Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

tiqə verdiyi ifadədən aydın olur ki, SSRİ-dən ayrılmaq şərtilə
türk-tatar xalqlarının vahid müstəqil dövlət halında birləşməsi
(Vahid Turan Dövləti) məqsədini qarşıya qoymuş qrupların birinin
tərkibində Alimpaşa Salavatov da varmış (İstintaq sənədlərində
onun adı Alim Paşa-Solqar kimi qeyd olunur) (Babayev
Adil, 2003:85). Onun daxil olduğu 3-cü qrupda Atababa Musaxanlı,
Hənəfi Zeynallı, Abdulla Tağızadə, Xalid Səid Xocayev
kimi elm xadimləri ilə yanaşı, Hüseyn Cavid, Mikayıl Müşfiq,
Əhməd Cavad, Abdulla Şaiq kimi şairlər və başqa elmi-pedaqoji
işçilər də olmuşdur. (Babayev Adil, 2003:89).
Alimpaşa Salavatov 1937-ci ildə həbs edilib edilmədiyindən
və həmin illərdəki taleyindən xəbərsizik. Bildiyimiz odur ki,
İkinci Dünya Savaşına göndərilmiş və Kırımda gedən döyüşlərdə
ölmüşdür.
Yusup Arsu oğlu Qereyev (Yakov Yakovleviç Sirmais)
(1903. Dağıstan Kafır-Kumuk (Teymurxanşura) kəndi-1941.
İkinci Dünya Savaşı). Qumuq ədəbiyyatının inkişafında xidməti
olanlardan biri də milliyyətcə latış olan Yusup Qereyevdir.
Ondan söhbət açanlar şair, publisist, bəstəkar, peşəkar
qumuq teatrının əsasını qoyanlardan biri kimi tanıdırlar.
Dağıstanda yaşayan və müəllim işləyən latış Yakov Sirmaisin
oğlu sonralar Yusup kimi tanınır. Bu da səbəbsiz deyil. Ona
uşaqlıqda Yakov adı verilmişdi. Valideynlərini itirən uşağı atasının
dostu Avqustin Skrabe himayəsinə götürür və onun təlim
tərbiyəsi ilə məşğul olur. Avqustin Skraben inqilabi fəaliyyətə
görə həbs edilməsi balaca Yakovun yenə də kimsəsiz qalmasına
səbəb olur. Bu dəfə onu Xalimbek kəndindən olan qumuq Arsu
Qereyev himayəsinə götürür (nədənsə bəzən onun atasının adı
Hacıyeviç kimi də yazılır və 1940-ci ildə öldüyü göstərilir. Adı
repressiya qurbanları siyahısına da salınır). Gələcək yazıçıya
Arsu ölmüş qardaşı Yusupun adını və özlərinin familiyalarını
333
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com