Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

zılan səhnə əsərləri arasında Ş.Abdullayevin „Yer“ pyesini də
yada salmaq lazımdır.
1950-ci illərdə konfliktsiz əsərlər yazmaq dəb halını alır.
Ə.Qurbanovun „Qonşular“, „Qarlı dağlarda“, H.Rüstəmovun
„Dostlar“, „Salamata hədiyyə“, B.Atayevin „Gəlin“, Ş.Abdullayevin
„Geniş yol“, M.S.Yahiyayevin „Qulyaybat“ və b.
pyesləri yazılır.
Sonrakı illərdə Stalinin şəxsiyyətə pərəstişindən, insanların
mənəvi, psixoloji aləmindən söz açan səhnə əsərləri yaransa da
bunlar o qədər də uzunömürlü olmurlar. Qumuq teatr tarixinin
araşdırıcısı Layla Şabayeva 1950-70-ci illərdən söz açarkən
Ə.Qurbanovun „Anami ərə verirlər“, K.Abukovun „Məryəm,
mən günahkaram“, M.Atabayevin „Qızıl qaz“, A.Atayevin „Biriləri
gedir, o biriləri gəlir“, A.Hamidovun „Bayram təxirə salınır“,
B.Adjıyevin „İstəyirsiniz gülün, istəyirsiniz ağlayın“. B.Atayevin
“Şamxal Adilgəray Tarkovski” və b. pyeslərin adını çəkir.
1930-80-ci illərdə Qumuq Dövlət Teatrında ən çox əsəri
oynanan müəllif Ənvər Qurbanovdur. O, bütün dövrlərin ruhuna
uyğun pyeslər yazmış, necə deyərlər, sosial sifarişləri məhsuldar
yerinə yetirmişdir.
Qumuq teatrında da yavaş-yavaş pafos öz yerini obrazın daxili
aləminin açılması ilə, şuarçılıq tamaşaçını düşündürə biləcək fikirlərlə
əvəzlənir. Tarixi keçmişə, öz xalqının idarəçilərinə də
münasibət dəyişir. Əvvəllər hökmdarlar, şamxallar ağılsız, qəddar,
qaniçən, xalqına zülm verməkdən ləzzət alan insanlar kimi
təqdim edilirdisə, sonralar tarixi həqiqətləri tamaşaçıya çatdırmaq
meyli gücləndi. Bunu eyni mövzuda yazılmış iki pyesin timsalında
aydın görmək olar. A.P.Salavatov „Ayqaz“ pyesində Şamxal
Adilgəray Tarkovskini qəddar, xalqına zülm verən idarəedici
kimi tanıtmağa çalışırdısa, B.Atayevin “Şamxal Adilgəray Tar-
331
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com