Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

munələri uyğurlar arasında ən çox oxunan və ən çox sevilən
əsərlər sayılır. Muhəmmətəli Zunun ədəbi yaradıcılığa vicdanla
yanaşan uyğur ədiblərindəndir. Hansı janrda yazmasından
asılı olmayaraq əsərləri həmişə diqqət mərkəzində olur. Onun
“Gömülməz izlər” faciəsi daha məşhurdur. Abdurihim Ötkürün
1910-cu illərin hadisələrini əks etdirən “İz” tarixi romanı
əsasında yazılmış faciə milli qəhrəman Tümür Xəlpinin zülmkar
şaha qarşı mübarizəsindən bəhs edir.
Tursun Yünüs (1942, Yerkən bölgəsi) 1958-ci ildə orta
məktəbi, 1964-cü ildə Teatr İnstitutunun aktyorluq fakültəsini
bitirmiş, Şincanq Opera Teatrında işləmişdir. İlk yaradıcılığa
şeirlə başlayan Tursun 1988-dən Tenqritağ kinostudiyasında
çalışmış və 80-ci illərdə dramçılıqda gücünü sınamışdır. “Qanlı
illər”, “Muğam əcdadları” silsilə dramlarını, ”Kötülmigən
toy”, “Karamət bir gün”, ”Altun böşük”, “Həsən və Hüsən” və
s. əsərləri yazaraq səhnələşdirmişdir.
Uyğurlar arasında məşhur olan 12 muğam əsasında yazdığı
“Muğam əcdadları” silsilə dramlarını xalqının taleyinin bədii
dillə əksi adlandırmaq olar. Diqqəti çəkən odur ki, Azərbaycanın
tanınmış şair və dramaturqu Bəxtiyar Vahabzadənin yazdığı
”Muğam” poeması yalnız ad oxşarlığı ilə deyil, mövzuca
da “Muğam əcdadları”na yaxındır. B.Vahabzadənin poeması
əsasında da televiziya və teatr tamaşaları hazırlanmışdır.
Tursuncan Litıp (1945, Urumçi) 1982-cı ildə Şincanqda
Uyğur Ədəbiyyatçılar və Sənətçilər Birliyinə daxil olmuş,
“Şincanq sənəti” jurnalında redaktor işləmişdir. 1983-cü ildə
birpərdəlik “İzitku”, 1984-cü ildə “Toxtang toxtimat”ı komediyasını,
1986-cı ildə “Bizgə işinəmsiz”, 1990-cı ildə “Qeri
yigitnin toyı” pyeslərini yazan ədibin bizə məlum olan son
əsərləri ”Tangsikəş tümür xutunlar” və ”Kəçküzdiki qeribliq”
adlı bir pərdəlik lirik dramlarıdır. 1990-cı ildə yazdığı “Qeri
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
81