Diaspora shqiptare dhe - Lajme / News Albemigrant
Diaspora shqiptare dhe - Lajme / News Albemigrant
Diaspora shqiptare dhe - Lajme / News Albemigrant
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
(Luan Topçiu: Oglinzi literare/Pasqyra letrare, Editura Privirea,<br />
Bukuresht 2007)<br />
Pas fjalorit akademik shqip-rumanisht <strong>dhe</strong> një serë veprash tjera<br />
brilante, këto ditë doli në Bukuresht, një vepër e re e bilingve e dr. Luan<br />
Topçiut, Oglinzi literare/Pasqyra letrare. Fjala është për një vepër me vlera<br />
eseistike që e pa dritën e botimit në kuadrin e Editurës “Privirea”. Libri<br />
përmban studime të ndryshme mbi letërsinë <strong>shqiptare</strong>, kryesisht për autorët<br />
që janë përkthyer në rumanisht gjatë viteve të fundit, si <strong>dhe</strong> sprova apo<br />
studime për disa autorë të shquar të letërsisë rumune. Kështu objekt studimi<br />
në këtë libër janë disa nga romanet e Ismail Kadaresë, kryesisht ato të<br />
përkthyer në rumanisht, poezia e poetit kombëtar rumun, Mihai Eminesku,<br />
poezia e Lasgush Poradecit, ajo e Viktor Eftimiut, proza magjike e Mitrush<br />
Kutelit, poezia plot forcë e Visar Zhitit, proza onirike e Besnik Mustafajt,<br />
lirika e Resul Shabanit, Hali Haxhosajt, poezia bashkëkohore rumune:<br />
Nikita Stënesku (Nichita Stănescu), Dumitru M. Ion, Karolina Ilika<br />
(Carolina Ilica) etj.<br />
Autori është i njohur si njëri nga eseistët më të mirë që ka bota<br />
<strong>shqiptare</strong>. Pos kritikës letrare <strong>dhe</strong> leksikografisë, merret e<strong>dhe</strong> me pikturë. Që<br />
nga viti i shkuar është duke ushtruar funksionin e sekretarit të parë të<br />
ambasadës <strong>shqiptare</strong> në Bukuresht. Nga ana e tij kuptojmë se është folur<br />
gjithmonë për përkime të shumta rumuno-<strong>shqiptare</strong>, në plan gjuhësor,<br />
folklorik, në fushën e antropologjisë kulturore, atë të historisë së<br />
mentaliteteve, të zakoneve të të dy popujve, në filozofinë kolektive, në<br />
simbolet popullore, <strong>dhe</strong> kështu me rradhë. Shumë nga këto ngjashmëri <strong>dhe</strong><br />
elemente të përbashkëta janë të shpjegueshëm përmes fushës gjeografike të<br />
përbashkët, me historinë e përbashkët, me konstitucionin shpirtëror të<br />
ngjashëm, por e<strong>dhe</strong> me dukuri paralele universale që ndëli<strong>dhe</strong>n me natyrën<br />
universale të njeriut, pa qënë nevoja e kontakteve të drejtpërdrejta.<br />
Sipas autorit, nga studjuesit e fenomenit rumuno-shqiptar janë vënë re<br />
një serë përkimesh e<strong>dhe</strong> në fushën e letërsisë, duke filluar nga ajo gojore <strong>dhe</strong><br />
deri në manifestimet artistike të kohëve moderne. Megjithëse, kjo e fundit<br />
mbetet më pak e njohur, ndoshta e<strong>dhe</strong> në sajë të faktit që letërsitë ballkanike<br />
janë të shkruara në gjuhë qarkullimesh të imta që kanë komunikuar më pak<br />
njëra me tjetrën. “Pasqyra letrare” është një përçapje modeste për njohjen e<br />
këtyre dy letërsive, e para ballkanike e tjetra semiballkanike, një përpjekje e<br />
re për njohjen e mekanizmave të krijimit të tyre si një afrim në laboratorin<br />
krijues të autorëve të prezantuar. Fjala është për një kontribut që bën të<br />
mundur zbulimin në thellësi të proceseve krijuese, të përpunimit të lëndës<br />
letrare, dukuri që përbëjnë manifestime shpirtërore për deshifrimin e shpirtit<br />
të të dy popujve.<br />
Në këtë libër me përmbledhje studimesh mbi autorë të letërsisë<br />
rumune <strong>dhe</strong> <strong>shqiptare</strong>, trajtohen vepra <strong>dhe</strong> autorë në disa pasqyra paralele,<br />
ku shumë nga dukuritë e një letërsie shpalosen në tjetrën, ku përthyhen