Nr 101/2007 - Tuchów

y 

riciHOws 

mpM 

Rok XVI Nr 3/101 

ISSN 123446-40 

i Vi, 

łftó .V' 

Pismo Towarzystwa Miłośników Tuchowa 

czerwiec, lipiec, sierpień 2007 r. 

cena 4,00 zł 

f - 

'It

Tuchowskie 'Wieści 312007 

Rada Miejska informuje... 

V sesja - 28 lutego 2007 r. 

Najważniejszą sprawą było podjęcie 

uchwały budżetowej. Budżet na 

2007 rok przedstawił burmistrz 

Mariusz Ryś, podkreśłając, że 

niewiełe się różni od budżetu z łat 

poprzednich. Nastąpił nieznaczny 

wzrost dotacji na zadania, które 

gmina reałizuje w imieniu państwa, 

np. opieka społeczna. Ponad 50% 

budżetu to subwencje (oświatowa, 

wyrównawcza). Dochody własne 

są na poziomie z łat ubiegłych. 

Wydatki inwestycyjne płanowane 

są na kwotę 5młn 300 tys. zł. Obniżeniu 

ułegną wydatki na drogi, 

bo nie zaciąga się kredytów na te 

inwestycje. Nie będzie można pozyskać 

znacznych środków unijnych, 

ponieważ jest to rok przyjmowania 

wniosków. 

Podjęto uchwałę o zmianie studium 

uwarunkowań i kierunków 

zagospodarowania przestrzennego 

miasta i gminy. 

Podjęto uchwałę w sprawie nadania 

imienia redemptorysty o. Władysława 

Witkowskiego Szkołę Podstawowej 

w Karwodrzy. 

Radni wysłuchali informacji na temat 

reałizacji projektu „Korzenie przyszłości 

Pogórza", którą złożył jego 

koordynator - Janusz Kowalski. 

Przewodniczący rad osiedlowych i 

sołtysi przedstawili sprawozdania 

z działalności rad osiedlowych i 

sołeckich. 

Informację na temat oświaty w 

gminie złożył zastępca burmistrza 

- Kazimierz Kurczab. W gminie 

jest 10 szkół podstawowych i 5 

gimnazjów. Naukę w nich pobiera 

2314 uczniów. Oprócz tych istnieją 

3 szkoły społeczne, w których 

uczy się 112 uczniów. W związku 

ze spadkiem urodzeń należy podjąć 

dyskusję na temat dalszego 

funkcjonowania szkół. W gminie 

istnieje 8 oddziałów przedszkolnych 

przy szkołach podstawowych, 

przedszkole publiczne oraz 3 niepubliczne. 

Gmina zatrudnia 269 

nauczycieli na 186 etatach. Wśród 

nich jest 121 dyplomowanych, 92 

mianowanych, 32 kontraktowych 

i 24 stażystów. Poprawia się baza 

lokalowa i dydaktyczna szkół. W 

2007 roku zostanie oddana do 

użytku hala sportowa w szkole w 

Siedliskach. Trwa remont szkoły 

podstawowej w Tuchowie. Wydatki 

na oświatę pochłaniają około połowy 

budżetu gminy. 

VI sesja - 21 marca 2007 r. 

Jerzy Zawartka - dyrektor Zespołu 

Parków Krajobrazowych przedstawił 

informację na temat zakresu 

współpracy między parkiem a 

gminą. 

Na temat działalności Ochotniczych 

Straży Pożarnych w gminie 

informację przedstawił komendant 

gminny OSP - Mariusz Janusz. 

Sprawozdanie z działalności stowarzyszeń 

sportowych przedstawił 

Witold Styrkowiec - referent ds. 

współpracy z organizacjami pozarządowymi. 

Charakterystykę budżetu powiatu 

przedstawił Mieczysław Kras - Starosta 

Tarnowski. 

Na stanowisko sekretarza gminy 

powołano Jerzego Laskę. 

VII sesja (nadzwyczajna) - 

11 kwietnia 2007 r. 

Została zwołana w związku z ustawą 

lustracyjną. 

VIII sesja - 

25 kwietnia 2007 r. 

• Poświęcona była głównie sprawozdaniu 

z realizacji budżetu 

gminy w 2006 roku. Mariusz Ryś 

- burmistrz Tuchowa stwierdził, 

że największą kwotę, bo 14 min 

zł. wydano na oświatę, 7 min 

- na pomoc społeczną. Znaczną 

część wydatków inwestycyjnych 

przeznaczono na oświatę (budowa 

hali sportowej w Siedliskach, 

remont szkoły w Tuchowie oraz w 

Zabłędzy, Dąbrówce Tuchowskiej, 

Lubaszowej i Trzemesnej). Radni 

przyjęli sprawozdanie i jednogłośnie 

udzielili burmistrzowi absolutorium. 

• Podjęto uchwałę w sprawie zatwierdzenia 

taryf dotyczących 

zbiorowego zaopatrzenia w wodę i 

odprowadzanie ścieków w gminie. 

Taryfy wejdą w życie po ogłoszeniu 

w Dzienniku Urzędowym Województwa 

Małopolskiego. 

IX sesja - 30 maja 2007 r. 

Radni wysłuchali informacji dyrektora 

Zarządu Powiatowego Dróg 

- Leszka Łątki o remontach, wymianie 

oznakowania i innych pracach na drogach 

w bieżącym roku. 

X sesja - 20 czerwca 2007 r. 

• Informację o współpracy międzynarodowej 

naszej gminy złożył Janusz 

Kowalski - dyrektor Domu Kultury. 

W bieżącym roku odbyło się ósme 

międzynarodowe spotkanie, obecnie 

w ramach programu „Korzenie 

przyszłości Pogórza", finansowane 

z programu „Leader+". Na ten rok 

zaplanowano kilka wizyt programowych, 

zarówno w Tuchowie, jak 

i w miastach partnerskich (Martfu, 

Pettenbach, Saint Jeane de Braye, 

Detva). Młodzież z Pettenbach w 

Austrii i Illingen w Niemczech 

będzie pracować przy remoncie 

cmentarzy z I wojny. Znakomicie 

rozwija się współpraca Gimnazjum 

w Siedliskach ze szkołą w Detvie 

w ramach programu Sokrates. 

Liceum Ogólnokształcące od lat 

współpracuje ze szkołami w Saint 

Jean de Braye oraz w Illingen. Z 

badań na temat współpracy zagranicznej 

samorządów wynika, że 

Tuchów jest pod tym względem na 

czołowym miejscu. 

• Został omówiony program tegorocznej 

akcji „Lato". W jej ramach 

działania prowadzą: Dom Kultury, 

Gminne Centrum Informacji, 

Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejski 

Ośrodek Sportu i Rekreacji, 

Gminna Komisja Rozwiązywania 

Problemów Alkoholowych. Maria 

Rogal z Ośrodka Pomocy Społecznej 

poinformowała o przydziale 

miejsc na letni wypoczynek dla 

dzieci z rodzin najuboższych: 

- 3 z Kuratorium Oświaty 

- 14 z Agencji Rynku Rolnego 

(dla dzieci byłych pracowników 

państwowych przedsiębiorstw 

rolniczych). 

OPS udzieli pomocy finansowej 

kilku rodzinom w postaci częściowego 

sfinansowania letniego wypoczynku 

dzieci. Gminna Komisja Rozwiązywania 

Problemów Alkoholowych dofinansowuje 

letni wypoczynek dzieci 

i młodzieży ze świetlic opiekuńczo- 

-wychowawczych, działających przy 

szkołach podstawowych i parafiach, 

a także finansuje wyjazdy na turnusy 

rehabilitacyjne dla niepełnosprawnych 

ze Stowarzyszenia „Nadzieja". 

Przewodniczący Rady Miejskiej 

mgr Ryszard Wrona


> 3 maja, w święto Matki Bożej Królowej Polski i uchwalenia 

ustawy rządowej odbyły się uroczystości religijno-patrio- 

tyczne. Uroczystość rozpoczęto mszą św. w sanktuarium 

NNMP w Tuchowie, po czym nastąpił przemarsz pocztów 

sztandarowych w asyście Sanktuaryjnej Orkiestry Dętej na 

tuchowski rynek i jej koncert. 

> 1 3 maja grupa teatralna „Fabuła" przedstawiła po raz kolej- 

ny spektakl poświęcony problemowi narkomanii pt. „Taniec 

z białą damą". Tym razem młodzi aktorzy zagrali głównie 

dla tuchowskiej społeczności, ale nie tylko. 

> 20 maja porą wieczorową w tuchowskim amfiteatrze odbył 

się koncert zatytułowany "ŚLADY MIŁOŚCI. ZBUDUJEMY 

LEPSZY ŚWIAT". Wykonawcami była tuchowska młodzież, 

która zrealizowała to przedsięwzięcie pod kierunkiem ks. 

dr. Piotra Sobczaka. W imprezie uczestniczyły władze Tu- 

chowa, dyrektorzy szkół, grono pedagogiczne, młodzież i 

mieszkańcy Tuchowa. Owo widowisko zostało powtórzone 

30 maja w sali widowiskowej DK. Odbiorcami była mło- 

dzież z LO im. M. Kopernika w Tuchowie. Gościem była 

wizytator LHanna Skalska z tarnowskiej Delegatury Kurato- 

rium Oświaty. 

Młodzież podczas iirystępu 

Uroczystości 3-majowe w sanktuarium i na tuchowskim rynku Zdjęcie zbiorowe wykonawców wraz z ks. Piotrem

20 maja na stadionie Tuchovii rozegrany został mecz ma- 

jówkowy Zagrały drużyny: KSIĘŻA - POLICJANCI. Wygrała 

drużyna policjantów 5:3. 

O. M. Grakowicz w roli sprawozdawcy 


26 maja odbyła się XI TUCHOWSKA MAJÓWKA DLA MAT- 

KI. Wystąpiły dzieci z tuchowskich przedszkoli: publiczne- 

go, Sióstr Służebniczek i Sióstr Józefitek, a także zespół z SP 

w Tuchowie, teatrzyk „Sufler" oraz zespół wokalny „Prymki" 

z DK. Nie zabrało oczywiście zespołu „Pokolenia", który za- 

wsze uczestniczy majówkowej imprezie. Później wręczono 

dyplomy i nagrody tuchowskim dzieciom i młodzieży za 

szczególne osiągnięcia. Wieczorem odprawiono nabożeń- 

stwo majowe pod przewodnictwem proboszcza parafii 

Św. Jakuba - ks. Zbigniewa Pietruszki. Po nabożeństwie 

rozlosowano nagrody. Majówce towarzyszyły kiermasze, 

wystawy, aukcje, konkursy, pokazy strażackie itp. Dochód 

z majówki przeznaczony ma być dla tuchowskiej Caritas i 

Stowarzyszenia „Nadzieja". Nad całością imprezy czuwała 

pani Ewa Stanisławczyk- pomysłodawczyni majówki. 

Pamiątkowe zdjęcie Występujące dzieci z tuchowskich przedszkoli


Pokazy strażackie 

Domowe wypieki 

^ i 

1 czerwca na scenie tuchowskiego liceum uczniowie tej 

szkoły i Publicznego Gimnazjum nr 2 obejrzeli spektakl 

„Dwa teatry" J. Szaniawskiego w reżyserii Anny Broniek 

i Iwony Sandeckiej, przygotowany przez licealistów (pre- 

miera 27 kwietnia br.). Dodać należy, że spektakl został 

nagrodzony „Srebrną Maską" na XXIV Przeglądzie Teatrów 

Dziecięcych i Młodzieżowych w Pleśnej. 

Dwa dni, 2 i 3 czerwca, trwała w Tuchowie „POGÓ- 

RZAŃSKA BIESIADA BEZ GRANIC" - europejska impreza 

połączona z Międzynarodowym Spotkaniem Miast Bliź- 

niaczych. Tuchowska biesiada to spotkanie z delegacjami 

zaprzyjaźnionych miast i mieszkańcami pogórzańskich 

miejscowości. Pierwszy dzień rozpoczął się konferencją 

pt. „Rozwój lokalny a partnerstwo społeczno-gospodarcze 

w programie «Leader +»". Następnie w hali MOSiR odbył 

się Międzynarodowy Turniej Judo, a w amfiteatrze zagrał 

zespół „The Sunshine". W niedzielne przedpołudnie otwarty

został jarmark pogórzańsko-europejski, połączonyz kierma- 

szami, wystawami, prezentacjami i degustacją. Na scenie 

amfiteatru wystąpiły zespoły ludowe: „W kuźni u kowala" z 

Ryglic, „Rzepioki" z Rzepiennika Strzyżewskiego, ponadto 

zespół tańca ludowego, towarzyskiego i współczesnego. 

Śpiewały tuchowskie dzieci, a potem odbyły się koncerty: 

Sanktuaryjnego Chóru Mieszanego, Sanktuaryjnej Orkie- 

stry Dętej z Tuchowa oraz zespołu wokalno-muzycznego 

„Antares" z DK. Muzyczne prezentacje przeplatane były 

konkursami, m.in. o laskę kiełbasy i dynarek miodu. Cały 

blok artystyczny i konkursy prowadzili: Katarzyna Adamczyk 

i Sebastian Fołta z RDN Małopolska. Gwiazdą wieczoru 

był zespół „AYANTI", który zaśpiewał największe przeboje 

włoskich gwiazd muzycznej estrady. Każdy dzień kończył 

się biesiadą taneczną. Organizatorem „Pogórzańskiej 

biesiady bez granic" było Pogórzańskie Stowarzyszenie 

Rozwoju finansowane z unijnego programu „Leader-I-" 

poprzez fundację programów pomocowych dla rolnictwa 

„FAPA". Projekt „Leader realizowany jest na obszarze 

gmin: Tuchów, Ryglice, Rzepiennik Strzyżewski, Gromnik 

i Szerzyny 

„Tuchowiaczki" 

Grupa taneczna z SP w Tuchowie 

„Wkuźni u kowala"przygrywa na kiermaszu Sanktuaryjna Orkiestra Dęta 

Tuchowskie 'Wieści 312007


Prezentacjepodczasjarmark^ 

Licznie zgromadzonap^hlicznosć 

3 czerwca z okazji dnia dziecka Zarząd Koła PZW w Tucho- 

wie zaprosił dzieci na ZABAWĘ Z WĘDKĄ. W wędkowaniu 

najlepiej spisali się: Marcin Płachno, Damian Kowalski i 

Szczepan Sajdak. Miejscem imprezy były stawy Koła PZW 

w Tuchowie. 

> 6 czerwca w ramach ogólnopolskiej akcji CAŁA POLSKA 

CZYTA DZIECIOM w Bibliotece Publicznej w Tuchowie odbył 

się Wielki Maraton Głośnego Czytania. Fragmenty książek 

Astrid Lindgren czytali: Burmistrz Tuchowa -Mariusz Ryś, 

policjant- Jerzy Odroniec oraz strażak- Jacek Oleksowicz. 

> 9 czerwca odbył się MAŁOPOLSKI KONKURS PIANISTYCZ- 

NY IM I.J. PADEREWSKIEGO DLA UCZNIÓW SPOŁECZ- 

NYCH OGNISK MUZYCZNYCH. Miejscem przesłuchań 

konkursowych była sala widowiskowa DK, a ogłoszenie 

wyników nastąpiło w Dworku Paderewskiego w Kąśnej 

Dolnej. Tam odbył się także koncert laureatów. 

>9 i 10 czerwca w Tuchowie odbył się finał II Między- 

narodowego Konkursu Poetyckiego Liberum Arbitrium 

.POLSKA POETÓW 2007^. Konkursowi towarzyszyły

wystawy artystów. Prace malarskie prezentowali: Renata 

Stadle - Rawińska oraz Agnieszka Wieliczko z Tarnowa, 

Teresa Pawłowska z Katowic i Adam Litwora z Brzeska. 

Prace ceramiczne prezentowała Arletta Kocoł z Tarnowa, a 

rzeźbiarskie Stella Zadroz - Twardowska z Krakowa (swoje 

wyroby wypalały w „piecach węgierskich") oraz Świato- 

sław Karwat z Tarnowa. Fotografie prezentowali: Ryszard 

Bednarczyk i Dawid Góral, a malowanie na szkle Anna 

Karecka-Szczepańska. W konkursie zostały nagrodzone 

wiersze autorstwa: Eli Galoch, Łucji Gocek, Izy Smolarek, 

Joanny Tarko i Leszka Wójcika. Ponadto wyróżniono 39 

wierszy. Wśród wyróżnionych znalazła się Anna Wańtuch z 

Tuchowa. Nagrodzone wiersze recytowała młodzież: Anna 

Lewicka, Klaudia Macheta, Anna Krupa, Karolina Wrona, 

Karolina Ligęza, Albert Bąk i Dariusz Strzelczyk. Finał kon- 

kursu uświetnił zespół wokalno-muzyczny w składzie Ala 

i Andrzej Stanisławczyk, Robert Kapka i Paweł Harańczyk. 

W ich wykonaniu uczestnicy wysłuchali m.in. utworów 

skomponowanych do tekstu poetyckiego Anny Kareckiej 

-Szczepańskiej. Scenografię stanowiły lampy mozaikowe i 

rzeźby Lubosza Karwata. Po tuchowskiej biesiadzie odbyło 

się autorskie spotkanie laureatów i wyróżnionych w kon- 

kursie w herbaciarni „Trzy Słońca" w Tarnowie. 

Wręczanie nagród 

laureatom konkursu 

Biesiada poetycka 

Tuchowskie 'Wieści 312007

Tuchowskie Mieści 312007 .12 

> 10 czerwca na tuchowskich stawach Koło PZW w Tuchowie 

zorganizowało zawody wędkarskie o mistrzostwo koła. W 

zawodach wzięli udział jego członkowie, którzy ukończyli 

16 lat. I m. zdobył Tadeusz Kowalczyk, II m. Zbigniew 

Chruściel, a III m. Adam Sobarnia. 

1 7 czerwca Koło Pszczelarzy w Tuchowie świętowało 

70- lecie swego istnienia. Uroczystość rozpoczęła się 

mszą Św. w sanktuarium NNMP w Tuchowie z udziałem 

pocztów sztandarowych, Sanktuaryjnej Orkiestry Dętej i 

Sanktuaryjnego Chóru Mieszanego. Po mszy św. uczestnicy 

przemaszerowali do tuchowskiego amfiteatru. Tu trwała 

dalsza część jubileuszowych uroczystości, a rozpoczęto ją 

hymnem pszczelarzy w wykonaniu orkiestry. Gości powitał 

prezes tuchowskiego Koła Pszczelarzy - Zdzisław Karwat. 

Odznaczenia zasłużonym pszczelarzom wręczył prezes Po- 

górskiego Związku Pszczelarzy - Eugeniusz Oćwieja. Krótki 

koncert dała Sanktuaryjna Orkiestra Dęta. Po południu na 

scenie amfiteatru wystąpił zespół wokalny „Prymki" i zespół 

taneczno-wokalny „Tuchowiaczki". Jubileuszową imprezę 

zakończono zabawą taneczną z zespołem „Swing". 

18 czerwca, w sali wi- 

dowiskowej DK odbyła 

się premiera komedii 

A. Fredry „PAN JO- 

WIAL5KI" w reżyserii: 

Lidii Bień i Andrzeja 

Jagody w wykonaniu 

młodzieżyz Publiczne- 

go Gimnazjum nr 2 w 

Tuchowie, skupionej w 

grupie teatralnej „Ma- 

skarada".

10 

Grupa „Maskarada" z reżyserami 

Plakat z obsadą „Pana Jowialskiego" 

Tuchowskie Wieści 3/2007 

> 19 czerwca odbył się plener malarski „UROKI TUCHOW- 

SKIEGO LASU". Organizatorem był nadleśniczy Grzegorz 

Wojtanowski. W plenerze udział wzięły dzieci i młodzież 

z Publicznego Gimnazjum nr 2 i Domu Kultury w Tucho- 

wie. Po jego zakończeniu wszyscy uczestnicy zasiedli przy 

ognisku, częstując się kiełbasą. 

Sceny z komedii „Panjowialski" Podczas pleneru malarskiego


W czerwcu został rozstrzygnięty Ogólnopolski Konkurs 

Plastyczny dla dzieci i młodzieży „POZNAJEMY ŚWIAT 

WYSPIAŃSKIEGO" zorganizowany przez Galerię i Ośro- 

dek Plastyczny Twórczości Dziecka w Toruniu. Na konkurs 

napłynęło 6273 prac. Wzięło w nim udział 518 placówek 

z Polski i zagranicy: Czech, Francji, Grecji, Kanady, Łotwy, 

Rosji, Szwajcarii i USA. Na wystawę zakwalifikowało się 

339 prac, w tym 3 z Tuchowa: Izabeli Derus, lat 8, Izabeli 

Karpiel, lat 10 i Alicji Lewickiej, lat 6. Dzieci otrzymały 

okolicznościowe dyplomy, albumy i inne nagrody. 

Terenowe Koło PTTK w Tuchowie zaprosiło na I Turystyczny 

Zjazd Pogórzański trwający od 23 do 25 czerwca. 

> 24 czerwca w sali widowiskowej DK odbył się II MIĘDZYSZ- 

KOLNY TURNIEJ TAŃCA TOWARZYSKIEGO. Uczestniczyło 

16 par w 3 grupach. W grupie I (dwa lata treningu) I miejsce 

zajęła para - Dagmara Moździerz i Daniel Zgórski, II m. 

- Joanna Wójcik i Piotr Salwa, III m. - Anna Łątka i Filip 

Płachno, IV m. - Dagmara i Konrad Starzyk. W grupie II 

(rok treningu) I m. zajęła para: Daria i Jakub Rogozińscy, 

II m. - Izabela Wójcik i Michał Ciszek, III m. - Weronika 

Mączka i Marcin Podraża. W turnieju brały udział także 

pary ze Studia Tańca Łukasza Jachyma w Tarnowie. Turniej 

urozmaicił pokaz tańca pary tanecznej międzynarodowej 

klasy „S" - Magdaleny i Darka Urban. 

O^âcoâl A. Jagoda 

8 czerwca br. odbyło się Walne Zgromadzenie członków Towarzystwa Miłośników Tuchowa, które prowadził i sprawozdanie 

z działalności zarządu zlożyl jego prezes - dr Michał Wojtkiewicz. Sprawozdanie komisji rewizyjnej złożyła 

jej przewodnicząca - Janina Wrona. Zgromadzenie przyjęło sprawozdania i udzieliło absolutorium zarządowi. 

Do Zarządu TMT wybrano (w kolejności alfabetycznej): Stanisławę Burzę, Ryszarda Flądro, Kazimierza Karwata, Józefa 

Koziola, Helenę Mierwę, Mariusza Rysia, Grzegorza Stanislawczyka, Władysława Sukiennika, Michała Wojtkiewicza. 

Dr Michał Wojtkiewicz, dotychczasowy prezes Zarządu TMT, a obecnie poseł na Sejm RP, zwróci! się z prośbą o przyjęcie 

jego rezygnacji z tej funkcji z powodu obowiązków poselskich. 

Nowo wybrany Zarząd TMT na swym pierwszym posiedzeniu w dniu 8.06. br. ukonstytuował się następująco: 

prezes Stanisława Burza 

wiceprezes Ryszard Flądro 

sekretarz Kazimierz Karwat 

skarbnik Helena Mierwa 

członkowie: Józef Kozioł 

Mariusz Ryś 

Grzegorz Stanisławczyk 

Władysław Sukiennik 

Michał Wojtkiewicz 

Skład Komisji Rewizyjnej nie uległ zmianie. 

Drugie zebranie Zarządu TMT odbyło się 2 lipca br. Przyjęto plan pracy na okres lipiec - grudzień br. Postanowiono: 

1/ nawiązać współpracę z Kołem PTTK w Tuchowie, 

2/ podjąć starania o odnowienie jubileuszowego szlaku turystycznego „Wokół Tuchowa", 

3/ uzupełnić opracowanie pt. „Wokół Tuchowa" o szkice panoram z wybranych punktów widokowych z nazwami 

obiektów fizjograficznych, 

4/ rozpocząć prace zmierzające do utworzenia wykazu ofiar II wojny światowej z gminy Tuchów, 

5/ rozpocząć dokumentację fotograficzną starego cmentarza w Tuchowie, 

6/ rozpocząć inwentaryzację opisową i fotograficzną drzew i zespołów drzew - pomników przyrody w gminie 

Tuchów. 

Zarząd TMT serdecznie zaprasza wszystkich chętnych do włączenia się w realizację tych zadań. 

Redakcja „Tuchowskich Wieści"

12 

Jubileusze wszelakie, mniej lub bardziej dostojne, 

mogą obyć się bez wielu oznak tego typu imprezom 

przypisywanym, ale nie bez trzech stów: dziękuję, gratuluję, 

życzę. Przeto z okazji 100. numeru „Tuchowskich 

Wieści" pozwolę sobie i ja na te słowa trzy. 

Gratuluję: 

- pomysłu i twórczego rozwinięcia tegoż w postać 

periodyku, 

- doboru autorów tekstami tamy zapełniających, 

- bogactwa tematów na podobieństwo barwnych 

kamyków w pełną harmonii, kompletną mozaikę 

zamienionych. 

Dziękuję za: 

- wytrwałe przedstawianie soli tej ziemi, czyli mądrych, 

dobrych, kreatywnych ludzi, bez względu 

na ich wiek, zawód, status majątkowy, 

- godną służbę w sprawach małej ojczyzny, czyli z 

absolutnym wykluczeniem dętej frazeologii dla 

ubarwienia wywodu bądź przypodobania się 

komukolwiek stosowanej, 

- zachowanie dystansu wobec szumów, szeptów, 

jarmarcznych rozgwarów. Ważenie stów, rozsądek, 

prymat rozumu nad zacietrzewieniem, poszukiwania 

„złotego środka", bez cienia serwilizmu 

"MąjamkoyTucńam&kaydlw^Matki 


dla tych, co to, wiecie, mogą, a może im się tylko 

wydaje, że mogą. 

Życzę: 

- zwyczajnie, szczerze z serca: następnych, następnych 

i jeszcze następnych i jeszcze ciekawszych 

„Tuchowskich Wieści", 

- pełnej szuflady dobrych tekstów, 

- autorów potrzebnych czytelnikom, czytelników 

niezbędnych autorom i jeszcze: Redaktorowi naczelnemu, 

aby nigdy nie dręczyły go złe myśli, że 

oto terminy gonią, drukarnia nagli, w szufladzie (i 

kasie, jeśli takowa w ogóle istnieje) pustki, dyski, 

dyskietki czyste jak łza, autorzy obiecali, ale nie 

donieśli płodów swych natchnień, a tak naprawdę 

to nic godnego pomęczenia klawiatury komputera 

się nie dzieje. Stop! W tuchowskich realiach to 

tylko senny koszmar. 

Mojemu ulubionemu Prowokatorowi: wora pełnego, 

pióra jak dotąd i na zawsze ostrego, sarkazmu umiarkowanego 

i na mity Bóg! nigdy, przenigdy takiego, jak 

ten mój nieudolnego, jemu dedykowanego tekstu, niby 

rymowanego. 

A wszystkim z gazetą związanym radości i dumy z 

dobrej roboty. 

Barbara Kurczab 

" N a j p i ę k n i e j ó ^ O / m i a ó ^ j e & t ^ d u b r a ó & e r c w ' 

Dnia 26.05.2007 r. miała miejsce w Tuchowie 

akcja charytatywna „Tuchowska Majówka dla Matki" 

wspierająca „Nadzieję" i „Caritas". Po raz XI pani dok- 

tor Ewa Stanisławczyk - inicjatorka tych tradycyjnych 

spotkań - prowadziła razem z zaangażowanymi osobami 

tę wiosenną akcję charytatywną. Na spotkanie przybyło 

wielu mieszkańców Tuchowa i okolic. Kilka dni wcześniej 

odbył się mecz piłki nożnej rozegrany między księżmi, 

klerykami WSD i policjantami. Mecz cieszył się dużą 

frekwencją kibiców. Spotkanie związane z Dniem Matki 

miało miejsce w sobotę w godzinach popołudniowych 

i trwało do późnego wieczora. Nie brakło atrakcyjnych 

niespodzianek, które zorganizowano, by wspomóc 

finansowo potrzebujących. Pokazy strażackie, jazda na 

koniku, możliwość otrzymania cennych przedmiotów 

drogą losowania lub przez udział w aukcji, nagrody dla 

uczniów wyróżniających się w różnych dziedzinach i wiele 

innych atrakcji to powody, dla których po prostu warto 

było tam być. Można było także zjeść coś smacznego, na 

zimno, gorąco, słodko, łącznie z dużą ilością lodów - o 

wszystko, co w tym dniu było po- 

trzebne, starannie zadbano. W 

całym urozmaiconym programie 

dominował jednak ważny cel, dla 

którego tak licznie wszyscy przy- 

byli. Tym celem był - Człowiek. 

Ktoś powiedział: „Życie podobne 

jest do drogi pełnej zakrętów. Widzi- 

my tylko odcinek do kolejnego zakrętu. Ale 

wiemy, że Bóg ogarnia wzrokiem całą drogę." 

Nasuwa się w tym miejscu wiele myśli, trudnych 

do zgłębienia naszym rozumem. Nigdy nie znamy jutra? 

Jako ludzie żyjąc, znajdujemy się w różnych sytuacjach. 

Doświadczamy dni ciężkich, lżejszych, ale na pewno 

nielekkich. W tym wszystkim najważniejsze jest nasze 

podejście do tego, co los nam niesie. Mówi się często, 

że człowiek potrafi unieść wiele. To prawda - ale nie 

sam... Nam, ludziom wierzącym w Boga, pomaga Jego 

opatrzność. To On, czuły Ojciec, zsyła nam pomoc za 

pośrednictwem dobrych ludzi. Ktoś powiedział: „Potrzeb-

Tuchowskie Mieści 312007 

ny jest czyjś uśmiech, aby samemu też się uśmiechnąć" 

i „To człowiek człowiekowi najbardziej potrzebny jest 

do szczęścia." Jest w życiu wiele trudności, życie nasze 

komplikuje się samo lub „na życzenie." Jeżeli człowiek 

cierpi nawet ze swej winy, niezaradności, też należy mu 

pomóc. „Caritas" i „Nadzieja" to dwa serca, dla których 

przybyło tak wiele serc. Spotkanie było radosne, w kli- 

macie wzajemnej życzliwości. Sługa Boży Jan Paweł II 

powiedział: „Gdzie On gości, gdzie gości Jezus, tam jest 

pokój i wesele!" Występujących w zespołach muzyczno 

- instrumentalnych, tanecznych, recytatorskich, całą 

widownię łączyło coś właśnie wyjątkowego. Wszyscy 

potrafili się pięknie bawić i modlić. Przed ustawioną w 

amfiteatrze figurą Matki Bożej Niepokalanie Poczętej 

zabrzmiały wezwania „Litanii loretańskiej". Nabożeństwu 

majowemu przewodniczyli księża z obu parafii. Matka 

Boża słuchała naszej modlitwy, w której pragnęliśmy z 

wdzięcznością w sercach podziękować Jej w Dniu Matki 

za matczyną opiekę i powierzyć nasze ziemskie mamy. I 

wróciliśmy do dalszych punktów programu, do dalszych 

chwil poświęconych drugiemu człowiekowi. Czas ofia- 

rowany drugiemu jest cenny. Dziś tak często brak nam 

czasu dla bliźniego. A Matka Teresa z Kalkuty radziła tak 

wtedy modlić się: „Panie, kiedy nie mam czasu, przyślij 

mi kogoś, komu mogłabym pomóc przez krótką chwilę." 

To ważne, że człowiek rozumie człowieka. Ciężko jest 

matce, gdy dziecko jest chore, niepełnosprawne. My, 

Dnia 26 maja 2007 r. odbyła się po razjedenasty 

Tuchowska Majówka dla Matki. 

Organizatorem całego przedsięwzięcia była pani 

Ewa Stanisławczyk. I choć,jak przeczytałam, pani 

Ewa nie lubi mówić o sobie samej i o tym, co robi, 

tojednak należy głośno pochwalić to, co czyni dla 

dobra innych. 

I nie inaczej było i tym razem. W tuchowskim 

amfiteatrze od popołudnia do zapadnięcia nocy działo 

się bardzo dużo. Występy przedszkolaczków przyciągnęły 

rodziców, babcie i dziadków. Występ teatrzyku 

działającego w Domu Kultury pod czujnym okiem 

pani instruktor Ireny Kucharzyk - Głąb oglądaliśmy 

też z zainteresowaniem. Odbyła się także licytacja 

obrazów malowanych przez artystów amatorów i 

profesjonalistów (grafiki Andrzeja Krupińskiego); 

pan Tadeusz Goliszewski z właściwym sobie wdziękiem 

i mocą zachęcał do ich nabycia. Śpiewał zespół 

„Pokolenia". Można było nabyć ciekawe książki, 

wylosować misia. Zdolni uczniowie, wyróżniający 

się w różnych dziedzinach wiedzy, kultury i sportu 

otrzymali dyplomy i nagrody książkowe przyznane 

przez Towarzystwo Miłośników Tuchowa. Wieczorem 

uczestniczyliśmy w nabożeństwie majowym. 

matki właśnie tych dzieci, może inaczej przeżywamy 

Dzień Matki. Na pewno radość z bycia matką jest ta 

sama, bo kochamy swe dzieci, ale naszym największym 

pragnieniem... Musiałyśmy się jednak wiele nauczyć, by 

zaakceptować swe dzieci takimi, jakie są. Rodzicielska 

.12 

opieka nad dzieckiem zdrowym czy upośledzonym nie 

różni się w niczym, ta i ta wymaga zaangażowania, ale 

z czasem zauważyliśmy i nadal dostrzegamy, ile musimy 

„dać z siebie", by uzyskać małe, czasem znikome po- 

stępy dziecka. Trudno było nam pojąć, że dla naszego 

dziecka przedszkole i szkoła to nie to. Konieczne jest 

ciągłe leczenie i rehabilitacja. Wszystko potoczyło się 

inaczej. Niejedna mama w naszej „Nadziei" ma swój 

ulubiony zawód, a nie może go wykonywać ze względu 

na konieczną całodobową opiekę nad dzieckiem nie- 

pełnosprawnym, które w wielu przypadkach jest nawet 

pełnoletnie. Macierzyństwo jest jednak zawsze piękne, 

mimo że czasem... Dlatego tak bardzo doceniamy wszelki 

przejaw obecności z nami, z naszymi dziećmi. Dobrze, 

że żyjemy wśród tak wielu dobrych ludzi, którzy słowem, 

czynem, gestem śpieszą z pomocą. 

Darczyńcom, organizatorom, wykonawcom, spon- 

sorom dziękujemy za dobre serce i kolejny wyraz soli- 

darności z osobami potrzebującymi pomocy. 

Wspomogliście Państwo „Nadzieję" i „Caritas" kwotą 

8,100zł 

Serdecznie dziękujemy. 

Grażyna Gut 

Być może nie wymieniłam innych uczestników 

majowego wieczoru, ale też nie wszystko widziałam. 

Całe przedsięwzięcie wsparli pomocą i materialnie 

samorząd gminy Tuchów, Dom Kultury oraz wiele 

osób prywatnych. Cały dochód został przekazany 

Stowarzyszeniu „Nadzieja" oraz „Caritas". 

Takijeden dzień w maju, gdy na nowo odkrywamy 

znaczenie słowa „matka", gdy obdarowujemy 

się uśmiechem, dzielimy radością i sukcesami,,jest 

wszystkim potrzebny: tym sprawnym bardziej i tym 

sprawnym mniej. Pomyślałam sobie też, że wtedy 

wychodzimy z domu, dzieci wyłączają telewizory 

i komputery, dorośli opuszczają fotele i kanapy. I 

wszyscy razem spotykamy się w jednym miejscu, 

widzimy, ilu nasjest, kto mieszka w naszym mieście 

i sąsiedztwie. 

I na koniec .jeszcze raz o organizatorce majówki: 

Pani Ewa to skromna osoba. Ale Phil Bosmans 

napisał tak: „Skromni ludzie - to cudowni ludzie! 

Od nich tchnienie miłości idzie na cały świat, oni 

są prawdziwymi oazami na pustyni współczesnego 

świata i gwiazdami w nocy zła, które nas otacza". 

Renata Gąsior

14 


WYRÓŻNIENI PRZEZ TOWARZYSTWO MIŁOSNIKOW TUCHOWA 

Towarzystwo Miłośników Tuchowa bacznie obserwuje poczynania tych spośród mieszkańców naszej małej ojczyzny, którzy 

rozsławiają ją w Polsce i - co się ostatnio coraz częściej zdarza - na forum międzynarodowym; tych, których nie zadowala 

przeciętność, którzy w różnych dziedzinach „przekraczają siebie", osiągając znakomite wyniki, poprzedzone wysiłkiem intelektualnym 

czy fizycznym - solidną nauką lub żmudnym i długotrwałym ćwiczeniem. Tradycją stało się wyróżnianie ich w 

czasie „Tuchowskiej Majówki dla Matki". W bieżącym roku TMT postanowiło wyróżnić: 

1. Annę Zelek z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie za udział 

w finale Małopolskiego Konkursu Matematycznego. 

2. Annę Niemiec z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie za 

zajęcie III miejsca na etapie wojewódzkim Konkursu Wiedzy o 

Parkach Krajobrazowych 

3. Aleksandrę Ptachno z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie 

za zajęcie III miejsca na etapie wojewódzkim Konkursu Wiedzy 

o Parkach Krajobrazowych oraz za osiągnięcia sportowe, 

szczególnie za mistrzostwo powiatu w haiowej pitce nożnej, 

mistrzostwo powiatu w koszykówce, II miejsce w mistrzostwach 

powiatu wpitce ręcznei 

4. Karolinę Wronę z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie za 



5. Adama Gąsiora z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie za 



6. Mateusza Mikosa z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie 

laureata Międzypowiatowego Konkursu Geograficznego 

7. Marlenę Majcher z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie 

za osiągnięcia sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu 

w halowej pitce nożnej, mistrzostwo powiatu w koszykówce, 

II miejsce w mistrzostwach powiatu w pitce ręcznej 

8. Agnieszkę Łątkę z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie 


w halowej pitce nożnej, mistrzostwo powiatu w koszykówce, 


9. Karolinę Walz z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie za 

osiągnięcia sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w 

halowej pitce nożnej, mistrzostwo powiatu w koszykówce, II 

miejsce w mistrzostwach powiatu w pitce ręcznei 

10. Annę Więcek z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie za 

osiągnięcia sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w 

halowej pitce nożnei, mistrzostwo powiatu w koszykówce 

11. Dawida Bandyka z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie 


w halowej pitce nożnej, mistrzostwo powiatu w koszykówce 

12. Pawia Grzywacza z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie 



13. Szymona Martusia z Publicznego Gimnazjum nr 2 w Tuchowie 



14. Wociecha Cichowskiego z Publicznego Gimnazjum nr 2 w 

Tuchowie za osiągnięcia sportowe, szczególnie za mistrzostwo 

powiatu w halowej pitce nożnej, 11 miejsce w mistrzostwach 

powiatu w indywidualnych biegach przełajowych 

15. Izabelę Kumorowską z Liceum Ogó noksztatcącego w im. M. 

Kopernika w Tuchowie za zajęcie fil miejsca w Ogólnopolskim 

Turnieju Klasyfikacyjnym Juniorów w judo 

16. Agatę Stotę z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zajęcie V miejsca w diecezjalnym finale XVII 

Olimpiady Teologii Katolickiej 

17. Barbarę Gtadysz z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za uzyskanie tytułu finaiisty eliminacji 

okręgowych XXXVII Olimpiady Literatury i Języka Polskiego 

18. Paulinę Wajdę z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zajęcie II miejsca w Rejonowej Olimpiadzie 

Zdrowia, Zdrowego Stylu Zycia i Wiedzy o PCK w kategorii 

indywidualnej 

19. Konrada Nowaka z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zajęcie limiejsca w konKursie „Polacy z 

Napoleonem" zorganizowanym przez Samorządowe Centrum 

Edukacyjne w Tarnowie 

20. Mateusza Stotę z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zajęcie V miejsca w konkursie „Polacy z 

Napoleonem" zorganizowanym przez Samorządowe Centrum 

Edukacyjne w Tarnowie 

21 

22 

24 

28 

29 

33 

34 

Alberta Bąka z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zaj^ęcie II miejsca w eliminacjach rejonowych 

Ogólnopolskiego Turnieju Recytatorskiego i udział w eliminacjach 

wojêwódzkich 

Justynę Pieniądz z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za wyróżnienie w eliminacjach rejonowych 

Turnieju Poezji Śpiewanej 

23. Monikę Lachowicz z Liceum Ogólnokształcącego im. M. 

Kopernika w Tuchowie za zdobycie tytułu „Mistrza Ortografii 

Ziemi Tuchowskiej" w kategorii szkół ponadgimnazjalnycn 

Dominika Salwę z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zajęcie III miejsca w Międzyszkolnym 

(onkursie Piosenki Angielskiej 

25. Oskara Hudykę z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zajęcie III miejsca w Międzyszkolnym Konkursie 

Piosenki Angielskiej 

26. Michała Wo|nę z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika 

w Tuchowie za zajęcie III miejsca w Międzyszkolnym Konkursie 

Piosenki Angielskiej 

27. Monikę Mikos ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 

Tuchowie za zajęcie II miejsca w Ogólnopolskim Konkursie 

Historycznym „Krąg" w kategorii testu 

Kamila Za ąca ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w Tuchowie 

za zdobycie tytułów: laureata Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego 

„Zycie i dzieło św. Józefa Kalasancjusza"; laureata 

Ogólnopoiskiego Konkursu Historycznego „Krąg" w kategorii 

testu; finalisty Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego „Losy 

żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768 - 1864. Od 

Konfederacji Barskie do Powstania Styczniowego" 

Filipa Barana ze Szko y Podstawowej im. S. Staszica w Tuchowie 

za zdobycie tytułu laureata Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego 

„Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 1768 - 1864. 

Od Konfederacji Barskiej do Powstania Styczniowego" 

30. Michała Strzelczyka ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 

Tuchowie za zdobycie tytułu laureata Ogólnopolskiego Konkursu 

Historycznego „Krąg" w kategorii historyczno-plastycznej 

31. Mateusza Sajdaka ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 


Historycznego „Krąg" w kategorii historyczno-plastycznej 

32. Michała Włodarza ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 


Historycznego ^Zycie i dzieło św. Józefa Kalasancjusza" 

Macieia Lewickiego ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 

Tuchowie za zdobycie tytułów: laureata Ogólnopolskiego Konkursu 

Historycznego „Zycie i dzieło św. Józefa Kalasancjusza"; laureata 

Małopolskiego Konkursu Matematyczno-Przyrodniczego 

Ewelinę Iwaniec ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 

Tuchowie za zdobycie tytułu laureatki Małopolskiego Konkursu 

Literackiego „Na tatrzańskim szlaku" 

35. Magdalenę Mikos ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 

Tuchowie za zdobycie tytułu laureatki Ogólnopolskiego Konkursu 

Historycznego „Zyc e i dzieło św. Jozefa Kalasancjusza" 

36. Szymona Trzeć aka ze Szkoły Podstawowej im. S. Staszica w 

Tuchowie za zdobycie tytułu „Mistrza Ortografii Ziemi Tuchowskiej" 

w kategorii klas I - III 

37. Magdalenę Okaz ze Szkoły Podstawowej w Lubaszowej za 

zdobycie tytułu „Mistrza Ortografii Ziemi Tuchowskiej^ w 

kategorii klas IV - VI 

38. Maksymiliana Rzepkę z Publicznego Gimnazjum w Jodłówce 

Tuchowskiej za zdobycie tytułu „Mistrza Ortografii Ziemi Tu- 

39 

40 

chowskiej" w kategorii gimnazjów 

Sławomira Walasa z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. 

Bohaterów Bitwy pod Lowczówkiem w Tuchowie za zajęcie II 

miejsca w powiatowym „Biegu na Orientację o Kroplę Białej" 

Bartłomieja Madeja z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. 

Bohaterów Bitwy pod Lowczówkiem w Tuchowie za zajęcie II 

miejsca w eliminacjach powiatowych Ogólnopolskiego Młodzieżowego 

Turnieju Motoryzacyjnego


41 

42 

43 

44 

45 

46 

47 

48 

50 

51 

52 

53 

Marcina Bajorka z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 

Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Tucnowie za zajęcie II 

miejsca w eliminacjach powiatowych Ogólnopolskiego Młodzieżowego 

Turnieju Motoryzacy nego 

Jarosława Wronę z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 

Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Tuchowie za osiągnięcia 

sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w pitce siatkowej, 

II miejsce w mistrzostwach powiatu w pitce ręcznej, III 

miejsce w mistrzostwach powiatu w koszykówce 

Jarosława Zabawskiego z Zespotu Szkot Ponadgimnazjalnych 

im. Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Tuchowie za 

osiągnięcia sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu 

w sztafetowych biegach przełajowych, mistrzostwo powiatu 

w indywidualnych b egach przetajowych, mistrzostwo województwa 

w indywidualnych biegach przetajowych, II miejsce 

w mistrzostwach województwa w sztafetowych biegach 

przetajowych, III miejsce w mistrzostwach PolsKi w biegach 

górskich 

Jarosława Barana z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 


sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w tenisie 

stotowym, II miejsce w mistrzostwach powiatu w pitce ręcznej, 

III miejsce w mistrzostwach powiatu w koszykówce 

Michała Wiśniowskiego z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych 

im. Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Tuchowie za osiągnięcia 

sportowe, szczególnie za II miejsce w mistrzostwach 

powiatu w pitce ręcznej, III miejsce w mistrzostwach powiatu 

w koszykówce 

Kamila Kurczaba z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 


sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w pitce siafkowejj 


Wojciecha Kitę z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 

Bitwy pod Łowczówkiem w Tuchowie za osiągnięcia 

sportowe, szczególnie za II miejsce w mistrzostwach powiatu 

w pitce ręcznej, fi miejsce w mistrzostwach powiatu w lekkiej 

atletyce 

Rafała Szota z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 



w pitce ręcznej, lit miejsce w mistrzostwach powiatu w koszykówce 

49. Szymona Gula z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 



w pitce ręcznej 

Szymona Łasia z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 

Bitwy pod Łowczowkiem w Tuchowie za osiągnięcia sportowe, 

szczególnie za mistrzostwo powiatu w pitce siatKowej 

Michała Ciupka z Zespou Szkót Ponadgimnazjalnych im. 

Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Tucnowie za osiągnięcia 

sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w pitce 

siatkowej 

Sebastiana Sochę z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 


sportowe, szczególnie za III miejsce w mistrzostwach powiatu 

w halowej pitce nożnej 

Michała Popka z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 




54. Mateusza Styrkowca z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 


sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w skoku w dal 

55. Sebastiana Młyîskiego z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych 

im. Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Tuchowie za osiągnięcia 

sportowe, szczególnie za III miejsce w mistrzostwach 

powiatu w koszykówce 

56. Łukasza Rybę z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 


sportowe szczególnie za III miejsce w mistrzostwach powiatu 

w halowe pitce nożne 

57. Łukasza Chwistka z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 


sportowe, szczególnie za III miejsce w mistrzostwach powiatu 

w halowej pitce nożnej 

58. Pawła Jękota z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 


sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w tenisie 

s otowym 

.12 

59. Krzysztofa Kurczaba z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 




60. Elżbietę Kępę z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 


sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w koszykówce, 


61. Elżbietę Gawryał z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 


sportowe, szczególnie za mistrzostwo powiatu w koszykówce, 


62. Kin^ę Osikę z Zespotu Szkot Ponadgimnazjalnych im. Bohaterow 




63. Katarzynę Bachulę z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 



w sztafetowych Biegach przetajowych, II miejsce w mistrzostwach 

powiatu w lekkiej atletyce 

64. Kin^ę Siwek z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterow 


sportowe, szczególnie za II mie sce w mistrzostwach powiatu 

w sztafetowych biegach przetaowych, II miejsce w mistrzostwach 

powiatu w lekkiej atletyce 

65. Monikę Wańtuch z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 



w sztafetowych biegach przetajowych 

66. Martę Stańczyk z Zespotu Szkot Ponadgimnazjalnych im. Bohaterow 


sportowe, szczególnie za II mie: sce w mistrzostwach powiatu 

w sztafetowych biegach przetajc owych , _ 

67. Annę Kosibę z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów 



w tenisie stotowym 

68. Wioletę Gawron z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 



w sztafetowych Biegach przetajowych, II miejsce w mistrzostwach 

powiatu w sKoku w dal 

69. Annę Chrzanowską z Zespotu Szkót Ponadgimnazjalnych im. 



w lekkiej atletyce 

70. Zuzannę Ogielę z Publicznego Gimnazjum w Siedliskach za 

zdobycie I miejsca w eliminacjach rejonowych Konkursu Recytatorskiego 

im. W. Broniewskiego i IIJ miejsca w Powiatowym 

Konkursie Recytatorskim 

71. Anetę Damian z Publicznego Gimnazjum w Siedliskach za 

uzyskanie tytutu finalisty Małopolskiego Konkursu Matematycznego 

72. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów Bitwy 

pod Łowczówkiem w Tuchowie za zwycięstwo we współzawodnictwie 

sportowym szkót ponadgimnazjalnych powiatu 

tarnowskiego w roku 2006 

73. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Bohaterów Bitwy pod 

Łowczówkiem w Tuchowie za zajęcie III miejsca w powiatowym 

konkursie „Potrzebna krew - Twoja także" w roku 2006 

74. Szkołę Podstawową im. S. Staszica w Tuchowie za zajęcie I 

miejsca w kategorii szkót podstawowych VIII edycji Ogólnopolskiego 

Konkursu Historycznego „Krąg" 

75. Wioletę Surdel ze Szkoty Podstawowej w Łowczowie za 

zdobycie I miejsca w mistrzostwach powiatu w szachach 

76. Marka Surdela ze Szkoty Podstawowej w Łowczowie za zdobycie 

II miejsca w mistrzostwach powiatu w szachach 

77. Barbarę Kleszyk z Publicznego Gimnazjum w Karwodrzy za 

zdobycie I miejsca w gminie w indywidualnych biegach przełajowych 

78. Mariusza Iwańca z Publicznego Gimnazjum w Karwodrzy 

za zdobycie I miejsca w gminie w indywidualnych biegach 

przetajowych 

79. Agnieszkę Iwaniec z Publicznego Gimnazjum w Karwodrzy za 

zdobycie i miejsca w gminnym turnieju tenisa stołowego 

80. Bartłomieja Muszyńskiego z Publicznego Gimnazjum w 

Karwodrzy za zdobycie I miejsca w gminnym turnieju szachowym.

16 


X Małopolski Konkurs Pianistyczny im. I. J. Paderewskiego 

dla Uczniów Społecznych Ognisk Muzycznych odbył się 9 VI 2007 roku. 

Tradycyjnie I część konkursu - przesłuchania - miała 

miejsce w Domu Kultury w Tuchowie. Uroczystego otwarcia 

dokonał zastępca burmistrza - mgr Kazimierz Kurczab. 

Organizatorami X edycji konkursu byli, jak poprzednio: 

Społeczne Ognisko Muzyczne im. I. J. Paderewskiego w 

Tuchowie, Centrum Paderewskiego Tarnów - Kąśna Dolna 

oraz Dom Kultury w Tuchowie. Mecenasem konkursu jest 

od lat Burmistrz Tuchowa - mgr Mariusz Ryś. 

W bieżącym roku do udziału w konkursie zgłoszono 

kandydatów z trzech województw: świętokrzyskiego, małopolskiego 

i podkarpackiego. 

Jury w składzie: prof. Irena Rybicka, mgr Krystyna Szymańska, 

mgr Lidia Skrok i mgr Anna Szajer z dużą serdecznością 

i sympatią oceniało zmagania młodych pianistów. 

Akcentowano fakt, że Społeczne Ogniska Muzyczne są 

coraz rzadszą, a bywa, że jedyną możliwością kształcenia 

muzycznego w mniejszych ośrodkach niż duże aglomeracje 

miejskie. W przesłuchaniach w Tuchowie wystąpiło 16 

kandydatów, a opiekę nad nimi przejął 

mgr Jan Gładysz, Irtóry swoimi życzliwymi 

zapowiedziami dodawał występującym 

otuchy. 

Po przesłuchaniach w Tuchowie 

wszyscy uczestnicy konkursu zaproszeni 

zostali na obiad, a przed wyjazdem do 

Kąśnej mieli możliwość zwiedzenia naszego 

miasta. Do oglądnięcia najciekawszych 

obiektów zachęcił naszych gości 

J. Gładysz, ^

Tuchowskie Wieści 3/2007 

- Paniom zasiadającym w jury, Po raz pierwszy zdarzyło mi się, że w sklepie, w ^

18 

* * * 


„Przepis na artystę: jeden procent talentu, dziewięć procent szczęścia i dziewięćdziesiąt procent pracy" 

Ignacy Paderewski 

Znakomite zdanie wybitnego artysty I.J. Paderewskiego, ^


Totoś, SOM - Agnieszka Bednarz i Krzysztof Grzywacz - I 

miejsce ex aequo 

25 XI 2000 - Konkurs kronik odbywającego się co 5 lat 

w Warszawie XIV Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego 

Tuchowianie - laureaci Małopolskich Konkursów Pianistycznych 

SOM 

I - 1998 - Urszula Piech z klasy Urszuli Ambrozik - II miejsce 

II - 1999 - Klaudia Osika z klasy Wiesława Cieśli - I miejsce 

- Marek Dudek z klasy Jana Gładysza - III miejsce 

III - 2000 - Paweł Harańczyk z klasy Urszuli Ambrozik - 

I miejsce i Grand Prix 

IV - 2001 - Joanna Kukułka z kl. Wiesława Cieśli - II miejsce 

- Paweł Harańczyk z klasy Urszuli Ambrozik - 

III miejsce w III grupie wiekowej 

VI - 2003 - Albert Bąk z klasy Jana Gładysza - III miejsce 

VII - 2004- Maciej Drozd z klasy Jana Gładysza - II miejsce 

VIII - 2005 - Maciej Drozd z klasy Jana Gładysza - II miejsce 

w III grupie wiekowej 

IX - 2006 - Justyna Turska z klasy Jana Gładysza - wyróżnienie 

X - 2007 - Justyna Turska z klasy Jana Gładysza - III miejsce. 

W roku 2001 IV Małopolski Konkurs Pianistyczny został 

wpisany do Ogólnopolskiego Kalendarza Imprez z okazji 

Roku Paderewskiego. 

Dnia 13.05.2007 r. obchodziliśmy uroczyście XV rocznicę 

założenia Stowarzyszenia Rodziców i Przyjaciół Osób 

Niepełnosprawnych „Nadzieja". Spotkanie rozpoczęło się 

mszą Św. sprawowaną w sanktuarium Matki Bożej Tuchowskiej. 

Przewodniczył jej i kazanie do wiernych wygłosił o. dr 

Stanisław Wróbel - rektor WSD Redemptorystów w Krakowie 

- w imieniu zaproszonego prowincjała Zgromadzenia 

Redemptorystów ojca dr. Zdzisława Klafki. Koncelebrowali: 

o. Mirosław Grakowicz - proboszcz parafii NNMP i kustosz 

sanktuarium Matki Bożej Tuchowskiej, który jest także 

opiekunem duchowym Stowarzyszenia „Nadzieja", o. dr 

Jacek Zdrzałek - rektor WSD w Tuchowie, o. dr Stanisław 

Madeja i o. dr Ryszard Marcinek - poprzedni proboszczowie 

parafii NNMP oraz ojcowie redemptoryści współpracujący 

z Stowarzyszeniem „Nadzieja" w ciągu 15 lat. 

Oprawę instrumentalno-wokalną liturgii zapewniał 

Sanktuaryjny Chór Mieszany pod dyrekcją organisty p. 

mgr. Jana Gładysza, Zespół „Pokolenia" z parafii św. Jakuba 

Apostoła w Tuchowie 

pod kierunkiem p. 

Ewy Stanisławczyk i 

schola wolontariuszyuczniowie 

tuchowskich 

i okolicznych szkół 

oraz klerycy WSD Redemptorystów.Służbę 

liturgiczną ołtarza 

zapewniali: wolontariusze, 

ministranci i 

podopieczni Stowarzyszenia 

„Nadzieja". 

W procesji z darami 

dzieci niepełno- 

Po każdym konkursie pianistycznym wydajemy informator 

o jego przebiegu, czyli o zgłoszonych kandydatach, 

wykonywanych programach, odniesionych sukcesach i 

koncercie laureatów w Dworku Paderewskiego w Kąśnej 

Dolnej. Interesujemy się także dalszymi losami laureatów 

Grand Prix i po pięciu latach zapraszamy ich do gościnnego 

występu w Kąśnej. 

Ognisko ma także swoich wiernych i życzliwych sponsorów, 

którym po każdej imprezie składamy serdeczne pisemne 

podziękowania. Od trzech lat Zarząd Ogniska może 

wspomagać stypendiami najbardziej potrzebujące, a uzdolnione 

muzycznie dzieci. Składamy w ich imieniu serdeczne 

podziękowania darczyńcy - o. Mirosławowi Grakowiczowi, 

który okazał nam szczególną życzliwość. 

Działalność tuchowskiego Ogniska Muzycznego została 

dokładnie opisana w pracach magisterskich Katarzyny Janas 

(razem z ogniskiem w Bochni) oraz Janusza Głowacza. 

Osiągnięcia Społecznego Ogniska Muzycznego to zasługa 

nauczycieli, którzy w nim pracowali i pracują. Składam im 

wszystkim serdeczne podziękowanie za trud włożony w 

przekazywanie umiejętności gry na instrumentach, propagowanie 

muzyki w naszym środowisku, kształcenie wrażliwości 

i estetyki, którą daje muzyka i wyławianie talentów oraz 

troskliwą nad nimi opiekę. 

Kierowanie tuchowskim Ogniskiem Muzycznym przez 

te 15 lat to dla mnie ogromna przyjemność i niemała satysfakcja. 

Agnieszka Kowalik 

sprawne przyniosły do ołtarza jako dar ofiarny 15 róż 

symbolizujących 15 lat opieki MB Tuchowskiej nad Stowarzyszeniem 

„Nadzieja", a harcerze - wolontariusze z 

Rzepiennika Biskupiego hostie i wino do konsekracji. 

W mszy Św. uczestniczyli członkowie „Nadziei", ich 

rodzice, przyjaciele, przedstawiciele władz lokalnych i powiatowych, 

placówek społecznych, instytucji, firm i licznie 

przybyłe grono wiernych. Kaznodzieja w swym głębokim 

i budującym wiernych słowie, podkreślił, że jesteśmy w 

Domu Matki, a w nim jest potrzeba, by działy się rzeczy 

piękne i pełne miłości. Człowiek . jest wędrownikiem na 

ziemi, między ziemią a niebem. Żyjąc, doświadcza wielu 

problemów, rozstań, pożegnań, a tylko Bóg nigdy nie odchodzi, 

pozostając wierny człowiekowi do końca. Człowiek 

ma rację bytu, o ile spełnia dzieła miłości - to niektóre myśli 

zawarte w kazaniu. 

Ojciec proboszcz Mirosław Grakowicz w swym słowie 

na zakończenie uroczystości podkreślił, że wiele dobra

20 

wypływa z faktu, że mamy wokół siebie osoby potrzebujące 

pomocy, które są zdane na pomoc tych, którzy im tę 

pomoc niosą. Skierował słowa uznania do wolontariuszy, 

którzy ofiarnie angażują się w działalność Stowarzyszenia 

„Nadzieja" obecnie, a także do tych, którzy współpracowali 

w okresie 15 - letnim, a dziś założyli już własne rodziny i z 

nimi tu przybyli. Przedstawiciele Zarządu Stowarzyszenia 

podziękowali Zgromadzeniu Redemptorystów, wolontariuszom 

i wszystkim osobom bardzo ofiarnie wspierającym 

dzieło zapoczątkowane 15 lat temu, które dzięki ich pomocy 

może się nadal rozwijać. 

Dalsza część uroczystości miała miejsce w klasztornej 

sali pielgrzyma. Tam wśród wielkiej radości nastąpiło 

wspólne spotkanie połączone z serdecznymi życzeniami, 

gratulacjami od przybyłych gości. Nastąpił czas wspomnień. 

Grażyna Gut - sekretarz Stowarzyszenia „Nadzieja" przypomniała 

działalność i osoby, dzięki którym ta działalność 

może się rozwijać. 

Dzień dzisiejszy jest dniem wyjątkowym. Przybyto szerokie 

grono przyjaciół. Dzieci na pewno uśmiechają się też 

dzisiaj wyjątkowo. To jest ich dzień radości. Przez 15 lat 

otaczane h'yly i nadal będą otaczane dobrocią osób, którym 

nieobojętnyjest ich los, osób, któê w wirze codziennego życia, 

mimo swych licznych obowiązków, dostrzegają i tych, którzy 

są niepełnosprawni. Dla nich two^zy^y ścisły krąg, mocny 

w spojrzeniu w trudną rzeczywistość, mocny w dążeniach 

ku ich lepszej przyszłości. Z;ycie nasze toczy się różnie, często 

zaskakuje nieprzewidzianymi problemami. Dostrzec je 

możem^y dziś wszyscy, bo są na wyciągnięcie ręki. Dzieci, te 

d^że i małe, po swojemu odczulają swą inność, cierpienie 

rodziców, któ-rzy muszą przed nimi ukrywać to, co tak bardzo 

boli. Ważnym jest fakt, że nie jesteśmy sami, że otacza nas 

szerokie grono przyjaciół. To z Wami, Drodzy Przyjaciele, tak 

bardzo pragnęliśmy się spotkać, b^y przeżyć ten jubileusz, b^yć 

może nie duży, bo dopiero 15, ale on zapoczątkuje na pewno i 

dalsze jubileusze, które będą bardziej owocne, bo i dojrzalsze, 

dla dobra podopiecznych Stowarzyszenia „Nadzieja". 

Stowarzyszenie nasze rozpoczęło oficjalną działalność w 

1992 roku, kiedy zostało prawnie zarejestrowane jako organizacja 

pozarządowa pod nazwą: Stowarzyszenie Rodziców i 

Przyjaciół Dzieci Niepełnosprawnych Ruchowo i Umysłowo 

„Nadzieja" w Tuchowie. Pół roku wcześniej działało jako 

Wspólnota „Nadzieja" i do dziśjestjedną ze wspólnot parafialnych 

w parafii NNMP w Tuchowie. Utworzenie wspólnoty 

zaproponowali alumni ze Zgromadzenia Redemptorysta^. 

Założycielem wspólnoty b^ył br. Marek Lewiński, ówczesny 

kleryk WSD Redemptorystów. Spotkania rozpoczynały się 

mszą Św. w sanktuarium pod czułym spojrzeniem Matki Bożej 

Tuchowskiej. Uczestniczyła wtedy nieduża grupa małych 

dzieci. Najmłodsze liczyło 4 lata, a dziśjest to już pełnoletni 

mężczyzna, ma 20 lat. Zaangażowali się rodzice, szczególnie 

p. Maria Dulian, która jest także cichym inicjatorem powstania 

wspólnoty, wraz ze swą siostrą, psycholog p. Krystyną 

Wilgą. Bracia kler^ycy ze Zgromadzenia Redemptorysta^ 

wspólnie z rodzicami dzieci niepełnosprawnych podjęli 

decyzję, b;y stowarzyszenie zostało zarejestrowane prawnie. 

Pomocą w iym służyli nam p. Grzegorz Stanisławczyk i p. 

Jan Wilga. Znany grafik i malarz śp. p. Bronisław Kapałka 

opracował logo stowarzyszenia - „serce w dłoniach". 

W;ybâno zarząd, w którym pewne osoby, reprezentujące stowarzyszenie, 

zajmują tę samą funkcję od samego początki. 

Zaangażowali się bardzo czynnie wolontariusze: uczniowie, 

studenci, pedagodzy, p^^ycholog - pani Krystyna Wilga, oraz 

- klerycy WSD Redemptorystów: Marek Lewiński, Dariusz 

Łysakowski, Piotr Wiśniewski, Grzegorz Moj, Dari-usz 

Paszyński i następujący po nich klerycy - dziś ojcowie 

redemptoryści, przeb^ywający w różnych częściach Polski i 

na misjach zagranicznych. Lista wolontariuszy jest bardzo 

długa. Na ręce tych pierwszych, czyli: Marty Chruściel, 

Małgorzaty Czopkowicz, Iwony Gryboś, Jadwigi Suchan, 


Magdaleny Moździerz, Agnieszki Stec, Jana Kiełbasy składamy 

serdeczne podziękowanie wszystkim wolontariuszom 

działającym w stowarzyszeniu na przestrzeni 15 lat i tym, 

którzy działają obecnie. Opiekunem duchowym wspólnoty 

był wtedy o. Benedykt Mądrzejewski, następnie oo. Stanisław 

Gruszka, Piotr Ch;yła, Antoni Karaś i obecnie Mirosław 

Grakowicz - proboszcz parafii NNMP w Tuchowie i kustosz 

sanktuarium. Redemptoryści użyczyli stowarzyszeniu swego 

adresu i pomieszczeń na odbywające się ^-potkania grup;y, 

a także samochodu do przywożenia dzieci. Jest grono osób, 

które wspominamy ze łzą w oku, ponieważ odeszł^y już do 

Pana. Wierzym^y, że duchem są obecni z nami, wypraszając 

nam łaski u Boga i Jego Matki. Są to: podopieczni, j-uż na 

pewno pełnosprawni śp.: Magdalena Wołkowicz, Maksymilian 

Kras i Krzysztof Skałoń. 

Wspominam^y dziś, czynnie i heroicznie oddane stowarzyszeniu 

osoby duchowne ze Zgromadzenia Redemptorystów 

śp. 00. Dariusza Łysakowskiego, Roberta Srebro i Igora 

Michalaka. Chwilą modlit^^y bądźmy z nimi.... 

„Dobry Jezu, a nasz Panie daj Im wieczne spoczywanie!" 

Obecna nazwa naszej wspólnoty brzmi: Stowarzyszenie 

Rodziców i Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych „Nadzieja" 

w Tuchowie. Została ona zmieniona ze względu na to, że 

podopiecznymi stowarzyszenia są także osobny pełnoletnie. 

Stowarzyszenie od początku przybrało nazwę „Nadzieja", 

gd;yż słowo to tak wiele mówi każdemu, wnosząc optymizm, 

tak potrzebny człowiekowi, szczególnie dotkniętemu chorobą. 

Wspólnota nasza tę nadzieję łączy ściśle z opieką Bożą. Uczymy 

się za przykładem redemptorysty św. Gerarda Majelli, 

którego wybraliśmy za patrona, zgadzać z wolą Bożą i w Nim 

pokładać pełną nadzieję. Wspominany śp. o. Dariusz Łysakowski 

zawsze nam powtarzał słowa św. Pawła Apostoła: 

„Nadzieja zawieść nie może". To ważne słoâ i niejednokrotnie 

w trudnych chwilach bardzo nam pomagają. Obecnie 

stowarzyszenie zrzesza 40 osób podopiecznych w wieku od 4 

do 45 lat. Obejmuje opieką osobny niepełnosprawne zamieszkałe 

na terenie powiatu tarnowskiego. Zawsze życzliwością 

darzyli nas i darzą ojcowie pełniący funkcję proboszczów. 

Wspominam^y z wdzięcznością o. Stanisława Madeję, o. 

Kazimierza Fr^yzła i obecnego proboszcza - o. Mirosława 

Grakowicza. Przed powstaniem Wspólnoty „Nadzieja" funkcję 

proboszcza pełnił o. Ryszard Marcinek, obecnie będący z 

nami nawet tak bardzo blisko p^zez swe cierpienie. Należy w 

ty^ miejscu wspomnieć proboszcza o. Kazimierza Plebanka, 

którzy błogosławił małżeństwa wielu rodziców, którzy dziś 

przeżywają niepełnosprawność swych dzieci. Jako przyszli 

rodzice, radując się wte^'y swą piękną chwilą ślubu, nie 

zdawali sobie niejednokrotnie sprawy, że życie będzie aż tak 

trudne. Rektorzy WSD: oo. Leszek Gajda, Mirosław Chmielewski, 

Ryszard Hajduk i obecny - Jacek Zdrzałek zawsze 

otaczali nas duchowym wsparciem, jak również prefekci: 

00. Zdzisław Klafka, Ryszard Bożek i obecny - Krzysztof 

Bieliński. Pamięcią obejmujemy obecnego prowincjała Redemptorystów 

o. Zdzisława Klafkę, który zawsze pamięta o 

„Nadziei ", a także poprzedniego prowincjała o. Edwarda


Nocunia i cale Zgromadzenie Redemptorystów. 

W każdą drugą niedzielę miesiąca na comiesięczną mszę 

świętą sprawowaną dla naszej wspólnoty przybywa obecnie 

duże grono wiernych, b^y modlić się z nami. Klerycy WSD 

przygotowują obrazowe scenki na teât Ewangelii z danej 

niedzieli, b^y Słowo Boże było zrozumiale dla dzieci. Schola 

wolontariuszy dba o oprawę wokalno - instrumentalną 

liturgii. Na spotkaniach w sali parafialnej wolontariusze 

zapewniają ociekę dzieciom, b^y rodzice mogli trochę odpocząć, 

przeprowadzić zebranie stowarzyszenia. 

W działalność stowar^;yszenia angażują 

się także siostry zakonne. Duszpasterze przygotowują 

podopiecznych do I Komunii św. i 

bierzmowania. Członkowie stowarzyszenia wyjeżdżają 

każdego roku, czasem dwa razy w roku 

na integracyjny pob^yt jedno lub kilkudniowy. 

Latem grupowo wyjeżdżają każdego roku na 

dwutygodniowe turnu^;y rehabilitacyjne nad 

morze, w góry czy też w bliższe strony. Każdej 

zimy biorą udział w przeglądach kolędniczych, 

występując w jasełkach. Dzieci korzystają z 

hipoterapii, zajęć w świetlicy terapeutycznej. 

W sąsiedztwie ^-wietlicy stowarzyszenie posiada 

działkę, na której planuje budowę ośrodka opiekuńczo - rehabilitacyjnego 

dla podopiecznych. Posiada także drugą 

działkę, podarowanąp^zez mieszkańca Tuchowa. Jesteśmy 

wdzięczni szerokiemu gronu darczyńców, które w różny 

sposób wspiera działalność stowarzyszenia. Spotykam^y się 

z życzliwością: burmistrza p. Mariusza R^ysia, członków 

Zarządu Gminy, starosty powiatowego p. Mieczysława 

Krasa i byłego starosty p. Michała Wojtkiewicza, PCPR 

z p. Wiesławą Iwaniec, PERON -u. Rejonowego Ośrodka 

Pomocy Społecznej z p. Markiem Słonikiem, Gminnej Komisji 

Profilaktyki, księdza dziekana Zbigniewa Pietruszki 

- proboszcza parafii św. Jakuba Apostoła i księży katechetów, 

dyrekcji i pracowników Domu Kultury z p. Januszem 

Kowalskim, dyrekcji, nauczycieli i uczniów szkół tucholskich 

i szkół z okolicznych miejscowości, członków Koła 

Pszczelarzy, Powiatowej i Rejonowej Poradni Ps;ychologiczno 

- Pedagogicznej, Domu Pomocy Społecznej w Karwodrzy z 

.12 

p. Władysławą Stefańską, Nadleśnictwa Państwowego w 

Gromniku, Eirmy „Korex" państwa Bernadety i Kazimierza 

Szabłowskich, „Wimedu"państwa Doroty i Zdzisława 

Dąbczyńskich, Malremu państwa Urszuli i Zbigniewa 

Dunajów, MBM-u państwa Bogumiły i Mariana Mazurów, 

Zakładu Masarskiego państwa Sajdaków, firmy Woj-Mar 

panów Wojciecha Wąsa i Marka Boratyńskiego, Eirm^y 

„Trójka "państwa Wróbla, Grzeni i Nowaka, „Mar - Com", 

Przedsiębiorstw Przewozowych państwa Piórkowskich i 

Kamykowskich, Sanktuaryjnego Chóru Mieszanego z dyrygentem 

p. Janem Gładyszem, Sanktuaryjnej 

Orkiestry Dętej z kapelmistrzem p. Bogdanem 

Stefanem, Chóru Męskiego z parafii św. Jakuba 

z dyrygentem p. Józefem Rąpałą, Zespołu „Pokolenia" 

z p. Ewą Stanisławczyk, Społecznego 

Ogniska Muzycznego z p. Agnieszką Kowalik, i 

p. Tadeuszem Goliszewskim, redakcji „Tuchowskich 

Wieści"zp. Grzegorzem Stanisławczykiem 

i redakcji „Chorągwi Maryi" z o. Tomaszem 

Jaworczakiem, drukarni z o. Stanisławem 

Stańczykiem, członków Towarzystwa Twórców 

Amatorów, wspólnoty parafialnej „Kręgu 

Rodzin", pracowników Biura Geodezyjnego z 

p. Jolantą Krzemińską, Biura Projektowego z p. Marzeną 

Miłkowską, Polskiej Misji Katolickiej w Monachium, rodaków 

z USA, pracowników tuchowskich urzędów. Na ręce 

państwa: Bernadety i Kazimierza Szabłowskich, Doroty i 

Zdzisława Dąbczyńskich, Ew;y i Grzegorza Stanisławczyków, 

Elżbiety i Jerzego Kukułków, Alicji i Marka Mikosów 

składamy serdeczne podziękowanie wszystkim mieszkańcom 

Tuchowa i okolic. 

Podkreślić należy bezinteresowne zaangażowanie rehabilitantów: 

p. Ew^y Słowik-Sikorskiej, Agaty Dąbrowskiej-Ryś, 

Agnieszki Kasztelewicz-Babicz, Mateusza Iwańca; na ich ręce 

składamy podziękowanie wszystkim terapeutom. Składamy 

podziękowanie cjsobom, które podarowały stowarzyszeniu 1% 

swojego podatku dochodowego, osobom włączającym się w 

liczne akcje charytatywne. Lista darczyńców jest długa, toteż 

z przyczyn organizacyjnych nie jesteśmy w stanie wymienić 

wszystkich, dlatego każdemu, kto poprzez różnego rodzaju 

pomoc zatrzymuje się p^z^y 

człowieku niepełnosprawnym, 

bardzo dziękujemy. Dzieci za 

dobre serce odwzajemniają się 

swym szczerym uśmiechem i 

radością. 

Dziś w dniu wspomnień, 

refleksji, zapraszamy obecnych 

Gości do przeżycia wspólnych 

chwil radości, ^•yczymy miłego 

spotkania. 

Spotkanie było bardzo miłe. 

Zespół „Pokolenia" towarzyszył 

wesołej zabawie. Smakowały 

ciasta upieczone przez przyjaciół 

i rodziców. Dzieci i młodzież 

niepełnosprawna, otoczone 

przyjaciółmi, ich rodzice, na 

pewno zapamiętają te niezwykłe 

chwile. 

Mamy wielką nadzieję w 

naszej „Nadziei", że wspólnie 

możemy budować to dobro, 

które daje już owoce, a będą one 

jeszcze większe. 

Zapraszamy do współpracy! 

przew. Stowarzyszenia „Nadzieja" 

- Marian Gut

22 

Pogórski Związek Pszczelarzy w Tarnowie zrze- 

sza 28 kół, z których najliczniejszym i wzbudzającym 

ogromne zainteresowanie pszczelarzy z kraju i zagra- 

nicy jest Kolo Pszczelarzy w Tuchowie. 

Obecnie liczy ono 85 członków, którzy posiadają 

2018 rodzin pszczelich w 62 pasiekach na terenie gmi- 

ny Tuchów i w 40 pasiekach poza terenem gminy. W 

czerwcu br. tuchowskie Kolo Pszczelarzy świętowało 

jubileusz 70-lecia powstania. 

Z panem Zdzisławem Karwatem - w historii 

tuchowskiego pszczelarstwa 10. z kolei prezesem kola 

- rozmawia Zdzisława Krzemińska. 

- Pierwsze wzmianki o hodowli pszczół w Tuchowie 

pochodzą z XV i XVI wieku; ówczesne czasy stawiały 

przed kandydatem na pszczelarza wymagania takie, 

jak np. (...) „posiadanieprawa swojskości, dokumenty 

nauki zawodu, pochodzenie z prawego loża i posiada- 

nie świadectwa moralności od proboszcza". O statusie 

pszczelarza świadczy także fakt, że hyl zwolniony z 

przysięgi w sądzie. 

Zdzisław Karwat: - Na przestrzeni wieków wy- 

magania na kandydata do cechu nieco się zmieniły, 

jedynie taką samą pozostała praca pszczoły i jej udział 

w życiu człowieka. Dziś każdy może zostać pszczela- 

rzem; tak jest w naszym kole, nie ma znaczenia wiek 

(średnia wieku członków wynosi 54 lata), miejsce 

zamieszkania, wykształcenie czy wykonywany zawód, 

a nawet... pleć (w kole są trzy panie!). Największym 

i najlepszym źródłem wiedzy o pszczelarstwie są... 

pszczelarze, ich kronika, jubileuszowe publikacje („W 

sercu i pamięci", „Kamienie milowe" - prace zbiorowe 

i „Matematyka w ulu" M. Gladysz, A. Szczepanik, G. 

Klimowicz, wydana z okazji 70-lecia naszego kola). Z 

przyjemnością pragnę poinformować, że w ostatnim 


czasie nieodpłatnie przekazano ok. 30 książek Bi- 

bliotece Publicznej w Tuchowie, gdzie powstał dział 

pszczelarski. W kształtowaniu osobowości pszczelarza 

w dzisiejszych czasach duży udział ma duszpasterstwo 

rolników i pszczelarzy przy parafii NNMP w Tuchowie 

oraz związane z nim bogactwo w postaci interesujących 

comiesięcznych spotkań (obecnie opiekunem jest o. F! 

Łacheta), tradycja inauguracji sezonu mszą św. w jednej 

z pasiek i uczestnictwo w Ogólnopolskiej Pielgrzymce 

Pszczelarzy na Jasną Górę (w dniu wspomnienia pa- 

trona Św. Ambrożego - 7 grudnia). 

- Kiedy słyszymy słowo pszczoła, myślimy o miodzie; 

kiedy słyszymy słowo pszczelarz, wyobraźnia podsuwa 

widok ula i człowieka w ogromnym kapeluszu i fartu- 

chu. Jakiego sprzętu w swojej pracy używa najczęściej 

pszczelarz? 

Z.K.: - Do podstawowego sprzętu należy: mio- 

darka - urządzenie do odwirowywania miodu (dziś 

często elektryczna, a nawet sterowana), podkurzacz 

- urządzenie służące do tzw. odymiania pszczół, czyli 

ich uspokojenia, widelec pszczelarski - do odsklepiania 

plastrów z miodem. 

- Ile uli stanowi pasiekę i jaka rodzina pszczela 

mieszka w ulu? 

Z.K.: - Zapewne ciekawostką jest, że nawet 1 ul 

może stanowić już pasiekę. W każdym ulu mieszka 

pszczela rodzina (w maju - czerwcu ok. 80 tysięcy 

pszczół, w zimie przeciętnie 5-10 tysięcy). Istnieją 

różne klasyfikacje, podam jedną z nich: otóż w ulu 

żyje 1 matka pszczela, czyli królowa, której zadaniem 

jest znoszenie jaj (do 3 tysięcy na dobę), kilkadziesiąt 

tysięcy robotnic i kilkaset do kilku tysięcy trutni. Żaden 

osobnik nie przeżyje samodzielnie dłużej niż kilkana- 

ście godzin. Robotnice kierują działalnością matki; w 

zależności od wieku przeżywają okres ulowy (praca


w gnieździe pszczół - czyszczenie siebie i komórek 

plastra, karmienie larw młodszych i starszych, odbie- 

ranie nektaru i przerabianie go na miód, zasklepianie 

komórek z miodem, magazynowanie pyłku, budowa 

plastrów i obrona gniazda) i okres lotny (praca zbie- 

raczki - przynoszą do ula nektar, pyłek, wodę, kit). 

Trutnie mieszkają w ulu tylko ok. 4 miesięcy w tzw. 

okresie rozrodczym. Zycie pszczoły trwa przeciętnie 

od 1 do 7 miesięcy. Każda pszczoła zbudowana jest z 

głowy, tułowia i odwłoka; tułów zaopatrzony jest w 

dwie pary skrzydeł i trzy pary nóg. Matka-królowa ma 

największą długość ciała (20-25 mm) i masę (200-280 

mg), następne w kolejności są trutnie i robotnice. I 

jeszcze jedna ciekawostka: aby zgromadzić 1 kg miodu 

lipowego, zbieraczki muszą wykonać ok. 160 tys. lotów 

po nektar i prawdopodobnie, wylatując z ula, osiągają 

prędkość 18 m/sek. 

- Specjalnością pasiek naszego regionu są miody 

ze spadzi jodłowej i mniszkowe (z mleczu na wiosnę). 

Jakie inne miody można nabyć bezpośrednio u każdego 

pszczelarza z tuchowskiego kola? 

Z.K.: - Są to miody nektarowo-spadziowe, miód 

malinowy, lipowy, wielokwiatowy, rzepakowy, akacjowy, 

gryczany i najtrudniej osiągalny - wrzosowy. Ponadto 

z ula pozyskujemy: pierzgę - jest to przerobiony i 

wzbogacony przez pszczoły pyłek kwiatowy (koncen- 

trat witamin), kit pszczeli, tzw. propolis, a także wosk 

(świece ozdobne, figurki i kompozycje takie, jak np. 

szopka bożonarodzeniowa). 

- Kolo Pszczelarzy w Tuchowie, działające nieprze- 

rwanie od 70 lat, to konkretni ludzie, wpisani w pejzaż 

społecznego, kulturalnego i religijnego życia środowiska 

lokalnego; to pomnik z postacią patrona pszczelarzy, św. 

Ambrożego, wzniesiony ku pamięci zmarłych pszczelarzy 

na starym cmentarzu w Tuchowie, skansen pszczelarski 

obok DK w Tuchowie, to udział w akcjach charytatyw- 

nych, przeprowadzanie pogadanek na temat ekologii 

i pszczelarstwa w szkołach czy, jak ostatnio, w Domu 

Pogodnej Jesieni w Tuchowie... 

Z.K.: - Ilościowy i jakościowy rozwój naszego kola 

był możliwy dzięki aktywności, zaangażowaniu i zdol- 

nościom organizacyjnym byłych prezesów. Szczególnym 

inicjatorem wielu cennych przedsięwzięć był Władysław 

Sukiennik, pełniący funkcję wiceprezesa, a w latach 

1990-2005 prezesa Kola Pszczelarzy w Tuchowie. To 

wielki społecznik i oddany działacz na rzecz kola, m.in. 

wykonawca i pomysłodawca „darów ołtarza", popiersia 

ks. J. Dzierżona (rzeźba), ofiarowanego m.in. Janowi 

Pawiowi II w Krośnie. 

- Koło Pszczelarzy świętowało w swojej historii kil- 

ka jubileuszy, były to 40-lecie działalności (prezes - S. 

Osysko), 50-lecie (prezes - S. Surmacz), 60-lecie (prezes 

- Wl. Sukiennik), a 17 czerwca br. 70-lecie! To wielkie 

wydarzenie, które już na mszy św. w sanktuarium MBT 

inaugurującej obchody zgromadziło wielu uczestników. 

Na uwagę zasługuje procesja z darami ołtarza przygoto- 

wana przez pszczelarzy - byl to bukiet polnych kwiatów, 

miód w starodawnym dzbanie, podkurzacz i widelec, a 

przede wszystkim hostia i wino. Oprawę muzyczną za- 

pewniły zespoły chóru i orkiestry sanktuaryjnej, przybyli 

goście honorowi. 

Z.K.: - Uroczystości te poprzedziły staranne i dłu- 

gotrwale przygotowania. Niestety, nie wszyscy mogli 

osobiście uczestniczyć w naszym święcie, dlatego, tak 

jak w przypadku p. Tadeusza Sabata (prezydenta Pol- 

skiego Związku Pszczelarskiego) otrzymaliśmy pismo 

gratulacyjne z Warszawy. W Domu Kultury w Tuchowie 

odznaczenia zasłużonym dla kola wręczał osobiście 

E. Oćwieja - kierownik Biura PgZP w Tarnowie. W 

uroczystości udział wzięło 10 pocztów sztandarowych, 

kilkunastu prezesów z zaprzyjaźnionych kół, goście 

honorowi, sympatycy i nasi pszczelarze z rodzinami. 

Dużym zaszczytem była obecność przedstawicieli władz 

Tuchowa z p. M. Rysiem - burmistrzem na czele. Mam 

nadzieję, że wszyscy uczestnicy zachowają w pamięci 

wiele wspomnień i wrażeń z obchodów 70-lecia Kola 

Pszczelarzy w Tuchowie.

24 

Do Ciebie, Matuchno i Pani, 

Do Two,jej tuchowskie,j stolicy 

Spieszymy dziś, twoi poddani, 

Łask z Bożej zaczerpnąć krynicy 

Te słowa towarzyszyły kolejarzom 

i ich rodzinom w tegorocznej, jubileuszowej 

ogólnopolskiej pielgrzymce do 

sanktuarium Matki Bożej w Tuchowie. 

Jubileuszowej, bowiem odbyła się ona 

po raz dziesiąty, w sobotę 7 lipca br. 

Była też kulminacyjnym momentem 

Wielkiego Odpustu Tuchowskiego. Dodajmy, 

że do sanktuarium Matki Bożej 

już od ponad 400 lat przybywają rzesze 

pielgrzymów, by tu odnajdywać zrozumienie 

i miłosierdzie, by na Lipowym 

Wzgórzu, u Pani Ziemi Tarnowskiej, na 

nowo obudzić nadzieję życia wiecznego 

w Chrystusie Odkupicielu. Kolejarze zaś 

pielgrzymkę do Tuchowa organizują 

już od dziesięciu lat. Jej inicjatorami są 

działacze Katolickiego Stowarzyszenia 

Kolejarzy Polskich z Nowego Sącza i 

duszpasterstwa kolejarzy z Tarnowa. 

Tegoroczną pielgrzymkę przeżywano 

pod hasłem: „Maryjo, opiekunko naszego 

powołania, proś Boga za nami". 

Uczestniczyły w niej setki pracowników 

i emerytów PKP z rodzinami. Wraz z 

nimi do tuchowskiego sanktuarium 

przybyli także: senator RP Stanisław 

Kogut i prezes Katolickiego Stowarzyszenia 

Kolejarzy Polskich Józef Dąbrowski. 

Czternaście delegacji kolejarzy 

przybyło ze swymi sztandarami, m.in. z 

podszczecińskiego Gryfina, z Bobrownik 

koło Łowicza, Krakowa, Tarnowa, 

W Domu Pogodnej Jesieni prowadzonym 

przez Zgromadzenie Sióstr św. 

Józefa w Tuchowie dwa lata temu po 

raz pierwszy świętowano 100. rocznicę 

urodzin mieszkanki (p. Ludwiki 

Panek), natomiast w bieżącym roku już 

dwukrotnie obchodzono takie właśnie 

jubileusze. Każdy z nich był inny, tak 

jak inny jest każdy człowiek i historia 

jego życia. 

Dnia 5 maja br. jubileusz 100. rocznicy 

urodzin obchodziła p. Karolina Solak. 

Uroczystości rozpoczęła msza święta w 

kaplicy domowej, koncelebrowana przez 

00. redemptorystów: M. Grakowicza i M. 

Witalisa. Następnie w świetlicy Jubilatka 

przyjęła życzenia, kwiaty i upominki od 

najbliższej rodziny, kapłanów, przyja- 

Nowego Sącza, Stróż, Bogoniowic- 

-Ciężkowic, Gromnika i Tuchowa. 

Przybyłych do Tuchowa kolejarzy 

powitał kustosz sanktuarium Matki 

Bożej Tuchowskiej, ojciec Mirosław 

Grakowicz. Pielgrzymkę rozpoczęto 

różańcem świętym. Następnie 

kolejarze poprowadzili 

drogę krzyżową. 

Wszyscy uczestniczyli 

też w nieszporach ku czci 

Najświętszej Maryi Panny 

i w uroczystej mszy świętej. 

Była ona koncelebrowana 

w intencji wszystkich 

pracowników kolei, 

emerytów, rencistów 

PKP i ich rodzin. Mszy 

przewodniczył i homilię 

wygłosił ksiądz kanonik 

Eugeniusz Zarębiński 

- krajowy duszpasterz 

kolejarzy. Koncelebrowali: 

ojciec Józef Birecki 

- diecezjalny duszpasterz 

kolejarzy z Nowego Sącza 

i ksiądz Antoni Kotapka 

- duszpasterz kolejarzy z 

Tarnowa. W czasie mszy 

ciół, sióstr józefitek i mieszkańców DPJ. 

Oprawę muzyczną spotkania zapewnił 

zespół „Melodia" pod kier. p. S. Bernala. 

Podczas degustacji okolicznościowego 

tortu mieszkańcy DPJ przedstawili 

krótki program, pracownik p. K. Patyk 

- odczytała „Historię życia p. Karoliny" 

- spisaną na podstawie relacji Jubilatki 

i Jej rodziny, a 100-letnia p. Karolina z 

przyjemnością recytowała ukochaną 

„Inwokację" A. Mickiewicza. Czcigodna 

Jubilatka otrzymała listy gratulacyjne 

m.in. od Prezesa Rady Ministrów RP J. 

Kaczyńskiego, prezydenta Miasta Krakowa 

J. Majchrowskiego, burmistrza 

Tuchowa M. Rysia i przewodniczącego 

Rady Miejskiej w Tuchowie R. Wrony. Z 

osobistą wizytą przybyli do p. Karoliny 


kolejarze złożyli dla sanktuarium dary 

ołtarza: chleb, winogrona, kwiaty, obrusy 

na ołtarze, alby i stuły. Krajowy 

duszpasterz kolejarzy, ks. Eugeniusz 

Zarębiński, poświęcił sztandar kolejarzy 

stacji Tuchów. Na zakończenie 

mszy świętej dyrektor Zakładu Przewozów 

Towarowych w Tarnowie Wiesław 

Rębilas dokonał zawierzenia kolejarzy 

Matce Bożej Tuchowskiej. Po mszy 

odbyła się wokół kościoła uroczysta 

procesja z wszystkimi pocztami sztandarowymi 

kolejarzy. Zakończyła się 

ona przed cudownym obrazem, gdzie 

dokonano jego zasłonięcia. Następnie 

na dziedzińcu sanktuaryjnym odbył 

się specjalny koncert maryjny, który 

przygotowały siostry zakonne. 

Tekst i zdjęcia: Krzysztof Jasiński 

- p. M. Wróbel (USC Tuchów) i sekretarz 

UG w Tuchowie - p. J. Laska.


Dnia 1 lipca br. świętowano w DPJ 

w Tuchowie 100. rocznicę urodzin p. 

Zofii Domagalskiej. Pani Zofia urodziła 

się w Jaśle jako trzecie z pięciorga dzieci 

Antoniego i Wiktorii Dzików. W marcu 

1935 roku ukończyła studia na Wydziale 

Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego 

w Krakowie w zakresie chemii. 

Jak wspomina, najpierw podjęła pracę 

„w przemyśle" w Mościcach (Fabryce 

Związków Azotowych), jednak dopiero 

praca w szkole okazała się Jej prawdziwym 

powołaniem. Uczyła matematyki 

i chemii w III Liceum i Gimnazjum im. 

M. Konopnickiej w Cieszynie, Technikum 

Ogrodniczym i Zespole Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych 

w Tarnowie. 

W Cieszynie poznała dra Władysława 

Domagalskiego - przyszłego męża. 

Wychowali dwóch synów: Krzysztofa 

(architekta, który na życzenie przeora 

Olgierda Kokocińskiego zaprojektował 

i przerobił wnętrze kościoła Filipinów 

w Tarnowie) i Wiesława (absolwentka 

AGH w Krakowie). Jak wspomina jedyna 

wnuczka p. Zofii - p. Marta Domagalska 

- Grendys - mimo że losy nie 

oszczędzałyjubilatki-wcześnie straciła 

wszystkich najbliższych - długo żyła 

samodzielnie, utrzymując kontakty ze 

swoimi uczniami, zachowując jasność 

umysłu, służąc doświadczeniem i wiedzą. 

Prowadziła skromne życie z wyjątkowym 

szacunkiem dla ludzi. Wysyłała 

dziesiątki życzeń, kartek świątecznych 

i imieninowych, utrzymywała liczne 

kontakty telefoniczne. Zdaniem wielu 

osób była... Damą - co przejawiało się 

w sposobie bycia, noszenia, mówienia, 

kulturze osobistej. Pochodzi z epoki, o 

której potocznie mówi się „inna", to 

znaczy elegancka, łagodna i spokojna. W 

przeddzień uroczystości 100. urodzin Jubilatka 

otrzymała kosz 100 czerwonych 

róż od wdzięcznych absolwentów Technikum 

Ogrodniczego w Tarnowie (1952- 

-1956), w imieniu których do Tuchowa 

przybył p. Roman Dulęba. W niedzielę 1 

lipca br., we mszy św. koncelebrowanej 

przez redemptorystę o. W. Wosia i fili- 

pina o. P. Cyza uczestniczyli goście, siostry 

józefitki, mieszkańcy i pracownicy 

tuchowskiego domu. Oprawę muzyczną 

zapewnili trębacze z Sanktuaryjnej 

Orkiestry Dętej - panowie S. Bernal i Ł. 

Sajdak. Podczas spotkania w świetlicy 

przy urodzinowym torcie przedstawiciele 

rodziny, uczniów, przyjaciół dzielili się 

wspomnieniami, które uzupełniała bądź 

komentowała Jubilatka. Na szczególną 

uwagę zasługuje obecność sąsiadów p. 

Zofii, którzy nadal mieszkają przy ul. Piłsudskiego 

w Tarnowie, a na uroczystość 

przybyli z kwiatami i tortami. Wnuczka 

p. Zofii zaprezentowała fotografie z rodzinnych 

albumów. W poniedziałek Jubilatka 

spotkała się z przedstawicielami 

tarnowskiego Oddziału ZUS, a kilka dni 

później z v-prezydentem miasta Tarnowa 

- A. Słomką-Naroźyńskim. 

100 lat?! P. Zofia skomentowała: „Cóż 

to jest? Nie moja to zasługa, to po prostu 

łaska Boża", a p. Karolina: „Odczuwam 

pokój w sercu, bo nic mi nie ciąży na 

sumieniu". Obie panie zachowały niezwykłą 

kulturę słowa i poczucie humoru, 

obcując z Nimi, prawdziwą zdaje się 

być fraszka J. Sztaudyngera: 

Jedni są wiecznie młodzi, 

Drudzy wiecznie starzy - 

To kwestia charakteru, 

A nie kalendarzy. 

„Habemus papam" - w Kamieńcu Podolskim 

chór sanktuaryjny 

z parafii NNMP wraz z 

dyrygentem łanem Gładyszem, 

przewodnikiem 

duchowym o. Stanisławem 

Gruszką i nieliczną 

grupą sympatyków, po 

wieczornej mszy świętej 

odprawionej w intencji 

wyprawy, żegnany przez 

proboszcza o. Grakowicza, 

wyruszył z Tuchowa 2 5 

czerwca / poniedziałek / 

o godzinie 23.30. Była to 

wycieczka - pielgrzymka na 

południowo - wschodnie 

rubieże Najjaśniejszej II 

Rzeczpospolitej. Wczesnym 

rankiem dotarliśmy 

do Lwowa. 

Po porannym spacerze 

na kopiec Unii Lubelskiej i lekkim śniadaniu udaliśmy się do 

kościoła pw. Św. Antoniego. Brak snu i znużenie podróżą nie 

przeszkodziły chórowi w zaprezentowaniu swoich umiejętności 

Zdzisława Krzemińska 

i muzycznego warsztatu. 

Zespół dobitnie 

zaznaczył swoją 

obecność w polskim 

kościele na lwowskiej 

ziemi. 

Po mszy wyruszyliśmy 

zwiedzić najpiękniejszą 

nekropolię 

Europy - cmentarz Łyczakowski. 

Wspaniałe 

nagrobki na miejscu 

wiecznego spoczynku 

A. Grottgera, prof. St. 

Banacha, S. Goszczyńskiego, 

M. Konopnickiej, 

G. Zapolskiej, ł.K. 

Ordona, K. Szajnochy, 

Wł. Bełzy, kwatery powstańcówlistopadowych 

i styczniowych 

stanowiły niezapomnianą lekcję historii. Dopełnieniem tej lekcji 

był spacer między kwaterami poległych w latach 1918 - 1920 

Lwowskich Orląt.

26 

Nasz przewodnik turystyczny - Jurek Czupaksin, 

oceniając nie tak odległą przeszłość, stwierdził, że on nie 

utożsamia znaczenia pojęć ojczyzna i państwo. Obecna 

polityka sprawiła, że główne wejście na cmentarz Orląt 

jest zamurowane, a zwiedzający wchodzą nań dziurą w 

płocie. Zwrócił również uwagę na sposób odnawiania 

starych polskich grobowców. Podczas renowacji likwiduje 

się polskie napisy i w ten oto sposób grobowiec jest 

do wykorzystania /za stosowną opłatą/ dla znamienitych 

obywateli Ukrainy. 

O godzinie 13.00 /wtorek/ opuściliśmy Lwów, udając 

się przez Olesko, Brody do Poczajowa. 

Poczajów - ukraińska Częstochowa. Ławra Bazylianów. 

Miejsce pustelni mnichów prawosławnych medytujących 

w skalnych pieczarach. Po krótkim spacerze 

ruszamy w dalszą podróż. Naszym celem tego dnia jest 

Krzemieniec. Spacer po tym, jakże bliskim sercu każdego 

Polaka, mieście rozpoczęliśmy od zwiedzenia ekspozycji 

w muzeum Juliusza Słowackiego. Sympatyczna przewodniczka 

zapoznała nas z wydarzeniami związanymi z życiem poety i 

historią słynnego w Europie Krzemienieckiego Liceum. Po całodobowym 

„czuwaniu" każdy z uczestników wyprawy marzył 

o kąpieli i odpoczynku. Zakwaterowano nas w hotelu „Eden". 

Podczas kolacji zorientowaliśmy się, że obok nas odbywa się 

bankiet z racji jubileuszu 70 urodzin jednej z Ukrainek. Chór 

wraz z dyrygentem włączył się w tę biesiadę, śpiewając wiele 

pieśni z serdecznymi życzeniami dla dostojnej jubilatki. Całe 

ukraińskie towarzystwo ze łzami w oczach, oczarowane postawą 

polskiego zespołu, śpiewało razem z nami, dziękowało i biło 

gromkie brawo. W pewnym momencie, gdy prezes chóru St. 

Karaś chwycił akordeon i zagrał skoczną melodię, Jan Gładysz 

z wiekową jubilatką dali taneczny popis. Pani Marysia z 

niedowierzaniem obserwowała taneczne poczynania 

męża. Była to lekcja integracji dwóch narodów żyjących 

na co dzień przez „miedzę". 

Następnego dnia, to jest 27 czerwca /środa/, wypoczęci 

i zrelaksowani, po śniadaniu, z nową przewodniczką, panią 

Mirosławą, wyruszyliśmy w kierunku Kamieńca Podolskiego. 

Po drodze zwiedziliśmy Zbaraż z ciekawymi ekspozycjami 

muzealnymi, Mikulińce, Trembowlę, Wiśniowiec, Podolską 

Skałę, Chocim, Okopy Świętej Trójcy. Wieczorem dotarliśmy 

do Kamieńca. Siostry urszulanki udzieliły nam gościny 

i zakwaterowały nas w Domu Pielgrzyma. 

28 czerwca /czwartek/ w Kamieńcu odbyła się uroczystość 

Bożego Ciała. W procesji z katedry do kamienieckiej 

twierdzy uczestniczyliśmy wszyscy. Po zakończeniu 

uroczystości na dziedzińcu zamkowym odbył się koncert 

naszego chóru i orkiestry kameralnej ze szkoły muzycznej 

w Kamieńcu. Piękna, słoneczna pogoda zgromadziła spore 

grono słuchaczy. 


Po południu cała grupa wyruszyła na spacer po Kamieńcu w 

towarzystwie wspaniałego gawędziarza i znawcy historii tego 

regionu - p. Stanisława /organisty katedralnego/. 

29 czerwca /piątek/ - najważniejszy dzień pielgrzymki. W 

godzinach rannych, w katedrze, miał miejsce spektakl poetycko 

- muzyczny w wykonaniu naszego chóru, orkiestry kameralnej 

i wspaniałego recytatora i znawcy poezji o. Stanisława Gruszki. 

Poetyckie wersy Słowackiego, Norwida, podbudowane akompaniamentem 

nostalgicznie brzmiących skrzypiec i chóralną harmonią 

niosącą się i błądzącą wśród licznie zgromadzonych 

słuchaczy pozostawiły niezatarte impresje. 

O godzinie 11.00 rozpoczęła się uroczysta suma pod 

przewodnictwem metropolity lwowskiego kardynała 

Mariana Jaworskiego, biskupa ordynariusza Leona Dubrawskiego, 

biskupa Jana Niemca /pierwszego polskiego 

Niemca na ukraińskiej ziemi, tak żartobliwie komentował 

swoją posługę/ i liczne grono księży koncelebransów. 

Kardynał Jaworski w homilii stwierdził, że miarą wolności 

ludów, narodów, systemów i państw jest wolność 

świątyń. Zaś miarą odwagi człowieka jest jego otwartość na 

świątynie Boga. Po sumie nastąpiło uroczyste poświęcenie 

i odsłonięcie pomnika Jana Pawła II. Tego podniosłego 

aktu dokonał metropolita lwowski kardynał Marian Jaworski. 

Kiedy z pomnika opadły ostatnie centymetry białej 

zasłony, biskup Leon Dubrawski donośnym głosem oznajmił, 

licznie zgromadzonym wiernym - „habemus papam". 

Chór wraz z orkiestrą wykonał przepiękny utwór „Tu es 

Petrus". Projekt pomnika Jana Pawła II został wykonany w 

tarnowskiej pracowni artystów rzeźbiarzy Bogdany Ligęzy - Drwal 

i Światosława Karwata /ojciec jego, Kazimierz Karwat, uczestniczył 

w uroczystości odsłonięcia/. 

Po zakończonej uroczystości i pożegnalnym obiedzie wyruszyliśmy 

w podróż powrotną do kraju.


Wycieczka miała dwa oblicza - turystyczne i duchowe. 

Zwiedziliśmy dużo ciekawych miejsc związanych z 

naszą historią, tą bliższą i tą bardziej odległą. Na każdym 

kroku doświadczaliśmy namacalnych śladów polskości. 

Po tych doświadczeniach inaczej będziemy postrzegać 

wewnętrzne problemy kraju. 

Wymiar duchowy zauważalny był podczas całej wyprawy. 

Dwukrotnie witaliśmy nowy dzień w autokarze 

XVIII-wieczną pieśnią „Kiedy ranne wstają zorze". O 

każdej porze dnia towarzyszyła nam modlitwa. Ojciec 

Stanisław dał się poznać jako wspaniały gawędziarz, 

znawca poezji i rubaszny kompan o dużej kondycji piechura. 

łego przeboje /całej wycieczki przeboje/ „Italiano 

- makaroni" i niezwykła pieśń w swojej treści opowiadająca 

o niesamowitym przypadku na Ukrainie, kiedy to 

w rzece Ganges krokodyl zjadł konia, pozostaną długo 

w naszej pamięci. 

Wspomnienie z podróży chóru 

sanktuarium tuchowskiego na Ukrainę 

Minęło dziesięć dni od powrotu z pełnej przeżyć wypra- 

wy. To - jak sądzę - wystarczający okres, aby uporządkować 

swoje wspomnienia i podzielić się nimi z Państwem. Na 

wstępie pragnę zaznaczyć, że byłam uczestniczką piel- 

grzymki Sanktuaryjnego Chóru Mieszanego na Ukrainę, 

zaproszoną przez chórmistrza - p. Jana Gładysza - do 

wspólnego muzykowania. Dla mnie było to jednocześnie 

wspomnienie lat studenckich, które wspólnie przeżyliśmy 

na KUL-u w Lublinie. 

Po sześciu godzinach podróży do Tuchowa i krótkiej, wie- 

czornej przerwie, próbie chóru i mszy świętej wyruszyliśmy 

tuż przed północą w kierunku granicy polsko-ukraińskiej. 

Była noc z 25 na 26 czerwca 2007 r. Granicę minęliśmy bar- 

dzo sprawnie i już ok. siódmej rano zawitaliśmy do Lwowa, 

pierwszego miasta Galicji. Poznanie tego miejsca zawdzię- 

czamy przewodnikowi - emerytowanemu nauczycielowi, p. 

Jurkowi - gorącemu patriocie. Na cmentarzu Łyczakowskim 

i położonemu w sąsiedztwie cmentarzu Orląt Lwowskich 

przeżyliśmy niezapomniane chwile połączone z recytacją 

wierszy polskich poetów, odśpiewaniem „Roty" i nawet z 

odnalezieniem grobu przodków, pochowanych wśród żoł- 

.12 

W drodze z Krzemieńca do Kamieńca podczas postoju 

w lesie niezapomniane przeżycie pozostawiła msza 

Św. sprawowana przez o. Stanisława na ołtarzu z dwóch 

walizek obok palącego się ogniska, na którym kierowcy 

pp. Darek Kamykowski i Ryszard Miłkowski piekli dla 

wszystkich tuchowską kiełbasę. 

Dużo wzajemnej serdeczności i życzliwości wniosło 

wieczorne spotkanie przy lodach w rezydencji biskupa 

ordynariusza Leona Dubrawskiego. Wspólne śpiewanie, 

radość ze spotkania i podziękowania za przyjazd pogodnie 

i przyjaźnie nastroiły wszystkich uczestników. 

Chór odniósł kolejny sukces. Każdy występ zarówno 

we Lwowie czy w Kamieńcu Podolskim przyjmowany był 

z uznaniem i podziwem. Tuchów jako miasto może być 

dumny, że posiada taką perełkę. 

30 czerwca /sobota/ o godzinie 8.30, pokonawszy 

1500 kilometrów, zmęczeni, ale radośni i szczęśliwi powróciliśmy 

do Tuchowa. 

Tadeusz Goliszewski 

nierzy. Z radością uczestniczyliśmy również w mszy świętej 

w kościele św. Antoniego Padewskiego, podczas której za- 

śpiewaliśmy kilka pieśni. 

Poruszeni wspomnieniami, pełni zapału ruszyliśmy do 

Poczajowa, świętego miejsca wyznawców prawosławnych, 

gdzie znajduje się słynna Ławra Poczajowska. Ten piękny 

kompleks, kilka cerkwi skupionych na wysokiej górze, zwie- 

dzamy po uprzednim „ustrojeniu" nas - kobiet w chustki i 

czarne, długie spódnice (tego wymagają prawosławne oby- 

czaje). W skupieniu słuchamy śpiewu mnichów i żałujemy, 

że nie dane nam było zaśpiewać w tym niezwykłym miejscu. 

Zachowując w oczach blask pozłacanych kopuł cerkiewnych, 

udajemy się w dalszą podróż. Już niedaleko Krzemieniec, 

czujemy się lekko zmęczeni, ale zwiedzamy jeszcze czynny 

kościół katolicki (śpiewamy Gaudę Mater) i muzeum J. Sło- 

wackiego (słuchamy krótkiego koncertu fortepianowego 

w wykonaniu Basi Gładysz). Po wystawnej obiadokolacji 

udajemy się na zasłużony wypoczynek nocny. 

W drugim dniu przekraczamy granice Wołynia i rozpo- 

czynamy zwiedzanie od miejscowości Wiśniowiec. Nieopo- 

dal przebiegała granica Austrii i Rosji z okresu zaborów. Do

28 

opowiadania przewodnika włącza się coraz częściej młody 

historyk - Andrzej Gładysz, który zaskakuje nas ciekawymi 

informacjami. Jeszcze bardziej uaktywnia się w słynnym 

Zbarażu, gdzie każdy z nas wspomina znaną obronę z powie- 

ści H. Sienkiewicza „Ogniem i mieczem". W dalszej drodze, 

w autokarze ujawnia swoje talenty recytatorskie o. Gruszka 

- redemptorysta, który jest naszym duchowym przewodni- 

kiem. To nie jedyne uzdolnienia ojca, bowiem w niedługim 

czasie ukaże swoje umiejętności wokalne. Oda do młodości 

przeplatana długimi fragmentami z Pana Tadeusza wprawia 

wszystkich w osłupienie. Ale to nie wszystko! Wiersze J. 

Brzechwy i żartobliwy Dziamdziak wywołują salwy śmie- 

chu wszystkich 

uczestników. Do 

dziś nucę refren 

pieśni pt. Patrz 

na Jezusa krzyż, 

której ojciec 

nauczył nas w 

drodze. 

Z okien auto- 

karuobserwuje- my duży ośrodek 

przemysłowy - 

miasto Tarnopol 

i Mikolince, w 

którym znajdu- 

je się (niestety 

zamknięty) ko- 

ściół pw. Świętej 

Trójcy. Charak- 

terystyczne jest 

to,że w czasach 

wojny służył 

jako magazyn nawozów sztucznych. Taki los spotkał wiele 

polskich kościołów katolickich. 

Przekraczamy granicę województwa tarnopolskiego, 

która była jednocześnie granicą II Rzeczpospolitej i wjeżdża- 

my na słynne Podole. Mijamy Trembowlę, Skałę Podolską i 

nawiedzamy Chocim. Zamek chocimski położony jest nad 

rzeką Dniestr. Widok zapiera dech w piersiach. Na usta ciśnie 

się Dumka na dwa serca i tutaj dostrzegamy prawdziwość 

określenia „zielona Ukraina". Jeszcze tylko Okopy św. Trójcy, 

z kogutem na rozstaju dróg, który „piał na trzy strony" i 

zbliżamy się do Kamieńca Podolskiego, celu naszej wyprawy. 

Otwieramy oczy z zachwytu, ponieważ wjeżdżamy do dru- 

giego pod względem długości kanionu na świecie. To miasto 

zamieszkałe przez trzy narodowości: Rusinów, Mołdawian i 

Polaków. Oczekują na nas siostry urszulanki z przygotowa- 

nym posiłkiem, po którym udajemy się na nocleg. 

W czwartek skoro świt budzi nas huk armat. Czyżby duch 

Chmielnickiego? Nie, to tylko film kręcony obok zamku ka- 

mienieckiego. W tym dniu uczestniczymy we mszy świętej, 

której przebieg uświetniamy pieśniami. Uczestniczymy w 

zakończeniu procesji eucharystycznej na zamku i dajemy 

krótki koncert polskich pieśni maryjnych i ... ludowych. 

Poznajemy organistę, p. Stanisława, który po południu jest 

naszym przewodnikiem. Zwiedzamy Stare Miasto, słuchamy 

niezwykłych opowieści i podziwiamy humor oprowadzają- 


cego. Wieczorem uczestniczę w próbie chóru z miejscowym 

zespołem kameralnym. Budzą się wspomnienia z czasów 

studenckich. Jeden z utworów - Ave verum wykonywaliśmy 

w podobnym składzie w Lublinie. Dyrygował wtedy nie- 

żyjący już prof. Z. Soja. Późnym wieczorem jeszcze jedna 

niespodzianka - spotkanie z księdzem biskupem Leonem 

Dubrawskim, który zaskoczył wszystkich gościnnością i 

serdecznością. 

W ostatnim dniu pobytu uczestniczymy w uroczysto- 

ściach związanych z odsłonięciem pierwszego na Ukrainie 

pomnika Jana Pawła II. Mszę świętą poprzedza koncert zespo- 

łu kameralnego i chóru, w którym sławiliśmy Matkę Boską 

Częstochowską 

i Matkę Boską 

Tuchowską. Uro- 

czystej sumie 

przewodniczył 

ks. kardynał Ma- 

rian Jaworski ze 

Lwowa. Potężnie 

zabrzmiały wy- 

konane wspólnie 

przez orkiestrę i 

chór pieśni: Ecce 

sacerdos. Allelu- 

ja z trzygłoso- 

wym wersetem 

a cappella, Ave 

verum i Laúdate 

Dominum. Samo- 

dzielnie chór za- 

śpiewał jeszcze 

motety: Boże, 

którego dobroć 

i Chwalcie Pana wszyscy. Po mszy przenosimy się na plac 

przed katedrą, gdzie wykonujemy Tu es Petrus. Utwór ten 

był wykonywany podczas wizyty Papieża w Starym Sączu w 

1999 r. Nastrój uroczystości był bardzo podniosły. Zewsząd 

życzliwe słowa, uśmiechy i rozradowane twarze dzieci 

częstujące się polskimi słodyczami, przywiezionymi przez 

chórzystów. 

W drodze powrotnej zaopatrujemy się w apteczne spe- 

cyfiki (m. in. balsam Vigor, olejek pichtowy). Czy pomogą 

przetrwać trudne chwile na granicy, których się nikt nie 

spodziewał? Wstrzymują nas ok. pięciu godzin na przejściu 

granicznym. Dzielnie znosimy trudy odprawy, niektórzy 

drzemią, o świcie wynosimy nasze bagaże z autokaru, 

który został dokładnie przejrzany. Nie trwa to zbyt długo i 

ze śpiewem Kiedy ranne wstają zorze ruszamy w kierunku 

Tuchowa. Podziwiam spokój, opanowanie podróżnych i ich 

cierpliwość. 

Kończę moje wspomnienie życzeniami dla wszystkich 

uczestników. Niech dobry Bóg otacza Was opieką, a Matka 

Boża Tuchowska błogosławi dalszym przedsięwzięciom. 

Dziękuję za zaproszenie p. Janowi, jego rodzinie i Wam 

wszystkim za wyrozumiałość. Życzę wiele zdrowia i rado- 

ści. 

Szczęść Boże! 

Krystyna Kiegler


V 

TUCHOWIANIE - pracownicy akademii, klinik, 

instytutów i centrów medycznych. 

Urodził się w Tuchowie 12 

czerwca 1945 roku w rodzinie 

Anieli i Jana Florkowskich. Ojciec 

był legionowym oficerem rezerwy 

zaangażowanym podczas II 

wojny światowej w konspiracyjnej 

pracy oświatowej. Organizował, 

wspólnie ze swym kolegą, prof. 

dr. Janem Sajdakiem (pocłiodzgcym 

z Burzyna), komplety 

tajnego nauczania w zakresie szkoły średniej dla młodzieży z najbliższych 

okolic (Tuchowa, Ciężkowic, Jodłowej). Z tej działalności 

narodziło się pod koniec stycznia 1945 roku Miejskie Gimnazjum I 

Liceum w Tuchowie, początkowo pod dyrekcją prof. Sajdaka, a 

od 1 czerwca tegoż roku dyrektorem tej szkoły został mgr fizyki Jan 

Florkowski. Był on bardzo lubianym przez młodzież pedagogiem, 

znanym z rubasznych powiedzeń. 

Czasy po 1945 roku nie należały do łatwych. Brakowało wszystkiego, 

a więc: żywności, ubrań, butów, książek I zeszytów, prądu 

elektrycznego, kiepsko funkcjonowały środki komunikacji. W takich 

warunkach wzrastał w małym miasteczku obecny profesor nauk 

medycznych. Doktor Antoni Adam Florkowski szkołę podstawową 

ukończył w Tuchowie, podobnie jak miejscowe liceum ogólnokształcące. 

Egzamin maturalny zdał I świadectwo dojrzałości 

otrzymał w czerwcu 1963 roku w Liceum Ogólnokształcącym w 

Tuchowie, przemianowanym w 1965 roku na LO lm.XX-lecla Polski 

Ludowej, a w 1973 roku na LO Im. M. Kopernika. W szkole był bardzo 

dobrym uczniem I kolegą, nigdy nie wykorzystywał społecznej 

pozycji swego ojca. Był wspaniałym kumplem, umiał znaleźć 

wspólnyjęzyk z rówieśnikami, uczestniczył w wielu młodzieżowych 

zabawach I zbiorowych wygłupach, za które poważne zazwyczaj 

grono pedagogiczne surowo, ale sprawiedliwie I jednakowo 

wszystkich karało. Dla tuchowian zachował wiele życzliwości, 

nadal utrzymuje kontakty ze swymi rówieśnikami, ma dla nich 

zawsze otwarte serce, 

pomaga bezinteresownie 

tym, którzy się do 

niego zwracają o fachową 

pomoc, służy Im 

swą wiedzą I lekarskim 

doświadczeniem. 

W latach 1963/64 

- 1968/69 studiował w 

Wojskowej Akademii 

Medycznej na Wydziale 

Lekarskim w Łodzi. 

Uczelnię tę ukończył 

10 maja 1969 roku. Staż 

podyplomowy odbył w 

Centrum Szkolenia Kadr 

Wojskowej Akademii 

Medycznej mieszczącym 

się w Warszawie. 

W łatach 1971 - 1978 

pracował w 13 Pułku 

Lotnictwa Transportowego 

w Balicach 

k. Krakowa na stanowiskach: 

lekarza, lekarza 

sekcji lotniczej, starszego 

lekarza pułku. 

Profesor zw. dr kat. n. med. płk rez. 

Putk Lotnictwa Transportowego Kraków- 

-Balice, kapitan lekarz A. Florkowski - st. 

lekarz pułku wraz ze współpracownikami 

izl)y chorych 

Antoni Adam Florkowski 

W tym czasie najpierw zdobył specjalizację I stopnia w dziedzinie 

medycyny lotniczej (15 listopada 1973 r.), następnie uzyskał 

ŁaitiJŚTŁilŁTWU OLiftMii tł/nO^DOîl 

5 SL.U1BY ZnnrłYiTA 

w JLJ 

ZAŚWIADCZENIE 

:, w OB P I, (1 F.K O t E_K_I 

12 caffrwięn p 

i..^. ..... „i..,! I. 

.Ti .yi.t.opsî . 

H I/yhIc iDriadimh îlMl-LrCmL. iŁlncwIi L Ctęrtejd Spirf« 

H.auia 17 3CTŁ±I1±B 15731 Jf 

•paOAlUlIw ([^ DLuk. 

.i' Edl&łii Ł^C.^T. 

1.1« rif miJ." i^w» 

PIERWSZY STOPIEŃ SPECJALIZACJI w dziedzinie psychiatrii (29 listopada 

1976 r.) I TYTUŁ LEKARZA SPECJALISTY w zakresie II stopnia w 

dziedzinie psychiatrii (30 maja 1980 r.).

30 

Równocześnie na Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej 

przygotował pracę na temat: Występowanie zaburzeń psychosomatycznych 

u personelu latającego lotnictwa transportowego 

w dynamice wieku I stażu pracy, za którą otrzymał /18 iii 1980 r./ 

stopień doktora nauk medycznycłi. 

Prowadząc daiej interesujące go prace naukowo-badawcze, 

pubiikując ich wyniki cząstkowe, po przedstawieniu swego 

dorobku naukowego i rozprawy habilitacyjnej pod tytułem: 

Możliwości zapobiegania zamachom samobójczym w wojsku 

na podstawie analizy samobójstw dokonywanych przez żołnierzy 

w latach I97I-I98I, uzyskał na WAM 15 grudnia 1987 r. stopień 

naukowy DOKTORA HABiLiTOWANEGO NAUK MEDYCZNYCH w 

zakresie medycyny w specjalności psychiatria. 

POLSKA nzrc/.POSPOUTA 1.ÍIÜ0WA 

WOJSKOWA AKADEMMEDYCZNA 

im, .gen, djiu^ BnlrsiriiîJ iwirtł-Jtiego 

WYDZIAŁ LEJíARSKl 

DYPLOM 

Obyujat«! 

pîk dr u, iTJ^, Au (oni Adam FLOKKOWSKT 

f ojíJd«! do-^tJiM iuulrawęi^ 1 '"^Pf^T*'!' bihüisfijTit.': tTti^ni: 

.jłnjJSLtwoACJ íAPr>TiTFr.AN|.4 r^M^ciT^M iAVijutwCiï« w 

.BÛJStfT «lîTO SÔLNUair)' W trtTitCH ftT]—Iłii" 

-jETBlut aCDTiLed • 

DOKTORA HABILITOWANEGO 

NAUK MEDYCZNYCH 

NADATCT 

iKkwaig W^-tLnnlu T.cfírfkéiriD Wç.j


Pałac Namiestnikowski. 

Nominacje profesorskie, 

Warszawa- 13.02.1997 r. 

igodncić z [T-fginjifin 

MTSTBfT 

w latach 1978-1992 pracował 

w 5 Wojskowym Szpitalu 

WaiSiBi,-», dulp, Śł CtJî.Ł. iwr I 

Klinicznym w Krakowie, zaliczając 

w tym czasie kolejne 

stanowiska naukowe: asystenta, 

starszego asystenta, ordynatora w Klinicznym Oddziale 

Psychiatrycznym. 

¡•¡il^.TDEVT 

i!ZECZYH)SiEtir,rrr,i roLSKUŁj 

naU^miu tytułu, naulcuwcgtj profesora 

Paa dr Imb. AnLuni Ailam ErXJHKOWSEI 

Ka podstB^c^ mrt^ ust. 1 iiGtfl"wy z iiniu IS T^zesnJii 

1990 r. o tytnle naialtowym i stopniacii im-ultCftVi-clL (Dz. U. 

Nr 65, po?„ 38

32 

W latach 1992-2002 był członkiem Rady Programowej Psychiatrii 

Polskiej, Rady Naukowej „Yaletudlnarla" oraz prezentował 

„Postępy Medycyny Klinicznej I Wojskowej" od 1998 roku. W latach 

1998 -2003 był członkiem Komitetu Naukowego „Wiadomości Psychiatrycznych", 

a w latach 1998 - 2002 Rady ds. Promocji Zdrowia 

Psychicznego Ministra Zdrowia, Rady Naukowej „Psychiatria w 

Praktyce Ogólnolekarsklej", w r. 2001 wiceprezesem, członkiem 

prezydium ZG Polskiego Towarzystwa Sulcydologicznego. W latach 

1992-1998 był powołany na stanowisko Naczelnego Specjalisty 

Wojskowej Służby Zdrowia w dziedzinie psychiatrii, a w okresie od 1 

sierpnia 2001 do31 lipca 2006 został powołany do pełnienia funkcji 

konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii, która została w 

dniu lOslerpnIa 2006 roku przedłużona na następne 5 lat. 

MIMlSTEK/iiWOWJA 

KK-ED,'4(E->L\1-35;S1 


i-l-Oł»,:. 

Pan 

nk. ¡„ aj, dr ht^b. Antom norkswskl 

•W .oparciu p ^ 2 LKT. G ro^r^ądićłiis' M•iT^T^t^^t Zdruwiil z dnia ł juarcŁSOOl r 

spfîwu; kgns^jitai>tcłw icrajoM^ycli i (1J3 U. Nr lii-, p^y^. 237. 

Nr po?:. 7fi3). powciłuję Pima I^rcjfeim-H dg pcsłnićuia f\ini;cji konsitltaiita 

/¡rfr;V.eirii w


Jego praca naukowa, dydaktyczna i społeczno organizacyjna 

w zakresie działainości służby zdrowia była wieiokrotnie 

nagradzana, do najważniejszych nagród z kiiku ostatnich iat 

naieży zaiiczyć: 

- nagroda iii stopnia w konkursie pod hasłem: „Profiiaktyka 

zdrowotna -wspóiną sprawą" ogłoszony przez Min. Obrony 

Narodowej. (31 marca 1989 r.) 

- nagroda dydaktyczna za monografię pt. „Zdrowie psychiczne 

żołnierzy" opracowaną wraz z koiegą, płk. prof. Wojciechem 

Gruszczyńskim, przyznaną przez rektora WAM (26 września 

2001 r.) 

- nagrodę i stopnia za cyki prac nt.: „Seiected biochemicai 

parameters of biood serum in soidiers committing seifmu- 

Izta Przyjęć Szpitala 

Tuchowska izba Przyjęć Szpitaia Rejonowego powstała 

na bazie czynności Oddziału Pomocy Doraźnej, który zaczął 

działać w miejscowym ZOZ od 1 stycznia 1977 roku. W związku 

z tym zaistniała potrzeba segregacji chorych przywożonych do 

miejscowego szpitaia, więc z personeiu OPD wydzieiono grupę 

pracowników medycznych do pracy w ambuiatorium, w którym 

prowadzono podstawowe badania chorych, przywożonych przez 

zespoły wyjazdowe, segregując ich równocześnie. Ciężko chorych 

przekazywano do szpitaia, natomiast iżej poszkodowanych iub 

skarżących się na niegroźne dia życia i zdrowia doiegiiwości, po 

udzieieniu im niezbędnej pomocy, odsyłano do domów. 

Dyrekcja ZOZ w Tuchowie zorganizowała 

izbę Przyjęć Szpitaia w 

iipcu 2000 r., iikwidując równocześnie 

działające poprzednio ambuiatorium. 

Pierwszymi pracownikami tej izby były 

pieięgniarki: Marta Niziołek, Renata 

Kwaśna, Maria tątka, Magdaiena 

Madej, Sabina Marchwica. Do 

podstawowych zadań izby Przyjęć 

Szpitaia naieży badanie chorych 

piel. Renata Kwaśna 

zgłaszających się do szpitaia, co robią 

iekarze mający dyżur w oddziaie 

wewnętrznym szpitaia, formaine przyjmowanie 

na oddział wewnętrzny chorych 

zakwaiifikowanych do ieczenia 

szpitainego, udzieianie pomocy doraźnej 

chorym niezakwaiifikowanym 

do ieczenia szpitainego iub chorym 

zakwaiifikowanym do ieczenia w późniejszym terminie, udzieianie 

pomocy w warunkach zagrożenia życia, stanach pogorszenia 

zdrowia. W reguiaminie tuchowskiej izby Przyjęć Szpitaia zaznaczono, 

że nie woino w niej badać chorych na choroby zakaźne, a kobiety 

rodzące winny być badane w izbie Przyjęć Niepubiicznego 

tilation" przyznaną przez komendanta-rektora WAM we wrześniu 

2002 roku. 

W roku 1970 /4 iipca/ założył rodzinę. Jego żona, Joianta, jest 

inżynierem, na stałe mieszka w Krakowie, natomiast córka Kinga 

ukończyła Uniwersytet Jagieiioński, jest też absoiwentką Wydziału 

Zdrowia Pubiicznego Wojskowej Akademii Medycznej. Wnuk Maciej 

uczęszcza do iV kiasy szkoły podstawowej. 

Tarnów 4.07.1970 r. 

Jako swe hobby profesor wymienia: narciarstwo, turystykę rowerową, 

tenis, jednak na te zajęcia najczęściej brakuje mu czasu. 

Szpitaia Położniczo-Operacyjnego 

im. Św. Eiżbiety, natomiast dzieci w 

gabinecie iub śiuzie Poradni „D". 

Na początku roku 2007 do stałego 

personeiu izby Przyjęć Szpitaia 

w Tuchowie naieżały następujące 

pieięgniarki: Marta Niziołek - pieięgniarka 

koordynująca oraz pieięgniarki 

zmianowe: Renata Kwaśna, 

Maria tątka (obecnie przeniesiona 

do OPD), Magdaiena Madej, Sabina 

Marchwica, Eiwira Gąsiorowska. Z 

tymi pieięgniarkami ściśie na każdej 

zmianie współpracuje każdorazowy 

Opracował: Aleksander Kowalik 

dyżurujący w oddziaie wewnętrznym szpitaia iekarz. Praca w izbie 

trwa przez całą dobę w systemie zmianowym. Ciężko choremu, 

wymagającemu natychmiastowego pozostawienia w szpitaiu, 

nie woino odmówić przyjęcia z powodu braku woinych łóżek. 

Jeżeii chory został skierowany przez iekarza pierwszego kontaktu 

niewłaściwie, tzn. jeśii szpitai nie posiada oddziału o profiiu odpowiednim 

dia danego pacjenta, to po udzieieniu mu doraźnej 

pomocy i stwierdzeniu braku przeciwwskazań do transportu można 

go skierować na inny oddział. O przyjęciu do szpitaia decyduje 

iekarz dyżurny. 

izba Przyjęć Szpitaia dysponuje następującymi pomieszczeniami: 

poczekainią w korytarzu, pokojem przyjęć pianowych, 

pokojem przyjęć nagłych (stany zagrożenia życia). Przy pomocy 

teiefonu sieci miejskiej ma łączność z zakładami ieczniczymi współpracującymi 

z tuchowskim szpitaiem, z poiicją, prokuraturą, strażą 

pożarną, pracownikami zajmującymi kierownicze stanowiska w 

szpitaiu. Pracownicy izby prowadzą następującą dokumentację 

swej pracy: książkę przyjęć i porad ambuiatoryjnych, księgę odmów, 

książkę przyjęć na oddział wewnętrzny, rejestr ubezpieczonych 

oczekujących na udzieienie świadczenia zdrowotnego w

34 

Oddziale Chorób Wewnętrznych tuchowskiego szpitala. 

Chorych przywiezionych z wypadku wpisuje się do książki 

przyjęć I zawiadamia posterunek policji w miejscu zamieszkania 

poszkodowanego. Wobec chorych przywiezionych do szpitala w 

stanie nieprzytomnym obowiązująca procedura wymaga, aby 

opisać okoliczności wypadku wg relacji osób towarzyszących Im, 

a Ich dane spisać z dowodu tożsamości. Jeżeli natomiast wtrakcie 

badania okazuje się podejrzenie samobójstwa lub zabójstwa, musi 

być natychmiast powiadomiona policja. 

Jeżeli w czasie badania chorego lekarz stwierdzi chorobę 

zakaźną, musi bezzwłocznie skierować chorego do szpitala zakaźnego, 

a w Izbie Przyjęć Szpitala dokonać doraźnej dezynfekcji. 

PodobnIejeślI stwierdzi u pacjenta chorobę psychiczną, powinien 

bezzwłocznie umieścić go w zakładzie psychiatrycznym. 

Do obowiązków lekarza I personelu Izby Przyjęć Szpitala należy 

uzyskanie od chorego zgody na leczenie szpitalne - potwierdzone 

własnoręcznym podpisem chorego lub osoby przez niego upoważnionej, 

w przypadku osób małoletnich - przez rodziców lub 

prawnych opiekunów. W przypadku zagrożenia życia zgodę taką 

mogą wydać dyrektor lub ordynator szpitala. Na personel Izby 

nałożony jest również obowiązek zaznajomienia chorego z przysługującymi 

mu prawami. W przypadku zgonu chorego w Izbie Przyjęć 

Szpitala, personel umieszcza zwłoki w oddzielnym pomieszczeniu 

do momentu transportu do pomieszczenia „pro morte". 

Całość zadań wykonywanych w Izbie Przyjęć Szpitala została 

zdefiniowana I opracowana w postaci obowiązujących 

standardów postępowania odnośnie do poszczególnych, powtarzających 

się najczęściej przypadków I odpowiednio spisanych 

procedurach medycznych występujących jako załączniki w Księdze 

jakości, będącej podstawą do uzyskania przez szpital I ZOZ 

akredytacji. Wykaz standardów jakościowych obowiązujących w 

Izbie obejmuje 32 opracowane procedury, które ułatwiają pracę 

personelowi, podnoszą na wyższy poziom wartość Ich fachowych 

czynności oraz czynią przejrzystszym proces decyzyjny, a tym 

samym łańcuch odpowiedzialności. 


Jedną z ważniejszych postaci jest pielęgniarka koordynująca, 

która czuwa I odpowiada za pracę całego zespołu, troszczy się o 

prawidłową organizację pracy, zaopatrzenie w leki I sprzęt, środki 

higieny, nadzoruje prawidłowość prowadzonej dokumentacji 

przy wykonywanych czynnościach, planuje szkolenia personelu, 

ocenia jakość wykonywanych czynności, organizuje prawidłowy 

przepływ Informacji Itp. Pielęgniarka koordynująca podlega 

służbowo naczelnej pielęgniarce ZOZ, a w zakresie wykonywania 

czynności diagnostycznych I leczniczych lekarzowi dyżurnemu 

oddziału chorób wewnętrznych. W swej pracy kieruje się obowiązującymi 

ją przepisami prawa, a zwłaszcza: 

- Ustawą z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki I położnej 

/DzU nr91,poz.410/, 

- Rozporządzeniem Ministra Zdrowia I Opieki Społecznej z dnia 

2 września 1997 r. określającym zakres I rodzaj świadczeń 

zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych I rehabilitacyjnych 

wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie bez 

zlecenia lekarskiego oraz zakres I rodzaj świadczeń wykonywanych 

przez położną samodzielnie / DzU nr 116, poz. 750/, 

- Ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej 

/DzU nr91, poz. 408 z późn. zm./, 

- Ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek 

I położnych /DzU nr41, poz. 178/, 

- Kodeksem pracy 

- Kodeksem etyki zawodowej polskiej pielęgniarki I położnej, 

- Ustalonymi standardami praktyki zawodowej, 

- Regulaminem I zarządzeniami obowiązującymi w ZOZ w Tuchowie, 

o Ile nie są one sprzeczne z Kodeksem etyki zawodowej 

pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej, a zwłaszcza 

z punktem 3 „Przyrzeczenia" nakazującego „Nieść pomoc 

każdemu człowiekowi bez wzgiędu na rasę, wyznanie reiigijne, 

narodowość, pogiqdy poiityczne, stan majqtkowy i inne 

różnice". 

Opracował: Aleksander Kowalik 

Z członkami zarządu tuchowskiego Koła Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego: Piotrem Firlejem 

prezesem i Moniką Marszałek - sekretarzem rozmawia Józef Kozioł. 

- Według kursujących po Tuchowie opinii, które i ja 

po^:zielam. Koto PTTK jest obecnie najbardziej aktywną 

organizacją w mieście... 

Piotr Firlej: - Coś w tym jest... 

- Dobrze powiedziane: „coś"! 

RF.: To jest zarówno wyraz uznania, jak i pewne wyzwanie, 

żeby się utrzymać na poziomie. 

- Ale zanim spróbujemy określić to „coś", przedstawcie 

koto. 

Monika Marszałek: - Zebrania informacyjne odbyły 

się pod koniec zeszłego roku, w styczniu bieżącego roku 

odbyło się zebranie organizacyjne. Zarząd Oddziału PTTK 

w Tarnowie zatwierdził istnienie koła uchwałą z dnia 8 

stycznia br. W ten sposób powstało Terenowe Koło PTTK 

nr 76 w Tuchowie. 

- Inicjatorem byl - jak wiem - Piotr Firlej - geogr^^ z 

w^ksz-tatcenia i przewodnik. 

RF.: To prawda - byłem inicjatorem. Wiem, że działalność 

krajoznawcza w naszym mieście ma tradycje; kiedyś 

istniało aktywne koło PTTK, na wysokim poziomie stało 

krajoznawstwo wśród młodzieży, zwłaszcza w obecnym 

Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych i w liceum. Chciałem 

do tych tradycji nawiązać i choć nasze koło jest nowym bytem, 

to jest także po części kontynuacją tego, co było. 

- Członkowie... 

M.M.: - Stan jest na razie dość płynny, ciągle zgła- 

szają się nowi. Obecnie koło liczy około 30 członków, a 

oprócz nich ma wielu sympatyków pojawiających się na 

imprezach. 

- Młodzi czy starsi? 

RF.: Początkowo przeważali starsi, obecnie jest coraz 

więcej młodzieży. Młodym odpowiada świetna, koleżeńska 

atmosfera, a to przecież warunek każdej udanej 

imprezy. 

- Na plakatach i waszej stronie internetowejpoja^î^ta 

się i^ôrmacja o siedzibie. 

RF.: - Tak, dzięki przychylności władz lokalnych otrzymaliśmy 

niewielkie pomieszczenie w Domu Kultury. Teraz 

trzeba je wyremontować i urządzić - chciałoby się w stylu 

retro. Są pomysły, są chętni - uda się! 

- Nie wątpię, patrząc na waszą działalność. 

Pomówmy o niej. 

M.M.: - Postawiliśmy na dwie formy turystyki: pieszą 

i rowerową. Obie mają swoich zwolenników. A oprócz 

tego w czasie niektórych zebrań odbywają się zajęcia 

teoretyczne, szkolenia, np. z topografii lub jak pakować 

plecak; oglądamy slajdy z wycieczek, słuchamy relacji 

ich uczestników. 

F!F.: - Czyli różne formy przygotowania do poznawania 

świata... 

- Właśnie. Czytając wasze plakaty, zauważyłem w t^ym 

proponowanym przez was poznawaniu świata pewną


zasadę: zaczyna/iście 

od „Hi^-torycz^^ch spacerów 

po Tuchowie", 

później byfy wyprawy 

w najbliższe okolice, 

jak np. Tuchowski Las 

^^•y rowerowa wyprawa 

w okolicę Tuchowa 

^:zlakiem cmentarzy z 

/ wojny światowej. Z 

kolei wyjazdy dal^ê, 

a w planach są - jak 

widzę - zagraniczne: 

Mata Fatra na Słowacji 

i Alpy Bawarskie. 

P.F.: - To prawda, 

trzeba zaczynać od własnej 

miejscowości i jej okolic, 

zwłaszcza że mamy u nas co 

pokazać. 

- Tyle że na ogól tego docenić 

nie potracimy. Wielu lud:zi 

było na zagranicznych wycieczkach, 

a na Brzance nie. 

RF.: - Dlatego chodzi nam 

o promocję miasta i regionu. 

Podejmujemy współpracę z 

właścicielami gospodarstw 

agroturystycznych w naszej 

gminie i nie tylko. Nawiązaliśmy 

współpracę z GOK-iem 

w Gromniku i w Szerzynach, 

z Muzeum Przyrodniczym w 

Ciężkowicach. To na początek. 

Nie ukrywam, że w naszej działalności 

tkwi pewien zamiar 

dydaktyczny, który najogólniej 

można by określić jako kształtowanie 

świadomego turysty, 

mającego przekonanie, iż turystyka 

to część kultury, ma 

przynosić rozmaite korzyści, 

nie tylko relaks, ale i też i poznawanie. 

Młodzi koledzy uczą 

się, jak organizować wycieczki, 

jakie cele zakładać i jak je 

osiągać. Powstała także w kole 

sekcja historyczna. 

- C^^ba najp^^âżniejszą 

imprezą, którą zorganizo 

waliście, byl / Turystyczny Zjazd 

Pogórzański w dniach 23 - 25 

czerwca br. z bardzo bog^^ym 

programem. 

M.M.: - Imprez składających 

się na całość było rzeczywiście 

sporo. Nie we wszystkich brała 

udział jednakowa liczba turystów. 

Najwięcej, bo około 60 

osób, w „Nocy świętojańskiej', 

w wycieczkach mniej, w slajdowisku 

w „Czardaszu" - około 30. 

Nie tylko z Tuchowa. 

- Zorganizowanie takiej imprezy 

to mnóstwo roboty... 

RF.: - Byli chętni. Powołaliśmy 

grupy robocze, które otrzy- 

Rowerem, pieszo i... 

Prelekcja o Francji 

Przed siedzibą PTTK w Tarnowie 

mały konkretne zadania 

i sprawdziły się. Chcemy 

- po tych pierwszych 

doświadczeniach 

- żeby to była impreza 

cykliczna, odbywająca 

się niekoniecznie na 

terenie naszej gminy. 

Chcę dodać, że trwałym 

pokłosiem tegoż zjazdu 

będzie - jak to jest w 

zwyczaju - tomik materiałów 

dotyczących 

naszego terenu, który 

wyda Centralny Ośrodek 

Turystyki Górskiej 

w Krakowie. To też promocja 

regionu. 

- P/an/ działalności na 

przyszłość macie bogate. 

Chciałbym, korzystając z okazji, 

zasugerować wam je^:zcze 

jedno, ściśle związane z 

Tuch^'wem, zadanie. Chodzi 

mi o s:zlak 650-lecia Tuchowa, 

wyznakowany przez Tadeu^â 

Wa^ûcha w roku jubileu^:zu 

naszego miasta, a więc w 

roku 1990. Jest oznaczony 

na mapach turystycznych i 

w prz^^ôdnikach. Jednakże 

przez 17 lat nie był konserwowany. 

Czas, a niekiedy 

głupi i złośliwi ludzie pozostawili 

na nim swoje ślady. 

Potrzebnych m^êriał^'^ dostarczyłby 

Urząd Mia^-ta, zapewne 

udałoby się pozyskać 

do współpracy członków SKKT 

przy ZSP w Tuch^'wie. To ówcześni 

tego klubu 

go przed la^'y wyznakowali. 

Ponadto powstał pomysł, aby 

w trzech wybitnych miejscach 

widokowych na nim postawić 

tablice z panoramami, 

co podniosłoby jego walor 

dydaktyczny, ^^óż lepiej niż 

fachowcy mógł^^ opracować 

treść takich tablic? 

F!F.: - Pomysł dobry, zwłaszcza 

że w przyszłości mamy 

zamiar zacząć systematyczną 

pracę z młodzieżą i organizować 

coś w rodzaju marszu 

gwiaździstego po tym szlaku, 

połączonego z konkursem wiedzy 

o Tuchowie i okolicy. 

- Myślę, że zarząd Towarzystwa 

Miłośnik^'w Tuchowa, 

który z tą sprawą wyszedł, 

skontaktuje się z wami celem 

om^^îenia szczegółów. Dziękując 

za rozmowę, życzę takiej 

jak dotąd energii w działaniu, 

udanych imprez i jak najwięcej 

poż^ytku z poznawania świata.

36 


Towarzystwo Gimnastyczne ^Sokót^ w Tuchowie 

cz. VII. Losy tuchowskiego „Sokoła" w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu. 

Wybuch H wojny światowej przerwał działalność „Sokoła" 

w całej Polsce. Dla hitlerowców, a później także dla komunistów, 

towarzystwo sokole było symbolem wolnej Polski i - co 

bardziej niebezpieczne dla okupanta - symbolem polskiego 

patriotyzmu, który należało niszczyć wszelkimi możliwymi 

sposobami. Według Niemców legitymacja sokolska była przepustką 

do obozu koncentracyjnego, a pod okupacją sowiecką 

zapewniała zsyłkę na Sybir. 

Na murach i parkanach Tuchowa pojawiły się 88 sierpnia 

1939 roku afisze mobilizacyjne, powołujące pod broń rezerwistów 

do 40 roku życia. Z miiasta i gminy, według niepełnych 

danych miejscowego oddziału ZboWiD, zmobilizowanych 

zostało przeszło trzystu żołnierzy. Na zew Ojczyzny - poza 

rezerwistamii - pierwsi odpowiedzieli tuchowscy harcerze, 

którzy,jeszcze przed wybuchem wojny ustalili zadania i podział 

służb. Drużyna harcerek pełniła dyżury na stacji kolejowej 

w Tuchowie, podając przejeżdżającym żołnierzom napoje. 

Drużyna męska natomiast, przeszkolonajeszcze na wiosnę 

w zakresie TOPL (terenowej obrony przeciwlotniczej), otrzymała 

przydziały na punkty obserwacyjne, do pomocniczej 

służby wartowniczej przy wiaduktach i mostach, najmłodsi 

harcerze pełnili rolę gońców, roznosząc karty mobilizacyjne 

i meldunki wojskowe. Pod przewodnictwem burmistrza 

Mariana Stylińskiego we wrześniu 1939 r. zorganizowano 

ze starszych wiekiem harcerzy drużynę bojową, w pełni 

uzbrojoną, która miała włączyć się do obrony. 

W Ustopadzie Niemcy wydali zakaz zebrań, przemówień, 

kazań okolicznościowych i - aby te zakazy wyegzekwować 

- wyznaczyli trzech zakładników. Byli to: Franciszek Guszkiewicz 

- adwokat, Józef Klimek - sędzia, Leopold Kluger 

- kierownik szkoły. Oznaczało to wprowadzenie odpowiedzialności 

zbiorowej, którą zaczęto stosować w coraz szerszym 

zakresie. Na ratuszu, poczcie i klasztorze w:ywieszono hitlerowskie 

flagi, wprowadzono godzinę policyjną i obowiązek 

zaciemniaaaia okien. Rozwiązano wszystkie polskie instytucje 

społeczne i zawodowe, zlikwidowano wszelkie stowarzyszenia 

kulturalno-oświatowe. Było więc oczywiste, że niemożliwa 

jest działalność organizacji stricte polskiej, zajaką „Sokół" 

był uważany. 

W 1940 roku został aresztowany przez gestapo przedwojenny 

burmistrz Tuchowa - Marian Styliński, były legionista. 

Powodem aresztowania było zablokowanie wojskom niemieckim, 

nadciągającym od Gromnika, drogi do Tuchowa przez 

ustawienie na niej wozów i sprzętu rolniczego powiązanych 

łańcuchamii. Barykadę musiano ciąć palnikamii, co opóźniło 

wkroczenie Niemców do Tuchowa o... ponad godzinę. Sty- 

Hńskiego zesłano do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, 

gdzie zginął. 

W 1948 roku za sabotaż Niemcy dokonali aresztowań w 

Zabłędzy i Tuchowie. Wśród dziesięciu zakładników znalazło 

się dwóch „sokołów": Jan Kaczka - prawnik i Władysław Tarnecki 

- felczer. Na interwencję żony ówczesnego burmistrza, 

Krystyny Bilmes, zwolniono Tarneckiego. Z pozostałych, 

wywiezionych do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, 

powrócił tylko Jan Kaczka. 

Według protokołów Towarzystwa, podczas wojny pięciu 

jego członków zostało aresztowanych za pracę konspiracyjną, 

sześciu zmarło, dwóch przepisało się, a,jedenastu w:yjechało 

z Tuchowa. 

Bezpośrednio po zakończeniu wojny członkowie i sympatycy 

„Sokoła" mieli nadzieję na kontynuowanie działalności 

statutowej. Już w maju 194S roku odbyło się pierwsze po 

wojennej przerwie zebranie zarządu, a w czerwcu tegoż roku 

- Walne Zgromadzenie, które przez aklamację wybrało na 

prezesa dha Władysława Poltyńskiego i powierzyło mu tę 

funkcję dożywotnio. Wiceprezesami 

zostali druhowie: Władysław 

Jarosz i Jan Kaczka. /.../ 

Prezes Władysław Pol- f) 

tyński zmarł w lutym 

1946 r. Z uwagi najego 

rozUczne zasługi dla 

tuchowskiego „Sokoła" 

postanowiono 

wmurować w gmach 

sokolni tabUcę ku 

jego czci oraz wystąpić 

do Miejskiej 

Rady Narodowej o 

nadanie jego imienia 

drodze prowadzącej 

z rynku do 

„Sokoła". Ostatnim 

-jak się wkrótce miiało 

okazać - prezesem gniazda tuchowskiego został lekarz 

Władysław Jarosz. Zarząd ustalił harmonogram prac, które 

obejmowały m.in.: wyposażenie sokolskiego budynku w 

instalację elektryczną i w:ymalowanie go, budowę kręgielni, 

remont bilardu oraz uruchomienie kasyna. Ostatni zachowany 

protokół świadczący o funkcjonowaniu Towarzystwa 

pochodzi z 31 marca 1947 roku. Zebraniu przewodniczył 

prezes - Władysław Jarosz, a udział w nim wzięło pięciu druhów: 

Franciszek Mazurkiewicz, Władysław Rudnicki, Michał 

Galas, Edward Broniek oraz Władysław Klimek. /.../ 

Nadzieje na powrót do działalności szybko władze rozwiały. 

Premier B. Osóbka-Morawski stwierdził, że „Sokół" 

jako organizacja endecka, która walczyła z bolszewikamii i 

utrzymuje kontakty z Londynem, istnieć nie może. 

Związek Sokolstwa został formalnie i ostatecznie rozwiązany 

przez Urząd Wojewódzki w Krakowie S Upca 1948 roku. 

Po delegalizacji gniazda tuchowskiego Wydział Społeczno- 

-Polityczny Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie wystosował 3 

marca 1949 roku pismo do Władysława Jarosza, pełniącego 

w momencie likwidacji funkcję prezesa, informując, że cały 

majątek Towarzystwa został przejęty przez Skarb Państwa, 

a,jego interesy reprezentuje centralny organ administracji 

rządowej do spraw kultury fizycznej - Główny Urząd Kultury 

Fizycznej przy Prezydium Rady Ministrów. Likwidatorem 

gniazda „Sokoła" w Tuchowie został zamiieszkały w Tarnowie 

Władysław Pirych. Należy tu podkreślić, że likwidacja 

majątku tuchowskiego „Sokoła" nastąpiłajuż na podstawie 

wcześniejszej uchwały Miejskiej Rady Narodowej w Tuchowie 

z dnia 88 stycznia 1948 roku, antycypującej decyzję 

likwidacyjną władz wojewódzkich. Po „Sokole" pozostała 

nieruchomość w postaci budynku, składającego się z sali 

teatralnej ze sceną, 8 garderób, 3 sal bocznych, miieszkania 

dozorcy oraz niewielkiego podwórza. Wymieniona uchwała 

tuchowskiej MRN uzyskała zatwierdzenie władz zwierzchnich. 

/.../ Majątek Towarzystwa przejęła gmina miejska w 

Tuchowie. Ostatecznie przekazanie majątku nastąpiło 30 

stycznia 19S0 r. w obecności burmistrza Michała Galasa i 

prezesa Władysława Jarosza. W budynku „Sokoła" Zarząd 

Miejski urządził Miejski Dom Oświaty, uruchamiiając w,jednej 

z sal Publiczną Miejską Bibliotekę i wypożyczalnię książek, 

w drugiej - czytelnię publiczną, a w trzeciej - mającej bezpośrednie 

połączenie z salą zebrań publicznych - Miejską 

Świetlicę w Tuchowie. 

Aleksandra Dziedzic 

(skróty pochodzą od redakcji)


W^ konkursowych szrankach, czyli o sukcesach 

uczniów w konkursach historycznych 

„wmorzu wiedzy 

Wszystko jest trudne 

Nim staje się proste". 

(SENEKA) 

W roku szkolnym 2006/2007 uczniowie 

Szkoły Podstawowej im. Stanisława 

Staszica w Tuchowie uczestniczyli w 

licznych konkursach historycznych, 

osiągając wysokie lokaty. 

• Ogólnopolski Konkurs Historyczny 

„Losy żołnierza i dzieje oręża 

polskiego w latach 1768-1864. Od 

Konfederacji Barskiej do Powstania 

Styczniowego". Laureatem konkursu 

został Filip Baran, który za osiągnięte 

wyniki był zwolniony z testu kompetencji 

po klasie szóstej, a Kamil Zając 

- finalistą. 

• Ogólnopolski konkurs Historyczny 

„Krąg" jest rozgrywany w dwóch 

kategoriach: praca indywidualna - historyczno-plastyczna, 

w której wzięło 

udział 10 uczniów z klas piątych i szóstych, 

i kategoria testu - 84 uczniów. 

Laureatami konkursu zostali: 

- Monika Mikos - II miejsce w Polsce 

w kategorii testu, 

- Kamil Zając - laureat w kategorii 

testu. 

- Michał Strzelczyk i Mateusz Sajdak 

- laureaci w kategorii historyczno- 

-plastycznej. 

Wyróżnienia otrzymało 85 uczniów 

(w obydwu kategoriach), a szkoła zajęła 

I miejsce, w kategorii szkół podstawowych 

w VIII edycji Ogólnopolskiego 

Konkursu Historycznego „Krąg" za 

wyróżniające wyniki osiągnięte w konkursie 

i popularyzację wiedzy historycznej; 

w nagrodę szkoła otrzymała sprzęt 

komputerowy. 


„Życie i dzieło św. Józefa Kalasancjusza" 

- laureatami zostali: 

- Kamil Zając - II miejsce, 

- Magdalena Mikos i Maciej Lewicki 

- III miejsce, 

- Michał Włodarz - V miejsce. 

W nagrodę uczniowie wyjadą w czasie 

wakacji na obozy parafiadowe „Spotkanie 

ze Św. Józefem Kalasancjuszem". 

W kategorii literackiej „List do św. Józefa 

Kalasancjusza" udział wzięły: 

- Dagmara Maciaszek, 

- Karolina Moździerz, 

- Dominika Łątka, 

- Izabela Wójcik. 


„Moja rodzina" - wyróżnienie otrzymała 

Monika Mikos. 

.12 

• Szkolny Konkurs Historyczny „Co 

wiem o Tuchowie i regionie": 

I miejsce - Mariola Kamińska, 

II miejsce - Jakub Moździerz, 

III miejsce - Mateusz Czuba. 

• Szkolny konkurs na najlepszego 

ucznia historii i społeczeństwa, klasa 

piąta: 

I miejsce - Kamil Zając, 

II miejsce - Mateusz Czuba, 

III miejsce - Mateusz Sajdak. 

• II Międzypowiatowy Konkurs Historyczny 

„Polska Piastów". Finalistami 

konkursu zostali: Kamil Zając, Maciej 

Lewicki i Filip Baran. 

Laureaci konkursów ogólnopolskich 

zostali wyróżnieni przez Towarzystwo 

Miłośników Tuchowa w czasie tegorocznej 

„Majówki dla Matki". Do konkursów 

historycznych uczniów przygotowywała 

mgr Małgorzata Buczyńska. 

Należy dodać, że poziom tegorocznych 

zmagań konkursowych był bardzo 

wysoki, uczestnicy musieli wykazać się 

ogromną wiedzą merytoryczną i logicznym 

myśleniem. Wszystkim laureatom 

i finalistom konkursów historycznych 

gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów! 

Małgorzata 'Buczyńska 

Monika Mikos laureatką 

Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego „Krąg^ 

Monika jest uczennicą klasy szóstej Szkoły Podstawowej im. Stanisława 

Staszica w Tuchowie. Uzyskuje wysokie wyniki w nauce. 

W tegorocznej VIII edycji Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego 

„Krąg" zajęła II miejsce w Polsce w kategorii testu. Uzyskała 35 punktów 

na 35 możliwych do zdobycia. Ideą konkursu jest pobudzenie u młodzieży 

zainteresowania „małą ojczyzną", jej historią, tradycją i osiągnięciami, a 

jednocześnie propagowaniem polskich tradycji, obrzędów, zabytków jako 

wartości ponadnarodowych, wartych przekazania zjednoczonej Europie. 

Przesłaniem konkursu jest szerzenie wśród młodzieży wiedzy o Unii Eu- 

ropejskiej oraz miejscu Polski w Europie - zarówno w aspekcie historycz- 

nym, jak też współczesnym. Konkurs jest organizowany przy współpracy 

z Wydziałem Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała 

Stefana Wyszyńskiego, Stowarzyszeniem Upowszechniania Wiedzy i Kultury 

Regionalnej oraz Muzeum Niepodległości w Warszawie. 

W dniu 18 maja 2007 r. Monika uczestniczyła w uroczystym podsu- 

mowaniu konkursu na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w 

Warszawie i odebrała nagrodę - wycieczkę do Budapesztu. Uczennica do 

konkursu przygotowywała się pod kierunkiem mgr Małgorzaty Buczyńskiej. 

Gratulujemy sukcesu! 

opracowała: Małgorzata Buczyńska.

38 

„Życie oddane wychowaniu" - 450 rocznica urodzin 

Św. Józefa Kalasancjusza 

„Pragnę, abyście dzielili się swoimi umiejętnościami z 

innymi, jak tylko potraficie najlepiej" 

Św. Józef Kalasancjusz, założyciel pierwszej bezpłatnej 

szkoły oraz zakonu pijarów, urodził się w Peralta de la Sal, 

w Hiszpanii, w 1557 r. Dziewięć lat po przyjęciu święceń 

kapłańskich wyjechał do Rzymu, w ^


Drogi Józefie Kalasancjuszu! 

Gdy usłyszałam o konkursie na Twój temat, od razu postanowiłam wziąć w nim udział! 

Zaciekawiło mnie, Józefie, Twoje podejście do szczęścia innych ludzi, a zwłaszcza dzieci. Przecież założyłeś 

zgromadzenie pijarów, pomagałeś ubogim dzieciom, założyłeś dla nich pierwszą bezpłatną szkołę. I o 

co jeszcze prosić? Dałeś ludziom wszystko, co mogłeś im ofiarować, choć byłeś i uważałeś siebie za skromnego 

człowieka. Właśnie to mi się podoba - pomaganie ludziom! W dodatku Ojciec Święty Pius XII ogłosił Cię 

PATRONEM CHRZEŚCIJAŃSKICH SZKÓŁ PODSTAWOWYCH NA CAŁYM ŚWIECIE. Byłeś teologiem i doradcą 

kardynała Colonny. Opracowałeś system szkolny: system dzielił się na dziewięć klas, które nie wymagały 

dziewięciu lat nauki, klasy trwały tylko cztery miesiące, a potem sześć. W 1610 roku ustanowiłeś, że szkoła 

podstawowa ma mieć cztery klasy, które numerowałeś odwrotnie niż my teraz. Pierwsza klasa, czyli u 

Ciebie ósma, nazywana była „klasą Psałterza", właśnie w niej po raz pierwszy pojawiły się książki. Szkoła 

drugiego stopnia też obejmowała cztery klasy. Trzy pierwsze nazywałeś klasami gramatycznymi: niższą, 

średnią i wyższą. Bardzo zainteresowały mnie Twoje słowa: „Bezczynnośćjest głównym wrogiem edukacji" 

- i dlatego postanowiłeś, że szkoła ma zajmować cały dzień. Dzieci w naszych czasach by tego nie zniosły, 

ale na pewno podziękowałyby Tobie, że się o nich troszczysz. Nauka trwała od godziny 8.00 do 11.00, potem 

chwila przerwy i znowu od godziny 14.00 do 17.00. Po zakończeniu popołudniowych lekcji chłopcy szli do 

kościoła na Mszę świętą, która nie trwała więcej niż pół godziny. Popołudniowe lekcje kończyły się litanią 

do Matki Bożej i innymi modlitwami. Józefie, Ty sam to wymyśliłeś?! Kształcenia religijne były codzienne, 

tygodniowe lub miesięczne. Dlaczego przywiązywałeś wielką wagę do modlitwy nieustannej? Wiem, mam 

do Ciebie dużo pytań. Po prostujestem ciekawa. Dlaczego co sobotę prefekt lubjego pełnomocnik miałjeden 

wykład religijny? A w szkole nie było żadnych przywilejów: „W szkole niech nikt nie domaga się honorów, 

pierwszeństwa czy wyższości nad Innymi z,jakiegokolwiek Innego tytułu, niż walory umysłu i prawość obyczajów". 

To zadziwiające! Gdyby inni wiedzieli, ile zrobiłeś dla ludzkości, na pewno wzięliby udział w tym 

konkursie. 

Myślę, żejakby było więcej takich ludzijak Ty, lepiej żyłoby się na świecie! 

PS Pozdrowienia dla Ciebie. Ucałuj wszystkie dzieci ze swoich szkół! 

Z wizytą w czasach hrabiego Fredry^ 

czyli „Pan Jowialski" według gimnazjalistów. 

w czerwcowe popołudnie sala 

tuchowskiego Domu Kultury wypełniła 

się po brzegi. 

Na widowni zasiedli uczniowie 

Gimnazjum nr 2 w Tuchowie wraz z 

nauczycielami, a także krewni i przyjaciele 

młodych aktorów. Tego dnia -18 

czerwca - odbyła się premiera spektaklu, 

przygotowanego przez grupę 

teatralną „Maskarada", opartego na 

komedii A. Fredry „Pan Jowialski". 

We fredrowskie postacie wcielili się 

uczniowie tuchowskiego gimnazjum, 

a reżyserii podjęli się pani Lidia Bień i 

pan Andrzej Jagoda. 

W skrócie historia opowiedziana 

przez hrabiego Fredrę jest następująca. 

W rodzinnym dworku Jowialskich zamieszkuje 

trzypokoleniowa, szlachecka 

rodzina. O rękę młodziutkiej Heleny stara 

się Janusz - kawaler solidny i pałający 

szczerym uczuciem, ale niestety - bez 

wzajemności. Aby zdobyć przychylność 

kapryśnej narzeczonej, Janusz postanawia 

urządzić niewielką maskaradę. 

Okazja sama wpada w ręce, bo oto w 

ogrodzie młody szlachcic i jego sługa 

znajdują śpiącego mężczyznę. Postanawiają 

się nieco zabawić jego kosztem, 

przenosząc śpiącego (jak przypuszczają) 

wieśniaka do domu i przebierają go 

w szaty sułtana. Niestety, nie przewi- 

dzieli, że po przebudzeniu nieznajomy 

sam podyktuje warunki zabawy i w 

dodatku zdobędzie przychylność pięknej 

Heleny^ 

Tę nieskomplikowaną historię 

młodzi artyści zagrali z dużym wdziękiem. 

Na wyróżnienie zasługuje gra 

Małgorzaty Schabowskiej w roli Heleny, 

Karoliny Ligęzy - w roli Janusza i 

Marcina Sosnowskiego w roli Ludmira. 

Tytułowego Jowialskiego zagrał Łukasz 

Lewicki. 

Widoczny był także wkład pani 

Grażyny Lewickiej w przygotowanie 

scenografii- przytulnego, stylowego 

wnętrza dworku i pięknych strojów. W 

DAGMARA 

niektórych fragmentach sztuki wystąpiły 

niewielkie problemy z opanowaniem 

tekstu, ale to zapewne wina tremy, 

która jest zjawiskiem nieodłącznie 

związanym z premierą teatralną. 

Dlatego należą się duże brawa 

wszystkim wykonawcom i ich artystycznym 

opiekunom. Przede wszystkim za 

to, że przeciwstawili się powszechnie 

panującej opinii o braku zainteresowania 

młodzieży czymkolwiek poza 

komputerem. Jak widać -wystarczy 

tylko odkryć talenty i umiejętnie nimi 

pokierować. 

Tylko tyle- a może, aż tyle? 

Anna Stanuch-Madej

40 

J 


Przyzwyczaiłam już chyba czytelników pisma do prezentowania prac swoich uczniów. Oprócz piątki lub 

szóstki do dziennika nagrodą dla dzieci jest umieszczenie ich prac na jego łamach. W maju czwartoklasiści 

opisywali swoje ogrody. Powstały piękne wypracowania o wiosennych ogrodach... 

r" 

\o$ną 

Wiosna to moja ulubiona pora roku, ponieważ przyroda 

budzi się do życia, a wraz z nią mój piękny ogród. 

Jest on okazały o każdej porze roku, ale szczególnie 

wyróżnia się wiosną. Zakwitają wtedy piękne kwiaty, a do 

budek wprowadzają się szpaki. Wiosna to moja ulubiona 

pora roku, więc jak najwięcej czasu spędzam w ogrodzie, 

podziwiając rozwijającą się przyrodę. Czasami spragnione 

ptaszki przylatują do naszego oczka, by się napoić. W moim 

ogrodzie są różne gatunki kwiatów, np. begonie, aksamitki, 

pierwiosnki, osty, a przede wszystkim piękne rododendrony, 

które są tak duże, że ja przy nich jestem malutka. 

Posiadam w ogrodzie także różne gatunki drzew: sosny, 

brzozy, jodły: koreańską, kalifornijską, balsamiczną oraz 

mnóstwo iglaków. W tych drzewach mieszka również wiele 

niezwykłych gatunków ptaków, ale też i innych zwierząt. 

W moim ogrodzie mieszkają od kilku lat jeże, które późną 

nocą wychodzą na żerowanie. O każdej porze dnia szpaki 

zachwycają nas swoim śpiewem i gwizdaniem. Lubię sobie 

usiąść na leżaku i obserwować ich życie. Jest to dla mnie 

wspaniały relaks. W moim ogrodzie zakwitły także borówki 

amerykańskie, z których później można robić pyszne desery 

i przekąski. Obok borówek zakwitły poziomki, które wnet 

wydadzą czerwone owoce. Mój ogród można by nazwać 

małym sadem, bo oprócz poziomek i borówek rosną tam 

również cztery porzeczki, dwie czarne i dwie czerwone, 

cztery krzaczki agrestu, a także kępy malin. Piękny jest u 

nas wiosną skalniak za ogrodzeniem. Najpierw kwitną tam 

kwiaty białe, później fioletowe, żółte, czerwone, a obecnie 

zakwitły fioletowe osty. Ozdobą mojego ogrodu jest alejka 

z okrągłych tui, które dawno mnie już przerosły. Pośrodku 

ogrodu znajduje się kominek, który wybudował tata. Co 

jakiś czas smażymy w nim kiełbaski. 

Wszyscy, którzy do nas przychodzą, zachwycają się 

naszym ogrodem, i ja też tak sądzę, że nasz ogród jest najpiękniejszy 

na świecie. 

Jest on taki piękny, ponieważ troszczą się o niego moi 

rodzice. 

Alicja Baran, kl. TV d 

iO$na Ä moim o^vodîe 

Wiosna do mojego ogrodu przyszła już kilka tygodni 

temu, dlatego teraz mogę podziwiać jego piękno. Dominuje 

w nim zieleń poprzetykana bogactwem kolorów, tworzonym 

przez różnobarwne kwiaty. Centralne miejsce zajmuje duży 

świerk. Jego gałęzie są zanurzone w oczku wodnym, które 

jest moim ulubionym miejscem. Dawniej pływało w nim 

kilka złotych rybek, a teraz jest domem kilkunastu ślimaków 

i jednej żaby, której rechot kołysze mnie wieczorem 

do snu. Obok oczka wodnego rośnie bardzo wiele kwiatów 

i krzewów. Późną wiosną i przez całe lato to miejsce jest 

wielką kolorową plamą. Rosną tam irysy, azalie, róże, 

datury, piwonie i wiele innych kwiatów. Nad oczkiem rośnie 

też wierzba płacząca. Jest to ulubione miejsce moich 

papug, które latem lubią przesiadywać między jej długimi 

gałęziami. Po drugiej stronie oczka moja mama posadziła 

kwiaty. Rośnie w tym miejscu kilka odmian róż, szałwie, 

georginie, malwy, goździki, bratki, Iwipyszczki, kwitnące 

krzewy ogrodowe. Przy ogrodzeniu posadzone są kwiaty, 

które pną się po nim i w lecie cały płot pokryty jest malutkimi 

białymi kwiatkami. Trawnik porastają stokrotki, 

które tworzą miękki, różowy dywan. 

Mój ogród jest nie tylko piękny, ale i praktyczny. Rosną 

w nim drzewka owocowe: jabłonki, śliwy, wiśnie i czereśnie. 

Na modrzewiu powieszone są trzy budki dla ptaków. Obecnie 

przebywa tam rodzina szpaków i kosów. Ptaki mieszkają 

też w żywopłocie, który rośnie obok ogrodzenia. 

Kiedy rano wychodzę w z domu, od razu słyszę śpiew 

ptaków, które oznajmiają początek dnia, oraz brzęczenie 

pszczół i trzmieli, które zapylają kwiaty. 

Wiosna w moim ogrodzie jest pełna kolorów i dźwięków, 

dlatego bardzo lubię tę porę roku. 

Weronika Mączko, kl. TV b 

Ju^^'n/Ce/poL^^m/po-m^pCe/, 

c/^yHô-wyc/C^c/z^ê/Ło-Se/lîuy AnglCCî^Hi 

w dniach od 6 do 13 maja uczestniczyłem w niezapomnianej 

wycieczce do Belgii, .Anglii i Holandii. Organizatorem 

wyjazdu byl pani mgr Elżbieta Kukułka z Tuchowa 

- właścicielka prywatnej szkoły języka angielskiego. 

W dniu wyjazdu zebraliśmy się na parkingu w Tarnowie-Mościcach. 

Byliśmy bardzo podekscytowani wycieczką. 

Dla niektórych byl to pierwszy wyjazd „w świat". 

Zapakowaliśmy bagaże do autokaru i punktualnie o 16.00 

wyruszyliśmy w drogę. 

W Krakowie dosiadł się 

do nas pan przewodnik. 

Tam też mieliśmy krótki 

postój: przywitał nas 

kierownik biura podróży 

Excalibur Tours. Gdy 

wyjechaliśmy z Krakowa, 

opracowanie Renata Gąsior


przewodnik przedstawił krótko plan naszej wycieczki. 

Na przejście graniczne w Jędrzychowicach dotarliśmy 

ok. godz. 0.30. Wjechaliśmy do Niemiec. Jakieś 70 km od 

granicy z okien autokaru ukazał nam się piękny widok: 

oświetlone Drezno na tle ogromnego, sprawiającego wrażenie 

ociężałego, ciemnożółtego księżyca. Następnie, trochę 

zmęczeni, zasnęliśmy. Co jakiś czas budził nas tylko świst 

mknących jak błyskawice samochodów. 

Następnego dnia byliśmy już niedaleko granicy z 

Belgią. Przejeżdżaliśmy też koło Frankfurtu n. Menem, 

Kolonii, naszym oczom ukazywały się też drogowskazy 

na Dortmund. 

Kraje Beneluxu, Niemcy, Francja i inne należą do tzw. 

Strefy Szengen, więc z Niemiec do Belgii przejechaliśmy 

bez stawania. Około południa przyjechaliśmy do Brukseli 

- stolicy Europy. Najpierw zwiedzaliśmy Parlament Europejski. 

Widzieliśmy główną salę obrad, słynne miejsce z 

flagami państw członkowskich. Następnie przeszliśmy do 

kościoła Św. Małgorzaty. Potem udaliśmy się pod ratusz 

brukselski - prawdziwy skarb gotyckiej architektury. 

Wieża tego ratusza, sprawiająca wrażenie elegancji i lekkości, 

mierzy 90 metrów. Na szczycie znajduje się 5-metrowy 

wiatrowskaz przedstawiający św. Michała walczącego ze 

smokiem. 

Następnego dnia (8.05) wyjechaliśmy do głównego 

celu naszej wyprawy - Londynu. Z Brukseli pojechaliśmy 

w kierunku Calais, po drodze mijając Dunkierkę. Z Calais 

(Francja) do Dover (Anglia) przepłynęliśmy promem 

przez kanał La Manche. Rejs trwał ok. 1 godz. 20 min. 

Około południa dopłynęliśmy do Anglii. Musieliśmy cofnąć 

nasze zegarki o godzinę. Oczywiście jechaliśmy lewą 

stroną jezdni. 

Pierwszym celem w Londynie było obserwatorium w 

Greenwich - tam przebiega południk zerowy. Później pochodziliśmy 

sobie po słynnym domu towarowym Harrods, 

w którym niegdyś dokonywała zakupów sama królowa. 

Kolejnego dnia program zwiedzania był bardzo napięty. 

Po Londynie głównie poruszaliśmy się metrem. Najpierw 

podjechaliśmy do dzielnicy Westminster, aby zobaczyć 

słynny Big Ben. Następnie oglądnęliśmy Parlament, 

dzielący się na Izbę Gmin i Izbę Lordów. Potem poszliśmy 

zwiedzać opactwo Westminster Abeby - tam dokonują 

się koronacje królów brytyjskich. Potem przeszliśmy przez 

St. James's Park pod Pałac Buckingham- miała tam 

miejsce zmiana warty, podziwialiśmy przepiękną paradę 

gwardzistów. Następnie przeszliśmy na plac Trafalgar 

(centrum Londynu). Stoi tu kolumna admirała Nelsona 

(pokonał on Napoleona pod Trafalgarem). Wokół stoją 

cztery lwy - legenda mówi, że zostały przetopione z łupów 

zebranych w bitwach Nelsona. Potem poszliśmy na długi 

spacer po Hyde Parku. Przy wejściu widzieliśmy Albert 

Memorial - konstrukcję, której centralną postacią jest 

książę Albert. Naprzeciwko figury stoi owalny budynek 

- Royal Albert Hall. Po spacerze zwiedzaliśmy Muzeum 

Brytyjskie. Podziwialiśmy liczne posągi, dzieła sztuki i 

różne znaleziska. Po zwiedzaniu muzeum wróciliśmy do 

hotelu. W drodze powrotnej mieliśmy okazję zrobić zakupy 

na słynnej Oxford Street. 

Drugiego dnia rano pognaliśmy do Madame Tussaud 

- muzeum figur woskowych. Zrobiliśmy zdjęcia ze słynnymi 

ludźmi z dziedzin sportu, filmu, kultury czy polityki. 

W tym muzeum znajduje się też dom strachu: wędrujemy 

w ciemnym tunelu, w tle słychać zgrzyt łańcuchów, aż tu 

nagle z naprzeciwka wyskakuje jakaś osoba w przebraniu. 

Pełni wrażeń po Madame Tussaud przeszliśmy na plac 

Trafalgar, aby zwiedzić Galerię Narodową - jest tam 

obraz „Słoneczniki" van Gogha. Z placu Trafalgar przeszliśmy 

pod Piccadilly Circus - stoi tam statua Erosa. 

W nocy plac Piccadilly przyciąga turystów świetlnymi 

reklamami. Następnie udaliśmy się na London Eye 

- olbrzymie koło, w którym wyjeżdża się na wysokość 

135 metrów. Z góry roztacza się widok na cały Londyn 

przedzielony Tamizą głęboką na 12 m. Cały obrót trwa pół 

godziny. Po London Eye podjechaliśmy do katedry Św. 

Pawia. Tam zwiedzaliśmy krypty, w których zobaczyliśmy 

tablicę upamiętniającą polskich lotników. W katedrze św. 

Pawła jest też pochowany lord admirał Nelson. Potem 

wyszliśmy na kopułę, na wysokość 111 metrów. Stamtąd 

też mogliśmy podziwiać panoramę Londynu. W drodze 

na kopułę mijaliśmy Galerię Szeptów - głos przenosi się z 

jednej strony kopuły na drugą. W Londynie zwiedzaliśmy 

także Muzeum Naukowe - trzy piętra z osiągnięciami 

techniki, grami naukowymi, itp. 

Po kolacji, późnym wieczorem udaliśmy się na wspaniały 

spacer po centrum Londynu: przeszliśmy chińską 

dzielnicą, byliśmy na Piccadilly Circus oraz na placu 

Trafalgar. Kolejnego dnia podjechaliśmy pod Tower 

of London - słynną twierdzę londyńską- zwiedziliśmy 

skarbiec z koronami i diamentami, podziwialiśmy zbroje 

różnych królów. Zrobiliśmy pamiątkowe zdjęcie na tle Tower 

Bridge. Następnie pojechaliśmy do zamku Windsor 

- tam przebywa królowa. Zwiedzaliśmy liczne i bogate 

komnaty. Z Windsoru udaliśmy się w drogę powrotną do 

Dover. Po drodze mijaliśmy jedno z większych lotnisk na 

świecie - londyńskie Heathrow. Przed Dover wstąpiliśmy 

jeszcze do przepięknego miasteczka Canterbury. I tak z 

Dover promem do Calais wróciliśmy na kontynent, płynąc 

tym razem Kanałem Angielskim. Otóż kanał La Manche 

- to nazwa nadana przez Francuzów; Kanał Angielski - to 

nazwa wymyślona przez Anglików; i tak jeden kanał ma 

dwie nazwy. Żal było opuszczać Londyn, widzieliśmy tu 

tyle ciekawych obiektów. To urocze miasto ze swymi czerwonymi 

autobusami i budkami telefonicznymi, czarnymi 

taksówkami i metrem zwanym „The Tube". 

Z Calais obraliśmy kierunek na ostatni punkt naszej 

wyprawy - Amsterdam. Do tego miasta przyjechaliśmy 

późną nocą. Rano pojechaliśmy do największego ogrodu 

świata. Podziwialiśmy różne odmiany tulipanów. Następnie 

zwiedziliśmy muzeum van Gogha. Potem poszliśmy 

na centralny plac miasta. Tam mieliśmy czas wolny. Holandia 

to kraj rowerów, więc trudno byłoby przegapić setki 

jednośladów stojących na parkingach. W Amsterdamie 

kupiliśmy tulipany na targu kwiatowym. Wieczorem płynęliśmy 

kanałami wodnymi Amsterdamu aż do zatoki. 

I tak po rejsie, pełni wrażeń wyruszyliśmy w kierunku 

Polski. Do Tarnowa przyjechaliśmy 13.05 o godz.17.00. 

Ta wycieczka dostarczyła nam wielu wrażeń, zobaczyliśmy 

to, co dotąd oglądaliśmy tylko w telewizji lub w 

książkach. Warto uczyć się języków i poznawać świat. 

Adam Gąsior, kl. II d

42 

ORIENT EXPRESS W TUCHOWIE 

Zgodnie ze specjalnym rozkładem jazdy 

pociągów, punktualnie o godzinie 10.25, 

12 lipca br., na stację kolejową w Tuchowie 

wjechat legendarny, jeden z najdroższych 

na świecie i najbardziej ekskluzywny 

- pociąg Orient Express; po raz pierwszy 

w swojej ponad 100-letniej historii byt w 

Polsce i przejeżdża! przez Tuchów. 

W podróż zatytułowaną „Słowiańskie 

marzenia" pociąg wyruszył, z prawie 200 

pasażerami, 9 lipca br. z Wenecji. Na trasie 

przejazdu byty dtuższe postoje w Wiedniu, 

Bańskiej Bystrzycy, Krakowie, Warszawie, 

Malborku i Pradze, gdzie pasażerowie pociągu 

mieli czas na zwiedzanie. Ponadto 

w kilku innych miastach w Polsce pociąg 

miat krótki postój (od 2 do 10 minut), kiedy 

można byto zobaczyć go z bliska. Cieszyt 

się bardzo dużym zainteresowaniem na 

catej trasie przejazdu. 

Orient Express znany jest wielbicielom 

powieści Agaty Christie. Kojarzy się ze 

śledztwem w sprawie tajemniczej śmierci 

amerykańskiego milionera, Samuela 

Edwarda Ratchetta. Jest to jeden z najpiękniejszych 

pociągów na świecie. To ten sam 

odrestaurowany Orient Express, który w XIX 

i XX wieku przemierza! pierwszą transeuropejską 

linię między Paryżem, a ówczesnym 

Konstantynopolem. Teraz nazywa się nieco 

inaczej: Venice Simplon - Orient Express. 

25 lat temu obecny właściciel pociągu kupit 

oryginalne wagony, odrestaurował je i organizuje 

sentymentalne podróże po Europie. 

Starannie odrestaurowany sktad, który 

od 1883 roku jeździ po Europie, to 16 wagonów. 

Oprócz części pasażerskiej i sypialnej, 

pociąg ma też trzy wagony restauracyjne 

oraz jeden wagon piano-bar. Orient Express 

to też wyśmienite dania podawane na pięknej 

porcelanie i muzyka na żywo. Wszystko, 

Podziękowanie 


czego dusza pasażera zapragnie. Wnętrze 

pociągu ma niepowtarzalny styl, szyk i 

elegancję. Ekskluzywne kanapy, pokryte 

jedwabnymi narzutami, stoliki wykonane 

z wysokiej jakości lakierowanego drewna, 

różowe lampki i kwiaty gwarantują petną 

romantyzmu i przygód podróż. Kilkudniowa 

podróż Orient Expressem kosztuje 6 tys. 

euro. Wielu pasażerów celebruje tę podróż 

w swoisty sposób, ceremonialny sposób 

- podróż poślubna, czas spędzony na 

emeryturze i inne specjalne rocznice. Dla 

jednych koszt tej przygody nie gra roli, inni 

oszczędzają przez dtugie lata, aby odbyć 

taką podróż. 

Tekst i zdjęcia: Krzysztof Jasiński 

Stara kapliczka, stojąca przy ulicy Jana Pawła II, wpisała się już na stałe w krajobraz Tuchowa. Podczas roku szkolnego 

przechodzą obok niej codziennie uczniowie z tuchowskich szkół i nieraz proszą o pomoc „Czarną Madonnę". Kapliczka 

przetrwała trudne łata wojny i czasy stalinowskie. Dla nas, mieszkańców Tuchowa, jest symbolem Bożej Opatrzności. 

Ludzie przynoszą tu kwiaty i zapałają świece. Nieżyjąca już Pani Teresa Salamon wyhaftowała przed łaty piękną serwetę, 

a Pan Stanisław Karaś, tuchowski stolarz, zrobił drzwi do kapliczki. I tak wspólnymi siłami dbamy o jej wygląd. 

Za wszystkich modlimy się podczas tradycyjnych „majówek". Przychodzą na nie dzieci i dorośli, młodzież studiująca i 

przechodnie. „Chwalcie łąki umajone" słychać wieczorami przez cały miesiąc. 

Nasza kapliczka wymagała już remontu, miejscami odpadał tynk, była brudna. Na szczęście znaleźli się ludzie, którzy 

przyszli nam z pomocą. Panowie Ferdynand i Waldemar Czubowie z Chojnika zaoferowali usługi swojej firmy FHU 

„Fewaterm". Im to zawdzięczamy wykonanie elewacji kapliczki. Pan Józef Guzy, właściciel firmy „Deker" z Tarnowa, 

obiecał przeprowadzić remont dachu. Pomoc tę zorganizował Pan mgr R. Wrona - przewodniczący Rady Miejskiej. 

Wszystkim Panom serdecznie za to dziękujemy. 

Lidia Śliwowa 

Apel do mieszkańców Tuchowa i miejscowości wchodzących w skład Gminy Tuchów. 

Drodzy Czytelnicy! 

Redakcja nasza niniejszym pragnie 

ponownie poinformować mieszkańców 

Tuchowa i gminy Tuchów, iż przystępujemy 

do opracowania III tomu „Kamieni 

milowych". Tom ten będzie poświęcony 

ludziom naszej gminy, którzy wsławili 

się pracą dla małej ojczyzny. 

1) Pod uwagę brani są ci, którzy już 

zmarli, 

2) Należą do nich zapewne: nauczyciele, 

kapłani, zakonnicy, służba zdrowia, 

społecznicy, naukowcy itp. 

3) Każda postać wymaga prezentacji i 

uzasadnienia. 

By realizacji pomysłu dać wymiar 

społeczny, zapraszamy Was do współ- 

pracy w dziedzinie wyszukiwania kandydatów 

z poszczególnych miejscowości, a 

później - po ustaleniu - opracowywania 

postaci. 

- Sprawy kluczowe: osoba czyniła 

dobro dla małej ojczyzny (pochodząc 

stąd, włączając się w społeczeństwo, 

będąc poza granicami terenu, ale 

pracując dla swojego środowiska). 

- Pomijamy sprawy polityczne i przynależnościowe. 

- Uwzględniamy pozytywne cechy i 

wnoszone wartości (chociaż mogą 

być znane i słabości). 

- Utrwalamy trwały ślad w naszej historii. 

Czas wzywa do mobilizacji sił i zapału. 

Bardzo prosimy was tą drogą o 

zaangażowanie się i wnoszenie swoich 

propozycji (na obecnym etapie: kandydatów 

do opracowania). 

Najbliższe spotkanie redaktorów 

będzie w połowie października, więc o 

sugestie prosimy do końca września. 

Można je zgłaszać do Urzędu Miasta, 

Domu Kultury lub miejscowego sołtysa. 

Redaktorzy: 

Józef Kozioł, o. Stanisław Gruszka, 

Janusz Kowalski, Władysław Sukiennik, 

Grzegorz Stanisławczyk


Z WORA PROWOKATORA 

Rozrywkowi faceci 

Od niepamiętnych czasów homo z upodobaniem 

oddawat się różnym grom; bo czymże 

taki neandertal mógt zabić nudę po udanym 

polowaniu i obfitym żaretku. Telewizji wszak, 

nieborak, nie miat, za to kości miat pod dostatkiem. 

Łupat więc w kości i to tak zapamiętale, 

że nieraz zdarzyło mu się maczugę przegrać, a 

nawet neandertalkę. Z biegiem czasu homo robit 

się bardziej sprytny i wymyśla! coraz to inne 

gry, aż wpadt na pomyst genialny - wynalazł 

coś takiego okrągłego, co później nazwano 

kulą. W tęż z zapałem walit tapą górną, kopat 

tapą dolną, wreszcie rżnąt w nią kijem, by leciała jak 

najdalej. Dziś, kiedy wyrafinowanie osiągnęło szczyt, 

daje jej bodźca rakietą, która nawet czasem nielichy 

majątek kosztuje. A oglądaniu niektórych gier z 

użyciem tej kulki, nie wiadomo dlaczego pitką dziś 

zwanej, z taką namiętnością się oddaje, że 

zaczynają nim rządzić geny i dzieje się cud: 

ewolucja włącza wsteczny - sam Darwin by 

tego nie pojął. Jak to ? Kiedyś homo zlazł z 

drzewa, a teraz z powrotem nań włazi ? Ot, co może gra ! 

Szczególnym do gier upodobaniem odznaczają się panowie politycy. 

Bardzo rozrywkowi to faceci (bo facetek tam zdecydowanie mniej). Podejrzewam, 

że to z ich powodu badacze zjawiska dodali do rzeczownika 

„homo" przydawkę „ludens". Ów homo ludens to facet bardzo zabawowy. 

Nie potrzeba mu nawet wyżej wzmiankowanej pitki. Potrafi grać wszystkim: 

teczką, stołkiem, a nawet tak mato poręcznym meblem, jak szafa (Lesiaka). 

Okazuje się, że za pitkę robić może także lustracja, aborcja, katastrofa, 

pielęgniarki, lektury i wiele jeszcze najróżniejszych bytów, metafizycznych 

nie wyłączając. Ostatnio za pitkę robią szatani. A fo z powodu pielęgniarek 

właśnie. O przyczynach ich strajku pan premier wyraził się metaforycznie 

i - jak fo on - zagadkowo jednocześnie: „Inni szatani byli fam czynni", co 

- rzecz jasna - od razu zostało podchwycone przez przeciwników i zinterpretowane 

jako zdecydowane odejście od realiów w kierunku metafizyki. 

Inni zaczęli spekulować, co zacz fa jakaś metafizyka, ale bez większego 

powodzenia. Wreszcie ktoś bardziej dociekliwy i wiekiem starszy stwierdził, 

że fe słowa wydają mu się trochę znajome, chyba ze szkoty, chyba z jakiejś 

lektury. No, fu już cała armia dziennikarzy zaczęta węszyć intensywnie, a że 

dziennikarzy śledczych mamy na poziomie, a przecieki u nas tak pewne jak 

w pacierzu amen (tym razem farbę puściły polonistyczne wykszfałciuchy) 

- węszyciele złapali cug i doszli, że fo niejaki Ujejski, Kornel w dodatku, 

zapoznany romantyczny poeta, który popisał się stworzeniem „Chorału", a 

jego fragmenty („Chorału", nie Ujejskiego) byty niegdyś na liście lektury w 

liceum. I wreszcie komuś coś się fam pod pokrywką otwarło: „Z dymem 

pożarów, z kurzem krwi bratniej do Ciebie, Panie, bije fen głos". Zadziwiająco 

szybko zaiste niektórzy politycy nauczyli się tego wersu na pamięć (sic !), 

ale bestie zdolne ! A my, obywatele, mamy powód do dumy: fo myśmy 

takich wybrali ! Proszę - jaki piękny efekt panapremierowego zagrania 

szatanami - wielu dowiedziało się, że oprócz szatanów istnieje poezja, co 

przypomina trochę epokowe odkrycie niejakiego pana Jourdain, iż od 40 

lat mówi prozą. Oj, pożyteczne są fe gry, słowo daję ! 

Pan minister od oświaty poszedł dalej: zagrał listą lektur, całą, czyli 

poszedł - jak powiadają rasowi gracze - va banque. Gdyby i fu skutek byt 

taki, jak w powyższym przykładzie i dotyczył uczniów, poziom tak zwanej 

oświaty podniósłby się jak poziom oceanów po stopieniu biegunowych 

lodów w wyniku cieplarnianego efektu. Gra wprawdzie była fascynująca: 

pan minister G. - ciach Witkacego (bo wariat ewidentny, cynik, kpiarz 

z Wartości i w ogóle) i zanim przeciwnik zdążył zareagować- pach ! 

nową piłeczkę do gry - Dobraczyński. Tu już pan minister U. zdążył odbić 

Witkacego, a przeciwnik znowu - ciach Gombrowicza, bo nie dość, że 

.12 

nieobyczajny wielce (właściwie z moralnością niewiele miat wspólnego), 

fo jeszcze chwalca wszelkiej maści dezerterów i - o zgrozo - renegatów, 

bo pan minister jego dzieło - a co? - przeczytał i - a co? - zrozumiał. 

W tym miejscu aż kusi, żeby przypomnieć, jak fo kiedyś niejaki Norwid 

ocenił Mickiewiczowskiego „Pana Tadeusza". Stwierdził, że jest fo rzecz 

o kilku szlachcicach, „którzy piją, jedzą, gadają, zbierają grzyby i czekają, 

aż przyjdzie Napoleon i zrobi im Polskę. Jedyną postacią serio jest Żyd." 

W przypadku Norwida osąd fen wynika ze złośliwości. I fo jest różnica. 

Pominiemy dalszą część gier tych, w których udział wzięta cała armia 

rozrywkowych facetów, ci fu okazali się znawcami klasyki. To nic, iż 

niektórym mylił się Krasicki z Krasińskim i Kraszewskim, bo - faktycznie 

- rozeznać się w nich trudno, w końcu gdyby ich nawet zsynfefyzować, 

nic wielkiego się nie stanie. Ale jak fu nie zagrać, zwłaszcza przed kamerami, 

faceta znającego się na rzeczy. I jakoś nie przeczytałem nigdzie u 

tych, co w opozycji, nawet fragmentu bajeczki, którą ongiś fen, co myli 

się z Krasińskim i Kraszewskim, wytrząsnął jakby z rękawa na jednym z 

obiadów czwartkowych: „Mysz, co niegdyś całą książkę zjadła, rozumiała, 

że wszelkie rozumy posiadła"... Kiedy panowie ministrowie zaczęli skakać 

sobie do oczu, zwłaszcza fen niższy, pan premier postanowił w łaskawości 

swojej posłuchać jednak polonistycznych wykszfałciuchów. Jeden z nich 

bałaknął, że lektury powinny być różne, a przedmiotem poszukiwań w nich 

powinien być „kod kulturowy, który uczyniłby z nas nie tłum, lecz wspólnotę". 

No i bądź fu mądry, o co mu chodzi. I już się szykowała nagonka na 

niego, aż fu nagle pojawiła się nowa piłeczka, mniejsza o fo jaka. Udziału 

w tych grach nie wzięta zupełnie młodzież szkolna, zachowała kamienny 

spokój. Dziwne, przecież w końcu fo jej dotyczy. Co jej, przepraszam, 

dotyczy ? Lektury ? Nieporozumienie, może dawniej, ale nie dziś. Wszelkie 

lektury uczniowie mają dziś na brykach różnej maści - od tradycyjnych 

poczynając, na elektronicznych kończąc i jakieś fam cegły do czytania i 

samo czytanie guzik ich obchodzą. A fu z taką powagą, z takim zadęciem 

wypuszczono tyle pary i - jak fo zwykle u nas bywa - poszła w gwizdek. 

Jeszcze słychać gwizd i rżenie uczniów. 

Na pierwszej stronie: 

Mostek nad stawem w Tuchowskim Lesie, 

fot. M. Kozioł 

Wydawca: Towarzystwo Miłośników Tuchowa 

nr konta: PKO BP SA I o/Tuchów 

06 1020 4955 0000 77 02 00 6792 25 

Redagują czytelnicy oraz zespół redakcyjny: 

Grzegorz Stanisławczyk - redaktor naczelny, 

Stanisława Burza, Zdzisława Krzemińska, 

o. Stanisław Gruszka, Aleksander Kowalik, 

Michał Wojtkiewicz 

Opracowanie graficzne: 

Bronisław Kapałka Ryszard Flądro 

Adiustacja i korekta: Józef Kozioł 

Skład i druk: Mała Poligrafia Redemptorystów 

w Tuchowie 

Nakład: 300 + 50 egzemplarzy 

Adres redakcji: 33-170 Tuchów, ul. Chopina 10 

Prowokator 

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji publikowanych 

tekstów oraz korespondencji, a także opatrywania 

ich własnymi tytułami. Redakcja nie zwraca niezamówionych 

materiałów i nie odpowiada za treść ogłoszeń. Opinie wyrażone 

na łamach „Tuchowskich Wieści" są poglądami autorów. 

Wszelkie przedruki bez zgody redakcji zabronione.

UPIIC 2007 

Fot archiwum WSD 

ñadamptorystów, 

G. Stanis/awayk

Nr 101/2007 - Tuchów

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?