Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

sifbəylinin martın 14-də təşkil etdiyi 4-cü hökumətdə maarif və
dini etiqad naziri vəzifəsinə təyin olunmuşdur.
Vəzifə borcunu şərəf və ləyaqətlə yerinə yetirən R.Qaplanovun
nazir işlədiyi dövrdə ana dilində məktəblər açmış, dərsliklər,
tədris proqramları yaradılmışdır. Hazırki Bakı Dövlət
Universitetinin açılmasında yaxından iştirak edən R.Qaplanov
nazir vəzifəsini yerinə yetirməklə yanaşı, universitetdə “Osmanlı
ədəbiyyatı tarixi”ndən dərs demişdir.
Onun işgüzarlığını, işinə məsuliyyətlə yanaşmasını dəyərləndirərək
5-ci hökumətdə də maliyyə naziri təyin etmişlər. R.Qaplanov
dövriyyəyə buraxılan pulların qiymətdən düşməməsi və
devalvasiyaya uğramaması üçün böyük səy göstərmişdir. 1920-ci
il fevralın əvvəlində Bakı bonlarının Zaqafqaziya pullarının dəyişdirilməsini
dayandırmaq haqqında, 1920-ci ilin aprelində Batuma
ixrac edilən neft və neft məhsulları üçün rüsumların yalnız
Azərbaycan pulu ilə ödənilməsi haqqında sərəncam vermişdir.
Bolşeviklər həmişəki kimi yenə də vədlərinə əməl etməyərək
1920-ci ilin aprelində Azərbaycanı işğal etdikdə kütləvi
həbslərə başlamışlar. Beləcə iyun ayında keçmiş nazir, peşəkər
hüquqşünas R.Qaplanov da Bakıda həbs olunmuşdur. Onu
əvvəlcə Vladiqafqaza, sonra isə Moskvaya göndərmişlər.
R.Qaplanov kimi savadlı və vicdanlı kadra bolşeviklərin böyük
ehtiyacı olduğundan həbsdən azad olduqdan sonra onu
Moskvadakı Şərq Xalqları Universitetində işə götürmüşlər.
Universitetdə “Osmanlı imperiyası tarixi”ndən dərs deyən və
vəkil kimi fəaliyyət göstərən R.Qaplanovun mühazirələrini
dərslik kimi çap etmişlər. Xoş görünən bu münasibət o qədər
də uzun sürməmişdir. 1937-ci ildə onu da həbs etmişlər.
Qumuq yazıçı və şairlərinin yetişməsində Yaxsay kəndi ilə
yanaşı Töben Qazanış kəndinin də rolu az olmamışdır. İ.İbrahimov,
T.Biybolatov, N.Xanmurzayev, A.Abakarov, A.H.Ta-
316
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com