INFO_02b j.qxd - Bosnalijek dd
INFO_02b j.qxd - Bosnalijek dd
INFO_02b j.qxd - Bosnalijek dd
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
WHO Op{ta zdravstvena<br />
situacija i trendovi<br />
Iz Izvje{taja Svjetske Zdravstvene Organizacije za 1998. godinu<br />
Populacija<br />
Ukupna populacija<br />
je porasla sa 2,8<br />
milijardi ljudi 1955.<br />
na 5,8 milijardi<br />
sada. Ocekuje se<br />
da ce ona rasti za<br />
skoro 80 miliona ljudi godišnje, da bi<br />
ukupan broj ljudi na Zemlji premašio<br />
brojku od 8 milijardi do 2025.godine.<br />
U 1997.godini svaki dan je bilo rodeno<br />
oko 365.000 beba, a oko 140.000 ljudi<br />
je umiralo, dajuci prirodni priraštaj od<br />
oko 220.000 ljudi dnevno.<br />
Današnju populaciju cine: više od 613<br />
miliona djece do 5 godina starosti; 1,7<br />
milijardi djece i adolescenata starosti 5-<br />
19 godina; 3,1 milijarda odraslih izmedu<br />
20-64 godine starosti i 390 miliona ljudi<br />
starijih od 65 godina.<br />
Broj stanovnika starijih od 65 godina<br />
ce porasti sa sadašnjih 390 miliona na<br />
800 miliona 2025.godine, kada ce ciniti<br />
10% ukupne populacije.<br />
Prosjecan broj djece po `eni u generativnoj<br />
dobi je u padu, sa 5,0 1955.,<br />
preko 2,9 u 1995. do, ocekuje se, 2,3<br />
djeteta u 2025 godini.<br />
Ocekivana du`ina `ivota<br />
Prosjecna ocekivana du`ina `ivota pri<br />
porodu 1955.godine bila je samo 48<br />
Bolnica Albert Schweitzer u Lambareni - Gabon<br />
osnovana 1913.g. i danas u funkciji<br />
godina, u 1995. iznosila je 65 godina, a<br />
2025. godine ocekuje se da premaši 73<br />
godine.<br />
Do 2025.godine ocekuje se da nece biti<br />
zemlje sa ocekivanom du`inom `ivota<br />
ispod 50 godina.<br />
Hiljade ljudi koji ce se roditi ove<br />
godine `ivjece tokom 21. stoljeca i<br />
do`ivjeti nastup 22. stoljeca. Dok je<br />
1955.godine u Francuskoj bilo tek 200<br />
stogodišnjaka, predvida se da ce ih<br />
2050.godine biti više od 150.000 -<br />
porast od 750 puta za 100 godina.<br />
Vodeci uzroci op{te smrtnosti<br />
U 1997.godini, od ukupno 52,2 miliona<br />
umrlih, 17,3 miliona ljudi umrlo<br />
je od infektivnih i parazitarnih oboljenja;<br />
15,3 miliona od oboljenja cirkulatornog<br />
sistema; 6,2 miliona od karcinoma;<br />
2,9 miliona od respiratornih<br />
oboljenja, uglavnom hronicnih<br />
opstruktivnih bolesti pluca, a 3,6 miliona<br />
je umrlo u perinatalnom periodu.<br />
Vodeci uzroci smrti od infektivnih oboljenja<br />
bile su akutne infekcije donjeg respiratornog<br />
trakta (3,7 miliona umrlih),<br />
tuberkuloza (2,9 miliona), dijareja (2,5<br />
miliona), HIV/AIDS (2,3 miliona i<br />
malarija (1,7-2,7 miliona umrlih).<br />
Najveci uzrok smrtnosti kod cirkulatornih<br />
bolesti cini koronarna srcana<br />
bolest (7,2 miliona smrti), cerebrovaskularna<br />
oboljenja (4,6 miliona),<br />
te ostala srcana oboljenja (3 miliona).<br />
Vodeci uzrok smrti kod karcinom cini<br />
karcinom pluca (1,1 milion), `eluca<br />
(0,77 miliona), kolona i rektuma (0,53<br />
miliona), jetre (0,5 miliona) i dojke<br />
(0,4 miliona).<br />
Zdravlje dojencadi i male djece<br />
Znacajan napredak u reduciranju mortaliteta<br />
u populaciji ispod 5 godina<br />
starosti postignut u posljednjih nekoliko<br />
dekada ce se nastaviti. U 1997.godini<br />
u ovoj grupi je smrtnost bila 10<br />
miliona, u poredenju sa 21 milion<br />
1955.godine.<br />
U 2025.godini još uvijek ce biti 5 miliona<br />
umrlih u populacijskoj grupi do 5<br />
godina strosti - 97% njih u zemljama u<br />
razvoju i najveci dio od infektivnih<br />
oboljenja kao što su pneumonia i<br />
dijareja, kombinovane sa malnutricijom.<br />
Najmanje 2 miliona umrle djece godišn-<br />
je, starosti do 5 godina, mo`e se prevenirati<br />
postojecim vakcinama. Najveci<br />
dio ostalih uzroka smrti mo`e se prevenirati<br />
drugim mjerama.<br />
Zdravlje starije djece i adolescenata<br />
Jedan od najvecih rizika 21. stoljeca za<br />
djecu ce biti nastavak širenja<br />
HIV/AIDS. U 1997.godini 590.000<br />
djece do 15 godina zara`eno je sa HIV.<br />
Ovo oboljenje mo`e unazaditi neka od<br />
vecih dostignuca u zaštiti zdravlja<br />
djece, postignutih u posljednjih 50<br />
godina.<br />
Prelazak iz djetinjstva u odraslo doba<br />
ce u nastupajucim godinama biti obilje`eno<br />
potencijalno smrtonosnim<br />
“stopama prolaza” kao što su nasilje,<br />
delikvencija, droga, alkohol, saobracajne<br />
nesrece i seksualni rizici kao što su<br />
HIV i druge seksualno prenosive<br />
bolesti. Oni koji odrastaju u siromašnim<br />
urbanim sredinama imaju izglede<br />
da budu izlo`eni vecem riziku.<br />
Zdravlje odraslih<br />
Infektivna oboljenja još uvijek ce biti<br />
dominantna u zemljama u razvoju,<br />
kako privreda u ovim zemljama raste,<br />
nezarazna oboljenja ce imati povecanu<br />
prevalencu. Ovome ce biti razlog povecani<br />
prelazak na zapadni stil `ivota i<br />
riziko-faktori udru`eni sa tim - pušenje,<br />
ishrana sa puno masti, povecana<br />
tjelesna te`ina i nedostatak kretanja<br />
(vje`be).<br />
Oko 1,8 miliona odraslih je umrlo od<br />
AIDS u 1997.godini, a godišnja smrtnost<br />
ce vjerovatno nastaviti da raste<br />
kroz nekoliko godina.<br />
Više ce se nego udvostruciti slucajevi<br />
dijabetesa ko odraslih (sa 143 miliona<br />
u 1997. na 300 miliona u 2025.godini),<br />
uglavnom zbog dijetetskih i drugih<br />
faktora `ivotnog stila.<br />
Karcinom ce i dalje biti jedan od vodecih<br />
uzroka smrtnosti širom svijeta.<br />
Samo jedna trecina svih karcinoma<br />
mo`e biti lijecenja zahvaljujuci ranoj<br />
detekciji kombinovanoj sa efektivnim<br />
tretmanom.<br />
Pripremio:<br />
Dr Ned`ad Ke~o
Change language