Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

Qaqauz (1957), Dmitri Ayoğlu (Novak) (1957), Todur Zanet
(1958), Andrey Koçancı (1953), Qenov Georgiy (1959), Lyubov
Çimpoeş (1958), Petr Yalancı (1964-2004), Tanas Karaçoban
(1965), Tina Sürma (1965), Tudora Arnaut (1970), Güllü
(Valentin) Karanfil (1972) və b. böyük əməyi olmuşdur.
Açar sözlər: Azərbaycan, Qaqauz Yeri, Komrat, Bucaq,
mani və bayatılar
Giriş
Çağdaş statistik qaynaqlarda dünya xalqları sırasında qaqauzların
da adı çəkilir. Onlar haqqında ensiklopedik soraqçalarda
verilən bilgilər bir-birindən o qədər də fərqlənmir. Əksəriyyətində
yazılır ki, türk xalqı olan qaqauzlar əsasən
Moldova, Ukrayna, Qazaxıstan Respublikalarında, Quzey Qafqazda,
eləcə də Bolqarıstan, Rumıniya, Yunanıstan, Türkiyə və
Amerikada yaşayırlar. Dindarları xristianlığın ortodoks
(pravoslav) təriqətinə inanan qaqauzların sayı 200 min nəfərdən
çoxdur. Moldova Respublikasındakı Qaqauz Yeri Muxtar
Vilayətinin 26 kəndində və Komrat, Çadır-Lunqa, Vulkaneş
rayonlarında toplu, Bessarabka rayonunda bolqar, ukraynalı,
moldav xalqları ilə qarışıq yaşayırlar. Qaqauzlar 1994-cü il
dekabrın 23-də Qaqauz Yeri Muxtar Vilayətini qurmuşlar və
türk dilinin güney-batı (oğuz) ləhcəsində danışırlar. 1957-ci
ildən 1993-cü ilədək kiril əlifbası əsasında yaradılmış əlifbadan
istifadə etmişlər. Sovetlər Birliyi dağıldıqdan sonra bir çox
türk xalqları kimi onlar da 1996-cı ildən latın qrafikalı əlifbaya
keçmişlər (Dünya xalqları, 1998:89).
1.1. Azərbaycan qaynaqlarında Qaqauz kəndi
Sovetlər Birliyi dağıldıqdan sonra əsarətdə olan xalqlar
azadlıq əldə etmələrindən yararlanaraq tarixlərinə, mədəniy-
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
90