Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

verir. Uşaqlığını İşkartı kəndində keçirən Yusup qumuq dilini
ana dili kimi öyrənir. Kənddəki məktəbi bitirdikdən sonra onu
Azərbaycana pedaqoji seminariyaya oxumağa göndərirlər. Bakının
qaynar mühiti yeniyetmə Yusupa güclü təsir edir. Mirzə
Ələkbər Sabirin (1862-1911) şeirləri ona güçlü təsir göstərir.
Geri döndükdən sonra ictimai-siyasi işlərdə fəallıq göstərdiyinə,
qəzetlərə məqalələr yazdığına, hekayələrini çap etdirdiyinə görə
partiya-sovet rəhbərlərinin diqqətini özünə çəkə bilir.
1924-cü ildə onu Rostov şəhərindəki diyar hüquqşünaslıq
kursuna oxumağa göndərirlər. Kursu bitirib geri döndükdən
sonra Dağıstanın prokurorluq orqanlarında işləsə də, bədii
yaradıcılıqdan əl götürmür. 1925-27-ci illərdə Sovet ordusunda
əsgəri xidmətini başa vurduqdan sonra yenidən Dağıstana qayıdan
Yusup partiya-sovet təşkilatlarında işləyir. Dövrün ideoloji
tələblərinə cavab verən satirik hekayələr çap etdirir.
Daqqaze nəşriyyatı 1927-ci ildə yazıçının qumuq dilində „İnsanın
bədbəxtliyinin dərmanı“, 1928-ci ildə „Yolgöstərən“, „İnq
paydalı dualar“ (Ən faydalı dualar) hekayələr kitablarını oxucu
mühakiməsinə verir. 1935-ci ildə isə Quzey Qafqaz Diyarşünaslıq
Nəşriyyatı yazıçının rus dilində „Neudaça“ (Uğursuz)
kitabını, Daqqaze nəşriyyatı isə qumuq dilində „Şimaldan qelqen
yazbaşı“ (Quzeydən gələn bahar) hekayələr kitablarını nəşr
edir. „Molla Nasritdinin sapar yoldaşı“, „Biyler va adatlar“
(Bəylər və adətlər) hekayələrini yazan Yusup dramçılıqda da qələmini
sınayır. 30 il Quzey Qafqaz xalqlarının Rus işğalçılarına
qarşı mübarizəsinə rəhbərlik etmiş Şamildən bəhs edən „Kim
kimni?“(Kim kimi), „Manap“ pyeslərini də yazır. Bu pyeslər tamaşaçılar
tərəfindən maraqla qarşılanır. Dağıstandakı Qumuq
Dram Teatrı ona bir-birinin ardınca Midvaninin „Şərəf“, Krasevanın
„Mayakın işıqlqrı“, “Zirvə“, “Biz gedirik“ pyeslərini qumuq
dilinə çevirməyi sifariş verir. Onun çevirdiyi əsərlər səhnə-
334
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com