Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

Əmin Abid Qaqauz manilərindən söz açarkən xalq haqqında
da bilgi verir. V.Radlova istinadən yazır: “Qaqauzların mənşəi
haqqında tətkikat yapan Radlov izahatını bu sətirlərlə xülasa
ediyor: “Гагаузы потомки тюрков или узов (Огузов) кочевавших
когда-то в южно-русских степях», Образцы народой
литературы тюркских племен, часть X, стр. XIX, С.-
Петербург, 1904 г.” (Abid Əmin, 1930, 4-5(9-10): 14).
Əmin Abid fikirlərini isbatlamaq üçün An. Lininin “К вопросам
формального изучения поэзии турецких народов”,
M.F.Köprlüzadənin “Türk ədəbiyyatında qoşma tərzi”, F.E.Korşun
“Записки восточного отделения императ. Русского археологического
общества” (Bu əsər Kovalskidən ruscaya xülasə
halında tərcümə olunmuşdur), Kaşqarlı Mahmudun “Divanü
lüğat-it-Türk” (XI əsr) əsərlərindən, hətta özünün “Maarif
işçisi” jurnalının 1927-ci il 3, 4 və 6 saylarında çap olunmuş
“Heca vəzninin tarixi” məqaləsindən sitat gətirir. Əmin Abid
ikinci dəfə mani janrı haqqında bilgi verərkən yazır: “Manı şəkli
qərb-şimali sahəsində də özünə geniş bir mevki bulmaqdadır.
Bessarabiyada sakin qaqauzların xalq ədəbiyyatında mani böyük
bir mevkeyə malikdir. Qaqauz manilərində diqqətə layiq olan
bir cəhət var ki, o da onların bir çoxunun bizim bayatıların eyni
olmasıdır. Bizdə işlədilən bayatıların bir çoxu onlarda da vardır
və mani adıyla tanınmaqdadır. Radlovun göstərdiyi nümunələrdən
buraya yalnız bir neçəsini nəql edirik:
Tüfəngim atılmayır,
Bahalı satılmayır.
Bu uzun gecələrdə,
Yalnız yatılmayır.
Gögdə yıldız əllidir,
Əllisi də bəllidir.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
96