Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

müəllifləri pyes yazmağa həvəsləndirmək üçün Dağıstan
MSSR Maarif Komissarlığı dalbadal iki il müsabiqə elan etdi.
1933-cü ilin müsabiqəsində A.P.Salavatovun “Qırmızı partizanlar”
pyesi birinci mükafata, 1934 -cü ilin müsabiqəsində
Əmir Qurbanovun “Çoban Arslan” pyesi və H. Rüstəmovun
“Həyatda” pyesi ikinci mükafata layiq görülür.
Alimpaşa Salatovun “Qırmızı partizanlar”, Atqay Acamatovun
“Ansar”, „Polad tələ“, Temirbolat Biybolatov “Şamil”,
“İmam Azam və onu oğlu Amanat”, “Su pərisi”, “Dağıstan inqilab
saklar Soveti”, T.Muratovun “Yazık Umuküsüm”, “Namərd
qazı”, Bahautdin Astemirovun “Hücum”, A. Batırmurzayevin
“Müridlər” və b. dram əsərləri 1920-30-cu illərdə yalnız
qumuq dramçılığının inkişafına deyil, orada yaşayan avar, ləzgi,
dargin və b. xalqların teatrının inkişafına təkan verməklə yanaşı,
ədəbi əlaqələrin möhkəmlənməsində də mühüm rol oynamışdır.
Qumuq dramçılığı da Sovetlərin keçdiyi yoldan kənarda
qala bilməzdi. Belə ki, 1920-30-cu illərdə bolşeviklərin qələbəsi
tərənnüm olunur, din xadimləri, varlılar, azad düşüncəlilər
tənqid hədəfinə çevrilir, yenilik, qadın azadlığı adı altında
adət-ənənəyə qarşı çıxılır, zorakılıq təbliğ edilirdi. Qumuq teatrının
artisti M.Qurbanovun kasıbların öz haqları uğrunda
mübarizəsindən bəhs edən satirik „Molla Nəsrəddin“ komediyasını
nümunə göstərmək olar.
1940-cı illərin əsas mövzusu İkinci Dünya Savaşında qumuqların
göstərdikləri hünər ön plana çəkilir. Bundan istifadə
edən yazıçılar tarixi mövzulara müraciət etməklə xalqda düşmənə-faşizmə
nifrət, vətənə məhəbbət, qəhrəmanlıq hissləri
oyatmağa çalışırlar. Bu baxımdan Əmir Qurbanovun „Bozigit“,
„Asiyatın məhəbbəti“ pyesləri diqqətçəkəndir. Belə ki,
Abusupiyanın çap etdirdiyi „Bozoğlan“ əsərinin sujetini əsas
götürərək yeni səhnə əsəri yarada bilmişdi. Həmin illərdə ya-
330
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com