắt gọn cho tới độ cao 2m. Không nên chặt các cây to và
không nên dọn trơ mặt đất.
•
Không nên làm đường mòn thẳng tắp mà phải hơi cong nếu có thể. Lý tưởng nhất
89