Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

1920-ci illərdə Ə.B.Haqverdiyevin pyesləri Dağıstan səhnəsində
ən çox göstərilirdi. Onların içərisində də „Aç həriflər“
xüsusilə seçilirdi.
1916-cı ildə isə Z.Batırmurzayev, S.S.Kazbekov, Ş.Davetov
Xasavyurtda həvəskarlardan ibarət “Tanq çolpan”(Dan ulduzu)
adlı teatr truppası yaradırlar. Onlar hazırladıqları tamaşaları ətraf
kəndlərdə də göstərirlər. Beləcə Zeynalabid Batırmurzayevin
özü də səhnədə oynanmaq üçün əsərlər yazmağa başlayır.
O, yazmış olduğu “Danyalbek” pyesi tamaşaya qoyularkən baş
rolu özü oynayır.
1917-ci ilin iyulunda T.Biybolataov “Dağıstan Müsəlmanlarının
Teatrı və Ədəbiyyatı Cəmiyyəti”ni qurur. “Tanq çolpan”
jurnalı bu cəmiyyətin orqanı kimi nəşrə başlayır, ilk redaktoru
da T.Biybolatov olur.
1920-ci ildə T.Muratov da III İnternasional fabrikində həvəskarlardan
ibarət teatr truppası yaradır. Bu truppa rəhbərinin “Qanlı
meydan”, “Yazıq Umugülsum”, “Namərd qazı” kimi pyeslərini
tamaşaya qoyur. Tamaşalar sənətkarlıq baxımından zəif olsalar
da dövrün tələblərinə cavab verdiyindən, necə deyərlər bolşevik
təbliğatına xidmət etdiyindən yüksək qiymətləndirilirdi.
Teatra xüsusi diqqət yetirən hökumət teatr texnikumu və
texnikumun nəzdində studiya yaradır. Tələbə və müəllimlər
burada Bahadur Mallaxçixanovun “Hakim”, R. Davudovun
“Üyleniv” (Evlənmək), texnikumun tələbəsi Əmir Qurbanovun
“Tav qarçığalar”(Dağ qartalları) pyeslərini tamaşaya qoyurlar.
Teatr texnikumunun ilk buraxılışından sonra, yəni 1930-cu
ildə Dağıstanda Qumuq Dövlət Teatrı fəaliyyətə başlayır.
1929-cu ildə A.Batırmurzayevin “Müridlər” komediyası, 1930cu
ildə A.Bəşirovun “Süyüvnü qurbanı”(Sevgi qurbanı) lirik
sentimental pyesi tamaşaya qoyulsa da qumuq teatrının
repertuarı olduqca kasad idi (Literaturadan..., 1986:6). Yerli
329
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com