Fachowy Dekarz & Cieśla 6/2012-1/2013
Gazeta i portal www.fachowydekarz.pl to cenne źródło informacji dla dekarzy, cieśli i blacharzy.
Gazeta i portal www.fachowydekarz.pl to cenne źródło informacji dla dekarzy, cieśli i blacharzy.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jak przekonać inwestora<br />
do komunikacji dachowej? ...16<br />
Bezpłatny dwumiesięcznik dla wykonawców dachów<br />
DEKARZ<br />
FACHOWY<br />
www.fachowydekarz.pl<br />
• Układ samopoziomujący<br />
• Precyzyjny układ manewrowy<br />
• 800 kg udźwigu na 1 wierzchołku,<br />
500 kg na 2 wierzchołku<br />
• Silnik Diesel<br />
1500 kg<br />
udźwigu<br />
• Możliwość zainstalowania podestu HA<br />
(zwyżka)- kosz roboczy transportowany<br />
bezpośrednio na żurawiu<br />
Połaciowe<br />
znaczy bezpieczne ...19<br />
6/<strong>2012</strong> - 1/<strong>2013</strong><br />
Mechanizacja prac ciesielskich<br />
na budowie ...24<br />
<strong>Cieśla</strong><br />
Z LIFT POLSKA SIĘGNIESZ WYSOKO<br />
LIFT POLSKA<br />
Generalny Dystrybutor firmy KLAAS<br />
ul. Kamienna 82<br />
46-100 Namysłów<br />
tel. 796 388 026<br />
fax 775 550 935<br />
biuro@lift-polska.pl<br />
5000 kg<br />
udźwigu<br />
• Osobny silnik diesla<br />
napędzający żuraw<br />
• 2000 kg udźwigu na 1 wierzchołku,<br />
1000 kg na 2 wierzchołku<br />
• Silnik Diesel<br />
• Możliwość zainstalowania<br />
platformy roboczej HA (zwyżka)<br />
www.lift-polska.pl
i wszystko jasne
z boku<br />
Bezpłatny dwumiesięcznik dla wykonawców dachów<br />
DEKARZ<br />
FACHOWY<br />
Wydawca:<br />
Primoloko<br />
00-028 Warszawa<br />
ul. Bracka 25 lok. B 8<br />
WWW.FACHOWYDEKARZ.PL<br />
Redakcja:<br />
04-998 Warszawa,<br />
ul. Ogórkowa 44H/3,<br />
tel. +48 22 893 80 95<br />
Redaktor naczelny:<br />
Marcin Sikora<br />
kom. 515 251 052<br />
marcin.sikora@targetpress.pl<br />
Współpraca:<br />
Karol Krupa<br />
Damian Żabicki<br />
Dział Promocji i Reklamy:<br />
04-998 Warszawa,<br />
ul. Ogórkowa 44H/3,<br />
tel. +48 22 893 80 95<br />
Reklama:<br />
Marcin Sikora<br />
kom. 515 251 052<br />
marcin.sikora@targetpress.pl<br />
Prenumerata:<br />
prenumerata@fachowydekarz.pl<br />
Skład:<br />
Krzysztof Frankowski<br />
K2DESIGN<br />
ISSN 1898-1534<br />
<strong>Cieśla</strong><br />
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych, zastrzega<br />
sobie prawo ich redagowania oraz skracania. Nie<br />
odpowiadamy za treść zamieszczonych reklam.<br />
4 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Witam,<br />
sezon zimowy w pełni. Korzystajmy z niego, bo wiosnę zapowiedzieli<br />
w tym roku bardzo wczesną, a to oznacza nowe wyzwania i - miejmy<br />
nadzieję - mnóstwo pracy. Początek roku to, u nas w wydawnictwie, czas<br />
intensywnych przygotowań do roku całego i takie miejsce w kalendarzu,<br />
gdy za nami Salon Dekarski, a przed nami targi BuDma. mam nadzieję,<br />
że w Poznaniu będziemy mieli okazję osobiście z Wami porozmawiać<br />
i wymienić opinie nt. naszego tytułu.<br />
Cieszy mnie, że coraz więcej dekarzy jest w internecie – w ciągu ostatniego<br />
miesiąca internetowe wydanie magazynu ściągnęło aż 1000 osób.<br />
Ja, jak zawsze, zapraszam do odwiedzania strony www.fachowydekarz.pl,<br />
gdzie dbamy o to, by codziennie pojawiały się nowe interesujące materiały.<br />
Wchodząc na nią można też znaleźć pełne archiwum artykułów,<br />
które ukazały się w każdym z wydań magazynu <strong>Dekarz</strong>&<strong>Cieśla</strong> w jego<br />
7-letniej historii.<br />
Zapraszam do przesyłania propozycji tematów do artykułów, które byłyby<br />
dla Was, Drodzy Czytelnicy, interesujące.<br />
Zapraszam także na BuDmę – od 29 stycznia. I oby do wiosny!<br />
Spis treści<br />
temat numeru:<br />
Dachówki<br />
ceramiczne<br />
Marcin Sikora<br />
Redaktor Naczelny<br />
str. 12<br />
Nowości ..............................................6<br />
Z rynku ...............................................8<br />
Cieszyć się pracą ........................................ 10<br />
Dachówki ceramiczne ..................................... 12<br />
Jak przekonać inwestora do komunikacji dachowej? ................. 16<br />
Połaciowe znaczy bezpieczne ................................ 19<br />
mechanizacja prac ciesielskich na budowie ....................... 24<br />
Zima bez problemów ...................................... 28<br />
Dach i ściany z łupka ..................................... 30<br />
Zabezpieczenia przeciwśniegowe ............................. 34<br />
Jak dobrze wybrać program do projektowania konstrukcji ciesielskich? .... 37<br />
Folie wstępnego krycia .................................... 38<br />
Prawidłowa renowacja tarasu ................................ 43<br />
Pickup dobry na wszystko .................................. 46<br />
Po godzinach .......................................... 50
nowości<br />
ZAWSZE LEPIEJ<br />
- właściwe rozwiązanie dla<br />
każdego zastosowania<br />
RHEINZINK wprowadza na rynek nowy asortyment powierzchni tytan-cynku. Cztery<br />
nowe linie produktów RHEINZINK już od roku <strong>2013</strong> będą oferować jeszcze więcej<br />
możliwości realizacji budowy i projektowania obiektów.<br />
– Ostatnie lata rynkowych doświadczeń potwierdzają,<br />
że RHEINZINK jest wszechstronnym materiałem posiadającym<br />
wyjątkowe właściwości pozwalającym na zastosowanie<br />
go w wielu projektach. Poprzez aktywne wspieranie kilku<br />
tysięcy realizacji na całym świecie oraz nasze 45-letnie<br />
doświadczenie w zakresie tytan-cynku, stale rozwijaliśmy<br />
nasze usługi i produkty – powiedział w ostatnim wywiadzie<br />
dr Michael Knepper, Członek Zarządu RHEINZINK GmbH<br />
& Co KG. – Zgodnie z naszą dewizą: ZAWSZE LEPIEJ, chcemy<br />
oferować naszym partnerom na rynku najlepsze i najbardziej<br />
innowacyjne rozwiązania – powiedział dr Knepper.<br />
– Jednak nie spoczywamy na laurach i przeszliśmy do kolejnego<br />
etapu – rozwoju i poszerzania naszej dotychczasowej<br />
powierzchni tytan-cynku. Podstawowy zakres oferty<br />
bazuje na produktach patynujących przedstawionych jako<br />
PATINA LINE.<br />
PATINA LINE – nasza oryginalna linia produktów w gładkiej<br />
błyszczącej lub patynowanej odmianie z charakterystyczną,<br />
wytwarzającą się naturalnie patyną. Jako<br />
wynalazcy przemysłowej techniki patynowania odwzorowującej<br />
naturalne procesy atmosferyczne, pokazujemy<br />
naturalną patynę w pełnym zakresie.<br />
Poza nią, opracowaliśmy trzy inne linie produktów.<br />
PROTECT LINE – została opracowana do stosowania<br />
we wszystkich strefach klimatycznych. Przezroczysta<br />
ochrona na powierzchni powstrzymuje oddziaływanie<br />
niekorzystnych warunków pogodowych pozostawiając<br />
powierzchnie patyny czystą.<br />
Na potrzeby wybitne kreatywnego projektowania prezentujemy<br />
COLOR LINE – tytan-cynk RHEINZINK oferujący<br />
niemal nieograniczoną paletę kolorów – bez<br />
żadnych ograniczeń dla twórczości.<br />
INTERIEUR LINE – potrafi niezwykłe podkreślić detale<br />
wnętrz. Teraz z tytan-cynku RHEINZINK możemy wykonać<br />
nietypowe elementy wyposażenia wnętrz biur,<br />
hoteli czy mieszkań.<br />
Dostępna od <strong>2013</strong> roku oferta nowych powierzchni<br />
RHEINZINK pozwala zapewnić właściwe rozwiązanie dla<br />
każdego projektu.<br />
RHEINZINK w najbliższych tygodniach rozpoczyna szeroką<br />
kampanie informacyjną na temat nowych koncepcji powierzchni.<br />
Światowa premiera nowej linii produktów odbędzie<br />
się na targach BAU <strong>2013</strong> w Monachium.<br />
6 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Więcej na www.rheinzink.pl
WETO Liberta<br />
Latem <strong>2012</strong> roku firma WETO AG, niemiecki producent oprogramowań<br />
dla budownictwa drewnianego, włączyła do swojej<br />
oferty nowy program o nazwie WETO Liberta. Program<br />
działa na licencji freeware i jest dystrybuowany całkowicie<br />
za darmo, dając możliwość zapoznania się z oprogramowaniami<br />
firmy WETO AG.<br />
WETO Liberta jest narzędziem służącym do projektowania<br />
więźb dachowych, dedykowanym przede wszystkim firmom<br />
ciesielskim. Projektowanie więźby przy użyciu WETO Liberta<br />
jest proste, przyjemne oraz atrakcyjne, dzięki formie projektowania<br />
w trybie 3D. Jest to także zasługa przyjaznego<br />
i łatwego w obsłudze interfejsu użytkownika oraz wyposażeniu<br />
narzędzia w wygodnych asystentów do dachów i facjat.<br />
Dodatkowo pracę ułatwiają wskazówki podpowiadające, co<br />
nowości<br />
należy zrobić w następnym kroku. Po wykonaniu projektu za<br />
pomocą zaledwie kilku kliknięć myszką można wygenerować<br />
zwymiarowane rysunki profili i przekrojów, rzut z góry i widoki<br />
z różnych stron oraz zestawienia materiałów.<br />
Więcej na www.weto-software.pl<br />
www.protool.pl<br />
Nowoczesne krycie<br />
– dachówka Piemont antracytowa angobowana<br />
Mocną stroną nowej zakładkowej dachówki ceramicznej marki Röben jest design. Niska<br />
fala oraz spłaszczony kształt pokrycia nadaje dachom współczesny wygląd. Efekt oryginalnego<br />
i nowoczesnego pokrycia wzmacnia dodatkowo matowy, antracytowy kolor.<br />
Natomiast największą zaletą techniczną dachówki jest jej przesuwność. Przy maksymalnym<br />
rozsuwie dachówkę Piemont można układać na rozstawie łat 398 mm, przy<br />
maksymalnym zsuwie – 360 mm. Na połaci najlepiej stosować średni rozstaw (379 mm),<br />
dzięki czemu minimalizujemy ryzyko błędów wykonawczych. Maksymalne i minimalne<br />
rozstawy są przydatne w koszach i innych skomplikowanych miejscach połaci. Dlatego<br />
Piemont sprawdzi się na każdym typie dachu, od prostego po bardzo złożony, ułatwiając<br />
przy tym prace dekarskie. Specjalne zamki zapewniają dużą szczelność na dachach<br />
o nachyleniu już od 16° (przy zastosowaniu dodatkowych zabezpieczeń).<br />
Więcej na www.roben.pl<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
7
z rynku<br />
Aż dwa produkty FAKRO<br />
nagrodzone Złotym Medalem BUDMA <strong>2013</strong>!<br />
8 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Stowarzyszenie Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad<br />
serdecznie zaprasza na prestiżową konferencję<br />
„DAchy i FAsady – technologie i wykonawstwo bez wad”<br />
Program konferencji obejmuje referaty<br />
Złoty medal międzynarodowych Targów Poznańskich po raz kolejny trafi do FaKRO. Tym razem prestiżową<br />
nagrodą wyróżniono aż dwa produkty: markizę elektryczną AMZ Solar oraz ognioodporne<br />
schody segmentowe LMF.<br />
markiza elektryczna amZ Solar to odpowiednie połączenie skutecznej ochrony poddasza przed nagrzewaniem<br />
z najwyższym komfortem obsługi. Sterowana pilotem, lub obsługiwana automatycznie,<br />
markiza amZ Solar zapewnia osiem razy skuteczniejszą ochronę przed nasłonecznieniem w porównaniu<br />
z zasłonami wewnętrznymi, umożliwiając jednocześnie dopływ naturalnego światła i kontakt<br />
wzrokowy z otoczeniem.<br />
Schody LmF to segmentowe schody ognioodporne, zaprojektowane tak, aby pogodzić surowe wymagania<br />
norm ogniowych z bezpiecznym i komfortowym dostępem do pomieszczeń strychowych.<br />
Wyróżnione Złotym medalem schody przez 120 minut (EI2 = 120 min. wg EN 13501-2) zabezpieczają<br />
przed przedostawaniem się ognia i dymu, zarówno od strony strychu, jak i pomieszczenia, w którym<br />
zostały zamontowane. LmF jako jedyne na rynku cechują się tak wysoką klasą odporności ogniowej<br />
dzięki czemu mogą być stosowane w budynkach o podwyższonych wymaganiach związanych<br />
z ochroną przeciwpożarową.<br />
Złoty medal międzynarodowych Targów Poznańskich to jedna z najbardziej rozpoznawalnych nagród<br />
na polskim rynku. O jej przyznaniu decyduje grono wybitnych specjalistów reprezentujących<br />
różne środowiska sektora budownictwa. Są wśród nich profesorowie wyższych uczelni, utytułowani<br />
architekci oraz znakomici inżynierowie. Przewodniczącym komisji konkursowej jest prof. dr hab.<br />
inż. Józef Jasiczak z Politechniki Poznańskiej, autor wielu prac naukowych, monografii, książek<br />
i podręczników akademickich. uroczystość wręczenia nagrody nastąpi w Poznaniu, 29 stycznia,<br />
w pierwszym dniu międzynarodowych Targów Budowlanych BuDma <strong>2013</strong>. Nagrodzone produkty biorą<br />
udział w konkursie dla publiczności „Wybór Konsumenta <strong>2013</strong>” - zachęcamy do głosowania.<br />
organizowaną 31 stycznia podczas MTP BUDMA <strong>2013</strong><br />
DAFA: 6 lat działalności – Katarzyna Wiktorska<br />
Lekkie przegrody budowlane – Piotr Olgierd Korycki<br />
Akustyka w lekkiej obudowie hal – Marek Niemas<br />
Szczelność połączeń w lekkiej obudowie hal – Wiesław Dybał<br />
Dachy zielone: dziwactwo czy potrzeba? – Witold Okoński<br />
Płynne folie tworzywowe jako rozwiązanie problemów na dachach płaskich – Marian Kies<br />
Połączenia konstrukcji stalowych z betonowymi – Marian Bober<br />
Konstrukcje łukowe w obudowie elektrowni jądrowej w Czarnobylu – Jarosław Stankiewicz<br />
Program konferencji zakończy panel dyskusyjny i poczęstunek.<br />
Udział dla uczestników targów jest bezpłatny - na podstawie rejestracji na www.dafa.com.pl. Z uwagi na ograniczoną<br />
ilość miejsc, decyduje kolejność zgłoszeń. Zgłoszenia przyjmowane są na podstawie rejestracji na www.dafa.com.pl.
z rynku<br />
Szkolenia Dietrich's<br />
Firma Dietrich's ma zaszczyt zaprosić Państwa do wzięcia<br />
udziału w cyklu szkoleń związanych z najnowszymi metodami<br />
przygotowania konstrukcji dachowych w oparciu o system<br />
Dietrich's.<br />
Wszyscy, którzy wezmą udział w szkoleniu, będą mieli okazję<br />
zapoznać się z filozofią pracy w systemie oraz zdobyć<br />
podstawową wiedzę z zakresu trasowania elementów konstrukcji<br />
dachu.<br />
Cykl szkoleniowy będzie obejmował następujące tematy:<br />
wyznaczenie profilu połaci dachowej,<br />
podstawowe zasady związane z generowaniem bryły połaci<br />
dachowej,<br />
wstawienie i edycja elementów konstrukcji dachu,<br />
tworzenie dokumentacji warsztatowej oraz montażowej<br />
w oparciu o wcześniej stworzony model dachu,<br />
generowanie list materiałowych oraz optymalizacja elementów<br />
konstrukcji,<br />
podstawy trasowania elementów konstrukcji dachu<br />
w oparciu o dokumentację warsztatową Dietrich's oraz<br />
profesjonalny kątomierz ciesielski.<br />
Więcej na www.dietrichs.pl<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
9
Superdekarz<br />
Cieszyć się pracą<br />
Rozmowa o zawodzie dekarza, polskich fachowcach oraz upodobaniach inwestorów<br />
ze zdobywcą tytułu SUPERDEKARZA roku – Łukaszem Budzyńskim.<br />
Gorący sezon budowlano-remontowy powoli dobiega końca.<br />
Jaki był on dla dekarzy?<br />
Sezon jeszcze się nie skończył, ale już mogę powiedzieć, że niestety<br />
było gorzej niż rok czy dwa lata temu. Inwestorzy mają coraz<br />
większe wymagania, a płacić chcą coraz mniej. Ktoś, kto legalnie<br />
prowadzi firmę, nie może sobie pozwolić na znaczne obniżenie<br />
cen, bo przecież wszystko kosztuje. Z drugiej strony też rozumiem<br />
ludzi, że nie mają pieniędzy. Jak już ktoś rozpoczął budowę, to<br />
za wszelką cenę stara się ją dokończyć, a przy wzroście cen materiałów<br />
budowlanych, czasem wydatki przewyższają możliwości.<br />
Kryzys niestety dotyka wszystkich, a problem z otrzymaniem wysokich<br />
kredytów zmusza do oszczędności, niestety często kosztem<br />
jakości. Dużym problem są też nielegalnie działające firmy, które<br />
zaniżają stawki na rynku, bo nie ponoszą kosztów utrzymania.<br />
Odbór dyplomu i statuetki Superdekarza 2011 z rąk prezesa firmy<br />
monier Brass<br />
10 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Niestety obawiam się, że jak nic się nie zmieni, to z roku na rok<br />
będzie coraz gorzej.<br />
Na czym w tym roku inwestorzy najbardziej oszczędzali?<br />
Generalnie oszczędzali na wszystkim. Na wykonawcach, materiałach.<br />
Ale myślę, że przede wszystkim na dachówkach. Większość<br />
ludzi wybierała w tym roku dachówki betonowe, bo z jednej strony<br />
są tańsze, a z drugiej ich jakość i trwałość jest równie wysoka jak<br />
w przypadku dachówek ceramicznych. Więc jeżeli już ktoś szukał<br />
oszczędność, to wybór dachówki betonowej dobrego producenta<br />
był najlepszym rozwiązaniem. Bo najważniejsze, by nie oszczędzać<br />
kosztem jakości i wykonawstwa, gdyż zgodnie z przysłowiem<br />
– oszczędny dwa razy traci.<br />
Jakie trendy dominowały w tym roku? Czy coś się zmienia<br />
w kwestii wyboru koloru bądź modeli dachówek?<br />
Ciężko mówić o trendach w czasie kryzysu. Właściwie głównym<br />
trendem było niestety hasło „jak najtaniej”. A wybór modeli<br />
czy kolorów był na drugim planie. Podobnie jak w zeszłym roku<br />
najbardziej popularne były czerwienie, brązy i grafit – bo są to
najbardziej bezpieczne kolory<br />
pokrycia. Łatwo dobrać do<br />
nich kolor elewacji i pasują<br />
do otoczenia. Jeżeli już kogoś<br />
było stać na droższą dachówkę,<br />
to najczęściej wybierał<br />
Tegalit, bo jest to jedna z nowocześniejszych<br />
dachówek na<br />
rynku i pasuje współczesnych<br />
projektów. Myślę, że dopiero<br />
jak ludzi będzie stać na<br />
wszystko co im się podoba, na<br />
dachach zaczną się pojawiać<br />
oryginalne kolory czy modele<br />
dachówek.<br />
Czy inwestorów trudno<br />
przekonać do nowości technologicznych<br />
– membran<br />
dachowych, taśm kalenicowych.<br />
I czy warto w takie<br />
akcesoria inwestować?<br />
Zdecydowanie warto w nie<br />
inwestować, bo przecież zależy<br />
od nich komfort termiczny<br />
oraz szczelność dachu. Na<br />
szczęście te akcesoria już są<br />
ludziom znane więc nie muszę<br />
nikogo przekonywać, ani<br />
tłumaczyć zasadności ich stosowania.<br />
Które z membran dachowych<br />
szczególnie Pan poleca?<br />
W tym roku najczęściej stosowałem<br />
membrany Divoroll<br />
Universal+ oraz Divoroll Kompakt.<br />
Są to membrany wysokiej<br />
jakości, które znakomicie<br />
sprawdzają się w Polskich<br />
warunkach atmosferycznych.<br />
Dotychczas nie miałem skarg<br />
ze strony klientów dotyczących<br />
złej wentylacji czy przeciekania<br />
dachu.<br />
Jaką miał Pan w tym roku najciekawszą inwestycję?<br />
Chyba nie było jakiejś jednej szczególnej inwestycji. Ja kładę<br />
głównie dachy domów jednorodzinnych i chociaż z pozoru<br />
Łukasz Budzyński<br />
na dachu od:<br />
odkąd skończył 16 lat<br />
ulubione narzędzie:<br />
młotek i nożyce<br />
ulubiony model dachówki:<br />
nie mam ulubionego<br />
najchętniej na dachu:<br />
na wiosnę<br />
w wolnej chwili:<br />
najchętniej spędza czas z rodziną, gra w piłkę nożną i pływa<br />
plusy bycia dekarzem:<br />
praca jest pasją, a każdy dach to okazja do zdobycia nowych<br />
umiejętnośc<br />
plusy bycia SUPERDEKARZEM:<br />
możliwość zdobycia ciekawych nagród oraz udział w corocznej<br />
Gali SUPERDEKARZA<br />
Superdekarz<br />
projekty są do siebie podobne,<br />
każdy dach jest inny i wymaga<br />
nieco innych rozwiązań. Ale ze<br />
wszystkich dachów w tym roku<br />
jestem zadowolony.<br />
Czy inwestorzy inwestowali<br />
w tym roku w kolektory<br />
słoneczne? Czy staje się to<br />
popularne?<br />
Zainteresowanie kolektorami<br />
jest zauważalne i ludzie rzeczywiście<br />
widzą w nich duży<br />
potencjał. Niestety jak zwykle<br />
pojawia się jeden problem –<br />
cena. Zwykle klienci odkładają<br />
montaż kolektorów „na<br />
później”. Kilkakrotnie podczas<br />
budowy dachu uwzględnialiśmy<br />
w projekcie instalację<br />
kolektorów, by w przyszłości<br />
ich montaż przebiegał szybko<br />
i bezawaryjnie.<br />
Czy tytuł „Superdekarza”<br />
pomaga w walce z kryzysem?<br />
To zależy, czy ludzie chcą<br />
oszczędzać na jakości. Niestety<br />
tak się czasem zdarzało,<br />
że ludzie wiedząc, że jestem<br />
nagrodzonym dekarzem, rezygnowali<br />
już na wstępie, bo bali<br />
się, że będzie za drogo. Z drugiej<br />
strony większość klientów<br />
- na szczęście - nadal stawia<br />
na jakość, więc zleceń mi nie<br />
brakowało. A udział w programie<br />
daje przede wszystkim<br />
satysfakcję, spełnienie, no<br />
i możliwość wyboru nagród.<br />
Miejmy nadzieje, że ten zły<br />
czas na rynku szybko przeminie<br />
i będzie można w pełni cieszyć<br />
się pracą zamiast martwić się<br />
o koszty.<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong> 11
Fot. Wienerberger<br />
pokrycia dachowe<br />
12 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Dachówki ceramiczne<br />
Nie ma wątpliwości co do tego, że właściwie ułożona dachówka ceramiczna<br />
zapewni trwałość i niepowtarzalne walory estetyczne budynku. Jako kluczowe<br />
zalety pokryć dachowych bazujących na dachówkach ceramicznych wymienia<br />
się bardzo dobre wentylowanie połaci dachowych, tłumienie hałasu, skuteczne<br />
odprowadzanie wody opadowej oraz brak konieczności konserwacji.<br />
Dachówki są wyrobem budowlanym, który<br />
przybiera różne wymiary i kształty. Nabyć<br />
można bowiem dachówki ceramiczne<br />
takie jak chociażby zakładkowe, esówki,<br />
karpiówki czy też mnich-mniszka. Do krycia<br />
kalenic i szczytów dachów używa się<br />
dachówek o specjalnym kształcie, czyli<br />
tzw. gąsiorów.<br />
Jeżeli jako kryterium podziału przyjmie się<br />
rodzaj procesu produkcji, to odróżnić należy<br />
dachówki ciągnione od tłoczonych. Dachówko<br />
płaskie są produkowane przeważnie<br />
metodą ciągnioną. W celu formowania,<br />
przygotowany materiał surowy, doprowadza<br />
się do prasy ślimakowej, której wylot<br />
nadaje obrys przekrojowi poprzecznemu.<br />
Następnie potrzebna długość dachówki<br />
zostaje odcięta z wyprofilowanego iłu. Dachówki<br />
produkowane ta metodą nazywane<br />
są ciągnionymi. Wśród dachówek płaskich<br />
należy do nich dachówka karpiówka i dachówka<br />
zakładkowa ciągniona. Dachówki<br />
płaskie z zakładką okrężną są produkowane<br />
metodą tłoczenia. Z kolei dachówki ceramiczne<br />
otrzymywane tą metodą nazywa<br />
się tłoczonymi. Do tego rodzaju pokrycia<br />
zalicza się dachówki zakładkowe tłoczone.<br />
Warto podkreślić, że przy formowaniu<br />
dachówek tego typu prasa ślimakowa wytwarza<br />
płaskie pasmo iłu, które następnie<br />
dzieli się na tzw. galety. Te ostatnie kieruje<br />
się do formierki tłoczącej (rewolwerowej),<br />
gdzie galeta dostaje się między<br />
formy i zostaje wytłoczona w dachówkę.<br />
Dachówki ceramiczne znane już były<br />
w czasach Imperium Rzymskiego. Z kolei<br />
na terenach Europy Środkowej pokrycia<br />
tego typu zaczęto stosować w średniowieczu.<br />
Podaje się, że w drugiej połowie 19.<br />
wieku w Berlinie skonstruowano pierwszą<br />
maszynę, która pozwalała na produkowanie<br />
dachówek ceramicznych. Pierwotnie<br />
dachówki ceramiczne jako pokrycia dachowe<br />
stosowano w pałacach, świątyniach<br />
i prestiżowych kamienicach.<br />
Pomimo bogatej oferty pokryć produkowanych<br />
z metali i tworzyw sztucznych<br />
dachówki ceramiczne cechują się szerokim<br />
spektrum zastosowania. W dużej<br />
mierze wynika ono nie tylko z trwałości<br />
dachówek, ale i walorów estetycznych.
Warto zatem przyjrzeć się nieco bliżej<br />
pokryciom tego typu.<br />
Cechy dachówek<br />
ceramicznych<br />
Jak już wspomniano, dachówka ceramiczna<br />
stanowi jedno z najstarszych, ale<br />
i najcięższych pokryć dachowych. Szacuje<br />
się, że masa dachówek ceramicznych<br />
mieści się pomiędzy 35 a 75 kg/m 2 . Tym<br />
sposobem konieczne jest uwzględnienie<br />
odpowiedniej konstrukcji więźby dachowej.<br />
Jednak znaczną masę pokryć bazujących<br />
na dachówkach ceramicznych można<br />
uznać również za zaletę, bowiem zyskuje<br />
się dobre tłumienie hałasu powstałego<br />
przy opadach deszczu i wysoki poziom<br />
odporności na promienie uV. materiał,<br />
z którego produkuje się dachówki jest<br />
niepalny, a co najważniejsze, odporny<br />
na działanie skrajnych warunków atmosferycznych,<br />
w tym, niskich temperatur.<br />
Nie bez znaczenia pozostaje niewielki<br />
poziom nasiąkliwości wynoszący około<br />
2%. Warto przy tym podkreślić odporność<br />
na uszkodzenia mechaniczne a uderzenia<br />
powstałe przez przedmioty niesione przez<br />
Fot. Röben<br />
Fot. Röben<br />
pokrycia dachowe<br />
wiatr nie powinny spowodować uszkodzenia<br />
poszczególnych elementów pokrycia.<br />
Zalety pokryć<br />
ceramicznych<br />
Istotne jest, że oferta rynkowa w zakresie<br />
dachówek ceramicznych jest bardzo obszerna,<br />
a co za tym idzie - każdy inwestor<br />
czy też dekarz znajdzie produkt odpowiedni<br />
do potrzeb, charakteru architektonicznego<br />
budynku, a co najważniejsze,<br />
zasobności portfela. Oczywiście niemały<br />
wpływ na całkowity koszt wykonania dachu<br />
ma prosty montaż i praktycznie brak<br />
wymagań w zakresie konserwacji. Istotną<br />
zaletą dachówek są także ich niewielkie<br />
rozmiary, a więc uniwersalność i możliwość<br />
stosowania na dachach o skomplikowanej<br />
konstrukcji. Zwraca się również<br />
uwagę na możliwość stosowania dachówek<br />
ceramicznych na dachach o kącie<br />
mieszczącym się pomiędzy 15° a 90°.<br />
W dachach o mniejszym kącie nachylenia<br />
konieczne jest zastosowanie odpowiednich<br />
membran dachowych.<br />
W kontekście większej masy dachówek<br />
ceramicznych zyskuje się stabilność po-<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
13
pokrycia dachowe<br />
krycia dachowego. Stąd też pokrycie jest<br />
trudne do uszkodzenia chociażby przez<br />
wiatr. Warto również zwrócić uwagę<br />
na tworzenie przez poszczególne niewielkie<br />
elementy pokrycia jednej dużej bariery<br />
na dachu, która stawia znaczny opór.<br />
Jeżeli dojdzie do uszkodzenia dachu pod<br />
wpływem bardzo silnego wiatru, naprawa<br />
fragmentu pokrycia jest stosunkowa<br />
prosta i tania. można bowiem wymienić<br />
pojedyncze dachówki. Większa masa pokrycia<br />
to również wyższy poziom izolacji<br />
przed hałasem, który powstaje chociażby<br />
podczas opadów deszczu. Tendencją<br />
zauważalną na rynku jest zwiększanie<br />
rozmiarów dachówek ceramicznych,<br />
a co za tym idzie, różna jest ilość przypadająca<br />
na 1 m 2 pokrycia. Na przykład nabyć<br />
można dachówki ceramiczne, których<br />
ilość na 1 m 2 pokrycia wynosi 9.<br />
Kształty<br />
Dachówki ceramiczne mogą mieć kształt<br />
zakładkowy. Są to zazwyczaj dachówki<br />
o znacznych rozmiarach i profilowanym<br />
przekroju. Kształt może być również płaski<br />
z zamkami, wytłoczonymi na górnej<br />
i bocznej krawędzi. Tym sposobem zyskuje<br />
się łatwy montaż i szczelność pokrycia.<br />
Podczas montażu spodnie zaczepy<br />
dachówki są zahaczane o łaty dachowe.<br />
mówiąc o dachówkach ceramicznych warto<br />
również wspomnieć o tzw. esówkach. Da-<br />
14 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
chówki tego typu bardzo często nazywane<br />
są holenderkami. Ich przekrój przypomina<br />
literę „S”. Istotną rolę w architekturze<br />
odgrywają dachówki karpiówki. Są one<br />
płaskie i nie mają zamków. W konstrukcji<br />
dachówek tego typu kluczowy pozostaje<br />
wyprofilowany nosek na dolnej powierzchni,<br />
który przy montażu zahacza się o łatę.<br />
W większości dachówek typu karpiowego<br />
przewiduje się dwa otwory pozwalające<br />
na montaż za pomocą klamer lub wkrętów.<br />
Warto zwrócić również uwagę na ceramiczne<br />
dachówki typu mnich-mniszka.<br />
Są nimi dachówki przystosowane<br />
do układania parami, czyli górną, zwaną<br />
mnichem, układa się na dolnej – zwaną<br />
Fot. Röben<br />
Fot. Röben<br />
mniszką. Elementy tego typu są mocowane<br />
do łat za pomocą drutu lub specjalnych<br />
klamer. Zwraca się jednak uwagę<br />
na wady dachówek typu mnich-mniszka.<br />
Przede wszystkim pokrycie takie cechują<br />
wysokie koszty, a montaż takich dachówek<br />
wymaga od dekarza doświadczenia<br />
i umiejętności. Z kolei mówiąc o zaletach<br />
dachówek mnich-mniszka należy mieć<br />
na uwadze niepowtarzalne walory architektonicznie,<br />
szczególnie na budynkach<br />
o tradycyjnej architekturze.<br />
Należy podkreślić, że na rynku nabyć<br />
można dachówki, w których przewidziano<br />
rozwiązania konstrukcyjne zdecydowanie<br />
ułatwiające sposób montażu (np. zamki<br />
boczne). Stąd też zastosowanie znajdują<br />
chociażby dachówki zakładkowe imitujące<br />
mnicha-mniszkę.<br />
Technologie wykonania<br />
Biorąc pod uwagę technologię wykonania<br />
dachówki ceramiczne mogą być naturalne,<br />
angobowane i glazurowane. Wersje<br />
naturalne są wyrabiane z surowej gliny.<br />
Istotną rolę odgrywa porowata i matowa<br />
powierzchnia przy umiarkowanej nasiąkliwości.<br />
W zależności od zawartości związków<br />
żelaza w surowcu naturalna czerwień<br />
może przybrać różne odcienie. Dachówki<br />
angobowane cechują się tym, że przed<br />
wypaleniem pokrywa się je płynną glinką<br />
z dodatkiem barwników naturalnych. Tym<br />
sposobem, w porównaniu w dachówkami<br />
naturalnymi, powierzchnia jest mniej porowata<br />
i zwiększa się odporność na porastanie<br />
glonami i mchem. Dachówki tego<br />
typu produkuje się w odcieniach czerwie-
ni i miedzi oraz brązu i żółcienia. Nabyć<br />
można również dachówki zielone i czarne.<br />
mówiąc o wykonaniu dachówek ceramicznych<br />
warto również wspomnieć o modelach<br />
glazurowanych. Są one powlekane<br />
bezbarwnym lub kolorowym szkliwem,<br />
a następnie ponownie wypalane. Zyskuje<br />
się zarówno gładką, jak i lśniącą<br />
powierzchnię. Istotną zaletą jest niski<br />
poziom nasiąkliwości i odporność na zabrudzenia.<br />
Dachówki tego typu mają najwięcej<br />
odcieni.<br />
Szerokość dachówek ceramicznych wynosi<br />
od 15 do 25 cm przy długości wynoszącej<br />
25 - 40 cm, czego zaletą jest nie<br />
tylko niewielka ilość odpadów, ale i możliwość<br />
zastosowania w wielopołaciowych<br />
dachach o skomplikowanych kształtach,<br />
łącznie z konstrukcjami o charakterze<br />
krzywoliniowym.<br />
O czym należy pamiętać<br />
Warto wspomnieć, że dachówki ceramiczne<br />
wymagają dokładnego przygotowania<br />
konstrukcji więźby dachowej. Szczególne<br />
wymagania należy zachować w przypadku<br />
dachówek karpiówek. Należy dodać, że dachówki<br />
ceramiczne zakładkowe w większości<br />
przypadków nie mają tak dużych tolerancji.<br />
Jest więc konieczne przestrzeganie<br />
dokładnych odstępów pomiędzy łatami.<br />
W pokryciach bazujących na dachówkach<br />
ceramicznych należy „wypleść” dachówki<br />
z zamków górnych, poziomych. Czynności<br />
tego typu są czasochłonne. Identyczna sytuacja<br />
występuje podczas wymiany uszkodzonych<br />
dachówek.<br />
Podsumowanie<br />
Oferta rynkowa w zakresie dachówek ceramicznych<br />
jest obszerna, a co za tym<br />
idzie, można wybrać odpowiedni rodzaj,<br />
podtyp i barwę pokrycia. Przy wyborze<br />
barwy dachówki warto uwzględnić kolorystykę<br />
pozostałych elementów architektonicznych<br />
obiektu budowlanego, takich<br />
jak okna, elewacja czy też rynny. Wybierając<br />
odpowiedni model dachówki należy<br />
wziąć pod uwagę rodzaj więźby dachowej,<br />
a w szczególności zdolność przenoszenia<br />
przez nią konkretnych obciążeń. W przeciwnym<br />
razie konieczny może okazać się<br />
wybór dachówek ceramicznych o mniejszej<br />
masie.<br />
Przy wyborze warto zwrócić uwagę inwestora<br />
na zgodność pokrycia ze stylem<br />
architektonicznym obiektu budowlanego.<br />
Dzięki dachówkom ceramicznym można<br />
uzyskać chociażby dom o wyglądzie tradycyjnym<br />
z dachem pokrytym dachówką<br />
karpiówką. Zastosować można także wyraźne,<br />
jasne lub ciemniejsze barwy. Nie<br />
mniej ważnym kryterium wyboru jest rozmiar<br />
dachówki ceramicznej. Stąd też należy<br />
uwzględnić ilość połaci dachowych.<br />
Na przykład jeżeli dach ma konstrukcję<br />
dwuspadową, można zastosować modele<br />
dachówek o większych rozmiarach. Zyska<br />
pokrycia dachowe<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Fot. Wienerberger<br />
się bowiem prostszy i szybszy montaż.<br />
W przypadku, gdy dach ma skomplikowaną<br />
konstrukcję z lukarnami i uwzględniono<br />
w nich bawole oka warto rozważyć<br />
zakup dachówki o mniejszych rozmiarach,<br />
co zapewni lepsze podkreślenie kształtu<br />
dachu łącznie z jego załamaniami.<br />
mówiąc o wyborze dachówki należy mieć<br />
na uwadze jeszcze jeden aspekt, na który<br />
dekarz powinien zwrócić uwagę inwestora.<br />
Chodzi mianowicie o przepisy prawa,<br />
a w szczególności, zgodność cech architektonicznych<br />
budynku z obowiązującym<br />
miejscowym planem zagospodarowania<br />
przestrzennego lub warunkami zabudowy.<br />
Wybierając pokrycie dachowe bazujące<br />
na dachówce ceramicznej warto zwrócić<br />
uwagę na szereg elementów dodatkowych<br />
w postaci gąsiorów, dachówek brzegowych,<br />
połówek do podstopni, haków,<br />
dachówek przejściowych i szeregu ozdób.<br />
Oferta rynkowa w zakresie dachówek ceramicznych<br />
jest bardzo obszerna, zarówno<br />
pod względem kształtów, jak i ceny.<br />
Koszt metra kwadratowego dachówki<br />
ceramicznej mieści się pomiędzy 25 zł<br />
a ponad 100 zł, stąd też, że przy obecnej<br />
konkurencji ze strony innych materiałów<br />
do krycia dachu nie jest to drogie pokrycie.<br />
aspekt ten nabiera szczególnego znaczenia<br />
w kontekście trwałości dachówek<br />
ceramicznych, która bardzo często przekracza<br />
100 lat.<br />
Damian Żabicki<br />
15
technika<br />
Jak przekonać<br />
inwestora<br />
do komunikacji dachowej?<br />
Montaż systemu stopni i ław kominiarskich w większości przypadków nie jest<br />
obowiązkowy, dlatego inwestorzy łatwo z niego rezygnują, szukając oszczędności.<br />
Warto wiedzieć, jakich argumentów użyć, aby ich odwieść od tego pomysłu, oraz<br />
jak prawidłowo taki system zamontować.<br />
Rozporządzenie ministerstwa Infrastruktury<br />
dotyczące warunków technicznych,<br />
jakim powinny odpowiadać budynki i ich<br />
usytuowanie obliguje do montażu stopni<br />
i ław kominiarskich jedynie właścicieli<br />
domów z dachami o spadku powyżej 25%<br />
i pokrytych tzw. materiałami łamliwymi.<br />
W praktyce jednak okazuje się, że nie<br />
warto rezygnować z systemu komunikacji<br />
dachowej, bo np. zimą poruszanie się<br />
nawet po stosunkowo płaskim dachu bez<br />
stopni i ław może być niebezpieczne.<br />
16 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Jak zaprojektować system<br />
komunikacji?<br />
Dobrze zaprojektowana komunikacja<br />
dachowa powinna zapewnić możliwość<br />
swobodnego dojścia z wyłazu dachowego<br />
lub drabiny do takich newralgicznych<br />
punktów dachu jak komin czy antena.<br />
W dachach o nachyleniu mniejszym niż<br />
30°powinno się montować stopnie w co<br />
drugim rzędzie dachówek w odległości<br />
70 cm od siebie. Przy nachyleniu większym<br />
niż 30° stopnie powinno montować<br />
Fot. Klöber<br />
się w każdym rzędzie w odległości 40 cm.<br />
Ławy kominiarskie powinny się znajdować<br />
się przy kominie, umożliwiając bezpieczną<br />
pracę.<br />
Czym się kierować podczas<br />
wyboru akcesoriów?<br />
- Wybierając akcesoria dachowe warto<br />
zwrócić szczególną uwagę na grubość profili,<br />
szerokość ław i wsporników oraz na<br />
zabezpieczenie antykorozyjne. Najbardziej<br />
odporne na korozję będą systemy wyko-
nane z aluminium lub stali nierdzewnej,<br />
ale ich cena będzie odpowiednio wyższa<br />
od standardowych systemów z ocynkowanej<br />
i powlekanej stali. Wszystkie elementy<br />
powinny spełniać kryteria określone przez<br />
Europejską Normę EN516. Zgodność z tą<br />
normą powinien potwierdzać znak CE<br />
wybijany na poszczególnych elementach<br />
systemu – mówi Przemysław Skibiński,<br />
Key account manager/Technical manager<br />
w firmie Klöber-HPi Polska Sp. z o.o.<br />
Stopnie i ławy kominiarskie powinny być<br />
ażurowe i posiadać antypoślizgową powierzchnię.<br />
Najwygodniejsze w montażu<br />
są stopnie nie wymagające stosowania<br />
dodatkowej łaty nośnej. Dobrze, jeżeli<br />
stopień kominiarski jest wyposażony<br />
w uchwyt, znacznie ułatwia to poruszanie<br />
się po dachu. Stopnie i ławy mocowane<br />
są na różnych rodzajach wsporników<br />
Fot. Klöber<br />
technika<br />
w zależności od rodzaju pokrycia dachowego.<br />
- Do mocowania ław kominiarskich<br />
na pokryciu z dachówek ceramicznych<br />
lub betonowych stosujemy wspornik ław<br />
podklejony od spodu taśmą z pianki, do<br />
mocowania stopni na takich pokryciach<br />
najlepszy będzie wspornik ze stabilizującą<br />
i ochronną stopką z EPDM – radzi Przemysław<br />
Skibiński.<br />
Jak przekonać inwestora?<br />
Inwestor szukając oszczędności z łatwością<br />
rezygnuje z komunikacji dachowej,<br />
warto jednak go odwieść od tego pomysłu,<br />
bo jak mówi stare przesyłowe „oszczędny<br />
dwa razy traci”. Nawet drobna usterka na<br />
dachu w zimie może być bardzo kosztowna,<br />
gdy kominiarz odmówi chodzenia po<br />
oblodzonym dachu, bo koszt zamówienia<br />
podnośnika jest niewspółmiernie wysoki<br />
do ceny montażu stopni kominiarskich.<br />
Kolejnym wydatkiem może być wymiana<br />
zniszczonego pokrycia. Doświadczeni dekarze<br />
na pewno dachówek nie uszkodzą,<br />
ale może to zrobić np. instalator anteny,<br />
który chodzić po dachówkach nie potrafi.<br />
System komunikacji warto zainwestować<br />
nie tylko w celu umożliwienia bezpiecznego<br />
poruszania się po dachu, ale również<br />
w trosce o pokrycie. Dzięki temu,<br />
niezależnie od pory roku będzie można<br />
przeprowadzić prace na dachu nie narażając<br />
się na dodatkowe koszty.<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Fot. Klöber<br />
17
18 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong>
Bezpieczne okna w dachu<br />
Połaciowe<br />
okna dachowe<br />
znaczy bezpieczne<br />
Wiadomo, że okna tradycyjne są najbardziej narażone na ataki włamywaczy.<br />
Dlatego producenci wyposażają je w mechanizmy chroniące przed ich<br />
sforsowaniem. Okna dachowe, choć mniej wystawione na niebezpieczeństwa<br />
ze strony ludzi, nie mogą być „słabsze” niż te tradycyjne. Także i one są bardzo<br />
bezpieczne.<br />
Fot. 1. Okno dachowe Velux z bezpieczną szybą P5.<br />
Chcąc uniknąć nieprzyjemnych zdarzeń<br />
związanych z ewentualnym włamaniem,<br />
właściciele budynków inwestują w alarmy<br />
czy antywłamaniowe wzmocnienia zabezpieczające<br />
stolarkę pionową, ale często<br />
zapominają o oknach dachowych, przez<br />
które złodziej również może dostać się<br />
do wnętrza. Statystyki pokazują, że nie<br />
są to odosobnione przypadki, a zagrożenie<br />
niestety ciągle wzrasta.<br />
Szczególnie narażone na niebezpieczeństwo<br />
włamania przez okna dachowe<br />
są budynki z dachami o małym kącie<br />
nachylenia oraz budynki wielorodzinne.<br />
Budynki w zabudowie szeregowej często<br />
mają wspólną klatkę schodową, na której<br />
znajduje się wyjście na dach. Stwarza<br />
to możliwość łatwego dostania się<br />
na dach przypadkowym osobom, co grozi<br />
ewentualnym włamaniem do mieszkań.<br />
Dlatego wybierając stolarkę do montażu<br />
w połaci dachu trzeba także zwrócić uwagę<br />
na jej parametry gwarantujące bezpieczeństwo.<br />
Szyby, które chronią<br />
Najbardziej narażonym na uszkodzenie<br />
elementem okien jest szyba. Dlatego<br />
producenci okien tradycyjnych oraz dachowych<br />
dbają o jej wzmocnienie. Odpowiednie<br />
pakiety szybowe, po pierwsze<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
19
okna dachowe<br />
sprzyjają energooszczędności, która jest<br />
obecnie jednym z najistotniejszych parametrów<br />
doboru okien do domu. Po drugie<br />
chronią dom przed zakusami włamywaczy.<br />
W oknach dachowych montowane są więc<br />
energooszczędne szyby klejone – z warstwami<br />
folii pomiędzy taflami szkła. Dzięki<br />
folii okna są nie tylko bardziej odporne<br />
na uderzenia, które mają zniszczyć szybę.<br />
Na przykład w oknach Roto montowane<br />
są szyby oznaczone są klasą P2, P4 lub<br />
P5. Im grubsze tafle oraz im więcej folii<br />
między sklejonymi szybami, tym wyższa<br />
zazwyczaj jest klasa okna. Szyba z klasą<br />
P5a po sklejeniu ma ponad 1 cm grubości,<br />
dlatego nie sposób jej sforsować.<br />
Okna produkowane przez Velux są wyposażone<br />
w energooszczędną szybę klejoną<br />
z powłoką łatwo zmywalną w klasie odporności<br />
P2a. Pakiet szybowy 73 składa<br />
się z dwóch szyb klejonych z warstwą<br />
folii w środku. Dzięki temu, w razie<br />
stłuczenia, kawałki szkła nie spadną<br />
Fot. 2. Zabezpieczenie szyby FTP-V P2 sekure w oknie FaKRO.<br />
20 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Szyba nie tylko bezpieczna, ale i wygodna<br />
Powłoka zmywalna, w którą<br />
wyposażone są okna dachowe<br />
Velux, umożliwia ochronę przed<br />
zabrudzeniem, łatwiejsze i szybsze<br />
mycie, lepszą przejrzystość<br />
podczas deszczu, większe bezpieczeństwo,<br />
podwyższoną izolację<br />
akustyczną i ochronę przed<br />
promieniowaniem UV. Pokryta<br />
jest cienką, niewidoczną powłoką<br />
z trwałego materiału o grubo-<br />
na podłogę. Warstwa folii oraz szyby<br />
różnej grubości tłumią dźwięki dużo lepiej,<br />
zmniejszając odczuwalny hałas<br />
o 3 dB w porównaniu do okien standardowych<br />
okien. Szyba 73 zatrzymuje aż 95%<br />
ści 3000 razy mniejszej niż ludzki<br />
włos. Technologia ta powoduje,<br />
że zanieczyszczenia, które gromadzą<br />
się na szybie, są rozkładane,<br />
a następnie wypłukiwane<br />
przez deszcz. Na szybie nie<br />
powstają krople, tylko cienka<br />
i przejrzysta warstwa wody,<br />
a po wyschnięciu nie ma śladu<br />
deszczu ani brudu, więc szyba<br />
nie wymaga częstego mycia.<br />
promieniowania uV, a to główna przyczyna<br />
blaknięcia kolorów we wnętrzu.<br />
VELuX oferuje również okna z szybami<br />
antywłamaniowymi. Szyba zewnętrzna<br />
(4 mm) to szkło hartowane z powłoką ni-
skoemisyjną. Przestrzeń między szybami<br />
ma 10 mm i wypełnieniona jest argonem.<br />
Szyba wewnętrzna (10 mm) to laminowane<br />
szkło typu float. Współczynnik przenikania<br />
ciepła u s = 1,4 (W/m 2 ·K). Klasa<br />
odporności tej szyby to P5a. Szyby antywłamaniowe<br />
są stosowane w oknach<br />
typu GGL i GGu, GPu, GHL, GPL. Cena<br />
okna GGL z szybą antywłamaniową jest<br />
wyższa o ok. 60% od ceny standardowego<br />
okna GGL. Są to produkty na zamówienie.<br />
Firma FaKRO jako pierwsza wprowadziła<br />
na rynek pełną ofertę okien z minimalną<br />
3 klasą bezpieczeństwa. Przygotowała<br />
i wprowadziła do standardowej oferty<br />
specjalne okno FTP-V P2 Secure. Okno<br />
ma system wzmocnienia konstrukcji<br />
topSafe, laminowaną i antywłamaniową<br />
szybę klasy P2a, nowy system zabezpieczający<br />
przed wymontowaniem pakietu<br />
szybowego oraz klamkę z blokadą.<br />
okna dachowe<br />
Szyba<br />
mocno osadzona<br />
Drugim elementem okna dachowego,<br />
który wpływa na bezpieczeństwo są okucia<br />
okna. Odpowiedzialne są one między<br />
innym za ryglowanie okien. Często słyszymy,<br />
że okno ma punkty ryglowania.<br />
Warto zwrócić uwagę na ten fakt. Im<br />
więcej punktów ryglowania, tym okno<br />
jest bezpieczniejsze. Nie może wystarczyć<br />
oczywiście zapewnienie producenta,<br />
że okno jest bezpieczne, ponieważ ma jakieś<br />
systemy zabezpieczeń – to czy okno<br />
naprawdę jest bezpieczne możemy sprawdzić<br />
na deklaracji zgodności CE. mówi<br />
o tym punkt „Odporność na uderzenie”,<br />
który określa norma EN 13049. Ta odporność<br />
wyrażana jest w klasach odporności<br />
na uderzenie. Im wyższa klasa, tym<br />
okno jest bezpieczniejsze. Większość<br />
producentów oferuje okna mające 3.<br />
klasę. Roto stworzyło okno R62. To okno<br />
obrotowe, które ma 4 punkty ryglowania,<br />
5. – najwyższą – klasę bezpieczeństwa<br />
oraz szybę z klasą P5a.<br />
Funkcje zabezpieczające do zwykłych<br />
okien dachowych mogą pełnić również<br />
różnego typu zamki do okien. Występują<br />
w wersji z kluczykiem lub bez – takie<br />
zabezpieczenia montuje w swoich oknach<br />
Velux.<br />
Chcąc ograniczyć ilość włamań przez okna<br />
Fot. 3. Okno Velux dodatkowo zabezpieczone zamkami.<br />
dachowe firma FaKRO do standardowych okien Fot. 4. dachowych Pakiet szybowy wprowadziła P2 firmy VElux. nowator- ski system wzmacniania konstrukcji –<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
21
okna dachowe<br />
Ochrona<br />
zewnętrzna<br />
Rolety zewnętrzne nie są<br />
uznawane za antywłamaniowe,<br />
ale z pewnością opóźnią<br />
lub utrudnią „życie” potencjalnemu<br />
włamywaczowi.<br />
Podobną rolę pełnią nowoczesne<br />
systemy sterowania<br />
elektrycznego na fale radiowe.<br />
Umożliwiają one, między<br />
innymi, zamknięcie wszystkich<br />
okien w budynku przez<br />
naciśniecie jednego przycisku<br />
na pilocie.<br />
topSafe, który zabezpiecza przed łatwym<br />
wejściem do budynku.<br />
W skład systemu topSafe wchodzą:<br />
innowacyjny system mocowania specjalnie<br />
wyprofilowanych zawiasów,<br />
który zapobiega pęknięciom drewna,<br />
wyrwaniu zawiasów i wepchnięciu<br />
skrzydła do środka. Okno pozostaje<br />
całe mimo kopnięcia, a nawet skakania<br />
po nim,<br />
specjalnie wzmocniona konstrukcja<br />
drewna i elementów ryglujących,<br />
co uniemożliwia łatwe wymontowanie<br />
szyby (okno ma też system zabezpieczający<br />
przed wykręceniem i wyrwaniem<br />
szyby),<br />
metalowa listwa utrudniająca włamanie<br />
przy pomocy narzędzi. uniemożliwia<br />
to podważenie, utrudnia włamanie<br />
przy użyciu narzędzi,<br />
klamka z blokadą zabezpieczającą<br />
przed otwarciem skrzydła.<br />
Okna wykonane w systemie topSafe mają<br />
podwyższoną odporność na włamanie.<br />
Nie da się go w łatwy sposób otworzyć,<br />
np. poprzez dynamiczne naciśnięcie<br />
nogą na górną, zewnętrzną część okna.<br />
Nie spowoduje to otwarcia skrzydła czy<br />
wyrwania zawiasów. Nowoczesne okna<br />
dachowe o podwyższonej odporności<br />
na włamanie FTP-V P2 Secure mają jeszcze<br />
jedną ważną zaletę – bardzo atrakcyjną<br />
cenę.<br />
22 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Fot. 5. Roleta zewnętrzna AKZ firmy FaKRO.<br />
Fot. 6. Klamka z blokadą<br />
Fot. 7. Wzmocnienie topSafe w oknie FaKRO.
technika<br />
Mechanizacja<br />
prac ciesielskich<br />
na budowie<br />
Dziś cieśla może i powinien mieć na wyposażeniu nowoczesne elektronarzędzia,<br />
przy pomocy, których może wykonać wszystkie operacje obróbcze, jakie<br />
występują przy wykonywaniu więźby dachowej budynku.<br />
Fot. 1<br />
W dobie obecnej techniki i technologii<br />
stosowanych w budownictwie, użycie<br />
drewna litego na elementy nośne<br />
w konstrukcjach inżynierskich stropów<br />
czy dachów (fot. 1) budynków wymaga<br />
zmechanizowania wszelkich prac ręcznych,<br />
szczególnie związanych z obróbką<br />
drewna więźby dachowej. Dotyczy to<br />
takich prac jak powiększanie na grubość<br />
i szerokość elementów nośnych oraz ich<br />
łączenie w jeden układ konstrukcyjny-<br />
więźbę dachową. Konstrukcja więźby<br />
dachowej składa się z poszczególnych<br />
połączeń konstrukcyjnych takich elementów<br />
konstrukcyjnych jak: krokwi, płatew,<br />
belek, kleszczy i jętek. By poszczególne<br />
elementy konstrukcyjne połączyć ze sobą<br />
należy wykonać prawidłowe złącza ciesielskie<br />
zgodnie z rysunkiem i sztuką ciesielską.<br />
Każde złącze konstrukcyjne musi<br />
być wykonane i spasowane dokładnie bez<br />
24 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
żadnych luzów, ponieważ ma to wpływ<br />
na sztywność i stabilność całej więźby<br />
dachowej budynku. Szczelność konstruk-<br />
Fot. 2<br />
cyjną można osiągnąć jedynie wówczas,<br />
gdy uprzednio wykreśli się obrysy w naturalnej<br />
wielkości na elementach łączonych<br />
lub użyje się szablonów, wykonanych<br />
w skali 1:1 typowych połączeń i dokona<br />
się dokładnego ich wycięcia, obróbki piłowania<br />
czy frezowania. Wykonanie poszczególnych<br />
połączeń konstrukcyjnych<br />
wymaga wykonania takich operacji obróbczych<br />
jak: cięcia proste, cięcia ukośne<br />
pod kątem, różnego rodzaju frezowania<br />
o różnych kształtach i grubościach oraz<br />
wiercenia otworów na kołki ciesielskie<br />
czy śruby metalowe. Prace te jeszcze niedawno<br />
były wykonywane ręcznie, przy pomocy<br />
ręcznych narzędzi stolarskich. Dziś<br />
cieśla może i powinien mieć na wyposażeniu<br />
nowoczesne elektronarzędzia, przy<br />
pomocy, których może wykonać wszystkie<br />
operacje obróbcze, jakie występują przy<br />
wykonywaniu więźby dachowej budynku.<br />
Fot. Protool
Fot. Protool<br />
Fot. 3 Fot. 3a<br />
Potrzeba stosowania tych elektronarzędzi<br />
wynika nie tylko z tego, że skracają<br />
one czas pracy wykonywania tych operacji,<br />
ale obniżają koszty wykonania oraz<br />
umożliwiają ich dobre wykonanie, co<br />
gwarantuje większą stabilność więźby<br />
dachowej w czasie jej użytkowania.<br />
Ręczna pilarka tarczowa do prac ciesielskich<br />
typ CSP 132 (fot. 2) jest elektronarzędziem<br />
wielofunkcyjnym. Wykonuje<br />
takie operacje technologiczne, jak piłowanie,<br />
frezowanie i struganie. Szczególnie<br />
w pracach ciesielskich na budowie<br />
wykonuje takie operacje, jak cięcie<br />
belek i kantówek po podwójnym skosie,<br />
rozcinanie belek, przewężanie kantówek<br />
i krokwi, wykonywanie czopów w belkach<br />
oraz ciecie krokwi koszowych i narożnych.<br />
Posiada ona silnik elektryczny<br />
o mocy 2300 W i obroty 2200 na minutę.<br />
Poza tym jej elektronika zapewnia regulowany<br />
łagodny rozbieg wału obróbczego,<br />
regulowaną prędkość obrotową biegu<br />
jałowego, stałą liczbę obrotów pod obciążeniem<br />
oraz reagujące na temperaturę<br />
i pobór mocy zabezpieczenia przed<br />
przeciążeniem silnika. Konstrukcja pilarki<br />
umożliwia przyłączyć urządzenie do odsysania<br />
wiórów i pyłów, co zapewnia dobrą<br />
widoczność obrabianego przedmiotu.<br />
Parametry pilarki to głębokość piłowania<br />
przy 90 stopniach 132 mm, a przy na-<br />
Fot. 3b<br />
chyleniu 45 stopni 90 mm. Parametry te<br />
są wystarczające do przecięcia na długość<br />
belki czy krokwi. Pilarkę można również<br />
bez trudu przekształcić, wyposażając ją<br />
w dodatkowe oprzyrządowania (fot. 3)<br />
tj. w frezarkę do wykonywania różnego<br />
rodzaju zaciosów i wycięć (fot. 3a).<br />
Wielkość tych zaciosów sięga średnicy do<br />
160 mm, szerokości 80 mm i głębokości<br />
38 mm przy nachyleniu 45 stopni. Są to<br />
technika<br />
optymalne parametry frezowania i dlatego<br />
gwarantują one szerokie zastosowanie<br />
tego urządzenia w pracach ciesielskich.<br />
Cenną zaletą pilarki jest jej wyposażenie<br />
w urządzenie do strugania i wręgowania<br />
(fot. 3b), które składa się z dwuczęściowego<br />
kołpaka ochronnego, osłony wahadłowej<br />
i aluminiowej głowicy strugarskiej<br />
o średnicy 250 mm. Parametry obróbcze<br />
wręgowania i skrawania na grubość<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Fot. Protool<br />
Fot. Protool<br />
25
technika<br />
wynoszą: głębokość strugania 80 mm,<br />
a szerokość 50 mm. Pilarka posiada wiele<br />
zalet jak: wysoką sprawność obróbczą<br />
i zapewnia bezpieczeństwo w czasie pracy,<br />
co jest również nie bez znaczenia.<br />
urządzeniem bardzo cennym w pracach<br />
ciesielskich jest również szlifierka „Rustofix”<br />
(fot. 4). Jest to elektronarzędzie<br />
przeznaczone do szlifowania i wygładzania<br />
powierzchni belek, krokwi i wykładzin<br />
na sufitach i ścianach. Szczególnie nadaje<br />
się do przygotowania drewna pod wykończenie<br />
rustykalne. Szlifierka posiada<br />
silnik elektryczny o mocy 1500 W i osiąga<br />
obroty od 500 do 2650 (na minutę),<br />
można ją również podłączyć do przyłącza<br />
do odsysania pyłu drzewnego. Regulowana<br />
prędkość obrotowa umożliwia ustalenie<br />
obrotów w zależności od obrabianego<br />
drewna, jego gatunku, natomiast rodzaj<br />
i jakość struktury szlifowanego drewna<br />
osiąga się w zależności od zastosowanej<br />
szczotki (LD-85 z drutu stalowego,<br />
KB-80 z tworzywa sztucznego z zatopionym<br />
ziarnem ściernym i BG-85 z włosia<br />
sizalowego) oraz liczby jej obrotów. Dotychczasowe<br />
doświadczenia z korzystania<br />
szlifierki utwierdzają w przekonaniu, że<br />
dzięki jej parametrom technicznym szlifowane<br />
drewno osiąga najwyższe efekty<br />
jakościowe i estetyczne. Płaszczyzna<br />
drewna wyszlifowana szlifierką nie tylko<br />
wykańcza ostatecznie drewno, ale doskonale<br />
przygotowuje je do impregnacji,<br />
ponieważ otwiera pory drewna i pozwala<br />
na głębsze wnikanie środków chemicznych,<br />
dając możliwość skuteczniejszego<br />
uodpornienia drewna na owady drewna<br />
i niszczące grzyby.<br />
W pracach dotyczących połączenia drewna<br />
na gwoździe, powinna być stosowana<br />
gwoździarka pneumatyczna (fot. 5).<br />
Szczególnie dotyczy to takich prac jak<br />
łączenie krokwi z jętką na dotyk z dwustronnymi<br />
nakładkami, przy oparciu krokwi<br />
na płatwie za pomocą siodełka i łączeniu<br />
krokwi w kalenicy z nakładkami.<br />
Poza tym przy łączeniu poszycia dachowego<br />
(deskowego) do łat dachowych.<br />
mechaniczne wbijanie gwoździ w drewno<br />
przy pomocy pneumatycznych gwoździarek,<br />
powoduje minimalne zniszczenie<br />
tkanek drewna i zwiększa ich wytrzymałość<br />
na wyrwanie. Poza tym zmniejsza<br />
się w poważnym stopniu wysiłek dekarza<br />
26 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Fot. 4<br />
Fot. 5<br />
oraz poprawia się dokładność wykonania<br />
tej operacji technologicznej, co nie jest<br />
bez znaczenia.<br />
Zastosowanie przedstawionych elektronarzędzi<br />
w pracach ciesielskich na budowie,<br />
szczególnie w wykonawstwie więźby<br />
dachowej, daje duże możliwości zmechanizowania<br />
tych uciążliwych prac ręcznych<br />
oraz wykonania ich dokładniej i zmniejsza<br />
wysiłek ludzki oraz koszty wykonania. Dlatego<br />
wszędzie jeszcze tam, gdzie z wielu<br />
Fot. B.Pro Polska Fot. Festool<br />
względów nie stosuje się tych narzędzi,<br />
należy wreszcie sięgnąć do tych nowości<br />
technicznych, jakie stawia do dyspozycji<br />
dzisiejszy postęp techniczny i nauka<br />
w technologiach budowania domów.<br />
Inż. Zbigniew Gęsiński<br />
Rzeczoznawca NOT, wieloletni biegły<br />
sądowy w dziedzinie technologii drewna<br />
Fotografie autora i firm<br />
Protool, Festool i B.Pro
»<br />
»
technika<br />
Zima bez problemów<br />
Ochrona dachów, rynien i rur przed zamarzaniem<br />
Zima, jest piękną, często niedocenianą porą roku. Dla jednych to czas wypoczynku<br />
na świeżym powietrzu i sezon narciarski, dla drugich - to same kłopoty, związane<br />
z częstymi awariami instalacji w domach, budynkach komercyjnych i użyteczności<br />
publicznej. Brak ogrzewania, awaria wodociągów, oblodzone chodniki, parkingi<br />
i schody to typowe utrudnienia, z którymi musimy się zmierzyć zimą.<br />
Czy ten koszmar musi powtarzać się co<br />
roku? Nie, wręcz przeciwnie - za pomocą<br />
specjalnie zaprojektowanych elektrycznych<br />
systemów grzewczych można<br />
pozbyć się wszystkich kłopotów raz na<br />
zawsze. Wystarczy założyć ogrzewanie<br />
w newralgicznych punktach instalacji<br />
i zadbać o systematyczne odprowadzanie<br />
wody z roztopionego śniegu – i gotowe!<br />
Ochrona dachów i rynien<br />
przed gromadzeniem się<br />
śniegu i lodu<br />
Prawidłowe zabezpieczenie dachów przed<br />
gromadzącym się śniegiem wpływa bezpośrednio<br />
na bezpieczeństwo mieszkańców<br />
i użytkowników. Zalegający śnieg,<br />
podczas naprzemiennego zamarzania<br />
i rozmarzania, nie tylko niszczy poszycie<br />
dachu, ale również stanowi ogromne<br />
obciążenie dla konstrukcji budynku. Systematyczne<br />
usuwanie nadmiaru białego<br />
puchu jest więc koniecznością i obowiązkiem<br />
właścicieli nieruchomości. Dodatkowo<br />
sople zwisające z rynien i poszycia<br />
dachu stanowią poważne zagrożenie dla<br />
przechodniów.<br />
Inny poważny problem mogą stanowić<br />
zamarznięte rynny, które, przy braku<br />
drożności, nie zapewniają stałego odprowadzania<br />
wody z topniejącego śniegu.<br />
Woda szukając innego ujścia spływa po<br />
elewacji, niszcząc ściany i stropy.<br />
28 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Elektryczny system<br />
grzewczy stanowi<br />
skuteczne rozwiązanie<br />
powyższych problemów<br />
Kompletny samoregulujący system z elektrycznym<br />
przewodem grzejnym FroStop<br />
Black o mocy 28 W/m w śniegu/lodzie,<br />
16 W/m w powietrzu przy 5°C, stanowi<br />
niezawodną ochronę przed uszkodzeniami<br />
w warunkach zimowych. utrzymuje<br />
drożność odpływu topniejącego śniegu<br />
i lodu, jednocześnie eliminując zagro-<br />
Fot. 1. Ochrona dachów w zimie - samoregulujące przewody FroStop Black.<br />
żenie spowodowane soplami i nawisami<br />
lodowymi. Zabezpiecza poszycie dachu,<br />
rynien i rur odpływowych przed działaniem<br />
zamarzającej wody nagromadzonej<br />
pod zalegającym śniegiem.<br />
Przewody grzejne układa się prostoliniowo<br />
wzdłuż rynien i wewnątrz rur.<br />
W rynnach skrzynkowych lub korytach<br />
może zaistnieć potrzeba ułożenia przewodu<br />
w kilku liniach. Do mocowania<br />
przewodu, wykonywania rozgałęzień,<br />
podłączenia zasilania i zakończenia słu-<br />
Fot.: Raychem
żą akcesoria stanowiące element danego<br />
systemu. Istnieje możliwość pełnej automatyzacji<br />
pracy – sterownik EmDR-10<br />
z czujnikiem temperatury i wilgotności<br />
włącza system samoczynnie tylko pod<br />
warunkiem jednoczesnego wystąpienia<br />
określonych warunków atmosferycznych.<br />
Zabezpieczenie rur<br />
przed zamarzaniem<br />
Zamarznięte rury mogą być również kosztownym<br />
problemem - gdy są narażone<br />
na działanie ujemnych temperatur, pękają,<br />
prowadząc do istotnych zniszczeń<br />
i zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów.<br />
Samoregulujący przewód grzejny FroStop<br />
w połączeniu z odpowiednią izolacją termiczną<br />
skutecznie zabezpieczy przed zamarzaniem<br />
rury z wodą, systemy hydrantowe<br />
i tryskaczowe.<br />
Zadaniem elektrycznych systemów grzewczych<br />
jest ochrona przed zamarzaniem rur<br />
wodociągowych i kanalizacyjnych, zabezpieczenie<br />
instalacji doprowadzających<br />
olej opałowy lub inne ciecze zmieniające<br />
swoje właściwości fizykochemiczne<br />
pod działaniem niskich temperatur oraz<br />
utrzymanie właściwej temperatury rurociągu.<br />
Stosowanie samej izolacji cieplnej<br />
Fot.: Raychem<br />
Fot. 2. Samoregulujący przewód Frostop<br />
Green zabezpieczy rury narażone na<br />
niskie temperatury. Instalację należy<br />
jeszcze zaizolować.<br />
lub zwiększanie jej grubości często jest<br />
niewystarczające lub niekorzystne ze<br />
względów ekonomicznych. Szczególnie<br />
przy braku ciągłego przepływu czynnika<br />
w instalacji, stosowanie ogrzewania elektrycznego<br />
jest konieczne.<br />
Elektryczne samoregulujące przewody<br />
grzejne Raychem dostosowane są do wielu<br />
zastosowań:<br />
Fot.: Raychem<br />
Zabezpieczenie przed zamarzaniem rur<br />
z wodą, przewody układane na rurach:<br />
FroStop Green (10 W/m przy 5°C),<br />
FroStop Black (18 W/m przy 5°C)<br />
Zabzpieczenie przed zamarzaniem rur<br />
z wodą, przewody układane wewnątrz<br />
rur: ETL-10 (10 W/m przy 5°C w powietrzu,<br />
20 W/m przy 5°C w wodzie)<br />
utrzymanie temperatury rur kanalizacyjnych<br />
zawierających substancje<br />
tłuszczowe: FS-C-2X (31 W/m przy 5°C,<br />
22 W/m przy 40°C).<br />
Przewody mogą być stosowane zarówno<br />
do rur metalowych, jak i rur z tworzyw<br />
sztucznych. układa się je wzdłuż rurociągu<br />
pod warstwą izolacji. moc grzejną,<br />
jaką należy doprowadzić w celu skompensowania<br />
strat ciepła, a więc jaki przewód<br />
należy zastosować i jaką izolację cieplną<br />
– obliczamy lub dobieramy na podstawie<br />
gotowych tabel strat ciepła. Do każdego<br />
systemu można dobrać kompletny zestaw<br />
komponentów oraz sterowników. W celu<br />
sterowania pracą takich obwodów stosuje<br />
się termostaty. Podstawowe sterowanie<br />
polega na pomiarze temperatury<br />
powierzchni rurociągu w najzimniejszym<br />
jego punkcie i załączaniu obwodów<br />
grzejnych, gdy temperatura osiągnie nastawioną<br />
wartość. Do większych instalacji<br />
uzasadnione jest stosowanie termostatów<br />
z funkcją oszczędzania energii,<br />
technika<br />
Fot. 3. Samoregulujące przewody FroStop Black układane w rynnach. Zapewnią skuteczny odpływ<br />
topniejącego śniego i zapobiegną powstawaniu sopli.<br />
np. Raystat-Eco-10. Wyznaczają one cykl<br />
pracy obwodów w oparciu o pomiar temperatury<br />
otoczenia zgodnie z opracowanym<br />
w tym celu specjalnym algorytmem<br />
PaSC (sterowanie proporcjonalne względem<br />
temperatury otoczenia).<br />
Rozwiązania<br />
„last minute”<br />
Gdy zima już nadeszła, a rury w budynku<br />
już zamarzły, jest za późno na pełen<br />
proces montażu systemu grzewczego.<br />
Nie jesteśmy zupełnie bezradni – to jest<br />
odpowiedni moment żeby zastosować<br />
FrostGuard – samoregulujący, zakończony<br />
fabrycznie przewód grzewczy, który wystarczy<br />
jedynie zamocować wzdłuż rury<br />
(metalowej lub PCV) lub wewnątrz niej,<br />
zaizolować i podłączyć do zasilania.<br />
Przy tym systemie zalecamy stosowanie<br />
termostatu FrostGuard-Eco, który pozwoli<br />
na dodatkową oszczędność do 80%!<br />
Elektryczne systemy grzewcze zapewnią<br />
nam bezawaryjne funkcjonowanie budynku<br />
i posesji w zimie. Dodatkowo dzięki<br />
technologii samoregulacji oraz zastosowaniu<br />
termostatów, systemy te są energooszczędne,<br />
niedrogie w eksploatacji<br />
(załączają się tylko wtedy, gdy jest to<br />
niezbędnie konieczne) oraz nie wymagają<br />
konserwacji.<br />
Monika Michońska<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
29
pokrycia dachowe<br />
Dach i ściany z łupka<br />
W Katowicach w cichej dzielnicy wybudowano dom inny niż wszystkie. Co w nim<br />
takiego wyjątkowego? Nowoczesna architektura, wysoka jakość zastosowanych<br />
materiałów, naturalny materiał w połączeniu z bardzo dobrym wykonaniem.<br />
autorem projektu jest pan Robert Skitek, właściciel pracowni<br />
architektoniczna RS+ z Tych. Projekt wykonawczy przygotowany<br />
był pod pokrycie z łupka naturalnego. Inwestorzy bardzo długo<br />
szukali odpowiedniego producenta łupka dachowego, jak i również<br />
dobrego wykonawcy. Ostatecznie wybór padł na firmę pana<br />
Henryka maliborskiego z Bujakowa, która wykonywała więźbę<br />
oraz na firmę monopol Sp. j. pana antoniego Grabka z mysłowic,<br />
która wykonywała pokrycie z łupka i przygotowała konstrukcję<br />
elewacji. Jako producenta łupka wybór padł na firmę Rathscheck<br />
Schiefer, materiał na budowę dostarczała firma melle z Katowic.<br />
Projekt był bardzo wymagający i wymagał nietypowych rozwiązań.<br />
Więźba bez murłaty, opadający okap, nietypowe okna dachowe.<br />
Łupek na elewacji mocowany na drewnianej konstrukcji<br />
30 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
składającej się z pionowo zamontowanych kantówek między<br />
którymi ułożono izolację termiczną z wełny mineralnej, następnie<br />
ułożono folię dachową paroprzepuszczalną. Na kantówki<br />
zamocowano kontrłaty i łaty, do których ostatecznie przybito<br />
łupek. Łupek na dachu przybijany był do desek pióro-wpust,<br />
na których zamontowano folię dachową, przeznaczoną do pokryć<br />
z łupka, pod deskowaniem kontrłaty, folia dachowa, krokwie<br />
i izolacja ułożona międzykrokwiowo.<br />
Do wykonania pokrycia dachu i elewacji zużyto 27 kg papiaków<br />
ogniowo ocynkowanych do pokryć z łupka, 45 kg gwoździ, śrub<br />
i kotw, 250 kg tytan-cynku, 75 kg aluminiowej blachy Prefa,<br />
550 m 2 folii Doerken oraz 250 m 2 folii pod łupek Bauder. Łącznie<br />
dach i elewacja to 550 m 2 .
pokrycia dachowe<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
31
pokrycia dachowe<br />
32 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong>
pokrycia dachowe<br />
Pokrycie układano w kryciu podwójnym prostokątnym łupkiem firmy Rathscheck o formacie 40/25 oraz 40/40 z kopalni SIN150.<br />
Realizacja rozciągnięta była na 3 miesiące. Prace ciesielskie trwały około 1,5 miesiąca, krycie łupkiem wraz z montażem obróbek<br />
oraz wykonanie dachów płaskich to również okres 1,5 miesiąca. Inwestorzy żywo interesowali się pracami, często wchodzili na<br />
rusztowanie aby z bliska przyglądać się pracom. <strong>Dekarz</strong>e zrealizowali wszystkie życzenia inwestorów.<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
33
pokrycia dachowe<br />
Zabezpieczenia<br />
przeciwśniegowe<br />
Inwestor często nie zdaje sobie sprawy,<br />
jak niebezpieczny i ciężki może być śnieg.<br />
Dlatego to zwykle do wykonawcy należy<br />
przekonanie klienta do konieczności<br />
inwestycji w akcesoria przeciwśnieżne<br />
jak płotki lub belki.<br />
Gdzie montować?<br />
Problem ze zsuwającym się z dachu śniegiem<br />
tylko pozornie dotyczy właścicieli<br />
domów o dużym kącie nachylenia połaci<br />
dachu. Już pierwsza zima przekona posiadaczy<br />
mniej stromych dachów, że niestety<br />
i w tym przypadku warto pomyśleć<br />
34 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
o zabezpieczeniach. Przy mniej stromych<br />
dachach problem może być nawet bardziej<br />
dotkliwy.<br />
- O ile z połaci stromych śnieg zsuwa się<br />
na bieżąco, to na dachach o niższym kącie<br />
nachylenia, zalegający przez kilka dni<br />
śnieg lodowacieje pod wpływem kilku-<br />
krotnego topnienia i zamarzania. Zaspa<br />
staje się ciężką bryłą, która zsuwając się<br />
z dachu, może zrobić wiele szkody – przestrzega<br />
Super<strong>Dekarz</strong> Roman Dyduch z firmy<br />
DaCHBuD.<br />
Zabezpieczenia przeciwśniegowe powinno<br />
się mocować przede wszystkim w tych
miejscach na dachu, które znajdują się<br />
nad wejściem i ścieżkami wzdłuż domu,<br />
wjazdem do garażu, miejscem parkowania<br />
samochodu, a także nad delikatnymi<br />
roślinami, które mogłaby zniszczyć duża<br />
ilość spadającego śniegu.<br />
System przeciwśnieżny można instalować<br />
na dachu podczas montażu pokrycia, jak<br />
również w późniejszym czasie na istniejącym<br />
pokryciu.<br />
- Płotki przeciwśnieżne wykonane<br />
są ze stali ocynkowanej ogniowo i lakierowane<br />
proszkowo, dzięki czemu są wyjątkowo<br />
wytrzymałe i odporne na warunki<br />
atmosferyczne. Płotki należy montować<br />
na wysokości podparcia krokwi o murłatę,<br />
by zalegający śnieg nie powodował<br />
ugięcia krokwi wystających poza murłatę.<br />
Uchwyt do płotka przeciwśnieżnego należy<br />
montować nie rzadziej niż co 75 cm, i nie<br />
dalej niż 20 cm od końca płotka – mówi<br />
Roman Dyduch. Jeżeli nie zamontujemy<br />
uchwytów wystarczająco często może<br />
dojść do zerwania płotka pod ciężarem<br />
W przypadku dachów o połaci dłuższej<br />
niż 3 metry, zalecany jest również montaż<br />
śniegołapów, które dzielą zsuwającą się<br />
z dachu czapę śniegu na mniejsze części.<br />
Przytwierdza się je do elementów konstrukcyjnych<br />
więźby dachowej naprzemiennie<br />
w dwóch rzędach, nieco poniżej<br />
połowy długości połaci. Śniegorozpruwacze<br />
stanowią ochronę dla płotków przed<br />
nadmiernym obciążeniem i zarwaniem<br />
przez śniegową czapę.<br />
- Wybór pomiędzy płotkami a belkami<br />
ma głównie znaczenie estetyczne, bo jeżeli<br />
chodzi o funkcje to te systemy są porównywalne<br />
– może tylko z ta różnica, że belki<br />
zakłada się na dach jesienią i ściąga<br />
wiosną, a płotki są zamontowane na stałe<br />
– porównuje Superdekarz.<br />
Nie warto oszczędzać!<br />
W rozmowie z klientem zwykle najlepszym<br />
argumentem są koszty. Oszczędzanie<br />
na zabezpieczeniach przeciwśnieżnych<br />
jest pozorne. Rezygnując z niego<br />
nie tylko ryzykujemy bezpieczeństwem<br />
ludzi, ale również narażamy się na straty<br />
jakie spadająca z dachu zlodowaciała bryła<br />
może wywołać. Ciężar takiej zaspy jest<br />
wystarczająco duży, by zniszczyć rośliny<br />
czy samochód zaparkowany pod domem.<br />
pokrycia dachowe<br />
Dachówka z mocowaniem i płotkiem przeciwśnieżnym.<br />
Fot. Braas<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
35
pokrycia dachowe<br />
Dachówka do mocowania płotka lub belki<br />
przeciwśnieżnej. Fot. Braas<br />
36 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
mocowanie belki przeciwśnieżnej. Fot. Braas<br />
Na zniszczenia narażone są również rynny,<br />
które nie tylko mogą zostać zerwane<br />
przez spadające zaspy. Również często<br />
to na nich zatrzymują się śnieżne czapy<br />
i po zimie okazuje się, że są tak odkształcone,<br />
że nadają się już tylko do wymiany.<br />
- Jeżeli weźmiemy pod uwagę koszt corocznej<br />
naprawy lub wymiany rynien okaże<br />
się, że jednak bardziej opłaca się montaż<br />
płotków – przestrzega Roman Dyduch.<br />
Pamiętać należy również, że system przeciwśnieżny<br />
potrafi gromadzić na dachu<br />
znaczne ilości śniegu, co wymaga indywidualnego<br />
projektowania i uwzględnienia<br />
tego faktu w obliczeniach konstrukcyjnych<br />
więźby dachowej. Jeżeli zamierzamy<br />
wyposażyć gotowy dach w takie zabezpieczenie,<br />
warto skonsultować to z architektem,<br />
bo chociaż sam montaż zabezpieczeń<br />
przeciwśniegowych jest stosunkowo<br />
prostym zadaniem, to niewłaściwe rozmieszczenie<br />
płotków może stanowić zagrożenie<br />
dla konstrukcji dachu.
warsztat<br />
Jak dobrze wybrać<br />
program do projektowania<br />
konstrukcji ciesielskich?<br />
Wsparcie techniczne<br />
Już na etapie planowania zakupu specjalistycznego<br />
oprogramowania do projektowania<br />
konstrukcji ciesielskich, powinniśmy<br />
zwrócić uwagę na kilka aspektów.<br />
Niewątpliwie ważne jest, aby przeanalizować<br />
podstawowe zagadnienia związane<br />
z jego możliwościami, stabilnością pracy,<br />
współpracą z programami zewnętrznymi,<br />
jak i systemami sterującymi maszynami.<br />
Nie mniej istotnym, a tak często pomijanym<br />
bądź też zapomnianym zagadnieniem,<br />
jest wsparcie techniczne. Przeważnie<br />
nie przykładamy zbyt wielkiej wagi<br />
do tego tematu a to właśnie jakość i dostępność<br />
serwisu często decyduje o tym,<br />
czy jesteśmy w stanie w pełni wykorzystać<br />
możliwości, jakie daje nam zakupione<br />
oprogramowanie.<br />
musimy być świadomi, że z zakupem<br />
programu jest inaczej niż z zakupem<br />
standardowych narzędzi. W przypadku<br />
tych drugich często już krótkie szkolenie<br />
w połączeniu z wcześniej zdobytym doświadczeniem,<br />
pozwala na efektywne ich<br />
wykorzystanie w pracy.<br />
aby system projektowy zaczął zarabiać<br />
na siebie, musimy włożyć w naszą pracę<br />
wysiłek intelektualny. To, jak szybko<br />
będziemy w stanie dobrze wykorzystać<br />
to narzędzie, zależy w dużej mierze<br />
od naszego zaangażowania, jak również<br />
wsparcia technicznego ze strony producenta<br />
oprogramowania. Dokonując wyboru<br />
warto upewnić się, czy posiada on<br />
odpowiednią kadrę, która będzie w stanie<br />
udzielić nam wsparcia, kiedy napotkamy<br />
trudności. Równie ważna jest dostępność<br />
serwisu, tego czy pomoc otrzymamy<br />
wtedy kiedy będziemy jej potrzebować,<br />
bo jak wiadomo często będziemy działać<br />
pod presją czasu.<br />
Kolejnym niewątpliwie trudnym, a zarazem<br />
niezmiernie istotnym tematem wymagającym<br />
dużej praktyki, jest połączenie<br />
oprogramowania projektowego<br />
z systemami sterującymi maszynami.<br />
Na to powinny zwrócić szczególną uwagę<br />
firmy planujące zakup maszyn sterowanych<br />
numerycznie. W temacie tym<br />
bardzo ważne są wiedza i doświadczenie<br />
zespołu wdrażającego, którego zadaniem<br />
jest dopracowanie interfejsu (postprocesora)<br />
przerabiającego trójwymiarowy<br />
zapis konstrukcji do wymagań konkretnej<br />
maszyny.<br />
Reasumując powyższe zagadnienia, pamiętajmy,<br />
że kupując oprogramowanie<br />
decydujemy się na współpracę z producentem<br />
systemu - współpracę, która trwa<br />
przeważnie wiele lat.<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
37
folie<br />
Folie wstępnego<br />
krycia<br />
Membrany wstępnego krycia działają dwubiegunowo: chronią pokrycie<br />
i konstrukcję dachu przed wodą opadową, oraz umożliwiają wydostanie się pary<br />
wodnej z wnętrza domu.<br />
Jak działają folie<br />
wstępnego krycia, czyli<br />
ochrona od zewnątrz<br />
Głównym zadaniem membrany dachowej<br />
jest zabezpieczenie połaci, a zwłaszcza<br />
materiału izolacyjnego, przed zawilgoceniem,<br />
np. w sytuacji uszkodzenia pokrycia.<br />
Jest to niezwykle ważne, ponieważ<br />
zawilgocona termoizolacja nie tylko traci<br />
swoje właściwości cieplne, ale również<br />
może dojść do rozwoju mikroorganizmów<br />
degradujących konstrukcję. Warto<br />
pamiętać, że zgodnie z prawami fizyki,<br />
cyrkulacja powietrza kieruje powstają-<br />
38 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
cą w pomieszczeniach wilgoć do góry,<br />
dlatego połać należy do najbardziej zagrożonych<br />
zawilgoceniem części domu.<br />
Warstwa wstępnego krycia jednocześnie<br />
odprowadza parę wodną na zewnątrz<br />
i blokuje wnikanie wilgoci z zewnątrz.<br />
Folie jako materiały wodoszczelne stanowią<br />
niezbędny element kompletnej izolacji<br />
dachu, gwarantując prawidłową pracę<br />
przegrody termicznej. Stosowanie membran<br />
wstępnego krycia należy skorelować<br />
ze sposobem wentylacji dachu, ponieważ<br />
tylko wtedy powstający kondensat będzie<br />
się wydostawać z konstrukcji dachu<br />
Fot.: Brass<br />
i jego termoizolacji, a on sam będzie<br />
„oddychał”.<br />
membrany te posiadają zdolność przepuszczania<br />
pary wodnej. Dzięki temu<br />
można je układać bezpośrednio na izolacji.<br />
Z jednej strony pozwala to na uniknięcie<br />
komplikacji związanych z koniecznością<br />
tworzenia szczeliny wentylacyjnej,<br />
z drugiej zaś umożliwia lepsze ocieplenie<br />
dachu, poprzez wypełnienie termoizolacją<br />
całej przestrzeni między krokwiami. Kiedy<br />
poddasze ma być ocieplone, a na dachu<br />
będą ułożone dachówki ceramiczne, betonowe<br />
lub blachodachówka, wówczas ten<br />
typ membrany może zastąpić tradycyjne<br />
deskowanie i papę. Jeśli używamy membrany<br />
na sztywnym poszyciu z desek lub<br />
płyt drewnopochodnych (alternatywa dla<br />
papy), pamiętajmy o szczelinie wentylacyjnej<br />
pomiędzy deskowaniem a izolacją<br />
cieplną. – Membrany w znacznym stopniu<br />
ograniczają straty ciepła i korzystnie<br />
wpływają na bilans energetyczny całego<br />
budynku. Cechuje je wysoka paroprzepuszczalność,<br />
dlatego w przypadku dachów bez<br />
pełnego deskowania nie wymagają tworzenia<br />
szczeliny wentylacyjnej, dzięki czemu<br />
bezpośrednio przylegają do termoizolacji<br />
i stanowią zaporę dla powietrza, które krążąc<br />
pod pokryciem nie wydmuchuje z niej<br />
ciepła – mówi Przemysław Skibiński, Key<br />
account manager/Technical manager<br />
Klöber-HPi.<br />
membrany wysokoparoprzepuszczalne<br />
produkowane są zwykle z włókniny polipropylenowej<br />
oraz filmu funkcyjnego<br />
(materiał wodoszczelny i paroprzepusz-
czalny). Wizualnie przypominają one<br />
papier lub sztywną tkaninę, dlatego nazywane<br />
są także włókninami. Wśród nich<br />
rozróżniamy: trójwarstwowe (włóknina,<br />
film funkcyjny, włóknina), dwuwarstwowe<br />
(włóknina i film) i jednowarstwowe<br />
(sama włóknina).<br />
Jak wybrać odpowiednią<br />
membranę?<br />
Remont dachu jest skomplikowanym<br />
i problematycznym przedsięwzięciem,<br />
dlatego przy wyborze materiałów do jego<br />
budowy i uszczelniania, obowiązkowo<br />
weźmy pod uwagę trwałość i parametry<br />
kupowanych produktów. – Są one<br />
zróżnicowane pod wieloma względami,<br />
np. jeśli chodzi o technologię produkcji,<br />
dodatki uszlachetniające (np. stabilizacja<br />
na UV), wodoszczelność – hydrofobizacja<br />
powłok (impregnacja), wytrzymałość<br />
Fot.: Brass<br />
Fot. Wienerberger<br />
folie<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
39
Fot.: Klöber-HPi<br />
folie<br />
40 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Fot.: Dörken<br />
mechaniczna – odporność na rozerwania.<br />
Wszystkie te parametry mają wpływ zarówno<br />
na cenę, jak i na funkcjonalność<br />
oraz trwałość materiału. Najlepiej zdać się<br />
na fachowca, który precyzyjnie doradzi,<br />
jaki materiał wybrać – radzi Przemysław<br />
Skibiński.<br />
Warto wybierać produkty, wyróżniające<br />
się jak najwyższym wskaźnikiem paroprzepuszczalności<br />
oraz wodoszczelności.<br />
ale ważne są również takie cechy jak wytrzymałość<br />
na rozerwanie oraz odporność<br />
na uV. Ta ostatnia cecha jest szczególnie<br />
istotna w sytuacjach, gdy pomiędzy<br />
położeniem membrany na dach, a pokryciem<br />
dachówką upłynie kilka miesięcy.<br />
W większości przypadków membrana<br />
może być odsłonięta ok. 4 miesiące, ale<br />
np. Permo® solar SK wytrzyma tylko 60<br />
dni z uwagi na specjalny rodzaj powłoki<br />
refleksyjnej.<br />
Wysokie parametry wytrzymałości sprawdzą<br />
się również podczas budowy – kiedy<br />
to o uszkodzenia mechaniczne jest<br />
najłatwiej. Należy pamiętać, że wszelkie<br />
Fot.: Klöber-HPi<br />
Fot.: Klöber-HPi<br />
uszkodzenia membrany trzeba od razu niwelować,<br />
gdyż w przyszłości może dojść<br />
w tych miejscach do przeciekania.<br />
Kolejną cechą na jaką warto zwrócić<br />
uwagę, jest zintegrowany pas klejący<br />
oraz zaznaczona na membranie szerokość<br />
zakładki podczas klejenia. Przyśpieszy<br />
to pracę oraz zagwarantuje, że membrana<br />
będzie położona na dachu w odpowiedni<br />
sposób, gwarantując ochronę przed wodą<br />
i wiatrem.<br />
Wśród dostępnych produktów na rynku<br />
znajdziemy membrany zbrojone, które<br />
wyróżniają się wyjątkową wytrzymałością,<br />
oraz membrany pokryte warstwą antypoślizgową<br />
– co ułatwia pracę na dachu.<br />
Ciekawą propozycją są również te pokryte<br />
powłoką odbijającą promieniowanie uV<br />
– dzięki czemu poddasze w czasie upałów<br />
się nie nagrzewa. Pokrycie dachu<br />
taką membraną jest dosyć kosztowne, ale<br />
pozwala oszczędzać energię zarówno latem,<br />
jak i zimą, więc warto również wziąć<br />
je pod uwagę podczas budowy domu.
DAchy i FAsady<br />
– wyższy standard budownictwa<br />
STOWARZYSZENIE DAFA<br />
ul. Cygana 4<br />
45-131 Opole<br />
tel. +48 77 44 28 600<br />
tel. kom. +48 600 48 28 85<br />
e-mail: biuro@dafa.com.pl<br />
PUBLIKACJE DOSTĘPNE<br />
BEZPŁATNIE NA:<br />
WWW.DAFA.COM.PL<br />
BIBLIOTEKA TECHNICZNA<br />
DACH PŁASKI<br />
1. DAFA DP 2.01. Wytyczne do projektowania<br />
i wykonywania dachów z izolacją<br />
wodochronną – wytyczne dachów<br />
płaskich – wydanie II.<br />
2. DAFA DP 1.01. Wytyczne do projektowania<br />
i wykonania dachów z izolacją<br />
przeciwwodną – wytyczne dachów<br />
płaskich.<br />
LEKKA OBUDOWA<br />
3. DAFA ID 1.01. Stalowe blachy trapezowe<br />
jako konstrukcja nośna dachów<br />
płaskich.<br />
4. DAFA ID 1.02. Wytyczne z zakresu<br />
planowania i wykonania jednopowłokowych,<br />
nieocieplanych dachów ze<br />
stalowych blach fałdowych.<br />
5. DAFA ID 1.05. Podręcznik oceny jakości<br />
wykonania lekkich metalowych<br />
obudów.<br />
6. DAFA ID 1.06. Wzorcowe materiały<br />
przetargowe dotyczące wykazów<br />
usług związanych z wykonaniem<br />
dwupowłokowego dachu metalowego<br />
niewentylowanego.<br />
7. DAFA ID 1.11. Wzorcowe materiały<br />
przetargowe dotyczące wykazów<br />
usług związanych z wykonaniem<br />
ściany ze stalowych blach kasetowych.<br />
8. DAFA ID 4.01. Jednopowłokowy dach<br />
wykonany ze stalowych blach fałdowych<br />
z wierzchnią izolacją cieplną<br />
i uszczelnieniem.<br />
9. DAFA ID 4.02. Szczelność połączeń<br />
w lekkiej obudowie konstrukcji stalowych.<br />
10. DAFA ID 4.02. Suplement do: Szczelność<br />
połączeń w lekkiej obudowie<br />
konstrukcji stalowych.<br />
11. DAFA ID 5.04. Otwory w dachach<br />
wykonanych ze stalowych profili trapezowych.<br />
TECHNIKA MOCOWAŃ<br />
12. DAFA M 1.01. Wytyczne doboru łączników<br />
do montażu stalowych blach<br />
profilowych dachów i ścian.<br />
13. DAFA M 2.01. Wytyczne doboru łączników<br />
do montażu na dachach płaskich.<br />
14. DAFA M 3.01 Wytyczne doboru łączników<br />
do montażu płyt warstwowych.
technika<br />
Prawidłowa renowacja<br />
tarasu<br />
Firma Poburski Dachtechnik - należąca do Stowarzyszenia DAFA - przyjęła zlecenie<br />
dotyczące analizy przeciekającego tarasu na jednym z warszawskich osiedli.<br />
Poniższy artykuł prezentuje błędy projektowe i wykonawcze, popełnione podczas<br />
realizacji tego tarasu.<br />
Taras był wykonany z uwzględnieniem następującego<br />
układu warstw:<br />
strop żelbetowy,<br />
paroizolacja wykonana z folii PE o grubości<br />
0,2 mm,<br />
styropian ekstrudowany,<br />
dwuwarstwowa izolacja bitumiczna,<br />
warstwa rozdzielająca,<br />
beton spadkowy,<br />
płytki.<br />
Podczas oględzin stwierdzono nieprawidłowości<br />
w zaprojektowaniu izolacji<br />
tarasu i warstwy wierzchniej. Firma<br />
wykonująca taras nie dostrzegła błędów<br />
projektowych i zrealizowała go – niestety<br />
– zgodnie z projektem. Również nad-<br />
zór budowlany nie potrafił się znaleźć<br />
w tej sytuacji. Na wykonanym tarasie<br />
popełnione zostały najczęściej powtarzające<br />
się na tego rodzaju konstrukcjach<br />
błędy:<br />
pionowa izolacja nie została wyprowadzona<br />
na wysokość 10 cm, powyżej<br />
górnej krawędzi płytek, będącej jednym<br />
z poziomów prowadzenia wody,<br />
izolacja pionowa nie została dociśnięta<br />
listwą aluminiową (fot. 1),<br />
brak wykształconej poprawnie warstwy<br />
prowadzenia wody (odwodnienia) pomiędzy<br />
izolacją a betonem spadkowym,niepoprawnie<br />
zostały dobrane wpusty<br />
(tzw. tarasowe), które odprowadzałyby<br />
Fot. 1. Izolacja pionowa nie została dociśnięta listwą aluminiową (fot. Poburski Dachtechnik).<br />
wodę z płaszczyzny izolacji oraz z płytek,<br />
niepotrzebnie zastosowano styropian<br />
ekstrudowany, który stosuje się głównie<br />
w warstwach dachu odwróconego.<br />
W tym przypadku mógł on zostać zastąpiony<br />
tańszym materiałem np. EPS 200,<br />
brak przelewu awaryjnego.<br />
Po oględzinach zaproponowano następujące<br />
rozwiązanie:<br />
demontaż i rozbiórka istniejącego układu<br />
warstw do poziomu płyty żelbetowej<br />
(stropu) o spadku 0% w taki sposób,<br />
aby przygotowana powierzchnia stwarzała<br />
możliwość wbudowania na niej<br />
paroizolacji bitumicznej,<br />
płyta betonowa tarasu (istniejąca),<br />
gruntownik,<br />
warstwa paroizolacji bitumicznej<br />
z wkładką aluminiową np. Schwarte<br />
Va4 papa paroizolacyjna,<br />
warstwa izolacyjna poliuretanowa grubości<br />
o 6 cm,<br />
styropian spadkowy EPS 200,<br />
warstwa izolacji polimerowo-bitumicznej<br />
np. TEC KSa podkładowej samoprzylepnej<br />
(fot. 2),<br />
warstwa izolacji polimerowo-bitumicznej<br />
np. FLEX K5E nawierzchniowa termozgrzewalna,<br />
włóknina filtracyjna,<br />
żwir płukany o frakcji 4/8 mm,<br />
płytki osadzone na żwirze z fugą wynoszącą<br />
ok. 8 mm,<br />
dostawa i zaizolowanie 2 wpustów,<br />
zaizolowanie przelewów awaryjnych,<br />
wykonanie izolacji pionowej przeciwwodnej<br />
tarasu do wysokości 10 cm powyżej<br />
górnej krawędzi płytek oraz 5 cm<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
43
technika<br />
Fot. 2. Warstwa izolacji polimerowo-bitumicznej np. TEC KSa podkładowej<br />
samoprzylepnej (fot. Poburski Dachtechnik).<br />
powyżej górnej krawędzi płytek w obszarze<br />
rusztu, drzwi i okien,<br />
dostawa i wbudowanie rusztu wraz<br />
z osprzętem w wersji stalowej, ocynkowanej,<br />
zgodnie z wytycznymi producenta<br />
(fot. 3).<br />
Powyższy układ warstw posiada szereg zalet.<br />
W przypadku ewentualnej nieszczelności<br />
można wykonać szybki, sprawny demontaż<br />
płytek oraz żwiru, celem naprawy<br />
izolacji, a wszystko niewielkim kosztem.<br />
Dodatkową zaletą jest to, że odwodnienie<br />
tarasu odbywa się relatywnie efektywnie<br />
nie tylko z poziomu płytek, ale również<br />
z poziomu warstwy izolacji. Przedstawiony<br />
system układania warstw jest bardzo<br />
często praktykowany między innymi<br />
w Niemczech.<br />
Inwestor w zamian za osadzenie płytek<br />
na żwirze płukanym zaproponował ich<br />
ułożenie z uwzględnieniem:<br />
maty drenażowej kubełkowej,<br />
włókniny filtracyjnej,<br />
wylewki cementowej,<br />
płytek ceramicznych (fot. 3).<br />
Pozostałe warstwy, z wyjątkiem tych<br />
zamienionych, pozostały bez zmian.<br />
Taras od strony kosztów<br />
Należy podkreślić dużą rolę, jaką odgrywa<br />
wykonanie poprawnego projektu tarasu<br />
oraz właściwy dobór firmy wykonawczej<br />
z uwagi na bardzo wysokie koszty ewentualnych<br />
napraw lub całkowite koszty remontu<br />
przedmiotowego tarasu.<br />
44 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Zgodnie z autorem publikacji pt. „Typowe<br />
szkody dla dachów" (W. Holzapfel), koszty<br />
renowacji tarasu oscylują pomiędzy<br />
800 do 1500 EuR w krajach zachodnich.<br />
Koszty renowacji tarasu w technologii<br />
omówionej w punkcie pierwszym wynoszą:<br />
izolacja, warstwy rozdzielające, płytki<br />
oraz ruszty - ok. 700 PLN/m²,<br />
Fot. 3. Taras po zakończeniu renowacji (fot. Poburski Dachtechnik).<br />
demontaż starego tarasu + wyżej wymienione<br />
koszty ponownie wykonanego<br />
układu warstw - ok. 900 PLN/m²,<br />
co daje razem około 1600 PLN/m².<br />
Andrzej Wdowiak<br />
Poburski Dachtechnik Sp. z o.o.<br />
Członek Stowarzyszenia DAFA<br />
Stowarzyszenie Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad DaFa, powstałe w 2006 roku,<br />
postawiło sobie za jeden z głównych celów podniesienie jakości specjalistycznych<br />
robót budowlanych poprzez określenie standardów wykonania. W tym celu z końcem<br />
roku 2007 DaFa rozpoczęła wydawanie publikacji, w których przekazuje informacje<br />
techniczne, przykładowe rozwiązania oraz stan wiedzy w krajach o dłuższej tradycji<br />
wykorzystywania nowych technologii w budownictwie.<br />
Standardy pozwalają wszystkim uczestnikom procesu budowlanego: inwestorowi,<br />
projektantowi, wykonawcy, inspektorowi<br />
nadzoru oraz na końcu użytkownikowi<br />
na operowanie tymi samymi określeniami<br />
i parametrami. umożliwia to jednoznaczne<br />
definiowanie założeń projektowo-wykonawczych<br />
m.in. robót izolacyjnych na dachach<br />
płaskich, których dotyczy prezentowana<br />
obok publikacja.<br />
Z uwagi na duże niedobory literatury branżowej<br />
oraz brak jednolitych standardów i wytycznych<br />
na rynku polskim, Stowarzyszenie<br />
DaFa podjęło się opracowania wytycznych<br />
z zakresu projektowania, wykonania, montażu<br />
i eksploatacji dachów płaskich i fasad.
FACHOWY<br />
1. Wejdź na:<br />
Zamów<br />
BEZPŁATNĄ<br />
prenumeratę<br />
DEKARZ<br />
<strong>Cieśla</strong><br />
www.fachowydekarz.pl<br />
i wybierz zakładkę PRENUMERATA<br />
2. Zarejestruj się na stronie prenumeraty<br />
3. Oczekuj na swój BEZPŁATNY egzemplarz<br />
dwumiesięcznika <strong>Fachowy</strong> <strong>Dekarz</strong> & <strong>Cieśla</strong><br />
ZAPRASZAMY
auto w firmie<br />
Pickup<br />
dobry na wszystko<br />
Segment pickupów jest obecnie jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się<br />
gałęzi rynku motoryzacyjnego w naszym kraju. Zainteresowanie tego typu samochodami<br />
wykazują zwłaszcza przedsiębiorcy, dla których jest to pojazd, który sprosta<br />
nawet najcięższym zadaniom.<br />
Pickupy klasyfikowane są jako samochody<br />
ciężarowe, dzięki czemu istnieje<br />
możliwość odpisania 23% VaT przy zakupie<br />
takiego samochodu na działalność<br />
gospodarczą. Co ważne, pickupy to dzisiaj<br />
nie tylko samochody do ciężkiej<br />
pracy – to wygodne, często komfortowe<br />
i dynamiczne samochody ze skrzynią<br />
ładunkową, które mogą być wykorzystywane<br />
zarówno do biznesu, jak i prywatnych,<br />
weekendowych wyjazdów.<br />
możliwość odliczenia podatku to jednak<br />
jedno, zaś bogata oferta modelowa<br />
i wyposażeniowa to drugie. Oferta<br />
pickupów pozwala bowiem na znalezienie<br />
i dostosowanie samochodu do własnych<br />
potrzeb, a w zasadzie potrzeb<br />
firmy, gdyż większość pickupów kupowanych<br />
jest właśnie jako auto firmowe.<br />
Za pickupami przemawiają ich walory<br />
użytkowe, bogata oferta wyposażenia<br />
wnętrza, spora ilość akcesoriów, a także<br />
ich możliwości terenowe. Na wstępie<br />
zaznaczmy, że jeszcze do niedawna<br />
najtańszym pickupem, jaki można<br />
było kupić nad Wisłą była Dacia Logan<br />
pickup. Pojazd ten został jednak wycofany<br />
z produkcji ze względu na niskie<br />
zainteresowanie. W naszym zestawieniu<br />
uwzględniliśmy najmocniejszych<br />
graczy na rynku.<br />
46 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Toyota Hilux<br />
Porównując ze sobą poszczególne modele<br />
dostępne na polskim rynku pickupów nie<br />
można nie rozpocząć od Toyoty Hilux.<br />
To od lat jeden z głównych graczy w tym<br />
segmencie. aktualnie sprzedawany model<br />
pojawił się kilka miesięcy temu. Zmieniono<br />
stylistykę nadwozia, która nawiązuje<br />
teraz do modeli z gamy samochodów<br />
osobowych, co zdecydowanie wyszło<br />
na dobre dostawczemu Hilux’owi.<br />
Pickup Toyoty od zawsze ceniony jest<br />
za wytrzymałość, dzięki czemu sprawdza<br />
się zarówno jako partner w biznesie, jak<br />
i jako kompan weekendowych przygód.<br />
Fot. 1. Toyota Hilux<br />
Podstawowa Toyota Hilux z pojedynczą<br />
kabiną kosztuje 70.326 zł netto. Dostępna<br />
jest w czterech wersjach wyposażenia.<br />
Pod maską może znaleźć się 2,5-litrowy<br />
silnik wysokoprężny o mocy 144 Km lub<br />
3-litrowy diesel o mocy 177 Km – ten<br />
ostatni może ponadto występować w połączeniu<br />
z manualną lub automatyczną<br />
skrzynią biegów. Hilux oferowany jest<br />
w trzech długościach nadwozia – pojedyncza<br />
kabina, półtorej kabiny i podwójna<br />
kabina. Długość skrzyni ładunkowej<br />
w odmianie z pojedynczą kabiną to aż<br />
2340 mm. W wersji z podwójną kabiną<br />
długość spada do 1545 mm.
Fot. 2. mitsubishi L200<br />
Wnętrze wyposażyć można w zaawansowane<br />
systemy, m.in. kolorowy ekran<br />
dotykowy, nawigację satelitarną czy<br />
6 poduszek powietrznych. Ponadto<br />
Toyota oferuje ciekawe pakiety dodatkowe,<br />
które podnoszą jakość i funkcjonalność<br />
Hilux’a. Dla przykładu Pakiet<br />
Chrome, zawierający między innymi<br />
chromowany przedni grill, chromowane<br />
obudowy reflektorów, klamek i wlotów<br />
powietrza kosztuje 2.890 zł, zaś Pakiet<br />
Comfort ze światłami przeciwmgielnymi<br />
oraz radiem + CD – 3.500 zł. Wydatek<br />
to niewielki, a atrakcyjność auta<br />
wzrasta.<br />
Mitsubishi L200<br />
W podobnej cenie co Hiluxa, kupimy<br />
podstawową wersję mitsubishi L200.<br />
W tym przypadku otrzymujemy jednak<br />
samochód z dołączanym napędem<br />
na przednią oś, co zadowoli miłośników<br />
jazdy w trudniejszym terenie. mitsubishi<br />
oferuje trzy wersje kabinowe L200 i aż 5<br />
wersji wyposażenia. Na klientów czekają<br />
m.in. takie systemy wspomagające jazdę,<br />
jak układ stabilizacji toru jazdy, kontrola<br />
trakcji czy tempomat. Wnętrze zaś możemy<br />
wyposażyć chociażby w automatyczną<br />
klimatyzację, czy wielofunkcyjną<br />
kierownicę pokrytą czarną skórą. możemy<br />
także sprawić, że auto będzie atrakcyjne<br />
na zewnątrz, a to dzięki m.in. 17-calowym<br />
felgom, poszerzonym błotnikom czy<br />
chromowanym, elektrycznie sterowanym<br />
i podgrzewanym lusterkom bocznym.<br />
L200 z 2,5-litrowym dieslowskim silnikiem<br />
o mocy 178 Km i manualnej skrzyni<br />
Fot. 3. Ford Ranger<br />
auto w firmie<br />
biegów może pochwalić się bardzo dobrym<br />
przyspieszeniem – od 0 do 100 km/h<br />
przyspiesza w 12 sekund, co na pickupa<br />
jest bardzo dobrym wynikiem. Poza tym<br />
zawsze można się pochwalić kolegom,<br />
że jeździmy takim samym samochodem,<br />
jakim adam małysz startuje w rajdach<br />
typu Cross Country.<br />
Ford Ranger<br />
Jak powstaje wytrzymały pickup? W bezlitosnych<br />
testach, w najbardziej nieprzychylnych<br />
warunkach, w ekstremalnie<br />
niskich i wysokich temperaturach,<br />
na najtrudniejszych nawierzchniach<br />
na Ziemi. Dzięki temu ma być gotowy<br />
na każde zadanie, jakie mu wyznaczysz.<br />
Ford jest przekonany, że zbudował taki<br />
właśnie samochód. Nowy Ford Ranger<br />
to samochód, w którym Ford pokłada<br />
spore nadzieje. Jest znacznie mocniejszy<br />
niż jego poprzednicy, a dodatkową moc<br />
zapewnia mu nowa rodzina zaawansowanych<br />
silników wysokoprężnych Duratorq,<br />
które mogą poradzić sobie z ładunkiem<br />
do 1.340 kg i holowaniem do 3.350 kg.<br />
Ranger daje kierowcy do wybory trzy tryby<br />
jazdy: 4×2 – do jazdy w normalnych<br />
warunkach drogowych, 4×4 (High Range<br />
– wysoki zakres prędkości) – do jazdy<br />
na drogach o gorszej nawierzchni i terenowych<br />
oraz 4×4 (Low Range – niski zakres<br />
prędkości) – do jazdy w najcięższych<br />
warunkach terenowych. Przy użyciu elektronicznego<br />
systemu „Shift-on-the-fly”<br />
można podczas jazdy przechodzić z trybu<br />
4×2 na 4×4H (High Range). Na pokładzie<br />
Rangera znajduje się także kilka systemów<br />
pomocnych w codziennej jeździe,<br />
<strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
47
auto w firmie<br />
takich jak kamera cofania, której obraz<br />
wyświetla się na ekranie zamontowanym<br />
na lusterku wstecznym, a także układ<br />
kontroli zjazdu ze wzniesienie (HDC),<br />
układ ułatwiający ruszanie pod górę<br />
(HLa), układ przeciwdziałający znoszeniu<br />
przyczepy (TSm), czy system zmniejszający<br />
ryzyko przewrócenia pojazdu.<br />
Ranger oferuje trzy wersje kabin. W wersji<br />
z pojedynczą kabiną wymiary skrzyni<br />
ładunkowej to aż 2317×1560 mm i 1.340<br />
kg maksymalnej ładowności. Ranger<br />
z kabiną podwójną przewiezie 1152 kg,<br />
zaś wymiary skrzyni to 1615×1560 mm.<br />
Dieslowski silnik o pojemności 2,2 litra<br />
(150 Km) lub 3,2 litra (200 Km) w połączeniu<br />
z 6-stopniową skrzynią i napędem na 4<br />
koła pozwala Fordowi pokonywać bezdroża<br />
oraz bez trudu poruszać się po placach<br />
budowy. Przypomnijmy także, że Ranger<br />
to pierwszy w historii pickup, który zdobył<br />
5 gwiazdek w testach Euro NCaP.<br />
Nissan Navara<br />
Jednym z najchętniej kupowanych<br />
od lat pickupów pozostaje Nissan Navara.<br />
To kolejny samochód, który może być<br />
samochodem służbowym dla top managementu<br />
dużej firmy, jak i pojazdem typowo<br />
użytkowym.<br />
Navara należy do grona najdroższych pickupów<br />
na naszym rynku. Dlaczego? Otóż<br />
Nissan posiada w swojej ofercie także<br />
innego pickupa – NP300 – który to jest<br />
modelem typowo użytkowym. Navara zaś<br />
sytuowana jest nieco wyżej, bardziej stawia<br />
na komfort, moc i wygodę. Najtańsza<br />
Navara kosztuje 98.455 zł netto, zaś<br />
najdroższa wersja V6 – 152.683 zł netto.<br />
Fot. 5. Volkswagen amarok<br />
48 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
Fot. 4. Nissan Navara<br />
W ofercie próżno szukać zatem odmiany<br />
z pojedynczą kabiną. Znajdziemy tylko<br />
i wyłącznie model z podwójną kabiną<br />
i to w konfiguracji z mocnymi silnikami<br />
– 190 lub 230-konnymi. W standardzie<br />
otrzymujemy m.in. klimatyzację i napęd<br />
na cztery koła, a także elektrycznie sterowane<br />
lusterka i centralny zamek. Jako<br />
opcje występują m.in. tempomat, czujnuki<br />
deszczu czy podgrzewane przednie fotele.<br />
Jeśli chodzi o skrzynię ładunkową,<br />
Navara także ma się czym pochwalić.<br />
Jej długość to ponad 1,6 m, a szerokość<br />
ponad 1,5 m. maksymalna ładowność<br />
to 845 kg.<br />
Volkswagen Amarok<br />
Volkswagen długo czekał z wejściem<br />
w segment pickupów. W końcu w 2010<br />
roku niemiecki koncern zdecydował<br />
się na ten krok. I od początku amarok<br />
zbierał dobre recenzje – zarówno wtedy,<br />
kiedy mogliśmy go oglądać tylko na papierze,<br />
jak i kiedy pojawiła się wersja<br />
produkcyjna. Dziś amarok dostępny jest<br />
w Polsce w trzech wersjach wyposażenia,<br />
jednak tylko z jedną wersją nadwoziową<br />
– podwójną kabiną. Ceny podstawowej<br />
odmiany Basic z 2-litrowym silnikiem<br />
i napędem na jedną oś, rozpoczynają się<br />
od 85.304 zł netto. Za model ze stałym<br />
napędem 4mOTION trzeba zapłacić niecałe<br />
7 tysięcy więcej. Ceny najlepiej wyposażonej<br />
wersji Highline oscylują zaś<br />
na poziomie 102.786 zł netto.<br />
Pod maską amaroka znajduje się potężny<br />
2-litrowy silnik BiTDI występujący w różnych<br />
konfiguracjach mocy. amarok oferuje<br />
ponadto trzy rodzaje napędu i dwa<br />
rodzaje zawieszenia. maksymalna ładowność,<br />
w połączeniu ze wzmocnionym<br />
nadwoziem, wynosi 1137 kg. Szerokość<br />
przedziału ładunkowego między nadkolami<br />
to 1222 mm, co pozwala na przewożenie<br />
w poprzek europalety.<br />
Na pace znajdują się ponadto cztery<br />
punkty mocowania ładunku, zaś tylna<br />
burta została dodatkowo wzmocniona,<br />
dzięki czemu podczas załadunku czy wyładunku<br />
może służyć jako przedłużenie<br />
powierzchni ładunkowej.<br />
Jak się przekonaliśmy, pickupy to praktyczne<br />
i funkcjonalne samochody, nierzadko<br />
wyposażone w systemy jakie<br />
znajdziemy w samochodach osobowych.<br />
Do tego liczne dodatki i akcesoria.<br />
W ofertach można zatem przebierać,<br />
w zależności od tego, na co stawiamy<br />
– na cenę, jakość czy ładowność. W momencie,<br />
kiedy ukazuje się ten artykuł,<br />
do sprzedaży wchodzi nowa generacja<br />
Isuzu D-maX - o nowym modelu możecie<br />
przeczytać na „bratniej” stronie<br />
www.fachowyinstalator.pl.
po godzinach �<br />
W barze dwóch obcych gości łoi wódę, kolejka za<br />
kolejką.<br />
- Piję, żeby zapomnieć. a ty?<br />
- Ja też. a ty dlaczego pijesz?<br />
Słoneczny poranek. Żona przygotowuje w kuchni<br />
na śniadanie jajka na miękko. Wchodzi mąż.<br />
- musisz się ze mną kochać. Teraz, tutaj,<br />
natychmiast! - mówi nagle ona.<br />
Facet zbaraniał, ale pomyślał, że to jego<br />
szczęśliwy dzień. Wziął więc ukochaną tak<br />
jak stała, na kuchennym stole. Kiedy było po<br />
wszystkim, ona pospiesznie podziękowała i wróciła<br />
do swoich zajęć.<br />
- O co chodzi? - zapytał zdziwiony mąż.<br />
- a, nic takiego, minutnik się popsuł.<br />
Dzwoni facet do znajomego.<br />
Odbiera dziecko:<br />
- Jest tata?<br />
- Jest - odpowiada szeptem dziecko.<br />
- To poproś go.<br />
- Nie mogę - szepcze dziecko.<br />
- Dlaczego?<br />
- Bo jest zajęty - szepcze dalej.<br />
- a mama jest?<br />
- Jest.<br />
- To poproś mamę.<br />
- Nie mogę. Też jest zajęta.<br />
- a czy oprócz mamy i taty jest jeszcze ktoś<br />
dorosły w domu?<br />
- Tak, jest policja - potwierdza szeptem dziecko.<br />
- No to poproś pana policjanta.<br />
- Nie mogę, jest zajęty.<br />
- Czy jeszcze ktoś jest w domu?<br />
- Straż pożarna, ale pan strażak też jest zajęty.<br />
- Co oni wszyscy robią u was w domu?<br />
- Szukają.<br />
- Kogo?<br />
- mnie...<br />
50 <strong>Dekarz</strong> <strong>Cieśla</strong><br />
W barze rozmawia dwóch facetów. Jeden mówi:<br />
- Otwieram sklep, szukam wspólnika.<br />
- To dobrze się składa, właśnie szukam jakiegoś<br />
zajęcia.<br />
- No to jesteśmy umówieni wieczorem. Przynieś<br />
jakiś łom.<br />
- a pocałuneczek później... - mruknął rycerz,<br />
złażąc ze Śpiącej Królewny.<br />
mąż wślizguje się pod kołdrę i zalotnie mruczy do<br />
żonki:<br />
- Kochanie, nie mam majtek...<br />
- Jutro ci upiorę.<br />
Pomyśleć, sąsiedzie, że wasz maniuś się dziś żeni!<br />
a jeszcze wczoraj raczkowało to na czworakach<br />
po podwórku, taplało się w kałużach, gaworzyło...<br />
No, wieczór kawalerski miał wczoraj...<br />
Typowa sytuacja ze złotą rybką. Tym razem jednak<br />
wędkarz niczego nie chce, bo już wszystko ma.<br />
Rybka prosi, żeby choć jedno życzenie pozwolił<br />
sobie spełnić, bo ona straci reputację.<br />
- No dobra, chcę mieć orgazm zawsze w tej samej<br />
chwili co żona...<br />
Zanim wędkarz wrócił do żony do domu,<br />
szczytował w aucie trzy razy.<br />
Spotyka się dwóch kumpli.<br />
- Kto ci podbił oko?<br />
- Żona. Kurczakiem.<br />
- Jak to?<br />
- No, otworzyła lodówkę, schyliła się po kurczaka,<br />
a ja ją wtedy od tyłu. Ona odwróciła się i mnie<br />
walnęła tym kurczakiem.<br />
- To ona nie lubi od tyłu?<br />
- Lubi, ale nie w sklepie.<br />
Pielęgniarka w szpitalu zagląda do pacjenta<br />
i pyta:<br />
– miewa pan czasem nudności?<br />
– Nie. mam tu takie małe radyjko.