Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
cWofo (<br />
slt j6f ;Gtfg hGdfpg] slxn] hGdfpg] eg]/ bD<strong>kl</strong>tx¿n] ug] { of]<strong>hg</strong>fnfO{ <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
elgG5 . olb aRrf hGdfpgsf nflu <strong>kl</strong>v{g rfxg'x'G5 eg] tkfO{ uef{wfg /f]Sg] ljleGg pkfox¿dWo]<br />
Pp6f pkfonfO{ 5gf]6 ug{ ;Sg'x'G5 . oL pkfox¿nfO{ <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>, afn hGdfGt/ <strong>jf</strong> ue{lg/f]ws<br />
elgG5 . ckfª\utf ePsf dlxnf / k'?if b'j}n] <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf af/]df hfgsf/L /fVg'k5{ .<br />
hLjg arfpg' afx]s <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf c? kmfObfx¿<br />
• hf]lvdk"0f{ uef{j:yf gx'g] ePsf]n] cfdf / lzz' b'j} :<strong>jf</strong>:y<br />
/xG5g\ .<br />
• yf]/} afnaRrf x' Fbf ;a}nfO{ kof{Kt ef]<strong>hg</strong> k'U5 .<br />
• cln kv] {/ aRrf kfpFbf o'<strong>jf</strong>o'jtLx¿n] cfk\mgf] k9fO k"/f<br />
ug] { / sfd ug] { ;do kfpF5g\ .<br />
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf ;fwg÷ljlwsf] 5gf]6<br />
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf ;fwg÷ljlw ckgfpg] lg0f{o u/]<strong>kl</strong>5<br />
s'g ljlw÷;fwg k|of]u ug] { eg]/ 5gf]6 ug' {k5{ . cfk"mnfO{ pko'Qm<br />
;fwg÷ljlw 5fGgsf nflu <strong>kl</strong>xn] <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf ljleGg<br />
;fwg÷ljlwx¿, o;sf kmfObf / a]kmfObfx¿ af/] hfGg'kb{5 .<br />
136<br />
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
yf]/} aRrf ePdf rflxg]<br />
pgLx¿nfO{ /fd|/L<br />
x'sf{pg ;lsG5 .
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
{<br />
{<br />
F<br />
{<br />
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf ljlw d'Vo % k|sf/sf 5g\M<br />
• cj/f]w ljlwx¿– o;n] jLo{nfO{ l8Da;Dd k'Ug /f]S5 / uef{wfg x'gaf6 arfpF5 .<br />
• xdf] {go'Qm cf}iflwx¿– oL cf}iflwx¿n] dlxnfsf] l8Dafzodf l8DanfO{ aflx/ lg:sgaf6<br />
/f]S5, of]gL;|fjnfO{ s8f agfP/ jLo{nfO{ l8Da;Dd cfOk'Ug sl7g agfpF5 / uef{zosf]<br />
leqL txnfO{ 9fs]/ uef{wfg x'gaf6 /f]S5 .<br />
• cfO=o"=8L=– o;n] k'?ifsf] jLo{nfO{ dlxnfsf] l8Da;Fu e]6\g glbP/ uef{wfg x'g /f]S5 .<br />
• k|fs[lt ljlwx¿– dlxnfx¿n] s'g ;dodf ue{ /xg;S5 eGg] s'/f yfxf kfP/ To; ;dodf<br />
of}g ;Dks{ g/fv] ue{ /xg] ;+efjgf sd x'G5 . t/ o;sf] nflu dlxnfnfO{ cfk\mgf] z/L/sf]<br />
af/]df /fd|f] 1fg x'g' h?/L 5 .<br />
• :yfoL ljlw– of] ljlw ckgfpFbf zNolqmof ug' {kb{5 . of] ljlw ckgfPsf] ;os8f (( dlxnf<br />
tyf k'?ifaf6 aRrf hGdg ;Sb}g .<br />
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf oL ljlwx¿af/] <strong>kl</strong>5Nnf kfgfx¿df j0f{g ul/Psf] 5 . tkfO{x¿ tL<br />
ljlwx¿ k9\bf x/]s k6s oxfF pNn]v ul/Psf s]xL k|Zgx¿df ljrf/ ug' {xf];\ .<br />
• s;/L o;n] uef{wfgnfO{ /fd|/L /f]Sg ;S5 -<br />
o;sf] k|efjsfl/tf_ <<br />
• s;/L o;n] of}g/f]ux¿af6 arfpF5, arfpg<br />
;Sg] eP <strong>jf</strong> geP s] ug] <<br />
• of] :<strong>jf</strong>:Yosf nflu slt ;'/lIft 5 < olb o;<br />
cWofodf pNn]v ul/Psf dWo] s'g} Pp6f dfq<br />
:<strong>jf</strong>:Yo ;DaGwL ;d:of 5 eg] s'g} s'g} <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/<br />
<strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong> ljlwx¿nfO{ TofUg} kg] {x'G5 .<br />
• of] k|of]u ug{ sltsf] ;lhnf] 5 <<br />
• s] >Ldfg\ <strong>jf</strong> >LdtL <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong> ljlw<br />
k|of]u ug{ OR5's 5g\ <<br />
• of}g hf]8Lsf JolQmut cfjZostf / rf;f] s] s]<br />
•<br />
x'g\ < pbfx/0fsf] nflu rfx]hlt aRrfx¿ eO;s]sf]<br />
5 <strong>jf</strong> aRrfn] :tgkfg ul//x]sf] 5 ls Û<br />
of] ;fwg sltsf] vlr{nf] 5 <<br />
s'g ;fwg k|of]u ug] eg]/<br />
d :<strong>jf</strong>:YosdL{nfO{ ;f]Wg] 5' .<br />
• s] of] ;]<strong>jf</strong> hxfF <strong>kl</strong>g lng ;lsG5 < of] l;Sg lng :<strong>jf</strong>:Yo s]Gb| g} hfg'kg] x'G5 ls <<br />
• s] o;sf ;xfos c;/x¿n] sl7gfO pAhfpF5 <<br />
oL ljlwx¿sf af/]df <strong>kl</strong>9;s]<strong>kl</strong>5 atfOPsf ljlwx¿ dWo]af6 s'g} Pp6f ljlwsf] 5gf]6 ug{<br />
d2t k'Ug ;Sg]5 . o;n] <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf ;fwgx¿dWo] s'g kmfK5 eGg] s'/f cfk} +mn] dfq lg0f{o<br />
ug{ ;lsG5 .<br />
137
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
s'g ljlw slt k|efjsf/L 5 <<br />
oxfF ljleGg ljwx¿sf] k|efjsfl/tf, of}g/f]u tyf uef{wfg x'gaf6 ;'/lIft /xg<br />
ltgLx¿sf] pkof]lutf / :tgkfg u/fO/x]sf] a]nf o;sf] k|of]u ug{ ldN5÷ldNb}g cflbsf]<br />
hfgsf/L lbOPsf] 5 .<br />
;fwg÷ljlw k|of]u u/]sf] ! jif{leq ! ;o<strong>hg</strong>f of}g /f]ux¿af6<br />
dlxnfx¿ dWo] ue{jtL x'g] ;Defjgf ;'/lIft<br />
k'?ifsf] sG8d !@ ;'/lIft<br />
ldl>t vfg] rSsL -h:t} u'nfkm_ # 5}g<br />
k|f]h]l:6g dfqsf] rSsL -lgnf]sg_ % 5}g<br />
g/KnfG6 ! eGbf sd 5}g<br />
l8kf] ;'O{ ! eGbf sd 5}g<br />
cfO=o"=8L= -sk/ 6L_ ! 5}g<br />
:tgkfg -! b]lv ^ dlxgf;Dd_ ljlw @ 5}g<br />
k|fs[lts <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong> @) 5}g<br />
aGWofs/0f ! eGbf sd 5}g<br />
;fwg gckgfPdf *% 5}g<br />
oL ;a} ;fwgx¿ dWo] w]/}h:tf] :tgkfg u/fO/x]sf a]nfdf <strong>kl</strong>g ;'/lIft ¿kdf k|of]u ug{<br />
;lsG5 . t/ ldl>t rSsL / l8kf] ;'O{ k|of]u gug' {xf]nf .<br />
xdf] {go'Qm ;fwgx¿sf v/fa c;/x¿x¿<br />
xdf]{go'Qm ;fwgx¿ ue{jtL x'Fbf dlxnfsf] z/L/n] agfpg] u|GyL /; h:t} /;fogsf<br />
ld>0fn] tof/ ul/Psf] x'G5 . o;sf/0f oL ;fwgn] ug]{ c;/ ue{jtL x'Fbf ;'?;'?df x'g]<br />
nIf0fh:t} x'G5 M<br />
v/fa c;/x¿ k|fozM @ <strong>jf</strong> # dlxgf<strong>kl</strong>5 cfkm} 7Ls eP/ hfG5g\ t/ Hofb} nfdf] ;do;Dd<br />
oL c;/x¿ b]lvO/x]df :<strong>jf</strong>:Yo sfo{stf{;Fu ;Nnf lng'k5{ . :<strong>jf</strong>:Yo sfo{stf{n] dlxnfn] k|of]u<br />
u/]sf] xdf] {gsf] dfqf <strong>jf</strong> ;fwg g} <strong>kl</strong>/jt{g ug{ ;S5g\ .<br />
vfg] rSsL ;]jg ug{ s'g a]nf /f]Sg] <<br />
tn n]lvPsf cj:yfx¿ ePdf rSsL<br />
vfg aGb ug' {kb{5 / :<strong>jf</strong>:Yo sfo{stf{nfO{<br />
e]6\g'kb{5M<br />
•<br />
•<br />
rSsL vfg ;'? u/]<strong>kl</strong>5 6fpsf] c;fWo}<br />
b'Vg / cfFvf lt/ld/fpg yfNof]<br />
eg] .<br />
xft, v'§fx¿ sdhf]/ ePsf] /<br />
rSsL<br />
tLg dlxg] ;'O{<br />
g/KnfG6<br />
138
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
nl7\7Psf] h:tf] nfu]df .<br />
• 5ftL Hofb} b'v]df / :<strong>jf</strong>F:<strong>jf</strong>F a9\g yfn]df .<br />
• v'§fdf Hofb} kL8f x'g yfn]df .<br />
oLdWo] s'g} Pp6f dfq ;d:of ePdf <strong>jf</strong> ue{ /x]df Tof] vt/gfs x'g;S5 . o:tf] a]nfdf<br />
t'?Gt} tflnd k|fKt :<strong>jf</strong>:Yo sfo{stf{nfO{ e]6\g'kb{5 . ge]6'Gh]n <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf] csf] { ;fwg<br />
h:tf] ls sG8d k|of]u ug' {kb{5 .<br />
cfO{=o"=8L= -cfO{=o'=l;=8L=, sk/–6L, n'k_<br />
cfO{=o"=8L= dlxnfsf] kf7]3/df /flvg] ;fwg xf] . o;nfO{ ljz]if tflnd k|fKt :<strong>jf</strong>:Yo<br />
sfo{stf{ <strong>jf</strong> g;{n] kf7]3/leq /flvlbG5g\ . kf7]3/df /flvPsf] cfO{=o"=8L= n] k'?ifsf] z'qmsL6nfO{<br />
dlxnfsf] l8Da;Fu e]6\gdf cj/f]w v8f ub{5 / uef{wfg /f]Sb5 . ;fdfGotof cfO=o"=8L= kf7]3/df<br />
!@ jif{;Dd /xg ;S5 -of] s'/f cfO{=o"=8L= sf] k|sf/df e/ k5{_ . cfO{=o"=8L=nfO{ k'?ifn] yfxf<br />
gkfpg] u/L k|of]u ul//xg ;lsG5 .<br />
lgDg lnlvt cj:yfdf cfO{=o"=8L= k|of]u gug' {xf];\M<br />
• ue{ /x]sf] <strong>jf</strong> zª\sf nfu]sf] eP .<br />
• s'g} a]nf kf7]3/ <strong>jf</strong> gnLdf s'g} /f]u ;+qmd0f ePsf] lyof]<br />
<strong>jf</strong> ;'Ts]/L eP<strong>kl</strong>5 ;+qmd0f <strong>jf</strong> ue{ktg <strong>kl</strong>5 ;+qmd0f<br />
ePsf] lyof] eg] .<br />
• s'g} a]nf l8DaaflxgL gnLd} ue{ /x]/ ;d:of k/]sf] eP .<br />
• dlxgf<strong>jf</strong>/L x' Fbf w]/} /Qm;|fj <strong>jf</strong> kL8f x'g]n] .<br />
• /QmcNktf ePsf] 5 eg] .<br />
• slxNo} ue{jtL gePsf] eP .<br />
g/KnfG6<br />
g/KnfG6 ;nfO{sf] sfF6L hq} SofK;'ndf k|f]h]l:6g xdf] {g<br />
/flvPsf] ;fwg xf] . o;sf ^ j6f SofK;'nnfO{ dlxnfsf] kfv'/fdf clnslt sf6]/ 5fnfd'lt tflnd<br />
k|fKt 8fS6/ <strong>jf</strong> g;{åf/f /flvG5 . o;n] ;ft jif{;Dd ue{<br />
/xgaf6 /f]Sb5 .<br />
:yfoL aGWofs/0f<br />
zNolqmofåf/f aGWofs/0f u/]<strong>kl</strong>5 dlxnf / k'?ifnfO{<br />
aRrf hGdfpg ;Sb}gg\ . oBlk, aGWofs/0f :yfoL pkfo xf] .<br />
o;sf/0f c? ;Gtfg grfxg] bD<strong>kl</strong>Qsf] nflu dfq of] ljlw<br />
pkof]uL 5 . h'g;'s} zNolqmof ug] { lg0f{o lnP <strong>kl</strong>g :<strong>jf</strong>:Yo<br />
s]Gb| <strong>jf</strong> c:ktfn g} hfg'k5{ . xfd|f] b]zdf <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
SofDkdf <strong>kl</strong>g o:tf] ;'ljwf lbOG5 . zNolqmof l56f] / ;'/lIft<br />
x'G5 / o;sf v/fa c;/x¿ <strong>kl</strong>g 5}gg\ .<br />
139
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
Eof;]S6f]dL<br />
Eof;]S6f]dL eg]sf] k'?ifsf] c08sf]ifb]lv lnË;Ddsf] jLo{ aUg] gnL sfl6g] zNolqmof xf] . of]<br />
zNolqmofdf k'?ifsf] c08sf]ifnfO{ sfl6b}g . of] zNolqmof <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong> lSnlgs <strong>jf</strong> SofDkdf<br />
ul/g] ul/G5 . of] zNolqmof ug{ yf]/} ;do dfq nfU5 .<br />
ldlgNofk<br />
ldlgNofk dlxnfn] km]l/ slxNo} <strong>kl</strong>g ue{wf/0f ug{ g;s'g\<br />
eg]/ ul/g] zNolqmof xf] . of] zNolqmof ug{ sl/j cfwf 306f<br />
hlt nfU5 .<br />
cfsl:ds rSsL<br />
cfsl:ds rSsL eg]sf] <strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong>sf nflu dlxnfn]<br />
b}lgs / lgoldt k|of]u ug] { rSsL xf] t/ cfsl:ds cj:yfdf<br />
vfFbf 5f]6f] ;dodf Ps} k6s w]/} rSsL vfg'k5{ . of] rSsL<br />
c;'/lIft of}glqmof ePsf] # lbg -&@ 3G6f_ leq vfg}k5{ . of}g<br />
;Dks{ u/]sf] # lbg<strong>kl</strong>5 oL rSsLx¿ k|of]u ul/of] eg] logn] sfd ub} {gg\ .<br />
cfsl:ds rSsL s;/L vfg]M<br />
cfsl:ds rSsL :<strong>jf</strong>:Yo sfo{stfx¿sf] ;Nnfx adf]lhd dfq k|of]u ug' {k5{ .<br />
• Ps k'l/of lgnf]sg lsGg] <strong>jf</strong> :<strong>jf</strong>:Yo rf}sLdf uP/ dfUg] .<br />
• Rf/ rSsL t'?Gt} vfg] .<br />
• !@ 3G6f<strong>kl</strong>5 km]l/ csf] { $ rSsL vfg] .<br />
• olb tLg xKtfdf dlxgf<strong>jf</strong>/L ePg eg] k'gM :<strong>jf</strong>:Yo s]Gb|df<br />
;Dks{ ug] { .<br />
cfsl:ds rSsLn] 6fpsf] b'vfpg] / <strong>jf</strong>s<strong>jf</strong>sL nfUg] x'g;S5 .<br />
To:tf] cj:yfdf rSsL;Fu s]xL vfg]s'/f <strong>kl</strong>g vfg] ug' {xf];\ <strong>jf</strong><br />
<strong>jf</strong>Gtf /f]Sg] cf}iflw vfg'kb{5 . olb rSsL lnPsf] # 306fleqdf<br />
<strong>jf</strong>Gtf ePdf rSsLx¿ k'gM vfg'kb{5 .<br />
ue{ktg<br />
;'/lIft tl/sfn] ul/g] ue{kgaf6 x'g] vt/f ;fdfGo ¿kdf ;'Ts]/L x'g] a]nfsf] vt/f eGbf<br />
<strong>kl</strong>g sd x'G5 .<br />
g]kfndf ue{ktgnfO{ sfg'gL<br />
dfGotf lbOPsf] 5 / sltko<br />
c:ktfnx¿df of] pknAw 5 .<br />
140
lgDg lnlvt lsl;daf6 ul/Psf] ue{ktg ;'/lIft x'G5 M<br />
• tflnd k|fKt tyf cg'ejL :<strong>jf</strong>:YosdL{af6 u/fOPsf] 5 eg],<br />
• pko'Qm cf}hf/ ;fwgsf] k|of]u ul/Psf] 5 eg],<br />
• ;kmf;Fu ul/Psf] 5 eg], -h;n] ubf{ of]lg tyf kf7]3/df ;+qmd0f ug] { hL<strong>jf</strong>0f'sf] k|j]z x' Fb}g_,<br />
• ue{ /x]sf] tLg dlxgfleq -!@ xKtf_ ue{ktg u/fOPsf] 5 eg] .<br />
lgDglnlvt lsl;dn] ue{ktg u/fpg' c;'/lIft x'G5 M<br />
• 1fg / ;Lk gePsf] JolQmaf6 u/fPdf,<br />
• pko'Qm cf}iflw / cf}hf/sf] k|of]u gu/L c? g} unt j:t'sf] k|of]u u/]df,<br />
• kmf]xf]/ 7fpFdf kmf]xf]/ tl/sfn] ue{ktg u/fPdf,<br />
• ue{ktg ;'ljwfo'Qm c:ktfndf gu/fO{ cGoq eO{ ue{ktg u/fPdf .<br />
c;'/lIft ue{ktgsf sf/0faf6 x'g] d[To'<br />
;+;f/el/ Ps jif{df sl/j ;f9] kfFr s/f]8 ue{ktg u/fOg] cg'dfg ul/Psf] 5 . u}/sfg'gL<br />
lsl;dn] ue{ktg u/fpFbf w]/} dlxnfx¿ dg{ ;S5g\ d[To' ePg eg] <strong>kl</strong>g ;+qmd0f x'g], kL8f eO/xg]<br />
tyf afFemf]kg x'g]h:tf ;d:of cfOnfUg] ;Defjgf /xG5 .<br />
clglR5t ¿kdf ue{ /xg uPdf h'g;'s} pkfo ckgfP/ eP <strong>kl</strong>g ue{ktg u/fpg kfP<br />
x'GYof] eGg] dlxnfnfO{ nfu]sf] x'G5 . h'g;'s} tl/sfn] eP <strong>kl</strong>g ue{ ktg u/fpF5' elg tn lbPsf<br />
tl/sf ckgfpg' x' Fb}g . oL Psbd} vt/f<strong>hg</strong>s x'G5g\ .<br />
• s'g} <strong>kl</strong>g lsl;dsf wfl/nf <strong>jf</strong> ltvf j:t', h:t}, n7\7L, tf/, Knfl:6s 6o'a cflb of]lg tyf<br />
kf7]3/df k;fpg' x' Fb}g . k;fOof] eg] kf7]3/ 5]l8P/ cTolws /ut aUg], ;+qmd0f x'g]h:tf<br />
;d:of cfOkg{ ;S5g\ .<br />
• s'g} <strong>kl</strong>g lsl;dsf] hl8a'l6 <strong>jf</strong> la?<strong>jf</strong> of]lg <strong>jf</strong> kf7]3/df k;fpg' x' Fb}g . o;f] ubf{ kf]Ng],<br />
3fp x'g], ;+qmd0f x'g], /ut aUg] h:tf ;d:of cfpg ;S5g\ .<br />
• s'g} <strong>kl</strong>g lsl;dsf /Fufpg], ;kmf ug] { j:t' ;fa'g, v/fgL, d§Lt]nh:tf j:t' of]lg <strong>jf</strong><br />
kf7]3/df /fVg' <strong>jf</strong> vfg'x' Fb}g .<br />
• k]6df cfk}mn] <strong>jf</strong> c?n] xfGg], cfkm} e¥ofªaf6 n8\g] h:tf sfo{ ug' { x' Fb}g . ul/of] eg] ue{ktg<br />
x'g'sf] ;§f cfGtl/s rf]6 nfUg], /Qm;|fj x'g]h:tf g/fd|f <strong>kl</strong>/0ffd ef]Ug'kg] { x'g ;S5 .<br />
;'/lIft ue{ktg<br />
��<br />
<strong>kl</strong>/<strong>jf</strong>/ <strong>lgof</strong>]<strong>hg</strong><br />
c;'/lIft ue{ktg<br />
141