Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

(Kaşqar gözəlinə), “Mən ağ bayraq emes” (Mən ağ bayraq
deyiləm) kimi lirik şeirlər yazıb.
“Uluq ana hekkidə çöçək”, (Ulu ana haqqında çiçək), “ Gül
və azqan” (Gül və yabanı gül), “Şeir və şair”, “Kaştişiqa mədhiyə”
(Süs daşına mədhiyə) kimi əsərləri, “İz” və “Oyqanqan
zəmin” adlı romanları yazmış ədib 1995-ci ilin oktyabrın 5-də
Urumçidə dünyasını dəyişmişdir.
Turqun Almas (?.10.1924, Kaşqar şəhəri). Şair və tarixçi
kimi tanınmışdır. İlk təhsilini doğulduğu şəhərdə alan şair
sonra Qulca şəhərinə gedərək orada oxuyur.
Urumçi şəhərindəki Darülmuəllimini bitirən Almas Qaraşəhərə
müəllim işləməyə göndərilir. 1947-ci ilin mayında Turqun
Almas və dostları Kaşqarda mitinq təşkil edirlər. Mitinqin
təşkilatçılarını həbs edirlər. 1948-ci ilin aprelin 8-də xalqın
təzyiqi altında Turqun Almas və yoldaşlarını həbsdən buraxmaq
məcburiyyətində qalırlar. Həbsdən çıxan şair həmin il
Qulca şəhərinə gedərək orada “Alma” qəzetində işə girir. Sonra
da isə Urumçi şəhərindəki “Tarım” jurnalında əmək fəaliyyətini
davam etdirir.
Turqun Almas “Pıçaq” dramını yazmış, “Tarım şamalları”
(Tarım yelləri), “Tan səhər” (Dan səhəri) kimi şeir kitablarını və
“Hun tarihi”, “Uyğurlar” adlı tarix kitaplarını çap etdirmişdir.
1922-ci ilin avqustun 22-də Qulca şəhərinin Xudyar Yüzi
kəndində doğulan Elkem Ehtəm 1930-cu ildə Korqas qəsəbəsində
doğulan Tayipcam Ali və başqaları da yeni uyğur ədəbiyyatının
seçilən nümayəndələrindən sayılır. Elkem Ehtem
“Tan” (Dan), “Tanq atti” (Dan attı), “Tan atkanda” (Dan atarkən),
“Könüllər güldi” (Gönüllər güldü), “Ümid dolkunliri”
(Ümid dalğaları), “Küreş dolkunliri” (Savaş dalğaları), “Yeniş
dolkunliri” (Zəfər dalğaları) kimi şeirləriylə yanaşı “Saadetxan”,
“Alvasti” kimi lirik dastanları, Tayipcan Ali isə “Şark
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
68