Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

əsərləri ona böyük uğur qazandırmışdır. „Yaxsaydakı qumuq
qızlarının arzuları“, „Hakimlərin işləri“, „Starşina“, „Mollalar“ və
s. şeirləri qumuq yazılı ədəbiyyatının inkişafına təkan vermişdir.
Çar məmurlarının və yerli bəylərin, varlıların xalqa etdikləri
zülmü tənqid edən, eləcə də soydaşlarını elm öyrənməyə, maariflənməyə
çağıran şeirləri Manayı sevdirmiş, Bəkir Çobanzadə
onu „köy ve köylü şairi“ adlandırmaqla, şeiri sadəcə sənət
üçün deyil, xalqının dəyişilməsi, zamanla ayaqlaşmağa uyması
üçün yazdığına görə onu təqdir etmişdir.
Şairi xalqının yaşamından bəhs edən şeirlərində olduqca
zəngin etnoqrafik materialları var.
Mixail Kanbulatzadə onun şeirlərini toplayaraq ölümündən
beş il sonra, yəni 1925-ci ildə Buynakskda kitab kimi çap etdirmişdir.
Abdulla Mahammadov (Məhəmmədov) (1864, Tersk vilayətinin
Yaxsay kəndi-1937). Kəndli ailəsində dünyaya göz
açan Abdulla Mahammadov dərin təhsil görməmişdi. Həmin
vaxt nəinki bölgədə, hətta Qafqazda belə tanınan mədrəsə onun
doğulduğu kənddə fəaliyyət göstərirdi. Abdulla iti zəkası, fitri
istedadı ilə yaşıdlarından seçilmiş, xalq arasında yaşayan
yırları söyləyə-söyləyə özü də həmin janrda əsərlər yazmağa
başlamışdır (Dağıstan ədəbiyyatı antologiyası, 1959:17).
Bolşeviklər hakimiyyətə gəldikdən sonra daim xalq arasında
olan sadə insanlardan bacarıqla istifadə edərək onları öz
təbliğatçılarına çevirirdilər.
1920-30-cu illərdə kasıb ailədən çıxan, folklordan qaynaqlanaraq
sadə şeirlər yazan, xalq arasında dolaşan qazax Cambul
Camoyev, ləzgi Süleyman Stalski, avar Həmzət Sadasa
kimi sənətkarları reklam edərək, onlardan bacarıqla yararlanırdılar.
Qumuqlar arasında da Abdulla Mahammadov bu
funksiyanı yerinə yetirirdi. O, kolxoz quruluşunu, sosializmin
322
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com